නොබෙල් සාම ත්‍යාග­ලාභී අම­ර­ණීය චරිත

ලෝකයට විශිෂ්ට මෙහෙයක් කළ අය වෙනුවෙන් නොබෙල් සාම ත්‍යාගයන් ප්‍රදානය කෙරෙන අන්දම ගැන මේ දිනවල වැඩිපුර අසන්නට, දකින්නට ලැබේ. නොබෙල් සාම ත්‍යාගලාභීන් අතර අමරණීයත්වයට පත් චරිත කිහිපයක් ගැන මේ සටහන තැබෙන්නේ, එය නිමිති කරගෙන ය.

1. මාරි කියුරි (1867 - 1934)

විසිවැනි සියවසේ බිහිවුණු අග්‍රගණ්‍ය විද්‍යාඥවරියක ලෙස මාරි කියුරි මැතිනිය හඳුන්වන්නට පුළුවන. ඈ පෝලන්ත ජාතික කාන්තාවකි. රසායන විද්‍යාඥවරියක හැටියටත් භෞතික විද්‍යාඥවරියක හැටියටත් ඈ ලෝකයට දායාද කළ දැනුම අපමණ ය. නොබෙල් සාම ත්‍යාගය දෙවරක්ම හිමි කරගන්නට ඇයට හැකි විය. ඈ නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පළමුවරට දිනාගත්තේ 1903 වසරේදී ය. ඒ වසරේදී භෞතික විද්‍යා විෂය ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පියරේ කියුරි, හෙන්රි බෙකරල් සහ මාරි කියුරි යන විද්වතුන් තිදෙනා අතට පත් කෙරුණු බව සඳහන් වේ. ඉන් අට වසරකට පසුව එනම් 1911දී - රසායන විද්‍යාව සඳහා පිරිනැමෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමුණේ මාරි කියුරි වෙත ය. විකිරණශීලිතාව පිළිබඳ නියමය ඉදිරිපත් කිරීම, විකිරණශීලි සමස්ථානික වෙන් කිරීමේ තාක්ෂණය හඳුන්වා දීම, පොලෝනියම් සහ රේඩියම් යන මූල ද්‍රව්‍යය සොයාගැනීම යන කාර්ය ඈ අතින් රසායන විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයට ඉටුව ඇත. එකිනෙකට වෙනස් කෂේත්‍ර දෙකක සඳහා නොබෙල් සාම ත්‍යාග දෙකක් හිමිකරගත් එකම විද්‍යාඥවරිය හැටියට සැලකෙන්නේ ද ඇයයි.

2. රොබර්ට් කොක් (1843 - 1910)

වෘත්තියෙන් වෛද්‍යවරයකු වූ ජර්මානු ජාතික රොබර්ට් කොක්, ක්ෂුද්‍රජීවී විද්‍යාව පිළිබඳ ද හසල බුද්ධිමතකු විය. බැක්ටීරියා පිළිබඳ විද්‍යාව හෙවත් නූතන බැක්ටීරියා වේදයේ ආරම්භකයා ඔහු ය. ඇන්ත්‍රැක්ස්, ක්ෂය රෝගය සහ කොළරාව යන රෝග ත්‍රිත්වය සම්බන්ධයෙන් හෙතෙම ගැඹුරු අධ්‍යයනයන් සිදුකර ඇත. 1876දී ඔහු ඇන්ත්‍රැක්ස් රෝග චක්‍රය හඳුනා ගත්තේය. ක්ෂය රෝගය ඇති කරන බැක්ටීරියාව පිළිබඳ ඔහු 1882දී ගැඹුරු විග්‍රහයක් ඉදිරිපත් කළේය. කොළරා රෝගය පිළිබඳ ඔහුගේ අධ්‍යයන, විද්‍යාවට එකතු වන්නේ 1883දී පමණ ය. මේ අධ්‍යයනවලට අමතරව, ක්ෂුද්‍ර ජීවි විද්‍යා ක්ෂත්‍රයේ භාවිතයට ගැනෙන විද්‍යාගාර තාක්ෂණය ද ඔහු අතින් දියුණු විය.

ඇන්ත්‍රැක්ස්, ක්ෂය රෝගය සහ කොළරාව යන රෝග පිළිබඳ ඔහු කළ අනාවරණය, මහජන සෞඛ්‍ය සම්බන්ධයෙන් ඉතාමත් වැදගත් බව විවාදයෙන් තොර ය. එම අධ්‍යයන හරහා මතුකර දැක්වූ කාරණා මානව සංහතියේ නිරෝගී සුවය වෙනුවෙන් අදටත් භාවිතයට ගැනේ. වෛද්‍ය විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයට විශිෂ්ට මෙහෙයක් කළ විද්වතකු වෙනුවෙන් පිරිනැමෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය ඔහුට පිරිනැමුණේ 1905 වසරේදී ය.

3. මැක්ස් ප්ලන්ක් (1858 - 1947)

ජර්මානු ජාතික සෛද්ධාන්තික භෞතික විද්‍යාඥයකු වන මැක්ස් ප්ලන්ක් , ක්වන්ටම් යාන්ත්‍රණය සම්බන්ධයෙන් අනාවරණයන් සිදු කළ විද්වතෙකි. පරමාණුක සහ අණු - පරමාණුක ක්‍රියාවලි පැහැදිලි කරමින් ඔහු ලෝකයට නව දැනුම් සම්භාරයක් එක් කළේය. හෙතෙම කෘෂ්ණ වස්තු විකිරණය පිළිබඳ අනාවරණය කළේ ය. ප්ලන්ක් නියතය නමින් හැඳින්වෙන නියතය අර්ථ දක්වා තිබෙන්න් ද ඔහු ය. භෞතික විද්‍යාව විෂය ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් පිදෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය ඔහුට පිරිනැමුණේ 1918 වසරේදී ය.

4. ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින්

(1879 - 1955)

සාපේක්ෂතාවාදය, ස්කන්ධ - ශක්ති තුල්‍යතාව පිළිබඳ සමීකරණය, ප්‍රකාශ විද්‍යුත් ආචරණ නියම ආදිය භෞතික විද්‍යා විෂය ක්ෂේත්‍රයට එකතු වුණේ ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින් නමැති විද්වතා නිසයි. භෞතික විද්‍යාවේ බොහෝ අංශවලට ඔහුගේ නියම සහ අනාවරණ එකතු වී තිබීම විශේෂත්වයකි. ජර්මානු ජාතික සෛද්ධාන්තික භෞතික විද්‍යාඥයකු වූ හෙතෙම, විද්‍යාත්මක නිබන්ධන 50කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. ලොව ප්‍රකට විද්‍යාඥයන් අභිභවා යන තරමේ විශිෂ්ට විද්‍යාඥයකු හැටියට ඔහු හඳුන්වන්නට පුළුවන. එමෙන් ම, ඔහු සුප්‍රසිද්ධම විද්‍යාඥයා හැටියටත් සැලකේ. 1999දී ටයිම්ස් සඟරාව "ශත වර්ෂයේ"මිනිසා ලෙස නම් කළේ ද අයිස්න්ටයින් ය. භෞතික විද්‍යා විෂයට විශිෂ්ට මෙහෙයක් කළ විද්වතකු වෙනුවෙන් ප්‍රදානය කෙරෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය, ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින්ට පිරිනැමුණේ 1921 වසරේදී ය.

5. ලිනුස් පොලින්ග් (1901- 1994)

අමෙරිකා ජාතික ලිනුස් පොලින්ග් ලොව පහළ වූ විශිෂ්ටතම විද්‍යාඥයන් විසි දෙනාගෙන් කෙනෙකි. ක්වන්ටම් රසායනය අණුක ජීව විද්‍යාව යන විෂය ක්ෂේත්‍රවල ආරම්භකයකු හැටියට ඔහු හඳුන්වන්නට පුළුවන. රසායනික බන්ධන පිළිබඳ සංකල්ප හෙතෙම ඉදිරිපත් කර ඇත. මූල ද්‍රව්‍යයවල විද්‍යුත් ඍණතාවය නිවැරැදිවම ප්‍රකාශ කිරීමට මුල් වූයේ ද ඔහු ය. මේ අන්දමට රසායන විද්‍යාවට අති මහත් සේවාවක් කළ හෙතෙම , පසු කලෙක න්‍යෂ්ටික අවිහරණය ප්‍රවර්ධනයට අත ගැසුවේය.

රසායන වියාඥයකු හැටියට සිය මෙහෙය නිම කරනවාට අමතරව ඔහු, සාම ක්‍රියාකාරිකයකු හැටියටත්, ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයකු හැටියටත් කටයුතු කර තිබේ. ලිනුස් ලියා පළ කර ඇති විද්‍යා පත්‍රිකා සහ ග්‍රන්ථ සංඛ්‍යාව 1200කට අධික ය. එයින් 850ක්ම විද්‍යාව සමඟ සම්බන්ධ වන ලියැවිලි බව සඳහන් වේ. රසායන විද්‍යාව විෂය ක්ෂේත්‍රයට කළ සේවයට ඔහුට 1954 වසරේදී නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමිණ. සාම ක්‍රියාකාරියකු හැටියට ඔහු කළ අනගිභාවනීය සේවය අගැයීමට ලක් වුණේ 1962 වසරේදී ඔහුට නොබෙල් සාම ත්‍යාගය නැවත වරක් පිරිනමමිනි.

6. නොර්මන් බෝර්ලොග්

(1914 - 2009)

අමෙරිකා ජාතික නොර්මන් බෝර්ලොග් ලෝකයට වැදගත් වන්නේ කෘෂි විද්‍යාඥයකු හැටියට කළ මෙහෙය නිසයි. කෘෂි විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයට හරිත විප්ලවය යන යෙදුම එකතු කළේ ඔහු ය. ඔහු සිය ජීවිතයෙන් වැඩි කාලයක් ගත කර තිබෙන්නේ තිරිඟු පිළිබඳ පර්යේෂණ පැවැත්වීම සඳහා ය. ඉහළ අස්වැන්නක් ලබාදෙන තිරිඟු ප්‍රභේධ, රෝගවලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ඇති තිරිඟු විශේෂ හඳුන්වා දෙන්නට ඔහු දායක වී තිබේ. එවැනි විශේෂ මැක්සිකෝව, ඉන්දියාව, පාකිස්තානය වැනි රටවල පමණක් නොව අප්‍රිකා කලාපයේ රටවලත් ව්‍යාප්ත කිරීමට හෙතෙම පියවර ගත්තේය. ආහාර අර්බුදයට විසැඳුම් සොයන්නට ලොව බොහෝ රටවලට හැකියාව ලැබුණේ, ඔහු හඳුන්වා දුන් එවැනි බෝග වර්ග හරහායි. හරිත විප්ලවයේ පියා යන අන්වර්ථ නාමයෙනුත් ඔහු හැඳින් වේ.

ලෝක ආහාර සැපයුම වැඩි කිරීමට කළ දායකත්වය ඇගැයීමට ලක් කරමින් ඔහුට 1970 වසරේදී නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමිණ.

7. අර්නස්ට් හෙමින්ග්වේ

(1899 - 1961)

නවකතාකරුවකු, කෙටිකතාකරුවකු සහ මාධ්‍යවේදියකු වශයෙන් විශිෂ්ට සේවාවක් කළ අමෙරිකා ජාතික අර්නස්ට් හෙමින්ග්වේට, සාහිත්‍ය සඳහා ප්‍රදානය කෙරෙන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය පිරිනැමුණේ 1954 වසරේදී ය. ඔහු නවකතා හතක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. ඔහු රචනා කළ "අ ෆෙයාර් වෙල් ටු ආර්ම්ස්" , "ද සන් ඕල්සෝ රයිසස්", "දී ඕල්ඩ් මෑන් ඇන්ඩ් ද සී"ආදී කෘති පාඨකයන් අතර බෙහෙවින්ම ජනප්‍රියත්වයට පත් වූ ඒවා සේ සැලකෙයි. එකකට එකක් වෙනස් ශෛලිවලින් රචනා වුණු ඔහුගේ නිර්මාණ, චිත්‍රපටවලටත්, රූපවාහිනී කතා මලාවලටත් නැඟී ඇත. ඔහු ජීවිතක්ෂයට පත්ව දශක ගණනාවක් ගතව තිබුණත් ඔහුගේ නිර්මාණ ලෝකයා තවමත් රස විඳිති.

8. තෙරේසා මව්තුමිය

(1910 - 1997)

ඉන්දීය පුරවැසිභාවය ලබා සිටි තෙරේසා මව්තුමිය, ඇල්බේනියා ජාතික කන්‍යා සොයුරියකි. වසර හතළිස් පහකට අධික කාලයක් එතුමිය අසරණ සරණ සේවයෙහි නියැළුණා ය . දරිද්‍රතාවෙන්, රෝගාබාධවලින් සහ අනාථ තත්ත්වවලට පත්ව පීඩා විඳින ජනයා වෙනුවෙන් ඈ සිය ජීවිතය කැප කළේ , තම ජීවිතය පවා දෙවැනි තැන තබමිනි. අසරණ සරණ ධර්මධාරීන් නැමැති රෝමානු කතෝලික ආගමික සභාවක් පිහිටුවා ගත් ඈ, එය ලෝකයේ සෙසු රටවල ද ව්‍යාප්ත කර හැරියා ය. 2012 වසර වනවිට එය රටවල් 133කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක ව්‍යාප්තව තිබිණ. එහි සාමාජිකත්වය ගත් පූජකවරියන් සංඛ්‍යාව 4500කට වැඩි ය. එච්.අයි.වී/ඒඩ්ස්, ලාදුරු ආදී භයානක රෝගවලින් පෙළෙන පුද්ගලයන් සොයා ගොස් ආහාර, බෙහෙත් ආදිය බෙදාදීම පමණක් නොව, ඔවුන්ට සාත්තු සප්පායම් කිරීමටත් මේ සාමාජිකයන් නැඹුරු වී සිටින්නේ, තෙරේසා මව්තුමිය විවර කළ මඟෙහි යමිනි. ලොව ඉහළම සම්මාන වන නොබෙල් සාම ත්‍යාගය තෙරේසා මව්තුමිය වෙත ප්‍රදානය කරමින් ඇගේ අසරණ සරණ සේවය අගැයීමට ලක් කෙරුණේ 1979 වසරේදී ය.