ජ්යෙෂ්ඨ මාධ්යවේදී උපාලි සමරසිංහ
ජ්යෙෂ්ඨ මාධ්යවේදි උපාලි සමරසිංහගේ අභිනව කෘතිය “මගෙ අම්මා” පොත් පෙළෙහි දෙවැනි කොටස සහ පළමු කොටසේ දෙවැනි මුද්රණය පසුගියදා ජනගත කෙරිණි. මේ සාකච්ඡාව එය නිමිති කරගෙන ය.
* ලේඛනයේදි ඔබ වඩාත් සැලකිල්ලක් දක්වන්නේ?
මානව හිතවාදි දේ ලියන්න. එහෙම කරන්නේ, සමාජය සුන්දර තැනක් කරන්න. ඒවායින් සමාජය යම් කිසි පැහැසර ඉලක්කයක් කරා ගෙන යන්න පුළුවන්. අද සමාජයේ මිනිස්සු හැම පැත්තෙන්ම හෙම්බත් වෙලා. ඒ අතරේ මානව දයාව හොයනවා. ඒ නිසයි අද අම්මාවරුන් පිළිබඳ කතිකා වැදගත් වෙන්නේ. අම්මලා මහමඟ දාලා මහලු නිවාසවල ගාල් කරලා. වනාන්තරවල අතරමං කරලා. තැන් තැන්වල දාලා දරුවෝ පැන යනවා. මෙය ඛේදවාචකයක්. සමහරවිට උසාවිවලට ගෙනාවත්, අම්මලා අපට නඩත්තු කරන්න බෑ කියන පුතාලත් ඉන්නවා. මේ දේ නිර්ලජ්ජිත ක්රියාවක්. අම්මා කෙනෙක් ගැබිනියක් වූ මොහොතේ පටන්, දරුවා ගැන සැලකිලිමත් වෙනවා. පරෙස්සම් වෙනවා. වාඩිවෙන්නේ පිළිවෙළට. ආසාදන ඇති කෑම කන්නේ නෑ. උණු වතුර ටිකක්වත් බොන්නේ නෑ. දරුවා වෙනුවෙන් කැප කරනවා. දරුවන් හදා ගන්න මහා යුද්ධයක් කරනවා.
වර්තමානය වනවිට තාත්තලා යොදාගෙන තියෙන්නේ, පුතාගේ දරුවා පාසල් යවන්න ‘බෝයි කොල්ලෙක්’ විදිහටයි. අම්මා කුස්සි අම්මා කෙනෙක් කරලා. මොවුන්ගේ ගුණය, වටිනාකම වර්ණනා කිරීම, හෙළිදරව් කිරීම විශාල සමාජ වගකීමක් කියලා මට හිතුණා. ඒක තමයි මා , මට පුළුවන් හැටියට කළේ.
* පුවත්පත්වල පළ වූ ලිපි ලේඛන, කෘතියක් විදිහට පළ කිරීම ගැන ඔබගේ අදහස?
පුවත්පත්වල පළවෙන ලිපි එකතැනක සංග්රහ වීම යම් බඳු වටිනාකමක්. හැබැයි තෝරා බේරා ගැනීමක් හා සංශෝධන සහිතව එය කළ යුතුයි. මහාගත්කරු මාටින් වික්රමසිංහයන් පුවත්පත්වලට ලියූ ලිපි බොහොමයක් එතුමන්ගේ පොත්වලට එකතු වී තිබෙනවා. ඒක අනවශ්ය කටයුත්තක් නෙමෙයි. හැබැයි, පුවත්පතකට ලියනවට වඩා වැඩි වෙහෙස මහන්සියකින් ලේඛන රීතියට පොත සකස් කරගත යුතුයි. එසේ නොවුණොත්,එය හුදු පල් ලියැවිල්ලක් වේවි.
මේ සංග්රහ ඉතා පරෙස්සමින් තෝරා බේරාගෙන සංශෝධන සහිතව කළ කටයුත්තක්. පාඨකයන්ගේ පැත්තෙන් ඔවුන් එවැනි සාරගර්භ ලිපි සංග්රහයක් ආකාරයට බලාපොරොත්තු වෙනවා. ඒකට අද සමාජ පිළිගැනීමක් ලැබිලා. මම එහෙම කියන්නේ, ශ්රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්යාලයේ ලේඛකත්ව සම්මාන උළෙලේ, පුවත්පත් සඳහා ලියූ ලිපි සංග්රහවලට වෙනමම සම්මානයක් පිරිනමන නිසයි.
* ‘මගේ අම්මා’ කෘතියට අන්තර්ගත වන්නේ, කලක් ජාතික පුවත්පතක පළ කරන ලද ලිපි ගොන්නක්. ඔබේ කෘතියේ ඇති සුවිශේෂතාව කුමක්ද?
මහා ගස් වගේ හැදුණු විවිධ ක්ෂේත්රවල විශිෂ්ටයන් හැමෝගෙම මුදුන් මුල, ඔවුන්ගේ දුප්පත් අම්මාවරුන්. මේ පොතට පාදක වෙන්නෙත් එවැනි පිරිසකගේ දිරිය මවුන් ගැනයි.
ලෝකයේ හෘදයාංග ආමන්ත්රණයේ මුලකුර තමයි අම්මා. ඕනෑම මිනිස් සත්වයෙක් මුලින්ම අමතන්නේ 'අම්මා'කියලා. මේ ලෝකේ ඕනෑම අම්මා කෙනෙක් ඉන්නේ, තමන්ගේ දරුවන් වෙනුවෙන්. ඇය ජීවිතය පවා කැප කරන්නේ, පෙරලා අබැටක් හෝ බලාපොරොත්තුවෙන් නෙමෙයි.
මහා ගස් වගේ ජීවත් වන විවිධ ක්ෂේත්රවල නිපුණ විද්වතුන් ඉන්නවා. ඒත්, ඔවුන්ගේ මුදුන් මුල, අකුරු නූගත් අම්මා. සමහර මහාචාර්යවරුන් ඉන්නවා. කුඩා කාලේ පාසල් යන්න බෑ කියා අඬද්දී, මේ දුප්පත් අම්මා තමයි පාසලට ඇදගෙන ගිහින් අකුරු ඉගැන්නුවේ.
ගුණසේන ගලප්පත්ති නාට්ය වේදියාගේ ‘මූදු පුත්තු’ වේදිකා නාට්යයේ මෙන්න මෙහෙම ගීතයක් තියෙනවා.
බිළිඳු තොළඟ කිරි පවස උරන්නයි
ලමැඳ දෙතන පුඩු උඩට හැරෙන්නේ
දූ දරු සම්පත් ඇඟ ලා ගන්නයි
පළල උකුල පටු ඉඟට ලැබෙන්නේ”
තමන්ගේ දරුවා වෙනුවෙන් අම්මාගේ ශරීර පිහිටීම් පවා ස්වභාවිකව සැකසෙනවා .මේ කවියෙන් කියැවෙන්නෙත් ඒ ගැනයි.
අම්මාවරුන් ගේ ගුණ සුවඳ විවිධ ක්ෂේත්රවල නිපුණයන් හරහා ගවේෂණාත්මකව, සමාජ මානව විද්යාත්මකව, කිසියම් හැදෑරීමක් කළා. අම්මාගේ සෙනෙහස උගත්, නූගත් කියලා වෙනසක් නෑ. ඒ සෙනෙහසයි අම්මා පොතට ගෙනාවේ.
* ‘මගේ අම්මා’ කෘතියට අන්තර්ගත වෙන්නේ, විවිධ ක්ෂේත්රවල නිපුණයන්ගේ අම්මාවරුන්ගේ ගුණ සුවඳයි. මෙහි සංවේදී කතාත් ඇති නේද?
ජෝ අබේවික්රම මහත්තයා, අපෙන් සමුගන්නට පෙර මුද්රිත මාධ්යයට සාකච්ඡාවක් කළා නම්, ඒ අවසන් සාකච්ඡාව කළේ සිළුමිණ පුවත්පත සමඟයි. ඒ අම්මා ගැනයි. රත්නපුර ලෙල්ලො පිටියෙ හිටි සමහර මිනිසුන්ගේ ඉරියව් පුංචි ජෝ අනුකරණය කර පෙන්වීම දැකපු අම්මා කියනවා, ‘හැබැයි රජෝ උඹ නම් හොඳ නාට්යකාරයෙක් වෙනවා’ කියලා.
එහෙම තමයි අම්මා ජෝට කියන්නේ. රත්නපුර බස් නැවතුම් පොළේ නිතර හමු වූ සැරපරුෂ බස් රථ රියැදුරෙක් මේ අම්මටයි, පුතාටයි නිතර දකින්න ලැබෙනවා. අම්මා දවසක් පුතාට කියනවා.
“පුතේ, මේ මිනිහා සැර වුණාට හරි කෙළින් මනුස්සයා. යුතුකම් දන්නවා. හාමුදුරුනමක්, ගැබිනියක් බස් එකට නැග්ගාම අසුනක් නොදුන්නොත්, ඒ මගියාට මේ මනුස්සයාගෙන් ගුටි කන්න වෙන්නේ වදන් කස පහරින්.”
කුඩා ජෝ මේ කියමන කොයි තරම් දුරට හිතේ කාවද්දා ගත්තද කියනවා නම්, ඔහු සිනමාවට පැමිණ විකට මුද්රාවෙන් මිදී, චරිතාංග නිරූපණයට පැමිණි පසු, සිනමාවේදී ඩී.බී.නිහාල් සිංහයන්ගේ වැලිකතර සිනමා පටයේ ගෝරිං නමැති මුදලාලිගේ චරිතය ඔහු ගොඩනඟන්නේ, අර සැරපරුෂ බස් රථ රියැදුරුගේ ඉරියව් මඟිනුයි. ජෝගේ අම්මා , වැලිකතර චිත්රපටය බලපු දවසේ ජෝ මහත්තයට කියනවලු “පුතේ, උඹ අර බස් ඩ්රැයිවර් නේද කොපි කළේ” කියලා.
ඩී.බී. නිහාල්සිංහ වැනි ප්රතාපවත් පුරුෂයෝ, මා ඉදිරිපිට අම්මා ගැන කියද්දී අඬලා තියනවා. මහා පත්ර කලා ඇදිරිඳු ඩී.බී. ධනපාලයන්ගේ පුත්රරත්නය වූ ඩී.බී. නිහාල්සිංහ, තමන්ගේ අම්මා, අන්න රතී මාතාව ගැන බොහෝ දේ කිව්වා. වෙනත් ජාතියක කෙනෙක් වුණත් ඇය සහජීවනය ගැන කියා දෙන්න තමන් පන්සල් ගෙන ගිය හැටිත්, ලොකු හාමුදුරුවන් සමඟ ඇය කතා කළ ගැඹුරු දහම් කරුණුත්, ඔහුගේ හිත මානව සමාජය කෙරේ බෙදීමක් නැති කරන්න තරම් හේතු වුණා.
ප්රවීණ රංගධර රවීන්ද්ර රන්දෙනිය මා ඉදිරියේ අම්මා ගැන කියමින් ඇඬුවා. ඔහුගේ තාත්ත හා සහෝදරයන් අතර කිසියම් මතබේදයක් සිද්ධ වෙලා, තාත්තගේ පිත්තල සරනේරු ව්යාපාරයෙන් අයින් වෙනවා. ඒ වෙලාවේ රවින්ද්රගේ පියාගේ අතේ තියෙන්නේ ඉතා සුළු මුදලක්. තමන් දන්නා ව්යාපාරය කර ගන්න ඒ මුදල ප්රමාණවත් මදි. ඒ නිසා කුලියට ගත් ගෙදරක, කරන්ට් එකත් නැතුව, කුප්පි ලාම්පුවේ එළියෙන් මහා රාත්රිය මුළුල්ලේ රවීන්ද්රගේ අම්මා, අර පිත්තල සරනේරු සකස් කරන ක්රියාදාමයේ යෙදුණා. ඒ වෙලාවෙත් ඇය ගැබිනියක්. මහා රාත්රියේ පිත්තල උණු කරන ගිනියම් රස්නය විඳිමින් දුක් විඳින අම්මාගේ කුසයේ සිටියේ කවුරුන්දැයි මා රවීන්ද්ර රන්දෙණියගෙන් අසා සිටියා. ඔහු කිව්වේ එදා අම්මාගේ කුසේ හිටියේ තමා බවයි.
ලතා වල්පොල වගේ ගායන ශිල්පිනියක් , ගීත කෝකිලාවක් , මේ ලංකාවට බිහි වෙන්නේ නෑ ඇගේ අම්මා නැත්නම්. ලතා වල්පොලගේ තාත්තා , දුව කලාවට යනවට කැමති වුණේ නෑ. එවැනි කටයුත්තකට ඇය ගියා කියලා ආරංචි වුණොත්, උයාගත්ත බත් මුට්ටිය පොළොවේ ගහනවා. ඒත්, ඒ අභියෝග අතරේ ලතා වල්පොල මහත්මියගේ අම්මා ලතාගේ හැකියාව ඉදිරියට ගෙනියන්න බොහෝ සේ කැප වෙනවා. මේ අම්මා, ලතාව ඉන්දියාවේ චිත්රාගාරවලට පවා එක්කගෙන යනවා. ඇගේ අම්මා එවැනි කැප කිරීමක් නොකළා නම්, ශ්රී ලංකාවට ලතා වල්පොල වැනි ගායිකාවක් අහිමි වෙනවා.
අම්මලා ගැන මේ වගේ සංවේදි කතා අනන්තවත් මගේ මේ අම්මා පොතට අඩංගු වෙලා තියෙනවා. මෙරටට මහා ගස් වැනි දැවැන්තයන් දායාද කරන්න අම්මලා විඳි දුක් දෝමනස්ස, මගේ ඉදිරියේ මේ දැවැන්තයන් ප්රකාශ කරලා තියෙනවා.
* මෙවැනි පොතපත හරහා සමාජයට බලපෑමක් කළ හැකි යැයි ඔබ විශ්වාස කරනවද?
පොත් ලිවීමෙන් සමාජය සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් කරන්න පුළුවන් කියන මතය අද නෑ. අද පොත්වල තියෙන සන්නිවේදන කාර්ය කරන්නෙ වෙනත් මාධ්ය මඟින්. හැබැයි ඒ වගේ නිසි පාලනයක් නෑ. නිසි ප්රමිතියක් නෑ. සමාජ මාධ්ය ගත්තොත්, බොහෝ වේලාවට ඒවායේ ලියලා තියෙන සමහර කාරණා, පොදු වැසිකිළික ලියලා තියෙන දේ වගෙයි. පොත්වල කිසියම් ආකාරයක ප්රමිතියක් තියෙනවා. හැබැයි ලෝකයේ ප්රාග් විප්ලවීය පොතපත සමාජ ශෝධනය සඳහා උදවු වුණා. ලියෝ තොල්ස්තෝයි, මැක්සිම් ගෝර්කි, ගොගොල්, දොස්තොවුස්කි, ඇන්ටන් චෙකෝෆ් වැනි සාහිත්යධරයන්ගේ පොතපත විප්ලවය සඳහා යම් ආකාරයකට දායක වුණා. එදා පැවතියේ පොත් පමණයි. ඒ නිසා, යම් ප්රමිතිගත ඉලක්කයක් සඳහා එය මෙහෙයවන්න දේශපාලන නායකයන්ට හැකි වුණා. ඒත් අද එහෙම නෑ. අද එහෙම වෙලා තියෙන්නේ මාධ්ය ප්රසාරණය නිසයි. ප්රමිතියක් නැතිකම නිසා , වර්තමානය වනවිට, හොඳ දේ වගේම නරක දේත් එළියට එනවා. ඒ නිසා , සමාජය වෙනස් කරන්න, යම් මෙහෙවරක් කරන්න සාහිත්යවේදියාට, කලාකරුවාට පුළුවන්කමක් තිබුණත්, ඊට බාධාවක් තිබෙන බව අප තේරුම්ගත යුතුයි.
* සාහිත්ය පරිශීලනය කරන පාඨකයන්ගේ වැඩිවීමක් පෙනෙන්නට තිබෙනවා ද?
පැහැදිලිවම. සාහිත්ය පරිශීලනය කරන පිරිසක් රටේ ඉන්නා බව, කොළඹ පොත් ප්රදර්ශනය සාර්ථක වීමෙන් පෙනෙනවා. ඒත් වෙනත් අරමුණු සඳහාත් එතැනට රොද බඳින පිරිසකුත් ඉන්නවා. අද බුද්ධ ධර්මය, දර්ශනය, මානව හිතවාදී ලේඛන වැඩියෙන් විකිණෙනවා. එයට හේතුව, සමාජයේ එක පැත්තක වැරැදි දේ සිදු වුණත්, ධනාත්මක දේ තාම අප අතැර ගිහින් නෑ.
* ‘මගේ අම්මා’ කෘතිය හරහා මෙරට සමාජය හමුවේ ඔබ තබන්නට උත්සාහ කරන්නේ මව් ගුණ සුවඳ ගැනයි. එහෙත් තම දරුවා මහ මඟ දමා යන අම්මාවරුන් පිළිබඳත් අද සමාජයෙන් අසන්නට ලැබෙනවා නේද?
“නානත්ථ කායා - නානත්ථ සංඥා”
කියලා තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළේ. එක් එක් ශරීර, කර්මානුරූපව කුසල් අකුසල් ගෙවන්න මව හා පුතා වෙලා ඉපදෙන්න පුළුවන්. ඒවා ජාතක කතාවලත් තියෙනවා. මෙය බුද්ධ කාලෙටත් එකයි. අදටත් එකයි. ඒත් , අද ඒක විශේෂයෙන් සිදු වෙනවා. ඒකට හේතුව , සාහිත්ය රස වින්දනයක් නැති නිර්වින්දන පරපුරක් සිටීමයි.
සමාජ ජාලා , වෙබ් අඩවි, මුහුණු පොත වැනි නූතන තාක්ෂණයේ වැරැදි මඟ පෙන්වීම් හරහා අපේ සංස්කෘතික සෝදා පාළුව සිදු කරමින් සිටිනවා. ඒ හරහා බිහිවන අනාගත අම්මලා, තාත්තලා නෙමෙයි, දූ දරුවන් කොහොම වේවිද කියලා අප දන්නේ නෑ. චීන කියමනක් තියෙනවා ‘අඳුරට සාප කරමින් ඉන්නවට වඩා, එක ඉටි පහනක් හෝ දල්වන්න’ කියලා. අප කරන්නේ යම් විදිහකින් සමාජය සුවපත් කරන එබඳු වෑයමක්.
සංලාපය
අනුසාර මාහිංගොඩ
ඡායාරූපය-ශාන් රඹුක්වැල්ල