“අහසින් වැටෙන එක ම ජල බිඳක්වත් ප්‍රයෝජනයට නොගෙන මහ මුහුදට ගලායෑමට ඉඩ නොදෙන්න” යැයි කියා සිටියේ මහා පරාක්‍රමබාහු රජු ය. එකී වදන්වල අරුත වටහාගත් අතීත රජවරුන් අහස් දියෙන් කෙත්වතු සරුසාර කිරීමට, මහා වැව් තැනවූ අතර අදටත් එම යෝධ වාරි තාක්ෂණය මෙරට කෘෂිකර්මාන්තයට දැවැන්ත ආශිර්වාදයක් ය.

කෙසේ වෙතත් සෑම වසරක ම පාහේ ගංවතුරින්, නියඟයෙන් අපමණ පීඩා විඳින ශ්‍රී ලාංකිකයන් පරිසරය හා සිදු කරන ගනුදෙනුවේදී බොහෝ දුරට අසමත් වග කිය යුතු ය. කලකට වැසි එමට ය. උතුරා ගලන මහා ජල කඳන් මතින් හරිහම්බ කළ සියල්ල පමණක් නොව, ඇතැම් විට ජීවිත ද ගසාගෙන යනු පෙනේ. තව කලෙක බීමට දිය පොදක් සොයා ඉරිතලා ගිය පොළොව මතින් ගව් ගණන් දුර පියමැනිය යුතු ය. එවන් පසුබිමක ශ්‍රී ලංකාවේ ගංවතුර සහ නියඟයට ලක්වීමේ ප්‍රවණතා ඇති ප්‍රදේශ වෙත ව්‍යසනවලට ඔරොත්තු දෙන, සුරක්ෂිත ආකාරයෙන් පානීය ජලය සැපයීමේ ව්‍යාපෘතියක් ඇරැඹීමට ලංකා වැසි ජලය එක්රැස් කරන්නන්ගේ සංසදය (Lanka Rain Water Harvesting Forum) පියවර ගෙන ඇත්තේ, අත්‍යවශ්‍ය සමාජ සත්කාරයකට මුලපුරමිනි.

වැසි ජලය රැස් කිරීම ලෙස අර්ථ දැක්වෙන්නේ ගෘහස්ථ භාවිතය, කෘෂිකර්මාන්තය, පාංශු සංරක්ෂණය සහ පාරිසරික කළමනාකරණය සඳහා පොළොවේ ගලා යන ජලය එකතු කිරීම යි. වැසි ජලය පතිත වන ස්ථානයෙන් එකතු කර පසුව භාවිතයට ගැනීම සඳහා ගබඩා කරනු ලැබේ. රැස් කරගත් වැසි ජලය ගබඩා කරගත හැකි ක්‍රම දෙකකි. වහලට වැටෙන වැසි ජලය ටැංකියකට යොමු කිරීමත් පොළොවේ ගලාගෙන යන වැසි ජලය භූගත කිරීමත් එකී ක්‍රම දෙක වේ. ළිං ඇති තැන්වල වැසි ජල ටැංකියෙන් පිටාර ගලන වතුර පයිප්පය ළිඳට යොමු කළ හැකි අතර නැතිනම් වහලේ සිට නළ මඟින් වැසි ජලය ළිඳට යොමු කළ හැකි ය.

ආරක්ෂිත පානිය ජලය

ශ්‍රී ලංකාවට ලැබෙන වර්ෂාපතනයෙන් 65%ක් පමණ ප්‍රයෝජනයට නොගෙන අපතේ යැවෙන අතර මෙම සංසදයෙන් සිදු කරන්නේ එම අපතේ යන වැසි ජලය නියඟයෙන් පීඩා විඳින පිරිසට ප්‍රයෝජනවත් වන පරිදි යොදාගැනීමට කටයුතු යෙදීම ය.

සංසදය විසින් ක්‍රියාත්මක කරන ලද දැනට අවසාන අදියරේ පවතින වැසි ජලය රැස් කිරීමේ ව්‍යාපෘතිය මඟින් කිලිනොච්චිය, බදුල්ල, මොනරාගල සහ මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්කවල ජනතාවගේ ජන ජීවිතවලට එක්කොට ඇත්තේ නව පිබිදීමකි. 2016 වසරේ දී ආරම්භ වූ ගංවතුර හා නියඟයෙන් පිඩා විඳින ප්‍රදේශවලට ආරක්ෂිත පානිය ජලය සැපයීමේ තුන් අවුරුදු ව්‍යාපෘතිය මඟින් අවදානමට ලක්විය හැකි ප්‍රජාවන් ශක්තිමත් කිරීම සහ ගංවතුර හා නියං කළමනාකරණයට අදාළ ආපදා අවදානම් අවම කිරීමේ ප්‍රතිපත්ති සහ භාවිතයන් ආයතනීකරණය කිරීම සිදු වේ. USAID (United states Agency For International Development ) මේ සඳහා අනුග්‍රහය දක්වයි.

මෙම ව්‍යාපෘතිය යටතේ ලංකා වැසි ජලය රැස්කරන්නන්ගේ සංසදය සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන පාම් පදනම (PALM Foundation) විසින් මඩකළපුවේ ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස 05ක ග්‍රාම නිලධාරී කොට්ඨාස 25ක පවුල් 4200ක් සඳහා ආරක්ෂිත පානීය ජලය සහ සනීපාරක්ෂක පහසුකම් ද සපයා දී ඇති අතර සිසුන් 10 000ක් පමණ එහි ප්‍රතිලාභ භුක්ති විඳිමින් සිටිති. මෙම ග්‍රාම නිලධාරි කොට්ඨාස ගංවතුරට ගොදුරු වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති අතර වඩාත් ම අවදානමට ලක්විය හැක්කේ අඩු ආදායම්ලාභී පවුල් ය. සමස්ත මඩකළපුව දිස්ත්‍රික්කයේ ම නිවාස 30%ක් සඳහා පමණක් නළ ජල ජහසුකම් ඇති අතර බොහෝ දෙනකුට ජල සම්පාදන සහ ජලාපවහන මණ්ඩලය මගින් ජලය ලබා ගැනීමේ පහසුකම් නොමැත.

ගංවතුරින් සහ නියඟයෙන් පීඩා විඳින ප්‍රදේශවලට ආරක්ෂිත පානීය ජලය සැපයීමේ තුන් අවුරුදු ව්‍යාපෘතිය මඟින් කිලිනොච්චිය, බදුල්ල සහ මොනරාගල දිස්ත්‍රික්කවල නිවාස 391ක පුද්ගලයන් 17,900කට ආසන්න පිරිසකට ආරක්ෂිත පානීය ජලය ලබාදී ඇති අතර පාසල් 48ක සහ ග්‍රාමීය රෝහල් 10ක වැසි ජල ටැංකි පද්ධති ස්ථාපනය කර තිබේ. ගබඩා පහසුකම් සහ ධාරිතාව අනුව ලීටර් 8,000ක ධාරිතාවයකින් යුත් ගබඩා ටැංකි ගෘහස්ත භාවිතය සඳහා ද, රෝහල් සඳහා ලීටර් 10,000 සිට 16,000ක් දක්වා ධාරිතාවකින් යුත් ටැංකි ද, පාසල් සඳහා ලීටර් 30,000ක ධාරිතාවයකින් යුත් ටැංකි ද ලබාදී ඇත.

වාර්ෂික ව මිලිමීටර් 900ට වඩා අඩු වර්ෂාපතනයක් ලබන වියළි කලාපයේ සවිකර ඇති ගෘහස්ථ වැසි ජලය රැස් කිරීමේ පද්ධති මගින් අවම වශයෙන් ලීටර් 60 -70 අතර ජල ධාරිතාවක් ආහාර පිසීම සහ බීම සඳහා වියළි කාලගුණයක් සහිත දිනවලදී වර්ග මීටර් 50ක වර්ගඵලයකින් යුක්ත වහලයක් මඟින් ලබාගැනීමේ හැකියාව පවතී. වැසි ජල ටැංකි කොන්ක්‍රීට්වලින්, ගඩොලින්, ෆෙරෝ (Ferro) සිමෙන්ති තාක්ෂණයෙන් හෝ ප්ලාස්ටික්වලින් සාදාගත හැක.

වැසි ජලය පිරිසුදු ව එක්රැස් කරගැනීම උදෙසා ක්‍රම දෙකක් හඳුන්වා දී තිබේ. ඒ අනුව ටැංකියට වැසි ජලය පිරවීමේදී පළමු වැස්ස ඉවත දැමේ. වැසි රහිත දිගු කලකට පසු ව ඇදහැලෙන වැසි ජලය පහළට ගලා එන්නේ වහලේ රැඳී ඇති කොළ රොඩු, කුණු, දුහුවිලි ද සමඟින් බැවිනි. මුල් ම වැස්ස ගබඩා කරගැනීමෙන් වැළකී සිටීම වැදගත් වන්නේ එබැවිනි. එම ජලය වෙනත් මාර්ගයකින් පිටතට යොමු කරයි. වැසි ජල ටැංකියට ජලය පුරවා ගන්නේ ඉන්පසුව ය. එසේ යොමු කරන විට ද ටැංකියට පෙරණයක් සවි කර ඇත්තේ වැසි ජලය සමඟ ගලා එන කොළ රොඩු ආදිය ටැංකියට එක් වීම වළක්වාලීමට ය.

වැසි ජලය ගුණාත්මක භාවය අතින් යහපත් මට්ටමක පවතී. රසායනික ද්‍රව්‍ය ද අඩංගු නැත. ඇතැම් විට බැක්ටීරියා වැනි යම් විෂබීජයක් ඇතුළත් වීමට හැකියාව පැවතිය ද බීමට ගන්නා ජලය උණු කර පාවිච්චියට ගන්නා විට එම බලපෑම ද අවම වනු ඇත.

සංසදයේ අරමුණු

විවිධ ක්ෂේත්‍රවල කටයුතු කළ කුඩා කණ්ඩායමක් විසින් ලංකා වැසි ජලය එක්රැස් කරන්නන්ගේ සංසදය ආරම්භ කළේ 1996 වසරේදී ය. රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් ලෙස එය සමාජ සේවා අමාත්‍යාංශය යටතේ ලියාපදිංචි ව ඇත. ප්‍රතිපත්ති සැකසීම වැනි කාරණාවලදී මේ සඳහා රජය මැදිහත් වේ. වැසි ජලය ගෘහස්ත පරිභෝජනය සඳහා භාවිත කරන ක්‍රමවේදය ලංකාවට හඳුන්වා දීම සංසදයේ අරමුණ විය. එම අරමුණ හා බැඳුණු විශේෂිත ක්‍රියාපටිපාටියක් පවතින අතර වැසි ජලය භාවිතයට ගැනීමේ ක්‍රියා පිළිවෙත ප්‍රචලිත කිරීම ඉන් එක් පියවරකි. ඒ අනුව ආදර්ශ ටැංකි සකස් කිරීම, ප්‍රජාව දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් පැවැත්වීම, පුහුණු කිරීමේ වැඩමුළු පැවැත්වීම ජල තත්ත්වය පරීක්ෂා කිරීම හා පෙදරේරුවන් සහ කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා පුහුණු කිරීමේ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සිදු කෙරෙන්නේ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ සිට ක්ෂේත්‍ර නිලධාරීන් ඇතුළු විශාල පිරිසක් සඳහා මෙම තාක්ෂණය ලබාදෙමිනි.

එපමණක් නොව මෙම ජල ටැංකි භාවිතය සහ ඉදිරියේ දී අවම වියදමකින් සකස් කරගැනීම සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනයන් සහ පර්යේෂණ ද සිදු කෙරේ. ජල ටැංකි ප්‍රජාවට ම සකසා ගත හැකි අයුරින් හඳුන්වා දීම, මෙලෙස එක්රැස් කරගන්නා ජලයේ ගුණාත්මකභාවය සහ මේ සම්බන්ධයෙන් අනාවරණය කරගන්නා තොරතුරු ජනගත කරන ආකාරය පිළිබඳව ද මේ වන විට පර්යේෂණ සිදුකෙරෙමින් පවතී. සංසදය විසින් වැසි ජලය රැස් කිරීම සඳහා තාක්ෂණික හා අනෙකුත් තොරතුරු අත් පත්‍රිකා සහ අත්පොත් මගින් සපයනු ලැබේ. එසේ ම වැසි ජලය රැස් කිරීම සඳහා පද්ධති දිවයින පුරා ප්‍රචලිත කිරීමට කටයුතු කරන අතර මෙම වැඩපිළිවෙළේදී සංසදය මාධ්‍ය සමඟ ද සහයෝගයෙන් කටයුතු කරයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව නිරන්තරයෙන් මුහුණ දෙන ජල හිඟයට පිළිතුරක් වශයෙන් වැසි ජලය යොදාගන්නේ කොයි ආකාරයෙන්ද? යන වගත් තම තමන්ට හැකි පමණින් ඒ සඳහා සක්‍රීය දායකත්වයක් ලබා දිය හැකි ආකාරය පිළිබඳවත් ජනතාව දැනුවත් කිරීම අනිවාර්යයෙන් සිදු විය යුත්තකි. කුඩා ටැංකියක් හෝ සකස්කොට ගෙන අහසින් ඇදහැලී පොළොවට කිඳා බහින වැසි ජලයෙන් කුඩා ප්‍රමාණයක් හෝ රඳවා ගැනීමේ හැකියාව බොහෝ පිරිසකට පවතින නමුත් එවන් උත්සාහයක් හෝ දැරීමට උත්සුක වන්නේ අතිශය සුළු පිරිසකි. නිවෙසේ වහලට එකතු වන වැසි ජලය පීලි මඟින් එකතුකර ගෙන කුඩා ගෙවතු වගාවකට හෝ නිවෙසේ සේදීම් කටයුතු ආදියට යොදාගත හැකිය. අවශ්‍ය නම් උණුකර පෙරා බීමට ද ගත හැකිය. නාගරික ප්‍රදේශවල ජල සම්පාදනයෙන් ලබාදෙන වතුර පාවිච්චි කරන විට ජල බිලක් ගෙවීමට සිදු වේ. ජනතාවගෙන් ඒ වෙනුවෙන් අයකරන්නේ සුළු මුදලක් වුව ද ඒ සඳහා රජයෙන් ද විශාල පිරිවැයක් දැරිය යුතු ය. වැසි ජලය රැස්කර තබාගෙන පරිහරණය කිරීම මඟින් නගරබද ජනතාවට ගෙවීමට සිදු වන ජල බිල ද යම් පමණකට අඩු කරගත හැකිය.

රජයේ වගකීම

වැසි ජලය ප්‍රයෝජනයක් නොගෙන ම අපතේ යෑම වළකා එයින් ප්‍රයෝජනයක් ලබාගැනීමට මහජනයාට ඉඩ සැලසීම වෙනුවෙන් රජයට ද යම්කිසි ආකාරයකින් දායක විය හැකි ය. එසේ ම සංසදයේ ක්‍රියාකාරීත්වයට ආධාර උපකාර කරමින් ශක්තියක් වීමට ද රජයට හැකියාව පවතී. ජල ටැංකි සකස් කරගැනීමට ජනතාවට යම් ආධාර මුදලක් ලබාදීමට ද මෙම වැඩපිළිවෙළ පිළිබඳ ප්‍රචාරණයක් ලබාදීමට ද රජය කටයුතු කරන්නේ නම් වැදගත්ය. විශේෂයෙන් ම උතුරුමැද වැනි පළාත්වල ජලයේ අඩංගු වන රසායන ද්‍රව්‍ය හේතුවෙන් ප්‍රදේශවාසීන් වකුගඩු රෝගවලට ගොදුරු වෙමින් සිටීම විශාල ගැටලුවක් බවට පත්ව ඇති අතර බදුල්ල, මොනරාගල වකුගඩු රෝගීන් බහුල බවට හඳුනාගත් ප්‍රදේශ කිහිපයක ම මෙම වැසි ජලය එක්රැස් කිරීමේ ව්‍යාපෘති අරඹා ඇත. එහිදී වැසි ජල ටැංකි බෙදාදීමක් ද සිදු කෙරෙන අතර මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා අවශ්‍ය වියදම් ඇතැම් විට සංසදයට දැරිය නොහැකි තරම් ය.

වැසි ජල ටැංකි සඳහා අධික ඉල්ලුමක් පවතින අතර රජයෙන් ජනතාවට වැසි ජල ටැංකියක් ස්ථාපිත කරගැනීමට සහනයක් සලසන්නේ නම් මහත් සේ ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත. වැසි ජලය එක්රැස් කිරීම සම්බන්ධයෙන් රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති පවතින නමුත් ගැටලුව වන්නේ එම ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක නොවීම යි.

දේශගුණ සහ කාලගුණ වෙනස්වීම් සමඟ අපට ලැබෙන වර්ෂාපතනයේ නිරන්තර වෙනස්වීම් පවතී. ඇතැම් විට කෙටි කාලයක් ඇතුළත වැඩි වර්ෂාපතනයන් ලැබෙන අතර ඉන්පසු දීර්ඝ කාලයක් මුළුල්ලේ අත්විඳින්නට සිදුවන්නේ නියඟයේ පීඩාවන් ය. නොඑසේ නම් වැසි රහිත කාලගුණයක් ය. මේ හේතුවෙන් යම් ආකාරයකට වැසි කාලවලදී වැසි ජලය එක්රැස්කොට තබාගත හැකි නම් වැසි රහිත කාලවලදී ජල අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට එය යම් තරමක හෝ අස්වැසිල්ලක් වනු ඇත.

වැසි ජලය රැස් කර ප්‍රයෝජන ගැනීම අපට අලුත් දෙයක් නොවන්නේ අතීත රජවරුන් වැව් තනවා වැසි සමයන්හීදී මෙන් ම වැසි රහිත සමයන්වලදී ද වගා කටයුතුවලට ජලය සැපයීමට කටයුතු කළ බැවිනි. එහෙත් වර්තමානයේදී නව තාක්ෂණය හා අත්වැල් බැඳ සිටින අපට පැරණි ක්‍රම මඟ හැරී ගොස් ඇත. වර්තමානයේ අප කරන්නේ ජලය ලබාගැනීම වෙනුවෙන් යම් ප්‍රදේශයක විශාල ජලාශයක් තනවා එමඟින් නගරවලට ජලය පොම්ප කිරීම යි. එහිදී ජලය පොම්ප කරවීම සඳහා ද විශාල පිරිවැයක් ද දරන්නට සිදු වේ. වැසි ජලය ප්‍රමාණවත් පරිදි එක්රැස් කොට තබා අවශ්‍ය කාලවලදී ප්‍රයෝජනයට ගැනීම මඟින් එම වියදම් ද යම් ප්‍රමාණයකට අවම කරගැනීමේ හැකියාව පවතින බව පැහැදිලි ය. එබැවින් අහස් දියෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීම සඳහා වන මෙම ව්‍යාපෘතිය වඩාත් විධිමත් ව දීප ව්‍යාප්ත කිරීමට වගකිව යුතු පාර්ශ්වවල උපරිම සහයෝගය ලැබිය යුතු බව සිහිපත් කළ යුතුය.

සටහන-කාංචනා සිරිවර්ධන

වෛද්‍ය සිසිර කෝදාගොඩ මහතා මාර්ග ආරක්ෂාව පිළිබඳ ජාතික සභාවේ සභාපති

රථවාහන අනතුරුවලින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව දිනෙන් දින ඉහළ යාම ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් නොව ලෝකයේ සෑම රටක්ම වර්තමානයේ මුහුණ දී තිබෙන ගැටලුවකි. එය අවම කර ගැනීම පිණිස සෑම රටක්ම විවිධ ක්‍රියාමාර්ග ගනිමින් සිටී. රථ වාහන අනතුරු සම්බන්ධයෙන් පනවන දඬුවම් ඉහළ දමමින් නව නීති හඳුන්වා දීම එවැනි එක් පියවරකි. අනතුරුවලට බලපාන ප්‍රධාන හේතු සම්බන්ධව රියැදුරන් දැනුවත් කිරීම මඟින් සැලකිලිමත්ව රිය ධාවනය කිරීමේ වැදගත්කම රියැදුරන්ට කියා දීම අනතුරු අවම කර ගැනීම පිණිස ගන්නා තවත් ක්‍රියාමාර්ගයකි.

මගී ප්‍රවාහන බස් රථ රියැදුරන් නොසැලිකිලිමත් ලෙස රිය ධාවනය කිරීම නිසා ජීවිත දහය පහළොව එකම ස්ථානයකදී අහිමිවන අයුරු අදාළ අනතුරුවල සී.සී.ටී.වී දර්ශන මඟින් අපි පසුගිය කාලය තුළ කොතෙකුත් දැක ඇත්තෙමු. මගීන් නංවා ගැනීම පිණිස බස් රථ අතර පවත්නා අනවශ්‍ය තරගය අනතුරු බොහොමයකට ප්‍රධාන හේතුව බව අමුතුවෙන් පෙන්වා දිය යුතු නැත. වසරකට මෙරට රිය අනතුරු තිස්පන්දහසක් පමණ පොලිසිවලට වාර්තා වුවත් එය නියම අනතුරු සංඛ්‍යාව නොවන බව රක්ෂණ වන්දි සඳහා කරනු ලබන අයදුම් කිරීම් සංඛ්‍යාව නිරීක්ෂණය කිරීමේදී පැහැදිලි වෙයි. එම සංඛ්‍යා ලේඛණවලට අනුව වාර්ෂිකව මෙරට සිදුවන රිය අනතුරු සංඛ්‍යාව ලක්ෂ 09 ක ට ආසන්න ය.

අපේ ලියාපදිංචි ත්‍රීරෝද රථ සංඛ්‍යාව 1156000 කි. මේ අතරින් මේවන විට මාර්ගවල ධාවනය කෙරෙන්නේ ත්‍රීරෝද රථ ලක්ෂ අටක් පමණි. මෙරට බහුරතයක් දෙනා භාවිත කරන්නේ යතුරු පැදියයි. ඉන්පසු මෙරට වැඩිම වාහන ගණය බවට පත්ව තිබෙන්නේ ත්‍රීරෝද රථයයි. වාර්ෂිකව පොලිසිවලට වාර්තා වන 35000 ක් පමණ වන අනතුරු සංඛ්‍යාව නිසා මරණයට පත්වන ගණන 3100 ක් හෝ ඊට ආසන්න ය. මෙම දත්තවලට අනුව සෑම පැය තුනකටම වරක් කවුරුන් හෝ පුද්ගලයකු කොතන හෝ සිදුවන රිය අනතුරක් හේතුවෙන් මරණයට පත්වෙයි. මේ අනුව දිනකදී රිය අනතුරුවලින් මරණයට පත්වන සංඛ්‍යාව 08 කි.

දශක දෙකකට පමණ පෙර දිනකට රිය අනතුරුවලින් මිය ගියේ තිදෙනෙකි. එයින් ගම්‍ය වන්නේ පැය අටකට වරක් පුද්ගලයකු අනතුරකින් මරණයට පත්වන බවයි. අද වන විට එය කනපිට පෙරළී පැය තුනකට වරක් පුද්ගලයකු රිය අනතුරකින් මරණයට පත්වන තත්ත්වයක් නිර්මාණය වී තිබේ. මෙසේ මිය යන පිරිසට අමතරව දිනකට රිය අනතුරු නිසා ආබාධිත වන සංඛ්‍යාව 12 දෙනෙකි. එම දත්ත අනුව වසරකදී 45000 ක් පමණ අනතුරුවලින් ආබාධිත වන බව අනුමාන කළ හැකිය.

මෙරට වැඩියෙන්ම අනතුරට පත්වන්නේ යතුරුපැදියයි. මාර්ග අනතුරු මඟින් මියයන සෑම තුන් දෙනකුගෙන් එක් අයකුම යතුරුපැදිකරුවෙකි. මෑතක් වන තෙක්ම එහි දෙවැනි තැන ගනු ලැබුවේ ත්‍රීරෝද රථය වුවත් අද එය වෙනස් වී තිබේ. පසුගිය වසර දෙකේදී සිදුවූ මාර්ග අනතුරු දත්ත විශ්ලේෂණයේදී යතුරුපැදිකරුවන් ළඟට මරණයට පත්වන්නේ මහමඟ ගමන් කරන්නන් ය. පසුගිය වසරේදී පමණක් රිය අනතුරු නිසා පදිකයින් 768 දෙනකු මියගොස් ඇත.

ලෝකයේ භාවිත වන වාහන අතරින් අනතුරට පත්වීමේ ප්‍රවණතාව වැඩිම වාහනය වන්නේ යතුරු පැදියයි. ත්‍රීරෝද රථය ද එවැනි වාහනයක් ලෙස පිළිගැනීමට ලක්ව තිබේ. යතුරු පැදි අනතුරු අවමකර ගැනීමටත් ඒවායින් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව අඩුකර ගැනීමටත් පසුගිය කාලයේදී විශාල අවධානයක් යොමු කරමින් විවිධ දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් ද ක්‍රියාත්මක කෙරිණි. යතුරු පැදි අනතුරකදී බොහෝ විට පුද්ගලයකු මරණයට පත්වන්නේ මොළයට සිදුවන තදබල හානි නිසාය. මෙයට බලපාන ප්‍රධාන හේතුව ප්‍රමිතියෙන් තොර හිස් ආවරණ භාවිතයයි.

රුපියල් ලක්ෂ දෙක තුනක් වැයකර යතුරු පැදියක් මිලයට ගනු ලබන පුද්ගලයා අඩු මුදලකට හිස් ආවරණයක් මිලට ගැනීමෙන් අවදානමකට ලක් කරගනු ලබන්නේ තමන්ගේම ජීවිතයයි. ප්‍රමිතියෙන් තොර හිස් ආවරණ පැලඳ සිටින අවස්ථාවක අනතුරක් සිදුවූ විට එමඟින් අප බලාපොරොත්තු වන ආරක්ෂාව කිසිසේත්ම හිසට ලැබෙන්නේ නැත. අනිත් වැදගත්ම කාරණය වන්නේ යතුරු පැදිවලින් මරණයට පත්වන පිරිස අතරින් බහුතරය අවුරුදු 20-30 අතර තරුණයින් බවයි.

වසරකට 3100 ක් පමණ මාර්ග අනතුරුවලින් මරණයට පත් වන අතර එසේ මියයන දස දෙනකු අතරින්ම හත් දෙනකු අඩු ආදායම්ලාභියකු වීම රටක් ලෙස අප මුහුණ දෙන තවත් බරපතළ ගැටලුවකි. යුද සමයේදීවත් මෙවැනි අර්බුදයකට රටක් ලෙස අප මුහුණ දුන්නේ නැත. අඩු ආදායම්ලාභි පවුලක මුදල් උපයන පුද්ගලයා අනතුරකින් මියගියහොත් ඒ පවුලට අත්වන ඉරණම අමුතුවෙන් තේරුම් කර දිය යුතු නැත.

මාර්ග අනතුරුවලින් වසකරට මියයන පිරිමි සංඛ්‍යාව 1800 කි. මේ ආකාරයට වසරකට පවුලක ආදායම් උපයන පුද්ගලයින් 1800 දෙනා බැගින් මරණයට පත්වීම මඟින් වසර 10 කදී අසරණ තත්ත්වයට පත්වන පවුල් සංඛ්‍යාව 18000 කි. පැහැදිලිවම මෙය සමාජ අර්බුදයකි. පවුලේ තාත්තා මිය ගියහොත් දරුවන් සමඟ මව අසරණ වෙති. පිය රැකවරණය හා ආදරය අහිමි වන දරුවන් එක් පැත්තකින් අසරණ වෙද්දී ඔවුන් ජීවත් කරවීමේ සටනට උරදීමට සිදුවන්නේ බිරියට ය. මෙම අරගලය ජයගැනීම සඳහා රැකියාවකට යොමු වීමට බිරියට සිදුවීම සාමාන්‍ය තත්ත්වයයි. මෙතනදී දරුවන්ට අවශ්‍යය ආදරය හා රැකවරණය අහිමිවීම වළකාලිය නොහැකි ය. තිස් වසරක යුද්ධයේදී මියගිය පිරිසට වඩා වැඩි පිරිසක් පසුගිය වසර 20 ක කාලයේදී මාර්ග අනතුරුවලින් මරණයට පත්ව තිබේ. මේ අනුව යුද්ධයෙන් අසරණ වූ පිරිසට වඩා වැඩි පිරිසක් මාර්ග අනතුරු නිසා අසරණභාවයට පත්ව තිබෙන බව පැහැදිලි ය.

මාර්ග අනතුරු විශ්ලේෂණය කිරීමේදී ඒවාට හේතුවන ප්‍රධාන කරුණු පහක් හඳුනාගෙන තිබේ. අධික වේගය, වැරදි ලෙස ඉස්සර කිරීම, මත්පැන් හා මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කර රිය පැදවීම, රිය පදවන විට ජංගම දුරකතනය භාවිත කිරීම හා රිය පදවන අතරතුර නින්ද යෑම එම කරුණු පහයි. රිය අනතුරකදී මරණයට පත්වන්නේ හෝ තුවාල ලබන්නේ වැරදි කරනු ලබන රියැදුරු පමණක් නොවේ. කිසිවක් සඳහා කිසිදු ආකාරයකින් දායකත්වය නොදෙන අහිංසක පදිකයන්, මගියන් රිය අනතුරු නිසා මරණයට පත්වන අවස්ථා සුලභ ය. බීමත්ව රිය පැදවීම වරදක් බව නොදන්නා රියැදුරකු නොමැත. තමන්ගේ බීමත්කම ඇතැම් විට තවත් අයකු පමණක් නොව පවුලක්ම අසරණ කරන්නට හේතුවනු ඇත.

රිය පදවන අවස්ථාවේ ජංගම දුරකතන භාවිතය මෑත කාලීනව බහුලව දක්නට ලැබේ. ජංගම දුරකතනයෙන් තවත් අයකු හා කතා කරමින් රිය පැදවීම සම්බන්ධයෙන් පවතින අවධානය අඩුවීම නිසා අවදානමක් මතුවෙයි. එය ඇතැම් විට කෙළවර වන්නේ තමන්ගේත් තවත් අයකු හෝ පිරිසකගේත් ජීවිත රටට අහිමි කරමින් වීමට පුළුවන.

අපි වාහන ඉතා සුපරීක්ෂාකාරීව බුද්ධිමත්ව පදවන්නේ නම් මේ අනතුරු බොහොමයක් අඩු කර ගත හැකිය. වාහනයක් පැදවීම යනු විශාල වගකීමකි. තමන්ගේත් වාහනයේ ගමන් ගන්නා අයගේත් පමණක් නොව පදිකයින්ගේත් ජීවිත ආරක්ෂා වන සේ රිය පැදවීම අත්‍යවශ්‍ය කාරණයකි. නමුත් මේ ගැන නොසිතා රිය පදවන විශාල පිරිසක් රටේ සිටිති.

වාහනයේ වරදකින් හෝ මාර්ගයේ පවත්නා දුර්වලතාවක් නිසා රිය අනතුරු සිදුවන සංඛ්‍යාව ඉතාමත්ම අල්ප ය. මෙයින් පෙනී යන්නේ රිය අනතුරු අවම කර ගැනීම සිදුකළ හැක්කේ රියැදුරන්ට බවයි. තමන්ට මෙන්ම අන් අයටද ආදරය කරන්න. එය සිතේ තබාගෙන වාහනය පදවන්නේ නම් තමන් සමඟ අන් අයද ආරක්ෂා වනු ඇත.

(මාර්ග ආරක්ෂාව පිළිබඳ ජාතික සභාවේ සභාපති වෛද්‍ය සිසිර කෝදාගොඩ මහතා මහනුවර ත්‍රීරෝද රථ රියැදුරන්ගේ මහා සංගමයේ වාර්ෂික සමුළුව අමතමින් කළ දේශනයක් ඇසුරිනි).

සටහන-අසේල කුරුළුවංශ

ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් අස්වැන්න සාමාන්‍යයෙන් හෙක්ටයාරයට කිලෝ ග්‍රෑම් 800 ක් පමණ වේ. නවීන පිරිමැසුම්දායක වඩාත් ඵලදායි ක්‍රම හඳුන්වාදීමෙන් හෙක්ටයාරයකින් කිලෝ ග්‍රෑම් 2000 ක පමණ අස්වැන්නක් ලබාගත හැකි යැයි අපේක්ෂා කෙරේ. එසේම චීන ව්‍යවසායකයන්ගේ අනුග්‍රහයෙන් කුඩා රබර් ඉඩම් හිමියන්ටද සිය නිෂ්පාදන සඳහා ස්ථිර වෙළෙඳ පොළක් නිර්මාණය වනු ඇත.

එදා පැවැති ඉංග්‍රීසි පාලනයේ මෙහෙයවීම සිට 1876 දී ගම්පහ හෙනරත්ගොඩ උයන් බිමේදී රබර් ඇට 1919 ක් සිටුවා ආරම්භ කරන ලද මෙරට රබර් වගාව අද වනවිට ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන ආර්ථික වගාවක් බවට පත්ව තිබේ.

කොළඹ, ගම්පහ, කළුතර, මහනුවර, මාතලේ, ගාල්ල, මාතර, කුරුණෑගල, රත්නපුර, කෑගල්ල සහ මොනරාගල යන දිස්ත්‍රික්කවල ප්‍රධාන වශයෙන් රබර් වගාව ව්‍යාප්තව තිබේ. එසේම තවත් ප්‍රදේශ කීපයක රබර් වගා ආරම්භ කිරීමේ මූලික කටයුතු ඇරැඹී ඇත. ඒ අතර උතුරු නැගෙනහිර පළාත් ද වෙයි. ලංකා භූමි තලයෙන් හෙක්ටයාර 1,36 000 ක් විශාල ප්‍රදේශයක රබර් වගාව ව්‍යාප්තය.

1880 කෝපි වගාව “වසංගත” රෝගයකින් වැනසී යෑම සමග ආයෝජකයෝ තේ වගාවටත්, අනතුරුව රබර් වගාවටත් යොමු වූහ. මේ ආයෝජකයන් අතර විදේශීය හා දේශීය පිරිස් ප්‍රමුඛත්වය ගත්හ. 1910 – 1912 අතරතුර කාලයේදී රබර් සඳහා විශාල ඉල්ලුමක් ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ දක්නට ලැබුණි.

එසේම පළමුවන ලෝක යුද්ධය සමග රබර් නිෂ්පාදන සඳහා ප්‍රබල ඉල්ලුමක් ඇති විය. යුරෝපයේ සහ ඇමෙරිකාවේ මෝටර් රථ නිෂ්පාදන කර්මාන්තය දියුණුවීම රබර් වගාවේද දියුණුවට හේතු විය. 1910 රබර් අපනයනය ටොන් 1600ක් වුවත්, 1916 වන විට රබර් අපනයනය ටොන් 24000 දක්වා වැඩිවිය. ක්‍රමයෙන් වෙළෙඳ පොළ තුළ රබර් වගාව විවිධ පෙරළිවලට මුහුණ දුන් අතර කෘත්‍රිම රබර් වෙළෙඳ පොළට පැමිණීම රබර් වගාවට එල්ල වූ ලොකුම අභියෝගයයි.

නිෂ්්පාදනයේ අවදානම

රබර් වගාවේ සංයුතියේ හැඩතල ද අද වනවිට වෙනස්ව තිබේ. 1927 වනවිට අක්කර 1000 ට වඩා විශාල රබර් වතු හිමියෝ රාශියකි. ඔවුන් අතර හෙන්රි අමරසූරිය, දොස්තර ආතර් ද සිල්වා, ඒ.ජේ.ආර්. ද සොයිසා , බැස්ටියන් ප්‍රනාන්දු, දොස්තර මාකස් ප්‍රනාන්දු, එච්.වොට්සන් පීරිස්, ඩැනියෙල් ප්‍රනාන්දු, ඉබ්‍රාහිම් ලෙබ්බේ මරික්කාර්, ඇලිස් කොතලාවල, ඊ.ජී.ආදමාලි සහ ඊ.සී. ද ෆොන්සේකා කැපී පෙනෙන දේශීය වැවිලිකරුවෝ වූහ.

ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ කොමිසම ඉඩම් අයිතිය වෙනස් කිරීමේ ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය සිදුකිරීම සමඟ බොහෝ ඉඩම් රාජ්‍ය සංස්ථාපිත අධිකාරි බලයට අනුගත විය. අද වනවිට රජයේ අණසකට යටත් රබර් ඉඩම් සංඛ්‍යාව සියයට එකකි. සියයට 64 ක් වූ රබර් ඉඩම් ප්‍රමාණයක් කුඩා රබර් ඉඩම් හිමියන් සතුව පවතී. සියයට 30 ආර්.පී.සී.කලාප වතු සමාගම් විස්සක් සතු වේ.

අද දක්නට ලැබෙන්නේ රබර් කර්මාන්තය ක්‍රමික පරිහානියකට ලක්වන බවයි. රබර් ඉඩම් ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක් අතහැර දමා තිබේ. 2018 වනවිට වගාවට යටව තිබූ බිම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 136000ක් වුවද, කිරි කපා ගැනීම් සිදුකළ ඉඩම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 107000 කි. මේ නිසා නිෂ්පාදනය අඩුවීමේ අවදානමක් පවතී. 2017 නිෂ්පාදනය කි.ග්‍රෑම් දසලක්ෂ 83.1 වූවත් 2018 දී එය කි.ග්‍රෑම් දසලක්ෂ 82.6 දක්වා පහත වැටුණි. එසේම නැවත රබර් ඉඩම් වගා කිරීම 2017 දී හෙක්ටයාර 1837 ක් වුවත්, 2018 දි හෙක්ටයාර 870 දක්වා නැවත ඉඩම් වගා කිරීම අඩුවිය.

මෙසේ රබර් වගාව දුර්වලවීමට බලපෑ හේතු ගණනාවකි. ඉහළ නිෂ්පාදන වියදම, වැවිලි කටයුතුවල දුර්වල කළමනාකාරිත්වය සහ රබර් වගා ප්‍රදේශවල වැසි සහිත කාලගුණය ඉන් ප්‍රධාන හේතුන් ලෙස හඳුනාගෙන තිබේ. එසේම ශ්‍රමික හිඟය තේ, පොල් සහ රබර් යන වගා තුනටම ඍජුව බලපාන ප්‍රශ්නයකි. තේ කර්මාන්තය සිය ශ්‍රමික හිඟය මඟහරවා ගැනීම සඳහා විවිධ උපක්‍රම භාවිතා කරමින් සිටී.

රබර් නිෂ්පාදනයේ පහළ බැසීම අපනයනය අඩපණ කිරීමට හේතුවිය. 2018 වසරේ ස්වභාවික රබර් අපනයනය සියයට 18.9 ක පහළ යෑමක් පිළිබිඹු කළා පමණක් නොව අපනයන ආදායමද අඩු කෙළේය. රබර් අපනයන ආදායම 2017 වසරේ ඇ.ඩොලර් දස ලක්ෂ 17 ක් හෙවත් රුපියල් දස ලක්ෂ 39 ක් උපයා දුන්නත්, 2018 උපයා දුන්නේ ඇ.ඩොලර් දසලක්ෂ 14 ක් හෙවත් රුපියල් දසලක්ෂ 32 කි. (පිට 83 වන සටහන 2018 ශ්‍රී ලංකා මහබැංකු වාර්තාව)

‍මේ අනුව අපේ රබර් කර්මාන්තය සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම සඳහා විවිධ පියවර රාශියක් අනුගමනය කිරීමට රජය පියවර ගත්තේ ය. වැවිලි කර්මාන්ත අමාත්‍යාංශය ඒ සඳහා චීනයේ සහයෝගය ලබාගැනීමට සැරසෙයි. චීනය මෙයට පෙරද ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් කර්මාන්තයට රාජ්‍ය මට්ටමින් සහයෝගය දුන් රටකි. ශ්‍රී ලංකාවට සිය රබර් විකුණාගැනීමට අපහසුව තිබූ සමයක ශ්‍රී ලංකා චීන වෙළෙඳ ගිවිසුමකට එළැඹීමට චීනය කටයුතු කෙළේය. ඒ 1952 දීය.

චීන සහයෝගය

චීන ශ්‍රී ලංකා රබර් - සහල් ගිවිසුමේ වැඩි ආර්ථික වාසිය හිමිවූයේ ශ්‍රී ලංකාවටය යන්න විද්වතුනගේ මතයයි. එම ගිවිසුමේ සමරුවකදී ආචාර්ය ජයන්ත කැලේගම නම් ප්‍රසිද්ධ ආර්ථික විද්‍යාඥයා මේ බව සඳහන් කළේය. මේ ඓතිහාසික ගිවිසුමට දෙරට අත්සන් තැබුවේ 1952 දෙසැම්බර 18 වැනිදාය. ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කෙළේ එකල වෙළෙඳ ඇමැති ආර්.ජී.සේනානායක මහතාය. ඔහු දේශප්‍රේමි ජනනායකයකු වූ ඇෆ්.ආර්.සේනානායක සිරිමතාණන්ගේ පුත්‍රයෙකි. ඩඩ්ලි සේනානායක මහතාගේ ඥාති සහෝදරයෙකි.

මේ අවධිය වනවිට ශ්‍රී ලංකාවේ සැම රටවැසි පුද්ගලයකුටම නොමිලේ සහල් සේරු දෙක බැගින් ලබාදීමේ ක්‍රමවේදයක් ක්‍රියාත්මක විය. ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ පොළේ සහල් මිල ගණන් ඉහළ ගොස් තිබුණි. චීනයේ සහල් නිෂ්පාදනය පැවතුනේ ඉහළ මට්ටමකය. චීනයේ නිෂ්පාදනයන් සඳහා අමුද්‍රව්‍යක් වශයෙන් රබර් අවශ්‍ය වී තිබුණත් අමෙරිකාව සහ එක්සත් ජාතින් විසින් චීනයට එරෙහි ආර්ථික අවහිරතා ක්‍රියාත්මක කරන ලදී.

මේ අනුව ශ්‍රී ලංකාව චීනයට රබර් දීමටත්, චීනය එම වටිනාකමට සරිලන පරිදි ශ්‍රී ලංකාවට සහල් සැපයීමටත් එකඟවීම මේ ගිවිසුමේ අන්තර්ගතයයි. චීනය කොමියුනිස්ට් නොවන රාජ්‍යයක් සමඟ එළැඹි පළමු ගිවිසුම මෙය වන්නාසේම භාණ්ඩ හුවමාරු (BARTER TRADE) භාණ්ඩ - භාණ්ඩ හුවමාරුවකින් යුතු ප්‍රථම ගිවිසුම ද ශ්‍රී ලංකා චීන රබර් සහල් ගිවිසුමයි.

වසර 5 න් පහට ගිවිසුම අලුත්වැඩියා කළ අතර ශ්‍රී ලංකාවේ රබර්වලට චීනය ඉහළ මිලක් තීරණය කළාය. එසේම සහල් සඳහා නියම කෙළේද අඩු මිලකි. එම නිසා මෙය දෙආකාරයකින්ම ශ්‍රී ලංකාවට වාසි සහගත ගිවිසුමකි. මේ සඳහා වෙළෙඳ ඇමැති ආර්.ජී.සේනානායක මහත්මා ගත් උත්සාහය සුළුපටු නොවේ. අද වනවිට චීන - ශ්‍රී ලංකා සබඳතා ප්‍රශස්ත මට්ටමක පවතින අතර එම සබඳතාවේ මුදුන් මුල ඉහත කී රබර් - සහල් ගිවිසුමයි.

මේ අයුරින්ම ශ්‍රී ලංකා තේ ඉරානයටත් ඉරාන තෙල් ශ්‍රී ලංකාවටත් හුවමාරු වන භාණ්ඩ හුවමාරු ගිවිසුමක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ යෝජනාවක් පවතී. ඉරානය සඳහා ඇමෙරිකාව පනවා ඇති වෙළෙඳ තහංචි නිසා ශ්‍රී ලංකාව තේ අලෙවිකර ගැනීමේදී පැනනගින ගැටලු විසඳාගැනීම ශ්‍රී ලංකාවේ අරමුණයි.

චීනයේ HAINAN STATE FARM ආයතනය චීන රජය සතු ව්‍යවසායකි. රබර් ඉඩම් අක්කර දසලක්ෂයක් එහි පාලනයට නතුව තිබේ. මේ සමාගමයට අයත් තවත් සමාගමයක් වන CHINA HAINAN RUBBER INDUSTRY GROUP නම් ආයතනය ෂැංහයි කොටස් වෙළෙඳ පොළේ ලැයිස්තුගත සමාගමයකි. එහි මූලධනය ඇ.ඩොලර් බිලියන 4.2 කි.

ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් වගාව නැවත ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට විශාල ආයෝජනයක් අවශ්‍යය. මේ ආයෝජනයට උර දෙමින් ඇ.ඩොලර් දසලක්ෂ 50 – 100 අතර ආයෝජනයක් වතුවැවිලි අංශයට ලබාදීමට එම සමාගමය ඉදිරිපත්ව සිටී. සමාගමයේ ප්‍රධානියකු වන ආචාර්ය SHEN DANYANG ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ මේ ව්‍යාපෘතිය සඳහා අවශ්‍ය මූලික කටයුතු දැනටම ආරම්භ කර තිබේ.

කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ රබර් නිෂ්පාදනය පදනම් කරගත් නිෂ්පාදන කලාපයක් පිහිටුවීමට ද මේ අනුව නියමිතය. ඉදිරි මාස තුන හතර ඇතුළත මේ නිෂ්පාදන කලාපය ඇරැඹෙනු ඇත. මෙම නිෂ්පාදන හුදෙක් අපනයන ළෛඳ පොළ ඉලක්ක කර නිෂ්පාදනය වීමද විශේෂත්වයකි. රබර් වතු පිළිබඳ පාලන අයිතිය හිමි කලාපීය සමාගම් සඳහා ද උපකාර කිරීම් මෙහිදී සිදුවෙයි. රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික PPP සංකල්පය මත මේ ව්‍යවසායයන් ක්‍රියාත්මක කැරෙනු ඇත.

මේ ව්‍යාපෘතියේ තවත් විශේෂත්වයක් නම් ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් නිෂ්පාදනය වැඩිකිරීමය. දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ රබර් අස්වැන්න සාමාන්‍යයෙන් හෙක්ටයාරයට කිලෝ ග්‍රෑම් 800 ක් පමණ වේ. නවීන පිරිමැසුම්දායක වඩාත් ඵලදායි ක්‍රම හඳුන්වාදීමෙන් හෙක්ටයාරයකින් කිලෝ ග්‍රෑම් 2000 ක පමණ අස්වැන්නක් ලබාගත හැකි යැයි අපේක්ෂා කෙරේ. එසේම චීන ව්‍යවසායකයන්ගේ අනුග්‍රහයෙන් කුඩා රබර් ඉඩම් හිමියන්ටද සිය නිෂ්පාදන සඳහා ස්ථිර වෙළෙඳ පොළක් නිර්මාණය වනු ඇත. මේ සමස්ත ව්‍යාපෘතියේම අධීක්ෂණය සහ උපදේශක සේවා අර්නස්ට් සහ යං යන ලෝක ප්‍රසිද්ධ සමාගමය වෙත පවරා තිබේ. ව්‍යාපෘතියට අදාළ මුල් ගිවිසුම් සඳහා අත්සන් තබන ලද්දේ පසුගිය මැයි මාසයේදීය.

ව්‍යාපෘති සැලැසුමක්

දේශීය රබර් කර්මාන්තය පුනරුත්ථාපනය කිරීම සඳහා වැවිලි කර්මාන්ත අමාත්‍යාංශයේ මෙහෙයවීම මත රබර් නිෂ්පාදන මාස්ටර් ප්ලැන් 2017 – 2026 නම් ව්‍යාපෘති සැලැස්මක් දැන් ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතී.

එම සැලැස්ම යෝජනා ව්‍යාපෘති 25 කි. එයින් තෝරාගත් ව්‍යාපෘති 10 ක් ආරම්භක වශයෙන් පළමු පියවර වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වනු ඇත. රුපියල් බිලියන 12 ක වියදමක් මේ සඳහා අවශ්‍ය වෙයි. මේ ව්‍යාපෘති සඳහා අවශ්‍ය ශක්‍යතා වාර්තා දැන් සකස් වෙමින් පවතින බව අමාත්‍යාංශ ලේකම් ජේ.ඒ.රංජිත් මහතා මාධ්‍යයට ප්‍රකාශ කර ඇත. එසේම අමාත්‍යාංශය සහ ශ්‍රී ලංකා රබර් නිෂ්පාදන සංගමය මේ සම්බන්ධ අවබෝධතා ගිවිසුමකට ද ඉකුත් සතියේ අත්සන් තබන ලදී.

දැනට ඇ.ඩොලර් බිලියනයක් වන ශ්‍රී ලංකා රබර් නිෂ්පාදන කර්මාන්තය 2026 වන විට ඇ.ඩොලර් බිලියන 3 ක් වන කර්මාන්තයක් බවට පත් කිරීම මේ සැලැස්මේ එක් ඉලක්කයකි.

2017 දී ඇරැඹීමට නියමිතව තිබූ රබර් මාස්ටර් ප්ලෑන් සැලැස්ම විවිධ හේතුන් නිසා ක්‍රියාත්මක කිරීම අතපසු වුවත්, දැන් ඒ සඳහා තිබූ අවහිරතා දුරුව ඇතැයිද, ආරම්භක පියවර 7 ක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන්ව ඇතැයිද අමාත්‍යාංශ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරයි. ඉතිරි පියවර 3 සඳහා ද අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන වෙන් කිරීම් ළඟදීම සිදුවනු ඇත.

රුපියල් බිලියන 6.6 ක් වැයවන එක් ව්‍යාපෘතියක් වන්නේ මොනරාගල, අම්පාර, වව්නියාව , මුලතිව්, හම්බන්තොට සහ පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කයන්හි හෙක්ටයාර 22,000 ක නව රබර් වගා ඇරැඹීමයි.

එසේම කලාපීය වතු සමාගම් (RPC) යටතේ පාලනය වන රබර් වතුවල වඩාත් ඵලදායක ලෙස රබර් වගා ඉඩම් ප්‍රමාණය තවදුරටත් පුළුල් කරනු ඇත. මේ අනුව හෙක්ටයාර 3000 ක නව රබර් වගා බිම් ප්‍රමාණයක් රබර් වගාවට එක්වනු ඇත. මේ සඳහා රුපියල් බිලියන 1.5 ක් වැයවනු ඇත.

රබර් නිෂ්පාදනයේ අස්වනු වැඩිකිරීම ශ්‍රම ඵලදායකත්වය වැඩිකිරීම, ඒ සඳහා නව තාක්ෂණික හා කළමනාකරණ ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දෙයි. මේ වෙනුවෙන් රුපියල් බිලියන 2ක් වැය වෙයි.

ශ්‍රී ලංකා රබර් නිෂ්පාදන අලෙවි කිරීමේ වැඩ පිළිවෙළකට පෞද්ගලික අංශයේ සහ අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලයේ සහාය ලබාගැනීමද තවත් පියවරකි. මේ සඳහා රුපියල් බිලියන 1.3 ක් වැයවෙතැයි අපේක්ෂා කරයි.

එක්සත් ජාතින්ගේ සංවිධානයේ UNEP ආයතනය, යූනිඩෝ ආයතනය, යුරෝපා සංගමයේ සහ ජපානයේ JICA ආයතනයේ සහාය ලබාගෙන සම්පත් කළමනාකරණය ඇතුළු නව පියවර රාශියක් ක්‍රියාත්මක කර රබර් නිෂ්පාදන කර්මාන්තය දියුණු කිරීම් සිදුවේ. අපේක්ෂිත ආයෝජනය රුපියල් දසලක්ෂ 150 කි.

එසේම රබර් කර්මාන්තයේ තොරතුරු රැස්කිරීම පරිගණක පද්ධති වැඩිදියුණු කිරීම, ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ උසස් රබර් නිෂ්පාදන ලෝකයට ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා නව ක්‍රමවේද අනුගමනය කිරීම, රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අංශ ඒකාබද්ධ ව්‍යාපෘති සංකල්පය තහවුරු කිරීම සෙසු පියවර අතර වේ.

මේ අතර රබර් දැවයෙන් ඉදිකෙරෙන ශ්‍රී ලංකා නිෂ්පාදන සඳහා ඇමෙරිකාව, ජර්මනිය සහ බෙල්ජියම රටවලින් විශාල ඉල්ලුමක් පවතින බව එම නිෂ්පාදක සංගමය සිය වාර්ෂික රැස්වීමේදී ප්‍රකාශ කරයි.

කොටස් වෙළෙඳ පොළ

සැප්තැම්බර් 20 වන සිකුරාදා ගනුදෙනු නිමා වන විට සමස්ත කොටස් මිල දර්ශකය ඒකක 5793 තුළ ස්ථාපිත විය. එහෙත් සැප්තැම්බර් 12 වන දින ගනුදෙනු නිමාවනවිට ඒසතියේ එම දර්ශකය ස්ථාපිත වූයේ ඒකක 5825 තුළය. ඒ අනුව ඉකුත් සතියේ එම දර්ශකය ඒකක 32 ක පහත වැටීමක් වාර්තා කළාය.

සතියේ පිරිවැටුම රුපියල් බිලියන 7 ඉක්මවීය. එම පිරිවැටුම පෙර සතියට සාපේක්ෂව බිලියන 5 ක වැඩිවීමකි.

සතියේ දෛනික පිරිවැටුම රුපියල් දසලක්ෂ 1410 කි. පෙර සතියේ දෛනික පිරිවැටුම රුපියල් දසලක්ෂ 526 කි. වසරකට පෙර රුපියල් දසලක්ෂ 700 ක් යැයි ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව සැප්: 20 සතිපතා වාර්තාව කියයි.

සීමාසහිත හන්ටර්ස්, පෑන්ඒෂියා පවර්, සමාගම් ලාභාංශ ප්‍රකාශයට පත්කර ඇත. වටවල වැවිලි සමාගම ප්‍රසාද බෝනස් කොටස් පිරිනැමීම සිදුකර ඇතැයි කොටස් හිමියනට ලිඛිතව දැනුම් දී තිබේ.

සැප්තැම්බර් 17 - 18 තේ වෙන්දේසියට ඉදිරිපත් වූ තේ ප්‍රමාණය කි.ග්‍රෑම් දසලක්ෂ 7.3 කි.

අධික වර්ෂාව සහ අයහපත් කාලගුණය සබරගමු කලාපීය නිෂ්පාදනයට බාධාව තිබේ. බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ ගල් පෙරළීම සහ නායයෑම් නිෂ්පාදන කටයුතුවලට හානි පමුණුවා ඇත. බටහිර කලාපය, උඩපුස්සැල්ලාව, රුහුණ සහ සබරගමුව තේ නිෂ්පාදනය අඩුවීම් වාර්තා වෙයි.

පහත වැටී තිබුණු පොල් මිල ක්‍රමයෙන් ඉහළ යන ලකුණු පෙන්නුම් කරයි. ඉකුත් සතියේ කොළඹ තොග පොල් මිල ගෙඩියක් රු: 32.00 ක් ලෙස වාර්තා විය. සිල්ලර මිල රුපියල් 37.00 කි. දඹුල්ලේ තොග මිල රුපියල් 32.50 කි. සිල්ලර මිල රුපියල් 38.50 කි. නාරාහේන්පිට ‍තොග මිල රුපියල් 50.00 කි. මේ සංඛ්‍යා ලේඛන ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ සැප්තැම්බර් 20 ආර්ථික දර්ශක වාර්තාවට අනුවය.

කරුණාරත්න අමරතුංග

එක වේදිකාවක ඉන්නේ වංචාව හා දූෂණය මැඩලන්නට අඩි හප්පා පොරොන්දු දෙන අපේක්ෂකයෙකි. බලය තිබුණු කාලයේ ඔහු අල්ලාගත් වංචාවක් දූෂණයක් නැත. අඩි හප්පා පොරොන්දු දෙන මුහුණත් වංචා දුෂණ සම්බන්ධයෙන් කිසිත් නොකර මග හැර ගිය මුහුණත් එකක් නොව දෙකකි. බලයේ සිටි කාලයේ ඒ වෙනුවෙන් කළ කිසිත් නැති නිසා මිනිසුන් ඒ ගැන විමසුවොත් දෙන්න උත්තර ද කප්පරක් තිබේ.

මහ බඹාට මුහුණු දෙකක් තිබේ. එසේ කීවාට මුහුණු දෙකක් ඇත්තේ මහ බඹාට පමණක් නොවේ. අපට ද මුහුණු දෙකක් තිබේ. එකක් පිටට පෙන්වන්නට ය. අනෙක අපේ සැබෑ මුහුණ ය. පිට පෙන්වන මුහුණ පවුඩර් උලා අප විසින් මහන්සියෙන් නඩත්තු කරන එකකි. ඒ බොහෝමයක විසූක දස්සන පිරිලා ය. සැබෑ මුහුණේ එවැනි ආලවට්ටම් නැත.

පිටට පෙන්වන මුහුණ සෙස්සන්ගේ අනුමැතිය සඳහා ය. සැබෑ මුහුණ අපට ය.

මේ මුහුණු දෙක අතර පරතරය වැඩි වන විට මනසට අප්සෙට් ය. ජීවිතයට ද අප්සෙට් ය. ඒ සැබෑ මුහුණ යම් දිනක අප නොසිතන මොහොතක පවුඩර් අස්සෙන් එලියට පැනිය හැකි නිසා ය. එවිට පිට කෙනකුට දරා ගන්නට බැරි පරතරයක් පෙනී යන නිසා ය. එය ඔවුන්ගේ මනස අවුල් කිරීමෙන් නොනැවතී අපේ ජීවිතය ද අවුලට පත් කරන නිසා ය. ඒ අපට ය. ඇතැමුන්ට ඒ ගැන ගාණක් නැත. එහෙම තැනක බොරුවක් කියා සමාවට කාරණාවක් කියා මාරු වෙන කලාව ඔවුන් විසින් ප්‍රගුණ කර ඇති නිසා ය.

සමහර අයට මුහුණු දෙකකට වැඩියෙන් තිබෙන්නේ ය. ඒ කතරගම දෙවියන්ට වගේ මුහුණු සයක් නොව දුසිම් දෙක තුනක් ය. ඒ එක් එක් තාලේ අයට, ඒ අය වඩාත් ආසා කරන මුහුණ පෙන්වන්නට ය. අම්මාට එකකුත් කෙල්ලට තව එකකුත් පෙන්වන්නට ය. අම්මාට පෙන්නීමට සකස් කර ගෙන තිබෙන්නේ සුපේක්ෂීලි විනීත මුහුණ කි. කෙල්ලට පෙන්වන්නට හදා වඩා ගෙන තිබෙන්නේ සෙල්ලක්කාර සරාගී මුහුණ කි. තාත්තාට විනය ගරුක වගකීම් දරණ මුහුණක් පෙන්වන විට යහළුවන්ට පෙන්වන්නේ දඩබ්බර විප්ලවකාරී මුහුණකි.

හාමුදුරුවන් ඉදිරියේ භය පක්ෂපාත උපාසක මුහුණකුත් හොර අඹුව ඉදිරියේ අතිශය කාමුක වැඩ කාරයකුගේ මුහුණකුත් පෙන්වීමට ඇතැම් අයට සිදුව තිබේ.

හාමුදුරුවන්ට පවා මෙයින් ගැලවී යා නොහැකි ය. ඒ සාමනේරයන්ට පෙන්වන මුහුණ දායක සභාවට පෙන්විය නොහැකි වීමේ පාපය නිසා ය. දානය දෙන වෙලාවට එතෙක් පැවති සිල් මුහුණ ඉවත් කර පොර කුකුළන් වීමට සිල් ගත් උපාසික උපාසිකාවන්ට ඇතැම් පන්සලක සිදු වෙන්නේ ය. ඒ හරි හැටි දන් බෙදන්නට සංවිධායකයන්ට බැරි වුණු වෙලාවට ය.

මුස්ලිම් හා දෙමළ අයට සහජීවනය ප්‍රකාශ වන මුහුණකුත් සිංහල බෞද්ධ අයට දේශප්‍රේමය සහිත මුහුණකුත් පෙන්වන්නට ඇතැම් අය කටයුතු කරන්නේ ද එක් එක් යක්ෂයාට එක් එක් මන්තරය යන පැරණි පිරුළ මතක් කර ගනිමිනි.

අමාරු සෙල්ලමක්

මෙය පහසු රාජකාරියක් නොවේ ය. හදිසියේ එක මුහුණක් පෙන්විය යුතු අයට තව මුහුණක් ද ඒ සමග දැක ගන්නට ලැබීමෙන් සියල්ල අංජ බජල් වන නිසා ය. ගෙදර ඇත්තන්ට එකකුත් පිට ඇත්තන්ට තව එකකුත් වශයෙන් මුහුණු දෙකක් හදා ගත්තහම ගෙදර අයට දෙවැනි මුහුණ අසුවුණුදාක අහගන්නට ලැබෙන්නේ ලෝකෙට පරකාසෙ ගෙදරට මරගාතේ යන උපහැරණය ය.

එතකොට කියන්නට අපූරු සමාවට කාරණයක් ද තිබේ. ඒ තමන්ගේ ඇත්ත මුහුණ පෙන්වන්නේ අහවල් අයට බවත් ඉතිරි සියල්ල අවස්ථාවේ හැටියට කළ යුතු නිසා කරන බවත් ය. ඒ දේ ම සෙසු අයටත් කීමටත් ඒ නිසා සැවොම ඉදිරියේ සුදනා වීමටත් වග බලා ගැනෙන්නේ ය.

උදාහරණයක් ගත්තොත් ඒ මෙසේ ය. සිංහල අයට කියන්නේ මුස්ලිම් අයට සහජීවනය නොපෙන්වා ඒ ඡන්ද ගන්නට බැරි බව ය. ඒ නිසා පෙන්වනවා මිසක හිතේ තියෙන්නේ ලැබුණ මුල්ම අවස්ථාවේ උන් තොලොංචි කරලා දමන්නට බව ය. මොනවා කිව්වත් කරත් තමා තවමත් සැබෑ දේශප්‍රේමියෙක් බව ය. ඒ බව විශ්වාස කරන ලෙස ය. මුස්ලිම් අයට කියන්නේ දේශප්‍රේමී නොවී සිංහල ඡන්ද ගන්නට බැරි නිසා කියනවා මිසක හදවතින් තමා සහජීවනය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බව ය. ඒ නිසා තමා ව විශ්වාස කරන ලෙස ය. බලය ලැබුණු පසු කරන කියන දෙයින් තමා ගැන තීන්දුවක් ගන්නා ලෙස ය. එතෙක් ඉවසන ලෙස ය.

අපට පෙන්නන මුහුණ කියන්නේ බලයට පත් වූ පසු බලය අත් හරින බව ය. ඒ වුනාට බලයට ආවට පසු බැරි වන්නේත් එය අත් හැරීම ය. සොයන්නේ තවත් වාරයක් නොව හැකි නම් සදාකාලයට ඉන්නට ය. ඒ සැබෑ මුහුණ ය. කොකාගේ සුද පේන්නේ ඉගිලෙන විට ය. සැබෑ මුහුණ පේන්නේ බලය ලැබුණු පසු ය.

සිහි බුද්ධිය පාවිච්චි කිරීම

එක වේදිකාවක ඉන්නේ වංචාව හා දූෂණය මැඩලන්නට අඩි හප්පා පොරොන්දු දෙන අපේක්ෂකයෙකි. බලය තිබුණු කාලයේ ඔහු අල්ලාගත් වංචාවක් දූෂණයක් නැත. අඩි හප්පා පොරොන්දු දෙන මුහුණත් වංචා දුෂණ සම්බන්ධයෙන් කිසිත් නොකර මග හැර ගිය මුහුණත් එකක් නොව දෙකකි. බලයේ සිටි කාලයේ ඒ වෙනුවෙන් කළ කිසිත් නැති නිසා මිනිසුන් ඒ ගැන විමසුවොත් දෙන්න උත්තර ද කප්පරක් තිබේ. ඒ තමන් උත්සහ කළ නමුත් සෙසු මිනිසුන් කකුලින් ඇද්ද නිසා එය කරගන්නට බැරි වූ බව ය. මේ ගමන ඒවාට සූදානම් වී තමන් පැමිණෙන බව ය. අලුත් බෝතලයක දැමූ පරණ වයින් අපට හමුවන්නේත් අප ඒවා මිලදී ගන්නේත් ඒ අනුව ය.

බැරිවෙලාවත් ඔබතුමා තවම ඉන්නේ හැසිරෙන්නේ හොරුන් සමග නොවේදැයි ඇසුවොත් ඒත් උත්තර තිබේ. ඒ මේ සියල්ල කරන්නේ ඡන්දය ඉවර වෙනකම් බව ය. ඊට පසු හොරුන්ට දෙන්නේ හොම්බෙන් යන්නට ය. එහෙම කීවාට ඇතැම් විට හොම්බෙන් යන්නට දෙනු ඇත්තේ හොරකම් ගැන කතා කරන මිනිසුන්ට ය. බලයට එන්න දඟලන මුහුණු බලයට පත් වූ පසු ඉවත් කර වෙනත් මුහුණු පළඳින බව අපේ අත්දැකීම ය.

ප්‍රශ්නය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා විනය සම්බන්ධයෙන් නම් ඒත් එහෙම ය. එක මුහුණක විනය පිහිටුවීමට ගොරවන සිංහයෙකුගේ ය. තව මුහුණක තපස් රකින සියල්ලට සවන් දෙන්නට සූදානම් හැම දෙනකුගේ ම අදහස් එකතු කරගෙන ගමනක් යන්නට සූදානම් විද්වත් බස්සකුගේ ය.

කියන්නා කෙසේ කීවත් අසන්නා සිහි බුද්ධියෙන් ඇසිය යුතු යැයි කියන්නේ මේ නිසා ය. ඉදිරියට එන මැතිවරණ සමයේ විවිධ මුහුණු සබයට පැමිණෙන්නට නියමිත ය. එක ම අය ද විවිධ වෙසින් පැමිණීමට නියමිත ය. අපට මතක තිබෙන්නේ සති දෙකක් නිසා මේ සියලු පට්ට ගැසූ නළුවන් සහිත පරණ නාඩගම පෙනෙනු ඇත්තේ අලුත් නාටකයක් ලෙස ය.

මේ මුහුණු විශ්වාස කරන්නට බැරි තරම් සුන්දර නිසාත් ඒවායින් අසන්නට ලැබෙන සුරංගනා කතා කුඩා කල අසා ඇති සුරංගනා කතාවල තිබෙන අරුමය පුදුමය ඉක්මවන නිසාත් මේ මුහුණු ද ඒවායින් කියන කතා ද පිළිගන්නට මිනිසුන් මැළිය. ඒ නිසා මේ මුහුණුවලට සහතික දෙන්නට තව මුහුණු ඉදිරිපත් වෙනු ඇත්තේ ය. ඒවා ද මේ මුහුණු තරමටම මුහුණු ය.

විවිධ ආහාර වර්ගවලට සහතික දෙන ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන් තරමට ම දේශපාලන මුහුණුවලට සහතික දෙන හත්දින්නත් තරු ද ජනප්‍රියත්වයේ ඉහළින්ම ඉන්නා ඒවා ය. ඔවුන් කරනුයේ විශ්වාස කරන්නට මැළි වන අපට තල්ලුවක් දී විශ්වාස කරන්නන්ගේ ගොඩට අපව තල්ලු කිරීම ය. තරු පිළිබඳ අප තබා ඇති විශ්වාසය මෙසේ ඔවුන් විසින් අලෙවි කරනුයේ මුදලට හෝ බලයට ය.

තව නොබෝ දිනකින් තාප්ප පුරා මුහුණු ප්‍රදර්ශනය කෙරෙනු ඇත. ඒ ඇතැම් විටක එක මුහුණක් පෙන්නා තව මුහුණකට ලකුණු දා ගැනීමට ය. නංගි පෙන්නා ඒ මාර්ගයෙන් අක්කා දීමට ය. අපේ මිනිසුන් එවැනි දෑ කරන්නට ද දක්ෂ ය. රාත්‍රියේ ඒවා ට හසු වී, පසු දින දවල් කාලයේත් ඒ විදිහට ම අසුවෙන තරමට මෝඩ ය.

ඇස්බැන්දුම් දේව ප්‍රතිහාර්යයන් සේ සලකන්නට හුරු පුරුදු වූ මනසකට ඕනෑම දෙයක් විශ්වාස කළ හැකි ය. අවශ්‍යවන්නේ තමන්ගේ උපාධි පට්ටම් ටික ඉහළ මිලකට අලෙවි කිරීමට පසු බට නොවන ඊනියා විද්වතකුගේ සහතිකයක් පමණ ය. ගුප්ත විද්‍යාවක් නැතහොත් ගැලවිජ්ජාවක් වහෙන් ඔරෝ නැතිව “සැබෑ“ විද්‍යාවක් බවට පත් කර ගැනීමේ රහස ඇත්තේ ඒ සහතික තුළ ය. මේ මෑතකදී එම්බීබීඑස් උපාධිය ලබාගෙන පසුව විශේෂඥයෙකු ද වී සිටින වෛද්‍යවරයකු එවන් සහතිකයක් කොහේදෝ ඉන්නා ගොඩ වෙදෙකුට ප්‍රදානය කරනු අප බලාගෙන ය. එසේ තිබිය දි බලයට පත්වීමට නියමිත හෝ බලයේ සිටින දේශපාලනඥයන් වෙනුවෙන් එසේ නොකරතැයි අපට විශ්වාස කළ හැකි ද? විද්වත් සංගම් දුසිම් ගණනින් බිහිවෙමින් තිබෙන්නේ මේ කියන මුහුණු පූජාවට අත ගසන්නට ය. මෙතෙක් කල් ඔබලා නිදි වැද සිටියේ ඇයි දැයි අසන්නට අපේ දිවවල් නොනැමෙන නිසා ඔවුන් හිරිකිතයකින් තොරව ඊට අත ගසනු ඇත්තේ ය.

මේ ඉදිරිපත් වන අපේක්ෂකයන් බහුතරය ඇඳගෙන ඉන්නේ සුදු ය. සුදෝ සුදට දිලිහෙන ඇඟම වැසෙන සේ සකස් කර ගත් ඇඳුම් ය. ඒ කළු වැහෙන්න ය. ඇඟ පුරා දිවෙන කළුව වැහෙන්නට ය. අපේ ඇස් නිලංකාර වෙන්නේ ඒ මතුපිටින් පෙනෙන සුදට ය. තියෙන එක වෙනුවට නැති එක පෙන්නන මේ සෙප්පඩ විජ්ජාවට කියන නම මැතිවරණ දේශපාලනය ය.

ජනමාධ්‍යයේ වගකීම

මිනිසුන් වෙනුවෙන් මේ මුහුණුවලින් ප්‍රශ්න අසා මුහුණු නිරාවරණය කර ගැනීමේ වගකීම තියෙන්නේ ජනමාධ්‍යවලට ය. මාධ්‍යවේදීන්ට ය. එහෙත් ඔවුන් එවැනි ප්‍රශ්න අසන්නේ නැත. අසන්නේ සරල ප්‍රශ්න විතර ය. ඒ ද බොහෝ විට ගැලවී යා හැකි මාර්ගයක් තමන් ම විවෘත කර දෙමින් ය. අඩු වශයෙන් ඒ සූදානම ඇතුව ය.

එසේ නොකරන අය එලවා දමා තම මුහුණු ගලවා ගැනීමට දැන් ඇතැම් මුහුණු සූදානම් වන බවක් පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ ය. ඒ අනවශ්‍ය ප්‍රශ්න නොඅසන ලෙස කල් ඇතුව දැනුම් දීම හරහා ය. උන් අහන්නේත් නැතිනම් උන්ට අහන්නට දෙන්නේත් නැතිනම් ප්‍රශ්න මිනිසුන් විසින් වත් ඇසිය යුතුව තිබෙන්නේ ය.

මිනිසුන් විසින් මුහුණට මුහුණ තබා ප්‍රශ්න නොකරනතාක් මේ සෙල්ලම ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. පන්සලේ ද පල්ලියේ ද කෝවිලේ ද ආශිර්වාදය මැද මේ බොරුව ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. බොරුවට පිරුවට අන්දන මාධ්‍ය ජාලයන්ගේ ද මාධ්‍යවේදීන්ගේ ද සරණ ඇතිව, ඔවුන් නගන මොන්ටිසෝරි ප්‍රශ්නවලට පමණක් පිළිතුරු දෙමින්, එය ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. අරක්කු බෝතලයට බත් පැකැට්ටුවට හා රුපියල් දහසකට විකිණෙන දුප්පත් ආත්මයන්ගේ කර පිටින් ම ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. මුහුණු දෙක තුන තිබෙන්නේ දේශපාලනඥයන්ට පමණක් නොවන හෙයින් එසේ මුහුණු දෙක තුන ඇති තමන්ගේ ස්වාර්ථ සාධනය පමණක් සලසා ගන්නට සැදී පැහැදී ඉන්නා මිනිසුන්ගේ ම අනුමැතිය අනුදැනුම ද ඇතිව මෙය ඉදිරියට යනු ඇත්තේ ය. තමන්ට කෙළවන්නට බලා ගෙන ඉන්නා යැයි හිතන බාහිර බලවේගයන්ගෙන් ආරක්ෂාව පතන අසරණ මිනිසුන්ගේ බියගුළු භාවයට පින් සිදු වන්නට මේ “කරත්තය“ ඉදිරියට ඇදෙනු ඇත්තේ ය.

පාට වර්ග ආගම් භේදයක් නොමැතිවම හැම කඳවුරක් ම භාවිතා කිරීමට කැමති පොදු මුහුණු ද තිබේ. එකක් මෛත්‍රියේ කරුණාවේ දයාවේ ප්‍රේමයේ මුහුණ ය. කාට කාටත් එය ආඩම්බරයෙන් පැළඳිය හැකි එකකි. ඊට ප්‍රතිපක්ෂ පොදුවේ භාවිතා වන තව ජනප්‍රිය මුහුණක් ද තිබේ. ඒ වෛරයේ හිංසනයේ හා නෙරපා හැරීමේ මුහුණ ය. පළිගැනීමේ මුහුණ ය. ආඩම්බරයෙන් පැළඳිය නොහැකි මුත් ආගමේ ජාතියේ රටේ නාමයෙන් ඔතා ගත් විට එය ද වීරත්වයෙන් දැරිය හැකි මුහුණකි.

මුහුණට ම ගැළපෙන හැසිරීම

පළමු මුහුණ පැළඳගත් විට වාචික හා කායික සංවරය ඉහළින් ම ප්‍රදර්ශනය වන්නේ ය. ශාන්ත සුවය විඳින සෞම්‍ය මුහුණක් අපට එවිට දැක ගත හැකි ය.

දෙවැනි මුහුණ පැළඳගත් විට පරල වුණු යකෙක් වැනි ය. අහල පහළ ඉන්නා අය ද භය බිරාන්ත කරන අමනුස්සයකු වැනි ය. කියන්නේ කුමක් ද කරන්නේ කුමක් දැයි පිළිබඳ සිහියක් ඇතැයි පෙනෙන්නේ නැත.

කරුණා සිතින් සත වෙත මෛත්‍රිය කරන පුද්ගලයා ම වෛරී භාෂාවෙන් සිංහලයන්ට විරුද්ධව ඡන්දය පාවිච්චි කරන සිංහලයන්ගේ ම අත් කපා දමන බවට වීරාභිවාදනයන් කරන්නේ ය. මිනිසුන් වෙත දයාව කරුණාව දක්වන පුද්ගලයාම මුස්ලිම් ආගමට ද්‍රෝහී වන මුස්ලිම් මිනිසුන්ගේ බෙල්ල කපා දමන බවට තර්ජනය කරන්නේ ය. විවිධ ආගම් වලට අයත් වුව ද මේ ප්‍රතිපක්ෂය එක ම ය. “එක වල්ලේ පොල්“ ය. මේ ප්‍රතිවිරුද්ධ මුහුණු දෙක දෙවියන්ගේ නාමයෙන් ආගමේ නාමයෙන් ජාතියේ නාමයෙන් ඒවායේ භක්තිකයින් විසින් ඉවසනු ලබන්නේ ය. දරා ගනු ලබන්නේ ය. පුදුම ය. ඒත් ඇත්ත ය.

එක මුහුණක් අනිත් මුහුණට මුලිච්චි වන්නේ නැත. මුණ ගැහෙන්නේ නැත. ඒ දෙක වෙන වෙනම තිබේ. එකක් බණ කියන වෙලාවට ය. දෙවියන් නමදින වෙලාවට ය. අනෙක ඉන් බැහැර වූ විට ය. ඒ නිසා ඒ දෙකේ හමුවීමක් නැත.

එකක් කාපු බීපු වෙලාවට ය. අනික හොඳ සිහියෙන් ඉන්නා වෙලාවට ය. ප්‍රශ්නය කාපු බීපු වෙලාව කුමක් ද හොඳ සිහියෙන් ඉන්නා වෙලාව කුමක් දැයි දන්නේ උඩ ඉන්නා තමන්ගේ ම දෙවියන් පමණක් වීම ය. ඒ නිසා ම බලා සිටින සෙසු අය අතරමං වීම ය.

ලෝකයට සාමය පොරොන්දු වූ ආගම ම ඊට ප්‍රතිපක්ෂව යුද්ධය ගෙනෙන්නේ ඇයි දැයි සොයන කෙනකුට මේ මුහුණු දෙකේ පරස්පරය තුළ උත්තර ඇත්තේ ය. ප්‍රශ්නය දේශපාලනඥයන් ප්‍රශ්න නොකරන ජනතාව ආගම ද එහි පූජකයන් ද ප්‍රශ්න නොකිරීම ය. මේ මුහුණු සෙල්ලම දිගටම කර ගෙන යෑමට දේශපාලනඥයන්ට පමණක් නොව ආගමට ද එහි පූජකයන්ට ද හැකි ව තිබෙන්නේ ඒ නිසා ය.

අප ප්‍රශ්න නොකරන තාක් විවිධ මුහුණු මෙසේ අප සමග හැංගිමුත්තන් කරමින් පසු වෙනු ඇත. අප වෙස් මුහුණුවලින් ආතල් ලබන පුංචි ළමුන් ලෙස ඒ මුහුණු දරන්නන් විසින් සලකනවා ඇත. මේ අවදිවන්නට කාලය යි. ප්‍රශ්න ඇසීමට කාලය යි. එසේ නොකළොත් සිදු වන්නේ දිගටම කට පියා ගෙන සිටීමට ය. මුහුණු නෙයියාඩමෙන් ආතල් ගෙන, දෙන දෙයක් කාලා, කියන දෙයක් අහගෙන, ඉන්නට ය.

නිශාන්ත කමලදාස

බොහෝ මව්පියන් මෙන් ම පාසල් පරිපාලන කළමනාකාරිත්වය ද පාසල් දරුවන්ගේ ආහාර වේල ගැන සැලකිල්ලක් දක්වන බවක් පෙනෙන්නට නැත. සමහර විට ඊට හේතුව දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනයේ දී මතක තබා ගැනීමේ දී ආහාර රටාව කොතරම් වැදගත් දැයි දැනීමක්, හැඟීමක් නැතිකම විය හැකිය. විශේෂයෙන් ම පාසල තුළ දී, පාසල් ආපනශාලා තුළින් සපයන ආහාර වර්ග ගැන සැලකිලිමත් වීම පාසල් කළමනාකරිත්වයේ වගකීමයි. නිවසේ දී අවශ්‍ය ආහාර සකසා දීමේ වගකීම මව්පියන් හා භාර කාරදීන්ගේ වගකීමකි.

එබැවින් අද මේ ලිපියෙන් උත්සාහ කරන්නේ අධ්‍යාපනයේ දී විශේෂයෙන් ම මතක තබා ගැනීමේ ශක්තිය වැඩි කරන හා එයට හානිකරන ආහාර රටා හඳුනා ගැනීමට ය. ආහාර හා එයින් ලැබෙන පෝෂණය දරුවාගේ අධ්‍යයන කටයුතුවල මනා ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා වැදගත් වන අයුරු පසුගිය ලිපියෙන් පැහැදිලි කළෙමු. දරුවා ලබා ගන්නා ආහාර ඔහුගේ හෝ ඇයගේ කායික මෙන් ම මානසික වර්ධනයට ද ඍජු ලෙස ම බලපායි.

නමුත් වර්තමානයේ දරුවා ලබා ගන්නා ආහාර මෙන් ම දරුවාගේ රුචිකත්වයක් දක්වන ආහාර අධ්‍යාපන කටයුතු කෙරෙහි ඇති කරන්නේ අහිතකර බලපෑමකි. මේ බව මව්පියෝ නොසිතති. පාසලේ දී ගුරුවරු ද නොසිතති. එබැවින් පාසල් කළමනාකාරිත්වය ඒ ගැන එතරම් සැලකිල්ලක් දක්වන්නේ නැත.

පාසල් ළමයාගේ අධ්‍යාපන කටයුතුවලදී ඒ ගැන උනන්දුව, ප්‍රබෝධමත් බව, මානසික සැහැල්ලුව, පාඩම් කිරීමට ඇති ලැදියාව, මතක ශක්තිය වැනි කාරණා සඳහා ආහාර රටාව ඍජුව ම බලපායි. වර්තමානයේ පාසල් ආපන ශාලා තුළින් ද පාසලට යන එන අතුරතුරදී ද, ඇතැම්විට නිවසේ දී වුව ද ළමයා හුරුපුරුදු වී ඇති ආහාරවල බහුල ලෙස සීනි (sugar) මෙන් ම කැ‍‍ෆේන් (caffeine) සහ සෝඩියම් (sodium) බහුලව අඩංගු වී තිබීම ඉහත කාරණා සඳහා හානිකර ලෙස බලපෑම් ඇතිකරන බව සොයාගෙන ඇත.

‍ඉහත සඳහන් කළ ඒවාට අමතරව වෙනත් බොහෝ රසකාරක ලෙස යම් යම් විෂ සහිත රසායනික ද්‍රව්‍ය ද ආහාර වර්ග රස කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා අතර ඒවා ද අධ්‍යාපන කටයුතුවලට බොහෝ සෙයින් හානිකරයි. එවැනි අහිතකර (විශේෂයෙන් ම කෘත්‍රීම ආහාර) ආහාර මගින් ළමයින් ඉතා ඉක්මනින් වෙසෙකර තත්ත්වයට පත්වීම (tired) පාඩමක අරමුණට හිත යොමු නොවීම (unfocused) චංචල, කැළඹෙනසුලු (nervous) මානසික ස්වාභාවය සහ රෝගී වීම (sick) ද සිදු වෙයි. ඒ හැර නිසි ආහාරවලින් ඔවුන්ව අධ්‍යාපන දක්ෂතා, හැකියා, නිපුණතා නංවාලමින් යහපත් චර්යාවන් (behaviour) සහ මනා භාවාත්මක ස්වරූපයන් (moods) පවත්වා ගැනීමට ද සලසයි.

සෞඛ්‍ය සම්පන්න නොවන ආහාර ඔවුන්ගේ මනා අධ්‍යාපනික කටයුතු සේම අවශ්‍ය අවධානය (attention) සඳහා ද අහිතකර අන්දමින් බලපායි. විශේෂයෙන් ම සන්තෘප්ත මේද (saturated fat) සහිත ආහාර අනුභව කිරීම මගින් අධ්‍යාපන කටයුතුවලට මෙන්ම මතකයට ද ඍජු ලෙස ම අයහපත් ලෙස බලපායි. මෙවැනි ආහාර සුලබය. යන එන මග දෙපස බැලූ බැලූ අත ඇති වෙළඳ සල්වල, කඩවල ඇත්තේ මේ අහිතකර ආහාරය.

පාසල්වල හා අවට ද පහසුවෙන් ලබා ගැනීමට ඇති ආහාර ද එසේම ය. උදාහරණ ලෙස French fries, Burgers, nuggers, submarine සහ සෝසේජස් ද දැක්විය හැකිය. මෙවැනි ආහාරවලට හුරුවූ දරුවන්ගේ පන්තිකාමරයේ ඉගැන්වීම් කටයුතු සඳහා ඇති අවධානය ‍අඩු බව සොයාගෙන තිබේ. තවද නිරත්නයෙන් සීනි සහ මේදය අධික ආහාර ගැනීම මගින් දිගුකාලීනව වකුගඩු, ඇස, රුධිර නාල වැනි ශරීරයේ අවයව, ඉන්ද්‍රියවලට හානිකර වීමට ද පුළුවන. එහි ප්‍රතිඵල ලෙස නොසන්සුන් ගතිය, බාහිර උත්තේජවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ හැකියාව (irritability) අඩුවීම, නිදිමත ගතිය, අලසබව (lethargy) ඇතිවේ.

අයථා පෝෂණය (malnutrition) එනම් අධිපෝෂණය හෝ දුෂ්පෝෂණය මගින් දරුවාගේ අධ්‍යාපනය සඳහා අයහපත් බලපෑම් ඇතිවේ. ලොව බොහෝ දියුණු රටවල ශරීරයේ බර වැඩිවීම මෙන් ම බර අඩුවීම ද හැඳින්වෙන්නේ අයථා පෝෂණය (malnutrition) ලෙසයි. නමුත් අපට ආහාර ප්‍රමාණයෙන් අඩුවීම සහ පෝෂණ ගුණයෙන් යුත් ආහාර හිගවීම ද මේ රෝග තත්ත්වය සඳහා බලපානු ඇත.

එනම් මව්පියන් හා වැඩිහිටියන් ලෙස සැලකිය යුතු වැදගත් කාර්යය වන්නේ දරුවා ආහාර වැඩිපුර ප්‍රමාණයක් ගත්ත ද ඒවා නිසි පෝෂණ ගුණයෙන් යුක්ත ද යන්න සලකා බැලීමය. අත්‍යවශ්‍ය විටමින්, ඛනිජ ලවණ හා වෙනත් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ළමයින් ගන්නා ආහාරවලින් ලැබෙන්නේ දැයි සැලකිලිමත් වීමයි.

විටමින් සහ ඛනිජ ලවණ ඔවුන්ගේ මානසික සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය, මනෝවිද්‍යාත්මක හැසිරීම සඳහා ද බලපායි. දිගුකාලීන ලෙස එම පදාර්ථ ආහාරයෙන් නොලැබීම නිසා ස්නායු පද්ධතිය සඳහා ඇතිකරන්නේ අයහපත් අහිතකර බලපෑමකි. එසේම දරුවාගේ චිත්තවේගීය ප්‍රතිචාර සඳහා ද එය බලපානු ඇත. තවද ඔවුන්ගේ ආතතික (stress) තත්ත්වයන්ට මුහුණ දිමේ හැකියාව ලැබේ. අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීම සඳහා ඉවහල් වේ.

විවිධ අවශ්‍යතා හා අපහසුතා සහිත ළමයින්ගේ ඉගෙනීම් කටයුතු වලට බලපායි. එබැවින් ළමයින් සඳහා සුදුසු ආහාර රටාවක් සඳහා ඔවුන් යොමු කිරීම මව්පිය, ගුරුවර, වැඩිහිටි කාගෙත් වගකීමකි. යුතුකමකි. මේ සඳහා අවශ්‍ය නිසි පියවර ගැනීම මගින් සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර රටාවක් සකස් කරගත හැකිය. මේ සඳහා, ගෙදර පරිසරය තුළ දී මව්පියන් මනා අවබෝධයෙන් හා අවධානයෙන් යුක්තව රසවත් මෙන් ම සෞඛ්‍ය සම්පන්න පෝෂ්‍යදායී ගුණයෙන් යුත් ආහාර සකස් කරදීම මගින් දරුවා ඒවාට යහපත් ප්‍රතිචාර දැක්වීමට හුරුපුරුදු කළ හැකිය.

පාසල් පරිසරය තුළ දී විදුහල්පති ප්‍රමුඛ ගුරුභවතුන් සුදුසු ආහාර පිළිබඳ මනා දැනුවත්භාවයක් පාසලේ දරුවන්ට ලබා දීම හා නුදුසුදු ආහාරවලින් වැළකීමේ වැදගත්කම තේරුම්කර දීම.

පාසල තුළ සෞඛ්‍ය සම්පන්න පිරිසිදු පරිසරයක් නිර්මාණය කරලීම. ඒ සඳහා අවශ්‍ය පරිසරය නිර්මාණය කිරීමේ දී පාසලේ කළමනාකරණ පද්ධතිය, ප්‍රතිපත්ති, නීතිරීති, පාසලේ විවිධ වැඩසටහන් හා සම්බන්ධ කර ගැනීම.

පාසල් පරිපාලනය හා කළමනාකරණයේ දී විශේෂයෙන් ම පාසල් ආපනශාලාවේ ආහාර පාන සැපයීමේ දී අමු සහ ස්වාභාවික පලතුරු, එළවළු, බිත්තර, කැරට් වැනි ඒවාට ප්‍රමුඛස්ථානයක් දීම. ස්වාභාවික ආහාර මගින් ළමයින්ට ග්ලූකෝස් ලැබෙන්නේ අඩුවෙන් නිසා ඔවුන් ඒ ආහාර ගෙන ආපන ශාලාවෙන් පිටවන්නේ ශක්තිජනක (more energetic) ප්‍රබෝධජනක දෙයක් ලැබුණ අයුරිනි. එනිසා ඔවුනට පන්ති කාමරයට ගිය විට නිදිමත ගතිය. කම්මැළි ඈළි මෑළි දුබල ගතිය ඇති නොවේ. මුං ඇට, කව්පි, කඩල ආහාර ද්‍රව්‍ය පාසල් ආපන ශාලාවල අලෙවි කිරීම හොඳය. නමුත් බොහෝ පාසල්වල ඇත්තේ ඒවා නොව රෝල්ස් වර්ග, රොටී වර්ග, බනිස් වර්ග, මාළු පාන් වැනි අහිතකර ඒවාම ය.

ඊළඟ කාරණය නම් සුදුසු හා ගුණදායක ආහාර රටාවක් සඳහා හැම ළමයෙකුම පෙළඹවීමේ ඇති වැදගත්කමයි. මෙය ගුරුවරුන් මව්පියන් මෙන්ම ආහාර අලෙවිකරන්නන් ද සිතට ගත යුතු දෙයකි. ගෙදරින් සුදුසු ආහාරයක් සකසා දරුවාට දීම මේ සඳහා හොඳ ම ක්‍රමයකි.

සෞඛ්‍යමය ආහාරවේලක් සඳහා ස්වාභාවික එළවළු හා පලතුරු අනිවාර්ය යව්. ධාන්‍යමය ආහාර (whole grain) මේදය රහිත ආහාර (lean products) හැරුණු කොට ළමයාගේ මතකයට විශේෂ බලපෑමක් කරන ලෙසිතීන් (රටකජු, බිත්තර කහමදය), තිරිඟු පිටි (wheat grain) සෝයා බෝංචි ආදිය ලබාදිය යුතුය. කෙසෙල්, පීච්, අලිගැටපෙර (avocado) කොමඩු (melon) ආදියෙහි පොටෑසියම් බහුල වේ. ඒ මගින් ශක්තිය උත්තේජනය කරමින් මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වයට ධනාත්මක බලපෑමක් කරයි. ක්ෂණික ආහාරවලින් හැකිතරම් වැළකිය යුතුවේ. ඉහත ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කිරීම මගින් සෞඛ්‍යමත් ශරීරයක්, යහපත් චර්යා හා නිසි මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වයක් ද පවත්වා ගත හැකිය.

කරුණාතිලක හඳුන්පතිරණ

බන්දු ලනානායක්කාරවසම්

ප්‍රවීණ ගේය පද රචක බන්දුල නානායක්කාරවසම් විසින් ඉදිරිපත් කළ “රෑ ඉරපාන” අතිශය ජනාදරයට පත් ගුවන්විදුලි වැඩසටහනකි. එහි සජීවි ප්‍රසංගය ඔක්තෝම්බර් මස 12 වැනි දා පස්වරු 6.30ට BMICH හීදී පැවැත්ෙව්. ජනප්‍රිය ගායක ගායිකාවන්ගේ සුගායනීය හඬ පෞර්ෂයෙන් ද රෝහණ වීරසිංහ ඇතුළු වාදක මණ්ඩලයේ සංගීතයෙන් ද උත්කර්ෂයට නැංවෙන රෑ ඉරපානේ ගැයෙන්නේ බන්දුලයන් විසින් පදබැඳි ගීත ය. ප්‍රසංගය ඉදිරිපත් කරන්නේ ද ඔහු විසිනි. ඉතිං මේ මුලපුරන්නේ ඔහු සහ ඔහුගේ සොඳුරු නිර්මාණ පිළිබඳ සොඳුරු ආවර්ජනයකට ය.

මේ දිනවල බන්දුලයන් ඇසිදිසි නිර්මාණවලට ද යොමු වී සිටී. වික්ටර් රත්නායක වෙනුවෙන් පදබැඳි ගීතය ගායක ගායිකාවන් 17කගේ සුසංයෝගයෙන් රූගතකොට අවසන් අතර එළැඹෙන නොවැම්බර් 10 වැනි දින වික්ටර් රත්නායකගේ ‘තනි තරුව’ ප්‍රසංගය දා ඉදිරිපත් කිරීමට සියලු කටයුතු සූදානම් ය.

ඒ අතර අන්තර්ජාලය ඔස්සේ මිලියන සංඛ්‍යාත ප්‍රේක්ෂක පිරිසක් නරඹා ඇති බන්දුල නානායක්කාරවසම්ගේ ‘විරාග රාගය’ ගීතය චිත්‍රපටියකට හැරෙමින් පවතී. එහි තිරරචනය සහ අධ්‍යක්ෂණය භාරව කටයුතු කිරීමට ලැබීම ඔහුගේ නිර්මාණ ජීවිතයේ ස්වර්ණමය අවස්ථාවකි. 2017 වසරේ නිකුත් වූ ‘එනු කොහි සිට’ නම් චරිතාපදානයේ දෙවැනි කොටස රචනා කිරීමට ද මේ වන විට ඔහු මුලපුරා අවසන් ය. එපමණක් නොව පසුගිය කාල වකවානුව තුළ ඔහුගේ පදරුත් හා පෑහුණු සප්ත ස්වර මැවූ ගීත ද කොතෙකුත් ය. ප්‍රවීණ සේ ම නව පරපුරේ අතිදක්ෂ ගායක ගායිකාවන් වෙනුවෙන් ගීත 2000ක් පමණ ඔහු අතින් ලියැවී ඇති අතර ඒ සොඳුරු පදවැල් යුග යුග තුඩ තුඩ රැව්දෙනු නිසැක ය.

2003 වසරේ දී රචිත ‘සිනා තොටක්’ ඔහුගේ කුළුඳුල් ගී පොත, හොඳ ම ගීත රචනා කෘතිය ලෙස රාජ්‍ය සම්මානයට පාත්‍ර වූ අතර ‘මට මා හමු වුණා’ පාඨක දෑතට පත් වූයේ ඔහු ලියූ දෙවැනි ගී පොත ලෙස ය. පාසල් අවධියේ සිට ම කාව්‍ය කෘති රචනා සේ ම ග්‍රන්ථ පරිවර්තනයන් ද සිදු කළ බන්දුලයන් මේ වන විට සැදීපැහැදී සිටින්නේ තවත් නිර්මාණ ගොන්නක් හිමින් සීරුවේ රසික දෝතට තිළිණ කිරීමට යි. මීට අමතර ව සෑම සිකුරාදාවක ම දිවයින පුවත්පත වෙනුවෙන් ඔහු ගීතය පිළිබඳ ආපසු හැරී බැලීමක් සිදු කරන්නේ ‘ගීතාත්ම’ නමිනි.

“මම පොඩි කාලේ ඉඳලම සාහිත්‍යයට බොහොම ලැදි යි. පුරුද්දක් විදිහට පොත පත කියෙව්වා නිතරම වගේ. ගීත රචකයෙක් වුණේ හොඳ ගීත රසවින්ද නිසා. මහගමසේකර, කරුණාරත්න අබේසේකර, ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්, සුනිල් සරත් පෙරේරා, මානවසිංහ, මඩවල එස්. රත්නායක, ඩෝල්ටන් මෙන්ඩිස්, අජන්තා රණසිංහ වැනි ජ්‍යෙෂ්ඨ ගීත රචකයන්ගේ ගීත ඇසීම තුළින් මට හොඳින් ම දැනුණා ගීතවල මොනතරම් විශ්මිත දේ තියෙනවාද කියන කාරණාව. මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්නයන්ගේ ‘සකුරා මල් පිපිලා’ ගීතයේ සුලමුල සෙවීමට අවුරුදු 10ක ළමයෙක් විදිහට මහන්සි ගැනීම යි මම ගීත රචකයෙක් වෙන්න බලපෑ ප්‍රධානම කාරණය. ඊට අවුරුදු 08කට පස්සෙ මම සුනිල් ආරියරත්නයන් හමුවෙනවා මගේ පොතේ පසු වදන ලියාගන්න. ඊටත් පසු කලෙක නන්දා මාලිනිය මගේ ‘ඉර ලස්සනයි’ ගීතය තෝරාගන්නවා ළමා වැඩසටහනක් වෙනුවෙන්.”

සංගීතඥයන් පවසන පරිදි තනුවලට ගී රචනා කිරීම සම්බන්ධයෙන් ද බන්දුලයන්ට ඇත්තේ විශේෂ හැකියාවකි. ‘නිම්තෙරක්’, ‘රන් හිරු මඬලින්’, ‘අඹ යහළුවෝ’ ටෙලිනාට්‍යයේ ගීත, ‘සියතුනේ උතුරින්’, ‘ඇසට ඇස හමුවන දා’ ඇතුළු තවත් ගී බොහෝමයක් ඔහු පදබැද ඇත්තේ මුලින් නිර්මාණය වූ තනුවලට ය. ඔහුගේ ගීතවලින් 80%ක් පමණ සංගීතවත්කොට ඇත්තේ රෝහණ වීරසිංහ වීම ද විශේෂත්වයකි.

“රෝහණ වීරසිංහගේ තනු සහ මගේ වචන පුදුම විදිහට පෑහෙනවා කියලා බොහෝ දෙනෙක් කියනවා. ‘සිනා තොටක්’ , ‘සුදු ඇත්පොව්වෙක්’, ‘සඳ පානක‍්’,‘එපා තවත් ඔබ මා රවටන්නට’ වැනි ගීත පිළිබඳ විශ්ලේෂණයක් කළහොත් හොඳින් ම පැහැදිලි වෙනවා මගේ සාහිත්‍ය තිතට ම තේරුම් ගත් ප්‍රධානම සංගීතඥයා රෝහණ වීරසිංහ බව. ඔහු වැනි නිර්මාණකරුවකු හා නිර්මාණ කටයුතුවලට දායක වීමට ලැබීම මා ලද භාග්‍යයක්. රෝහණ වීරසිංහයන් ම පවසන අන්දමට ඔහුගේ ගීත වැඩි ම ප්‍රමාණයක් මුලදි ලියලා තියෙන්නේ කුමාරදාස සපුතන්ත්‍රි. ඉන්පසුව මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න, කුලරත්න ආරියවංශ, ඊළගට මම. ක්ෂේත්‍රයට අලුතින් එකතු වුණ කාලයේ නවකයින්ට තිබුණ ඇතැම් ප්‍රශ්න ගැන යම් යම් කලකිරීම් තිබුණත් කුලරත්න ආරියවංශයන්, මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්නයන් සහ රෝහණ වීරසිංහයන් වැනි ප්‍රවීණයන් නිසා මට ගීත ලියන්න ආසාවක් ඇති වුණා. අදටත් ඔවුන්ගේ ආශිර්වාදය මට ලැබෙන බව මම දන්නවා.”

ඔහුගේ නිර්මාණකරණයට කලක් වේලාවක් නොවී ය. ‘රෑ වැඩමුරය’ ඔහු අතින් ලියැවෙන්නේ වාහනයක් තුළ ය. ඒ, මිතුරකු සමඟින් කුරණ ප්‍රදේශයේ ගමන් ගන්නා විට දුටු දර්ශනයකට අනුව යි. ‘කටු අකුලේ’ ලියැවුණේ ඩබල් ඩෙකර් බසයක ටිකට්පත පිටුපස යි. ඇතැම් ගීත ලියැවුණේ ස්ටූඩියෝ තුළ ය. ඔහු ඝෝෂාකාරී කටුක පරිසරයන්වල සේ ම නිවිහැනහිල්ලේ නිසංසලේ ලියූ ගීත ද බොහෝමයකි. ගාල්ලේ පිහිටි ඔහුගේ නිවෙස පිටුපස වෙල්යාය දෙස දෑස් යොමා ගෙන ඔහු පදබැඳි ‘වියෝ වූ පසුවයි’ ගීතය මිතුරකුගේ ඉතාම දුක්ඛිත අත්දැකීමක් කරණකොටගෙන ලියූවකි.

ඇතැම්විට දිනපොත්වල කටුගෑ ගී සම්පූර්ණ වී ඇත්තේ වසර ගණනාවකට පසුව බව ද ඔහු පැවසීය. 1986 වසරේ ලියූ ‘විසිරුණු මල්පෙති’ ගීතය සම්පූර්ණ වන්නේ 1994 වසරේ දී ය. එම ගීතයේ අවසන් පද හතර පුරවාගැනීමට වසර 06ක් ගත වී තිබේ. ගීතයකට මුල්වන ප්‍රස්තුතය හෝ ඒ හා බැඳි නිර්මාණාත්මක පදවැල් ගී පද රචකයකුගේ මනසේ උපදින්නේ පුදුමාකාර අන්දමිනි. ලංකාවේ ප්‍රථම වරට සීඩි අටක සංගත තැටි ඇල්බමය බන්දුල නානායක්කාරවසම්ගේ ගීත 140කින් සමන්විත ව නිකුත් වූයේ ‘මට මා හමු වුණා’ නමිනි. එය ඉතා ම වෙහෙසකර නිෂ්පාදනයක් හා ව්‍යායාමයක් වූ බව පැවසූ ඔහු වර්තමාන ගීත ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ දැක්වූයේ මෙවන් අදහසකි.

“වර්තමාන ගීත ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ මට තියෙන්නේ සාතිශය කනගාටුවක්. ගුවන්විදුලිය හරහා මම ‘රෑ ඉරපාන’ වැඩසටහන් 159ක් ඉදිරිපත් කළා. ගීත 2000ක් පමණ ලියූ ගීත රචකයෙක් වුණත් ඒ වැඩසටහන් 159 ඇතුළත ම මගේ ගීතයක් මම ප්‍රචාරය කරලා නෑ. කෙසේ නමුත් ‘රෑ ඉරපාන’ ඉදිරිපත් කළ කාලයේ මම තේරුම් ගත්තා මේ රටේ තරුණ පරපුරේ රසාඥතාවය ගැන. අවුරුදු 18- 19 තරුණ පිරිස් මට කතා කරලා කියලා තියෙනවා ඔවුන්ගේ මව්පියන් කියූ ඇතැම් දේ අතිශයෝක්තියෙන් කියූ දේ බවට ඔවුන් සිතා සිටි නමුත් එහි ඇති සත්‍යතාව මගේ වැඩසටහනින් ඔප්පු වන බව.

මට ඒ කාලෙ පුදුමත් හිතුනා අවුරුදු 18ක ළමයෙක්ගෙ රසාඥතාවය හොඳ කලාත්මක වැඩසටහනකින් කොයිතරම් දුරට වෙනස් කරන්න පුළුවන්ද කියන කාරණාව ගැන. ජස්ටින් බීබර් වැනි කෙනෙකුගේ ගීත අහන අවුරුදු 15ක ළමයෙක් අම්මට මතක් කරනවා දැන් රෑ ඉරපාන දාන්න කියලා. මගෙ වයසේ කෙනෙක් හෝ මට වැඩිමහල් කෙනෙක් එවැනි වැඩසටහනක් රසවිඳීම ගැන මම පුදුම වෙන්නේ නෑ. නමුත් තරුණතරුණියන් තුළ ඒ සම්බන්ධයෙන් තිබුණේ පුදුමාකාර උනන්දුවක්. පුදුමය තියෙන්නේ එතැනයි. මේ රුචිකත්වය අපි බලහත්කාරයෙන් විනාස කරනවා මිස හොඳ රසයක් තියෙන නිර්මාණ වැළඳගන්න තරුණ පරපුර කවදාවත් පසුබට වෙන්නෙ නෑ. නමුත් එවැනි නිර්මාණවලට නාලිකාවලින් සහයක් නැතිවීමයි කනගාටුවට හේතුව. ‘රෑ ඉරපාන’ අද නාලිකාවක ප්‍රචාරය නොවන්නෙත් ඒ හේතුව නිසයි. නිරන්තරයෙන් වෙළෙඳාම ම මුල් කරගෙන නීරස, අරුත්සුන් දේවල් ප්‍රචාරය කිරීමට උත්සාහ දැරීමයි වරද. ඒ වරද ඉක්මනින් නිවැරදි විය යුතු යි.”

කාංචනා සිරිවර්ධන

මංගල මදනායක

සම්මානලාභී චිත්‍ර ශිල්පී, මංගල මදනායක ‍ෙග් "මා දකින ගාලු ‍ෙකාටුව"චිත්‍ර ප්‍රදර්ශනය ‍ෙම් මස25, 26, 27, 28 සහ 29 යන දිනවලදී ගාල්ල ‍ෙකාටුව සමුද්‍ර පුරාවිද්‍යා ‍ෙකෟතුකාගාර ‍ෙය් දී පැවැත් ‍ෙව්. ‍ෙමහි ඇතුළත් චිත්‍ර බෝල්පොයින්ට් පෑ‍ෙනන් ඇඳ තිබීම වි‍ෙශ්ෂත්වයකි.

බෝල්පොයින්ට් පෑන තෝරා ගත්තේ ඇයි?

මම බෝල්පොයින්ට් පෑන තෝරාගත්තේ මම පාසල් කාලයේ, බෝල්පොයින්ට් පෑනෙන් කළු, සුදු චිත්‍ර ඇඳලා තිබුණ නිසා. පසුව මම 1994 දී බෝල්පොයින්ට් පෑන හොඳින් අධ්‍යයනය කරලා, අලුත් දෙයක් චිත්‍ර කලා ක්ෂේත්‍රයට කරන්න ඕන කියා හිතලා බෝල්පොයින්ට් වර්ණ චිත්‍ර ඇතුළත් ප්‍රදර්ශනයක් කළා. ඒ කාලයේ තිබුණේ රතු, නිල්, කළු සහ කොළ පාට බෝල්පොයින්ට් පෑන් විතරයි.

ඒ පාට හතරෙන් එක උඩ එක රේඛා ඇඳලා පාට 60ක් පමණ හදාගෙන තෙල් සායම්, දිය සායම් චිත්‍රයක් වගේම බෝල්පොයින්ට් පෑනෙන් කෝටි සංඛ්‍යාත රේඛා සමූහයකින් චිත්‍රයක් නිර්මාණය කළ හැකි බව සොයා ගත්තා. මෙයින් මා චිත්‍ර කලා ක්ෂේත්‍රයට නව මාධ්‍යයක් හඳුන්වා දුන්නා. මෙම බෝල්පොයින්ට් චිත්‍රයකට මා ජනාධිපති සම්මානයෙන්ද පිදුම් ලැබුවා. මෙම චිත්‍ර රේඛාවේ දියුණුම අවස්ථාවක්. අද වන විට වෙළෙඳපොළේ නොයෙක් වර්ණ බෝල්පොයින්ට් පෑන් තිබෙන නිසා මේ චිත්‍ර කලාවේ දියුණුවට එය අත්වැලක් වී තිබෙනවා.

ඔබ චිත්‍ර ප්‍රදර්ශන 27 ක් පවත්වා තිබෙනවා. එය චිත්‍ර ශිල්පියෙකුට ලේසි පහසු කටයුත්තක් නෙවෙයි නේ ද?

දැනට මා ඒක පුද්ගල චිත්‍ර ප්‍රදර්ශන 27ක් පවත්වා ඇති අතර ඒ කාලය තුළ නොයෙක් බාධක කම්කටොලු මැඩගෙන, නොපසුබස්නා උත්සාහයෙන් යුතුව නොයෙක් විවේචනවලට ලක්වෙමින් ඒවාට මුහුණදී අද වනවිට මගේ චිත්‍ර කලාව අගයන දෙස් විදෙස් රසික රසිකාවියන් විශාල පිරිසකගේ ජනාදරයට පත්වී තිබෙනවා.

"මා දකින ගාලු කොටුව", ඔබගේ 28 වැන්න, චිත්‍ර ශිල්පියාගේ දැක්ම වෙනස්. ඔබ දකින ගාලු කොටුව මොනවගේ ද?

මා කුඩා කල පටන් ගාලු කොටුවේ සුන්දරත්වය විඳ තිබෙනවා. ගාලු කොටුවේ පැරණි ගොඩනැගිලි මංමාවත් එදා සහ අද අධ්‍යයනය කරලා ඒවා නිරීක්ෂණය කරලා. උදේට හිරු පායන වේලාවට, මධ්‍යාහ්නයට, හිරු බසින විට ඒවායේ ආලෝකය පැරණි ගොඩනැගිලිවලට, ගස්වලට වැටී තිබෙන ආකාරය, එම ස්ථානවලට ගොස් එය විඳලා තිබෙනවා. මා ගාලු‍ කොටුවේ සුන්දරත්වයෙන් විඳපු අත්දැකීම් ඇතුළත් කර මේ චිත්‍ර බෝල්පොයින්ට් පෑනෙන් වර්ණයෙන් නිර්මාණය කර තිබෙනවා. පුරාවිද්‍යා වටිනාකමින් යුත් ආරක්ෂා කරගත යුතු ස්ථානයක් බව මෙම චිත්‍ර නැරඹීමෙන් කලා රසිකයන් දැනුවත් වේ යැයි මා සිතනවා.

ඔබ චිත්‍ර කලාව හදාරා තිබෙනවා ද?

මා චිත්‍ර කලාව හදාරා තිබෙනවා. චිත්‍ර ශිල්පය සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනය කළාට, විෂය නිර්දේශය සම්පූර්ණ කළාට චිත්‍ර ශිල්පියෙක් වෙන්න බෑ. විෂය නිර්දේශය හරහා මූලික දැනුමක් අපට ගන්න පුළුවන්. ඒ කලාව හරහා දියුණු කර ගන්න වෙනවා. හැදෑරීම සහ ප්‍රගුණ කිරීමෙන් තමයි මේ ගමන යන්න තියෙන්නේ. හොඳ කලාකරුවෙක් ලොවට බිහිවන්නේ ස්වභාව සෞන්දර්යය සහ සමාජය විනිවිද දැකීමෙනි.

ඔබටත් ඔබේ විදියක් ඇති. ඒ විදිය හදාගත්තේ කොහොමද?

දියසායම්, තෙල් සායම්, ඇක්‍රිලික් මාධ්‍ය භාවිතය මට හොඳින් කරන්න පුළුවන් බව පෙන්වීමට, මෙම ප්‍රදර්ශනයට ඒවායින් කළ නිර්මාණ කිහිපයක් ප්‍රදර්ශනයට තබා තිබෙනවා. මාගෙන් කලා රසිකයන් බලාපොරොත්තු වන්නේ වර්ණ බෝල්පොයින්ට් චිත්‍ර නිර්මාණ. මෙම චිත්‍ර ක්‍රමය මා විසින්ම පරීක්ෂණ පවත්වා සොයා ගෙන ඇති නිසා පෑන තෙලිතුඩ හා සමානව හැසිරවිය හැකි නිසා 1994 සිට මේ දක්වා මා බෝල්පොයින්ට් වර්ණ පෑන් 10,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් මාගේ නිර්මාණ සඳහා භාවිතා කර තියෙනවා. මා හිතන විදියට එයද ලෝක වාර්තාවක් වෙන්න පුළුවන්.

චිත්‍ර කලාවට මේ රටේ ඇති තැන?

ඇත්තටම දැන් චිත්‍ර කලාවට හොඳ තැනක් තියෙනවා. හොඳ රසවින්දනයක් තිබෙන පිරිසක් ඉන්නවා. නිවාස, ආයතන අලංකාර කර ගැනීම, ත්‍යාග දීම සඳහා චිත්‍ර නිර්මාණ මිලදී ගන්නවා. මෙරටට පැමිණෙන විදේශිකයින්ද මෙරටින් චිත්‍ර නිර්මාණ මිලදී ගන්නවා. එම නිසා හොඳ තත්ත්වයක් තියෙනවා කියලා මට හිතෙනවා.

ඒ ගැන ඔබ තෘප්තිමත් ද?

ඇත්තටම මම වෘත්තීය චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වශයෙන් තෘප්තිමත් වෙනවා. මම චිත්‍ර මුදලාලි කෙනෙක් නෙවෙයි. කාටවත් කියලා චිත්‍ර අන්දවලා ඒවා විකුණලා සල්ලි හම්බ කරන මුදලාලි කෙනෙක් නෙවෙයි. මට ලැබෙන දෙය, ලද පමණින් සතුටු වෙලා සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගත කරනවා. ඒක මට විශාල සතුටක්.

සංවාදය - අනුසාර

සාහිත්‍ය මාසයේ පිරිනැමුණු සාහිත්‍ය සම්මානවලින් පසු සම්මානයට පාත්‍ර වූ කෘති පිළිබඳ විශාල පාඨක අවධානයක් හා ආකර්ෂණයක් ඇතිවී තිබේ. වෙනදා මෙන් ම සම්මානවලට පසු ඒ ගැන විවිධ අදහස් හා විවේචන ද ඉදිරිපත් වනු දැකිය හැකි ය. සම්මාන උළෙලක හෝ දෙකක සම්මාන ලැබූ හා සම්මානයට නිර්දේශ වූ කෘති තවත් සම්මාන උළෙලක අවසන් කෘති අතරට නිර්දේශ හෝ නොවීම ඉන් එක් විවේචනයකි. කෙසේ වූව ද මෙහි දැක්වෙන්නේ සම්මාන ලැබුවන් සම්මාන පිළිබඳ ඔවුන්ට දැනුණු අයුරු ය.

කපිල කුමාර කාලිංග 
ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය 
අදිසි නදිය - නවකතා

‘අදිසි නදිය’ සාහිත්‍ය සම්මාන කිහිපයකට නිර්දේශ වුණා. අදිසි නදිය විශේෂ ආඛ්‍යාන ශෛලියකින් රචනා වූ නවකතාවක්. සිංහල නවකතාවට තරමක් වෙනස් හඳුන්වාදීමක් වන නිසා එබඳු කෘතියක් සම්බන්ධයෙන් වෙනස් කියැවීමකුත් අවශ්‍යයි. ඒ මත පදනම්ව මේ කෘතියට ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානය පිරිනැමීම සිංහල නවකතාවේ අනාගත ගමන් මඟට බලපාන කාරණයක් ලෙස දකින්න පුළුවන්. නව ප්‍රවණතා නව මාධ්‍ය හා ආඛ්‍යාන ඔස්සේ නවකතාකරණයේ යෙදෙන ලේඛක ලේඛිකාවන්ට කළ දිරිගැන්වීමක් හැටියටත් මේ විනිශ්චය අගය කරනවා.

පෞද්ගලිකව ගත්තොත් මෙවැනි සම්මානයක් ලැබීම නිසා කෘතියට එක්වන ආලෝකය පාඨක අවධානය හා ආකර්ෂණයට ලක්වීමටත් එය බලපානවා. ඒ අවධානය වගේම අලෙවියත් මේ නිසා වැඩි වෙනවා. එය ලේඛකයකු හැටියට ශක්තියක් වගේම, නිර්මාණකරණයේදී ධෛර්යය සැපයීමකුත් වෙනවා. එවැනි අගය කිරීමක් ලැබීම සතුටක්.

නන්දන වීරසිංහ 
ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන සහ රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන 
ක්ෂණ නියාම පද්‍ය සංග්‍රහය

නිර්මාණකරුවකු හැටියට දැරූ ප්‍රයත්නයට යම් ඇගැයීමක් ලැබීම වටිනවා. කලිනුත් මට රාජ්‍ය සම්මාන 5 ක් විතර ලැබුණා. ඒවා ලැබීම නිසා උදම්වීම වෙනුවට මම කළේ වඩා යහපත් හා දියුණු කවි මඟක ගමන් කිරීම. එහෙම නැතුව සම්මානවලින් වැජඹෙන්න ගියේ නෑ.

“ක්ෂණ නියාම” වසර ගණනාවක් තිස්සේ දැරූ පරිශ්‍රමයක්. වසර ගණනාවක් තිස්සේ කළ අභ්‍යාසයක ප්‍රතිඵලයක්. ඒ පරිශ්‍රමය ඇගැයීමට ලක්වීමේ සතුට මිසක් මම මහා කවියෙක්, අනෙක් අය දුර්වලයි කියන හැඟීම මට නෑ. ඒ නිසා මේ ඇගැයීම මම සතුටෙන් ඉවසනවා. වසර 3-4 ක් තිස්සේ කාව්‍ය සාහිත්‍යයට ගෞරවයක් ලැබෙන අන්දමේ හා මනා තේරුම් ගැනීමකින් යුතුව කළ නිර්මාණයක් සම්මානයට පාත්‍රවීමේදී, කාව්‍ය සාහිත්‍යයට ගෞරවයක් වන අන්දමේ උසස් ප්‍රමිති ඉදිරියට පැමිණීම ගැනත් සතුටු වෙනවා. සම්මාන ලැබුණත් නොලැබුණත් විද්වතුන්ගෙන්, විදග්ධ ලේඛක ප්‍රජාවගෙන්, සහෘදයන්ගෙන් ලැබෙන නිර්ව්‍යාජ විවරණ ප්‍රතිචාරවලට ලැබෙන ගෞරවයක් ලෙස මම සලකනවා. ඒ නිසා, සම්මාන මට බූදලයක් නම් නොවෙයි. එය අනාගත පරපුර සතු සම්පතක් ලෙස සලකා, රසික සහෘද ප්‍රජාවගේ ගෞරවයත්, රැකගෙන කවියෙක් හැටියට වසර 35 ක් තිස්සේ මේ මඟ ගෙවා ආ පරිදිම ඉදිරියටත් යාමට බලාපොරොත්තු වෙනවා.

විරාජිනී තෙන්නකෝන් 
විද්‍යෝදය සහ රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන 
මකරානන්දය - නවකතා

පළමු නිර්මාණයම මේ අන්දමින් ඇගැයීමට ලක්වීම වටිනවා. නිර්මාණකරුවා නොව, නිර්මාණය ලැබූ මේ ඇගැයීම ඒ නිසා ගෞරවයෙන් පිළිගන්නවා. එය ඉදිරි නිර්මාණ කාර්ය සඳහා උ‍ත්තේජනයකුත් වෙනවා.

මේ අන්දමින් කෘතියක් සම්මානයට ලක්වීම, පාඨක අවධානය විශාල වශයෙන් වැඩි වීමටත් හේතුවක්. අපේ පාඨක ප්‍රජාව තවමත් සම්මාන ලැබූ පොත් පත් වැඩියෙන් මිලදී ගැනීමේ මානසිකත්වයක සිටින පසුබිමක, එය කෘති‍යේ අලෙවියට බලපානවා. ලේඛකයන් හැටියට අපි නිර්මාණයක් කරන්නෙ, සම්මාන බලාගෙනම නෙවෙයි. ඒ වගෙමයි ලේඛකයන්ගෙ සෑම නිර්මාණයක්ම සම්මානයට ලක්වන්නේත් නෑ. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහයන් වැනි විශිෂ්ටයකුගේ නිර්මාණ සම්බන්ධයෙන් වුණත් ඒක අදාළයි. මේ නිසා සම්මානයක් ලැබීම වාසනා ගුණයත් සමඟත් සම්බන්ධ වන දෙයක් බව කිව හැකියි. ඒ අන්දමින් සම්මානයක් ලැබුණහම, එය අනාගත නිර්මාණකරණයට ශක්තියක් ලෙස සැලකීම මිසක කරේ තබාගෙන යාම අවශ්‍ය කරන්නෙත් නෑ. සම්මානයට ලක්වුණේ විරාජිනී තෙන්නකෝන් නෙවෙයි ‘මකරානන්දය’ නවකතාව ඒ ඇගැයීම ගැන මම සතුටු වෙනවා.

මහින්ද කුමාර දළුපොත 
ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන 
රජත පුස්තක සම්මානය 
අලිඩෝලේ - යොවුන් නවකතා

සම්මානයට පාත්‍රවීමත් සමඟ වෙනස් පාඨක ආකර්ෂණයක් කෘතියකට ලැබෙනවා. මේ නවකතාව මිනිස් අලි ගැටුම ගැනයි. මීට කලිනුත් මේ ඔස්සේ පොත් ලියැවුණා. ඒත් මේ කෘතිය ඊට වෙනස්. අපේ සාම්ප්‍රදායික දැනුම තවමත් අස්පර්ශනීය උරුමයක් ලෙස ඇති පසුබිමක ඒ දැනුම නිවැරැදිව යොදාගැනීමෙන් මේ ගැටලුවට විසැඳුම් සෙවිය හැකි බව මින් කියාපානවා. එසේ නැතිව අලි වෙඩි හෝ විදුලිවැට පාවිච්චි කිරීම විසැඳුම නෙවෙයි. මේ නවකතාවෙන් තනිපුද්ගල වීරයා ‘ඉවරයි’ කියන කාරණය තරයේ ඉස්මතු කරනවා. තවමත් සම්මාන කමිටුවල පවා ඉන්නෙ මේ කියන තනිපුද්ගල වීරයා. හැබැයි දැන් ඒ වීරයා ඉවරයි. ඒ වෙනුවට දැන් තියෙන්නෙ සාමුහික වීරත්වයක්.

මේ තාක්ෂණික ‍ලෝකයේ මතුවෙන්නෙ එවැනි සාමුහික වීරයන්. එවැනි වීරයන් 12 දෙනෙක් ‘අලිඩෝලේ’ කෘතියෙනුත් ළමා පාඨකයාට මුණගැසෙනවා. අවුරුදු දහස් ගණනක් තිස්සේ ඇති අපේ සාම්ප්‍රදායික දැනුම වගේම නව තාක්ෂණය ගැනත් අවධානය යොමු කරමින් සාර්ථක අත්හදා බැලීමක් කරන්න අපට හැකිවුණා කියලා සිතනවා. එය ඇගැයීමට ලක්වීම ලේඛකයකු ලෙස උත්තේජනයක්. මේ කෘතියට ලැබෙන විශාල පාඨක ආකර්ෂණය, මේ වනවිට කෙටි කාලයක් තුළ එහි සිව්වැනි මුද්‍රණයත් අවසන් වෙමින් තිබීමෙන් පැහැදිලියි.

සුන්දර නිහතමානි ද මැල් 
විද්‍යෝදය සහ ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන 
හොඳම පුවත්පත් තීරුලිපි සංග්‍රහය 
මානිගෙ තීරුව 3

මගේ කෘතිය ගැන මම කතා කළ යුතු නෑ. ඒත්, මේ සම්මාන ගැන මට කියන්න දෙයක් තියෙනවා. ගොඩගේ හා විද්‍යෝදය සම්මාන ලැබූ විරාජිනී තෙන්නකෝන්ගේ මකරානන්දය ස්වර්ණ පුස්තක සම්මානයේ කෘති 12 අතරට නොතේරීම ඒ ලේඛිකාවට වූ අසාධාරණයක්. මා ඒ ලේඛිකාව හඳුනන්නේ නෑ. ඒත් ‍මේ අසාධාරණය ගැන කතා කළ යුතුයි. අඩු ම තරමින් එය කෘති 12 ට වත් ආවේ නෑ. මේ දේ වෙන්නෙ කොහොමද? කපිල කුමාර කාලිංගට පමාවී හෝ සාධාරණය ඉටුවීම ගැන සතුටුයි.

මහාචාර්ය සඳගෝමි කෝපරහේවා 
හොඳ ම විවිධ විෂයික කෘතිය 
ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන සහ බෞද්ධ සාහිත්‍ය සම්මාන 
සිංහල අකුරු පුරාණය

‘සිංහල අකුරු පුරාණය’ ලිව්වේ ශාස්ත්‍රීය අධ්‍යයනවල යෙදෙන පිරිස සඳහා ම නෙවෙයි. සාමාන්‍ය පාඨක ප්‍රජාවත් අරමුණු කරගෙන. පොදු පාඨකයා වෙනුවෙන් මෙවැනි කෘතියක් කරන හැටියට සරසවි ප්‍රකාශකයන්ගෙන් ඉල්ලීමක් ලැබුණා. අපටත් එවැනි වුවමනාවක් තිබුණු නිසා අප එය සතුටින් බාර ගත්තා. සිංහල අකුර ඉතිහාසයත් එක්ක වෙනස් මුහුණුවර ගත් හැටි මේ කෘතියේ නිරූපිතයි. සෙල්ලිපි, පුස්කොළ පොත්, ග්‍රන්ථ හා පරිගණක තාක්ෂණය ඔස්සේ සිංහල අකුරුවල ඇති වූ විකාශනය ගැන මෙහි දැක්වෙනවා. අකුරු පුරාණය දක්වද්දි අකුරු හා බැඳුණු අකුරු කියැවීම, නම් තැබීම, අත්අකුරු වගේ සිරිත් හා කාරණාත් ‍මෝස්තර කලාව වැනි නොයෙක් ක්ෂේත්‍රවල සිංහල අකුර භාවිත වෙමින් ඇති අයුරුත් මෙහි ඇතුළත්. මේවාට අදාළ දුර්ලභ ඡායාරූපත් කෘතියට අන්තර්ගතයි.

කුෂන් කවරවල, දැන්වීම් පුවරුවල විවිධ අයුරින්, විවිධ මෝස්තරවලින් සිංහල අකුර නිරූපණය වනු දැකිය හැකියි. උදාහරණයක් හැටියට පසුව එකතුවුණු ‘ෆ’ අකුර නව අංගයක් ලෙස භාවිතයට ආ අයුරු. ඒ ඡායාරූපත් සහිතවම මෙහි ඇතුළත්. ඒ තොරතුරු ඔස්සේ කාට ‍හෝ අවශ්‍ය නම් උපාධි නිබන්ධනයක් වුණත් ලිවීමට වැඩිදුර විමර්ශන සඳහා අවශ්‍ය කරන මූලාශ්‍ර පවා මෙහි ඇතුළත් කළා.

මේ කෘතිය සම්මානයට ලක්වීම සතුටක්. මේක රචකයාට නොව කෘතියට ලැබුණු සම්මානයක්. එයයි වැදගත්. මහාචාර්යවරයකු ලෙස මං සිංහල භාෂාව හා අක්ෂර වින්‍යාසය, අකාරාදිය වැනි මාතෘකා ඔස්සේ මීට පෙර ලියූ කෘති ජනතා සම්මානයට විශාල ලෙස පාත්‍රවුණා. යුද හමුදාව පවා, අක්ෂර වින්‍යාසය පිළිබඳ ලියූ කෘතිය භාවිත කරන බව දැනගැනීම සතුටක්.

කසුවෝ ඉෂිගුරෝ ප්‍රකට නවකතාකරුවෙකි. කෙටිකතාකරුවෙකි. පිටපත් රචකයෙකි. නාගසාකි හි ඉපදුණු ඉෂිගුරෝ, වයස අවුරුදු 05 සිට දිවි ගෙවූයේ එංගලන්තයේ ය. ඔහු, හතර වතාවක් නිර්දේශ ඒ 1989 දී 'ද රිමේන්ස් ඔෆ් ද ඩේ'වෙනුවෙන් බුකර් සම්මානය දිනා ගත්තේ ය. ද ටයිම්ස් සඟරාවේ ලැයිස්තුගත කිරීමට අනුව හොඳ ම බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ලේඛකයන්ගේ ලැයිස්තුවේ ඔහු සිටින්නේ 32 වැනි තැන ය. The Remains of the Day, Never Let Me Go සහ The Buried Giant ඔහු ලියූ ප්‍රකටම නවකතා ය.

විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ඉවර වුණාට පස්සේ බටහිර ලන්ඩනයේ අවතැන් වූ පිරිස එක්ක මම වැඩ කරමින් හිටියා. ඒ කාලෙ පැය භාගෙක ගුවන්විදුලි නාට්‍යයක් ලියලා බීබීසී එකට යැව්වා. ඔවුන් ඒක ප්‍රතික්ෂේප කළත්, මා උනන්දු කරන මට්ටමේ පිළිතුරක් එව්වා. ඇත්තම කිව්වොත් මම ලියපු ගුවන්විදුලි නාට්‍ය ඒ තරම් හොඳ මට්ටමේ එකක් නෙමෙයි. හැබැයි තරුණයෙක් විදිහට මම ලියපු ඒ ගුවන්විදුලි නාට්‍ය වෙන කාටහරි ලජ්ජා නැතිව කියවන්න දෙන්න පුළුවන් මට්ටමේ තිබුණ බව මම දැනගෙන හිටියා. මම මගේ ගුවන්විදුලි නාට්‍යයට නම දීලා තිබ්බේ 'පොටෑටෝස් ඇන්ඩ් ලවර්ස්'කියලයි. අර්තාපල් සහ ආදරවන්තයෝ එකට ගැටගැහුවේ කොහොමද මන්දා!! කොහොම නමුත් ගුවන්විදුලි නාට්‍ය පිටපත බීබීසීයට යවනකොට 'පොටෑටෝස්'කියන වචනය මම වරද්දලයි ලියලා තිබිලා තියෙන්නේ. අතර මැද එක 'e'අකුරක් අඩුවෙන් ලියලා තිබුණේ. මේ නාට්‍ය, '‍ෆිෂ් ඇන්ඩ් චිප්ස්'අවන්හලක වැඩ කරන තරුණ කොල්ලෙකුයි, කෙල්ලෙකුයි වටේ ගෙතිලා තිබුණේ. මේ දෙන්නාගේම ඇස්වල වපරයක් තිබුණා. ඒත් දෙන්නගෙන් කවුරුවත් ඒක ගැන කතා කළේ නෑ. ඉබේම ඔවුන් ආදරෙන් බැඳුණා. ඒත් දෙන්නාගේම ඇස්වල පිහිටීම ගැන තිබුණ ප්‍රශ්නය නිසා, විවාහයකට නොයන්න ඔවුන් තීරණය කළා.

මේ වගේ කතාවක් මගේ ඔළුවට ආවේ මගේ අනාගත රස්සාව ගැන හිතමින් ඉන්න අතරෙයි. සංගීතඥයෙක් වීමේ මගේ බලාපොරොත්තුව මුලින්ම බිඳ වැ‍ටුණා. A&R රෙකෝර්ඩ් සමාගම මට වචනයක් දෙන්න ඔන්න-මෙන්න වගෙයි හිටියේ. මම ඒ ගැන දහසක් බලාපොරොත්තු තියන් ඉන්න අතරෙයි ඒ අය බැහැ කියලා කිව්වේ. මේ බලාපොරොත්තු බිඳ වැටීමත් එක්ක, රේඩියෝ නාට්‍යයක් ලියලා බලනවා කියලා මම හිතුවා. ඒත් ඒ වැඩෙත් හරි ගියේ නෑ.

අහම්බෙන් දවසක නිර්මාණාත්මක රචනය උගන්නන ශාස්ත්‍රපති උපාධි පාඨමාලාවක් ඊස්ට් ඇන්ගිලියා සරසවියේ තියෙන බවට වෙළෙඳ දැන්වීමක් දැක්කා. මැල්කම් බ්‍රැඩ්බරි උගන්නන මේ පාඨමාලාව අද වෙනකොට අතිශය ජනප්‍රිය එකක් වුණාට, ඒ කාලෙ ඒ අදහසම තරමක හිනායන එකක් වුණා. මේ ගැන උනන්දු වෙලා තරමක් විස්තර හොයලා බලනකොට, පහුගිය අවුරුද්දේ මේ උපාධි පාඨමාලාවට අවශ්‍ය ප්‍රමාණෙට සිසු සිසුවියෝ අයදුම් නොකළ නිසා, පාඨමාලාව පැවැත්වුණේ නැහැ කියලා මට දැනගන්න ලැබුණා . ඕන දෙයක් වෙන්න කියලා මගේ අයදුම්පතත් එක්ක මැල්කම් බ්‍රැඩ්බරිට බීබීසීයට යවපු ගුවන්විදුලි පිටපතත් යැව්වා. ඔවුන් මගේ අයදුම්පත පිළිගත් බව දන්වලා ලියුමක් එව්වහම, මම ටිකක් තිගැස්සුණා. මොකද මම නොහිතපු දෙයක් හැබෑ වෙමින් පැවතුණ නිසා. ඒ වෙනකොට මම හිටියේ, පාඨමාලාව උගන්වන ලේඛකයෝ මගේ ලිවීමේ හැකියාව ගැන හාර අවුස්සා බලමින් මා විවේචනය කරයි කියන බයෙන් ගල් ගැහිලයි. ඔවුන් මාව ලජ්ජාවට පත් කරාවි කියන බයෙන් දිගින් දිගටම මම පීඩා වින්දා.

කෝන්වෙල් ආසන්නයේ ඉතා ම හුදෙකලා තැනක කුඩා නිවෙවසක් කුලියට දෙන්න තියෙනවා කියලා ඒ අතරේ මගේ මිත්‍රයෙක් ඔත්තුවක් දුන්නා. මේ කුඩා නිවෙස කලින් පාවිච්චි කරලා තියෙන්නේ මත්ද්‍රව්‍යවලට ඇබ්බැහි වෙච්ච අය පුනරුත්ථාපනය කරන තැනක් විදිහටයි. දෙවරක් නොහිතා මම එතැන මාසයක කාලයකට කුලියට ගත්තා. 1979 ගිම්හාන කාලෙ මම ගතකළේ එහෙමයි. එතකොට තමයි ලිවීම ගැන මූලික සහ බරපතළ අදහස මගේ ඔළුවේ වැඩ කරන්න ගත්තේ. කෙටිකතාවක ව්‍යුහය ගැන, ලිවීමේ කෝණය ගැන වගේම කතාව කියන්න ‍තෝරගන්න භාෂාව ආදිය ගැන මම දිගින් දිගටම කල්පනා කරන්න වුණා. අන්තිමට මාසයක් ඇතුළත මට කෙටිකතා දෙකක් ලියලා ඉවර කරගන්න පුළුවන් වුණා. අන්න එතකොටයි පාඨමාලාවට ඔළුව කෙළින් තියාගෙන මට යන්න පුළුවන් කියලා දැනුණේ. මට ඒකෙන් යම් ආරක්ෂිත බවක් දැනුණේ.

ඒ වගේම, ඉතා ම හුරුපුරුදු පරිසරෙන් වෙන් වුණාට, පස්සේ මගේ පරිකල්පනය වෙනස් වෙන බව මට දැනුණා. මීට කලින් යමක් ලියන්න පටන් ගත්තහම, මුල් වාක්‍ය පේළියෙන් ම මා එකතැන හිරවෙනවා. ඊට පස්සෙ ලියන්නෙ මොනාද කියලා මගේ ඔළුවට එන්නෙ නෑ. ජපානෙ ගැන ලියන්න පටන් ගත්තත්, තත්ත්වය එච්චරමයි. ඒත් මට පුරුදු පරිසරෙන් වෙන්වෙලා ලියන්න ගත්තහම තත්ත්වෙ වෙනස් වුණා. නාගසාකිවලට බෝම්බ දාපු සිදුවීම පසුබිම් කරගෙන වතාවක් මම කෙටිකතාවක් ලිව්වා. ගැහැනු කෙනකුගේ පැත්තෙන් මම ඒක ලිව්වේ. මගෙත් එක්ක පාඨමාලාවට ඉගෙන ගන්න බහුතරයක් ඒ ජපන් කතාව අගය කළා. එහි අමුතු තිගැස්මක් සහ නැවුම් ගතියක් තියෙන බවයි ඔවුන් කිව්වේ. ඔන්න ඔය අතරේ, මම ලියපු කෙටිකතා තුනක් ඔවුන් ‍තෝරගත්ත බව සඳහන් කරලා සුප්‍රකට ෆේබර් සමාගමෙන් මට ලියුමක් ආවා. මගේ ආත්මාභිමානය ඒකෙන් හොඳට ම තර වුණා. ෆේබර් ප්‍රකාශන සමාගමේ රොබර්ට් මැක් ක්‍රම් මට මගේ පළමු වැනි පොත ලියන්න අත්තිකාරමක් දුන්නා. A Pale View of Hills ලියන්න පටන් ගත්තේ ඊට පස්සෙයි. ඒ 1982 දී.

ලිවීමට අදහස් එන්නෙ කොහෙන්ද කියලා හැමෝම වගේ මගෙන් අහනවා. ඇත්තම කිව්වොත් ඒකට දෙන්න හරි කෙළින් උත්තරයක් මට නැහැ. යමක් ලියන්න පටන් ගන්න එක හරි ම වැදගත්. එක්-එක් අය ලියන විදිහ වෙනස්. සමහරුන්ට ලියන්න පටන් ගත්තහම ගංගාවක් ගලාගෙන යනවා වගේ කතාව ඔහේ හිතට ගලං එනවා. තවත් අයට කලින් ලෑස්ති කරගත්ත ක‍ටු සටහනක් තියෙනවා. මගේ පැත්තෙන් ගත්තොත් යම් නවකතාවක් හරි කෙටිකතාවක් හරි ලියන්න පටන් ගන්න කලින් මට නොසෑහෙන දේ දැනගන්න ඕන කරනවා. නවකතාවක් ලියන්න තීරණය කරගෙන අවුරුද්දක කාලයක් වගේ මම නොයෙක් දේ සටහන් කර ගනිමින්, පර්යේෂණ කරමින් කල් මරනවා. නොයෙකුත් කතා රටා පරීක්ෂා කරලා බලනවා. ඊටත් පස්සේ මගේ නවකතාවට පාවිච්චි කරන ප්‍රධාන චරිතෙට මගේ හිත ඇතුළෙන් කුසලතා පරීක්ෂණයකට කතා කරනවා. මේ පරීක්ෂණයෙන් සමත් වෙන චරිතය තමයි කතාවේ ප්‍රධාන චරිතය වෙන්නේ. මොකද කථා නායකයා තමයි ඕනෑම කෘතියක පිටකොන්ද වෙන්නේ.

මට ලියන්න අදහස් එන්නේ ප්‍රශ්න සහ තේමා විදිහටයි. මේ අදහස් සියල්ලම බුද්ධිමත් ඒවා නොවුණත්, සමහර අදහස් සංවේදී ඒවා බව මතක් කරන්න ඕනා. අදහස පදනම් වෙලා තියෙන්නෙ කුමක් මතද කියලත් මම හොයලා බලනවා. නවකතාව පැළ කරන්නෙ කොහේද? කුමන භූමියක ද කියලා මුලින්ම මම හිතන්න යන්නෙ නෑ. ඒක එන්නෙ කතාවේ ඇතුළු ශරීරයෙන්මයි. කතාව විසින්ම තමන්ට පැළ වෙන්න ඕනා කරන භූමිය ‍තෝරගන්නවා කියන්නත් පුළුවන්. යම් චරිතයක් හුදෙකලාව ගොඩනඟනවාට වඩා හොඳයි යම් සම්බන්ධකමක් උඩින් චරිත නිර්මාණය කරන එක. මූලික කතාව ලියන්න කලින් සටහන් පොත් පිරෙන්න හොඳ සම්බන්ධතා සහිත චරිත කීපයක් නිර්මාණය කරන්න උත්සාහ කරන එකයි මම මුලින්ම කරන්නේ. සෑහීමකට පත්වෙන තරමේ සම්බන්ධතාවක් හදාගත්තට පස්සේ, ඒ උඩින් මට ඕනා චරිත පෝෂණය කරමින් නිර්මාණය කිරීම වඩා පහසුයි. චරිත සහ සිද්ධි ගැන මම කරන පර්යේෂණ සිද්ධ වෙන්නේ හැබෑ ලෝකෙ මිනිස්සු එක්ක කරන සම්මුඛ සාකච්ඡාවලින්වත්, පුස්තකාලවල පොත් ආශ්‍රයෙන්වත් නෙවෙයි. ඒ සියල්ල සිද්ධ වෙන්නෙ මගේ ඔළුව ඇතුළෙයි.

නවකතාවක හෝ කෙටිකතාවක මූලික සැකිල්ල මම ලියන්න ගන්නේ කොළවල. අතින් ලිවීමෙන් හැර මූලික සැකිල්ල සාර්ථක කරගන්න වෙන විදිහක් මම දන්නෙ නෑ. මූලික සැකිල්ල ලියාගෙන යනකොට කතා රටාවට කිසි තැනක් දෙන්න උත්සාහ කරන්නෑ. මට කියන්න ඕනා, මුලින්ම වෙන්නේ මූලික කතාව එළියට ගැනීමයි . ඉතාමත් වේගෙන් මම මූලික සැකිල්ල ලියලා ඉවර කරනවා. සමහර චරිත වෙනස් වෙන්න ඕනා කියලා ඒ වෙලාවෙ දැනුණොත් විතරක් කුඩා සටහනක් දා ගන්නවා.

එක හුස්මට පි‍ටු 30-40ක් ලියලා ඉවර කරලයි මම කෙටි විවේකයක්වත් ගන්නේ. සාමාන්‍යයෙන් පළමු ක‍ටු සටහන එක ම අවුල් ජාලයක්. විනාශයක්. ඊට පස්සේ මම සම්පූර්ණ අවුල් ජාලය කුඩා කොටස්වලට කඩා ගන්නවා. එතකොට ඒවා කුඩා අවුල් ජාල බවට පත් වෙනවා. පරිච්ඡේද ආකාරයෙන් නෙවෙයි අදහස් කුට්ටි ආකාරයෙන් ක‍ටු සටහන වෙන් කර ගන්නවා. ඊට පස්සේ සියලු ම අදහස් කුට්ටිවලට මම අංක දෙනවා. සෑම අදහස් කුට්ටියක් ඇතුළෙම සිද්ධ වුණේ මොකක්ද කියලා එක වාක්‍යයකින් ලියා ගන්නවා. ඊටත් පස්සේ මේ වාක්‍ය අතරින් යම් ගලායාමක් සහිත පෙළගැස්මකට යොමුවෙන්න පුළුවන්ද කියලා හොයලා බලනවා. මම හොඳ වාක්‍ය නිෂ්පාදකයෙක් නෙමෙයි. ඒත් මම උත්සාහ කරනවා හොඳ වාක්‍ය නිෂ්පාදනය කරන්න. මේ අතරේම සම්පූර්ණ කතාව කොහොමද ගලාගෙන යන්නෙ කියලා මනෝමය රූපෙකට ඇතුළු වෙනවා. ඊටත් පස්සෙ දෙවැනි ක‍ටු සටහන ලිවීම පටන් ගන්නවා. මේ විදිහට තුන්-හතර වතාවක් චක්‍රීයව එක ම ක්‍රිකාකාරකම කරනවා. මට සෑහීමකට පත් වෙන්න පුළුවන් පි‍ටු 30ක් මගේ ඉස්සරහා ගොඩගැහෙන තුරු මම ලියනවා. ඊළඟ පි‍ටු 30 ලියන්න පටන් ගත්තහම, එක පරිච්ඡේදය බැගින් ලිවීම මාරු කරනවා.

ලිවීමේ ක්‍රියාදාමය ඇතුළේ මට වැඩියෙන් ම සතුටක් ගේන්නෙ මූලික ක‍ටු සටහනින් අදහස් කුට්ටි වෙන්කර ගන්න මොහොත ආවහමයි. එතකොට මට යම් විදිහක දේවත්වයක් ආරෝපනය වෙලා කියලා හිතෙන්න ගන්නවා. උඩක සිට පහළට බැලීමක් ඒ ක්‍රියාදාමය ඇතුළේ තියෙන්නේ. එහෙම උඩක සිට බලනකොට මටම පේන්න ගන්නවා මගේ නවකතාව වාක්‍ය 20න් ඉතා ම පහසුවෙන් මට ලියලා ඉවර කරන්න පුළුවන් කියලා. ඒ හැඟීමෙන් පස්සේ මගේ ආත්ම විශ්වාසය දැඩි වෙනවා. ඊට පස්සේ මට බොහොම නිදහස් මනසකින් ලියන්න පටන් ගන්නවා.

හැබැයි මම දෛනිකව ලියන්න පුරුදු වුණ කෙනෙක් එහෙම නෙවෙයි. මගේ ලිවීමේ ක්‍රියාවලිය අදාළ නවකතාව හෝ කෙටිකතාවේ ස්වභාවය අනුවයි පදනම් වෙන්නේ. වඩාත් අපහසු කතාවක මම හිරවෙලා ඉන්නවා නම් ලිවීමේ ක්‍රියාවලිය බොහොම වේගවත් වෙනවා. ලියන්නෙ දීර්ඝ නවකතාවක් නම් දවසට පි‍ටු 5-6ක් ලිවීමෙන් මම සෑහීමකට පත් වෙනවා. මම වැඩිපුරම කාලය ගත කරන්නේ මූලික සැකිල්ල ලියන්නයි.

'තමන් දන්නා දේ ලියන්න'කියලා බොහොම ප්‍රකට කියමනක් තියෙනවා. හැබැයි ඒක මම මගේ මගේ ජීවිත කාලෙටම අහපු අන්ත මෝඩ උපදේශයක්. ඒ වගේ උපදෙසකින් උනන්දු කරවන්නේ බොහොම දියාරු ස්වයංලිඛිත චරිතාපදාන ලියන්න විතරයි. කාල්පනික අදහස්, ප්‍රබන්ධ සහ නිර්මාණශීලීත්වය ගැන එතකොට මොකක්ද කියන්නේ? ලේඛකයෙකුගේ කාරිය වෙන්නේ ප්‍රබන්ධ ආදිය ලිවීම නෙවෙයිද කියන ප්‍රශ්නය එතකොට මගේ ඔළුවට එනවා. සාම්ප්‍රදායික සාහිත්‍ය ශානර පිළිබඳ තියෙන සීමා මායිම් නොතකා ලියන්න පටන් ගන්න. යම් ශානරයක් ඇතුළේ තවත් අලුත් ශානරයක් නිර්මාණය කරන්න ඔබට හැකියාවක් තියෙනවා නම්, දෙවරක් නොහිතා ඒක කරන්න. ලේඛන ලෝකය ඇතුළේ කාල්පනික ශක්තියට බලපෑම් කරන පොලිසි අවශ්‍ය නැහැ. ලිවීමේදී සදාචාරය රකිමින් ලියන්න උත්සාහ කරනවාට වඩා හැඟීම් ලියන්න උත්සාහ කරන්න. පෞද්ගලිකව මට සදාචාරය ආරක්ෂා කරමින් ලියනවාට වඩා මගේ හැඟීම් එක්ක ගනුදෙනු කරන එක වටිනවා. ඒක අවංකයි. ඒ වගේම ලිවීමේදී අනවශ්‍ය ආභාෂයෙන් ගැලවිලා ඉන්නත් තදින් මතක තියාගන්න.

කාංචනා අමිලානි

ආශ්‍රිත කියැවීම් :

l http://bit.ly/2l4jKXJ

l http://bit.ly/2kyxOZo

l http://bit.ly/2mwX2rH

l http://bit.ly/2m8EjT9

l http://bit.ly/2l2hVuw

l https://nyti.ms/2l2ipAQ

‘තී හා තා’ යනු ‘ඉළන්දාරි විසේට’ ලියැවුණු පොතකි. ‘ඉළන්දාරි විසේ’ තරුණ රැඩිකල්භාවය ලෙස හැඳින්වුවහොත්; එම රැඩිකල්භාවය නිස්කාරණේ දිය වී යනු ඇත. මේ නවකතාව හැඳින්විය හැක්කේ වින්දනයක්, අර්ථයක්, ගැම්මක්, විස්මයක්, කම්පනයක් නැති පල් හෑල්ලක් හැටියට ය. පොතේ පිට කවරයෙහි උදාන වාක්‍ය දෙකක් ඇතත්, ඒවා ඒ හැටි ගණන් ගත යුතු නැත. ඒ අපේ රටේ ප්‍රවීණයන්ගේ ස්වභාවය යැයි හිත හදාගත යුතු ය.

අමුවෙන් ලිවීමත්; හෙලුවෙන් සිටීමත් දෙක ම එක යැයි පරණ කතාවක් තිබේ. මේ කතාව අපට යළිත් සිහිපත් වන්නේ සුරත් ද මැල් මහතාගේ ‘තී හා තා‘ නම් ප්‍රබන්ධය කියවාගෙන යන විට ය. එය නවකතාවක් ලෙස හඳුන්වා දී ඇතත්; නවකතාවක් කියැවීමෙන් ලබාගත හැකි වින්දනය හෝ ජීවිතා'වබෝධය හෝ එහි නැත. බැලූ බැල්මට පෙනී යන්නේ තරුණයකු තම ඉළන්දාරිකම ප්‍රදර්ශනය සඳහා තමන්ගේ ම කතාව අමුවෙන් ම කියාගෙන යන බවකි. ‘ඉළන්දාරි විසේ‘ නමින් ගැමි වහරේ එන සංකල්පයක් තිබේ. එය මානව විද්‍යාවේ දී වැදගත් අවස්ථාවක් ලෙස විග්‍රහ කෙරේ. ඉළන්දාරියා තුළ නිසඟයෙන් ම පාහේ රැඩිකල් ස්වාභාවයක් උපදී. මේ රැඩිකල් ස්වාභාවය කිසියම් අර්ථාන්විත දෙයක් සඳහා භාවිත කළ යුතු ව තිබේ. සුරත් ද මැල් මහතා සිය රැඩිකල් ස්වාභාවය නිස්කාරණේ අපතේ යවයි.

නවකතාකරුවා සිය කතාන්දරය නිරූපණය සඳහා අවස්ථා හා චරිත ‍තෝරාගත යුතු ය. කිව යුත්තේ කුමක් ද? නො කිව යුත්තේ කුමක් ද? නිශ්චය කළ යුතු ය. නවකතාවේ අර්ථ - රස - භාව ගැන විනිශ්චයක් කතුවරයාට තිබිය යුතු ය. පොතක් ලිවීම යනු සරල කාරණයක් නොවේ. ඒ සඳහා අධ්‍යයනයක්, හැදෑරීමක්, අභ්‍යාසයක් තිබිය යුතු ය. ඒ කිසිවක් සැලැකිල්ලට නො ගෙන, ඉළන්දාරි විසේට පමණක් පොත් ලිවීම සාධනීය කාර්යයක් නො වේ.

පාසල් වියේ තරුණයකු පෙම්වතියක් ජෝඩු කර ගැනීම සඳහා හඹා යන ආකාරය ද, තියුණු සටනකින් පසු පෙම්වතිය දිනාගන්නා ආකාරය ද, එම ප්‍රේමය කැඩෙමින් යළි හා-වෙමින් දීර්ඝ කාලයක් පවතින ආකාරය ද කතුවරයා කියාගෙන යයි. කතුවරයා ස්වකීය කතාන්දරය කියාගෙන යන්නේ සංයමයකින් තොරව ය. කිව යුත්ත; නොකිව යුත්ත ඔහු දන්නේ නැත. කතාකරුවකුට තෝරාගැනීමක් තිබිය යුතු ය. එහෙත් මේ කතුවරයාට එය නැත.

‘අපි තැඹිලි කඩන්න ගියේ වැව් තාවුල්ලේ පිහිටි ගලක් මත හිඳ පත්තර කියවූ පසුයි. පත්තර යනු අසභ්‍ය හෙවත් නිල් පත්තර ය. තරුණයන්ගේ භාෂාවෙන් නම් වැල ය. වැල කියවා කරන ක්‍රියාව වැල ඇදීම ය.‘

(පිටුව - 25)

තරුණ පරම්පරාව අසභ්‍ය පත්තර කියවන බවත්; ඉනික්බිති ස්වයංවින්දන ලිංගික කාර්යයන්හි නිරත වන බවත් අලුතෙන් කිව යුතු නැත. එය පුන-පුනා කියැවීමෙන් ලැබිය හැකි වින්දනය කුමක් ද? ඒ මඟින් ලැබිය හැකි ජීවිතා'වබෝධය කුමක් ද? අපේ වචනයෙන් කිවහොත් ඒ වනා හී නිකම් ම ‘ගොන් පාට්‘ එකක් පමණි.

‘ඇඟට කිටි කිටියේ තදවුණු සායෙන් උඩට මතු වී නෙරා ආ ඇගේ යට ඇඳුමේ ‘වී‘ හැඩය අපූරුවට ‍මතු වී පෙනුණා.“

(පිටුව - 35)

තරුණියකගේ සුන්දරත්වය ඇත්තේ පශ්චාද්භාගයේ පමණ ද? කතුවරයා මෙලෙස කුණුහරප ඇදබාන්නේ තමන්ගේ රැඩිකල්භාවය ප්‍රදර්ශනය කිරීමට යැයි සිතන්නට පුළුවන. එහෙත් කුණුහරුපවලින් රැඩිකල් වීමට යෑම පොට වරද්දා ගැනීමකි. විවෘතභාවය මෙන් ම නිදහස් හා ස්වාධීන රචනය ද නුතන රචකයන් අතර පවත්නා නව ප්‍රවණතාවකි. ඉන්දියාවේ, අමෙරිකාවේ හා අප්‍රිකානු රටවල තරුණ ලේඛකයන් අතර ද මේ ප්‍රවණතාව ප්‍රචලිත ය. එහෙත් ඔවුන් කුණුහරුප ලියන්නේ නැත. භාෂාව විනාශ කරන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට තරුණ පරම්පරාවේ වික්‍රමාන්විත ඔව්හු නිරූපණය කරති. ප්‍රේමය පවා වික්‍රමයක් ලෙස ම නිරූපණය කරති. තරුණ ගැටලු ගැන ගැඹුරින් කතා කරති.

‘තී හා තා‘ නවකතාවෙන් සුන්දර ප්‍රේමයක් නිරූපණය වන්නේ නැත. ප්‍රේමය සුන්දර යැයි නියමයක් නැත. කතුවරයාගේ දෘෂ්ටියට අනුව එය ශෝකයක් ද විය හැකි ය. එහෙත් ඒ ප්‍රේමය ඔස්සේ පාඨකයාට යම් වැටහීමක් හා හැඟීමක් ඇතිවිය යුතු ය. එසේ නො වන්නේ නම්; එය සාහිත්‍යයක් වන්නේ නැත. සකස් නොවූ දෙයක් සාහිත්‍යයක් වන්නේ කෙසේ ද?

නවකතාකරුවන් නව ප්‍රබන්ධයක් සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා දරන පරිශ්‍රමය බොහෝ තැන්වල සටහන් වී ඇත. දීර්ඝ ලෙස කියැවීම, අභ්‍යාසයෙහි යෙදීම, නැවත - නැවත සංස්කරණය කිරීම ගැන ඇතැම් ලේඛකයන් දීර්ඝ විස්තර ලියා තිබේ. නවකතාවක් යනු බරපතළ පර්යේෂණයකැ'යි කියැවෙන්නේ ද කතාකරුවාගේ පරිශ්‍රමය සලකාගෙන ය. කෙටිකතා තුන්සියයක් කියැවීමෙන් කතාවක් ගෙතීමට අවශ්‍ය උත්තේජනය ලැබෙන්නේ යැයි කතාවක් තිබේ. සාර්ථක ‘කතා වස්තුවක්‘ ගොඩනඟා ගතහොත් නවකතාවෙන් අඩක් නිමවා ඇත්තේ යැයි අදහසක් ද පවතී. මේ විවරණවලින් යළි - යළිත් තහවුරු වන්නේ සාහිත්‍ය ප්‍රබන්ධයක් යනු අමුවෙන් ලිවීමක් නො වන බව ය.

කතුවරයා නවකතාවක් ලියන්නට ගොස් සාහිත්‍ය අපරාධ හතරක් සිදු කර ඇති බවක් අපට පෙනෙයි.

(i) කලාවේ රමණීයත්වය කෙලෙසීම

(ii) භාෂාවේ රටා සමුදාය විකෘති කිරීම

(iii) පාඨකයාගේ වින්දනයට පා - පහර දීම

(iv) නවකතා කලාව හෑල්ලු කිරීම

කලාවේ සුන්දරත්වය හා විස්මය ගැන දීර්ඝ කියැවීම් තිබේ. දීර්ඝ විවරණ තිබේ. නූතන නවකතාවේ සුන්දරත්වය හා පරිපූර්ණ බව මතුකරන ප්‍රධාන සාධක හතරක් ඇතැ'යි කියති.

(i) නිරූපණය

(ii) භාෂා භාවිතය

(iii) පිළිවෙළ හා සංයමය

(iv) කතුවරයාගේ දැක්ම

නවකතාවකින් ශූර නිරූපණයක් අපේක්ෂා කෙරේ. කතාවක වින්දනය හා අවබෝධය ඒ මත රැ‍ඳෙයි. තරුණ කතුවරයා නිරූපණය යන ක්‍රියාවලිය හඳුනාගෙන නැත. ඔහු නිරූපණය වෙනුවට තමාගේ කතාන්දරය අකුරක් හෝ අඩු නැතිව කියාගෙන යයි. එය පල් හෑල්ලකි. සාර්ථක නිරූපණයක් විඳින විට පාඨකයා එය විඳින්නේ ස්වකීය අත්දැකීමකට ආරෝපණය කරගැනීමෙන් ය. මේ කතාවේ එබඳු නිරූපණ නැත. කෙනකු හිරිකිතයකින් යුතුව පොත ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට ද පුළුවන.

“අනතුරුව බෝගහමුල මට සියලු සත්‍යය අවබෝධ වුණා. අමා මහ මොක්සුව දැනුණා. බුදු වුණා. දෙව්ලොව ගියා. මම නැවත ඉපදුණා.“

(පිටුව - 64)

බුදුන් නැවත දෙව්ලොව යන බව ද, බුදුන් නැවත උපදින බව ද කතුවරයාගේ පිළිගැනීම ය. විකාර අදහසකි. අතාර්කික මෝඩ ලියැවිල්ලකි. තරුණ ලේඛකයන් රැඩිකල් විය යුත්තේ මේ ආකාරයෙන් නො වන බව පමණක් සටහන් කළ යුතු ය.

සුරත් ද මැල් මහතාගේ භාෂාව මහා අවුලකි. ඔහු වියරණය හා සම්ප්‍රදාය බිඳිමින් තවත් සුන්දර භාෂා රටාවක් නිර්මාණය කරන්නේ නම්; එය පිළිගත හැකි ය. එහෙත් එවැන්නක් සිදු වී නැත. කට වහරට හුරු අමුතු භාෂා රටාවක් ගොඩනඟන්නට ගොස් වාක්‍ය අවුල් කරගෙන ඇත. ඇතැම් වාක්‍යයක් වටහා ගැනීමට කතුවරයා විමැසිය යුතු ය. නවකතාවේ ප්‍රධාන ශිල්පීය ලක්ෂණයක් ලෙස භාෂාව හැඳින්වේ. කතුවරයා ඒ පිළිබඳ වැටහීමකින් ක්‍රියා කර නැත. “මං ලියනවා. උඹලා තේරුම් ගනිල්ලා!“ යැයි ඔහු අපට අණ කරයි.

සුරත් ද මැල්ගේ භාෂා භාවිතය නවකතාවකට පමණක් නො ව; පත්තරයකට වුව ගැළපෙන්නේ නැත. අව ම ලෙස එය කැලෑ පත්තරයකටවත් ගැළපෙන්නේ නැතැ'යි කිව හැකි ය. ඔහුගේ හිතුවක්කාර හා මෝඩ භාෂා භාවිතය ස්පර්ශ කරන විට මෑත කාලයේ පළවූ පොත් දෙකක් අප සිහියට නැ‍ඟේ. පළමු පොත මහාචාර්ය ස්ටැන්ලි ෆිෂ් මහතාගේ ‘හව් ටු රයිට් අ සෙන්ටන්ස්‘ යන්න ය. ප්‍රබන්ධ කතාවක භාෂාව කෙසේ සකස් විය යුතු ද යන්න නිදසුන් සහිත ව එම කෘතියෙහි දක්වා ඇත. දෙවැනි පොත මෙත්ලාල් වීරසූරිය මහතාගේ ‘හොඳට ලියන හොඳ ම විධිය‘ ය. පුවත්පත් භාෂාව හා සංස්කරණය ගැන මනා වැටහීමක් එම කෘතියෙන් ලබාගත හැකි ය.

“මගේ මුවිනුත් අධෝමුඛයෙනුත් එකවර මන්දස්මිතයක් නැඟුණා.“

(පිටුව - 374)

මේ මිනිසුන් ළාවට සිනාසෙන අලුත් ක්‍රමයක් විය යුතු ය. සුරත් ද මැල්ට පමණක් ඇති ඒ මන්දස්මිතය කෙනකුට අත්හදා බලන්නට පුළුවන. හාස්‍යය හා උපහාසය මැවීමට යන කතුවරයා එය ද විකාරයක් බවට පත්කර ගනී.

ඕනෑ ම කතාවක් විකාශය වන පිළිවෙළක් තිබේ. මේ පිළිවෙළ යනු මුල - මැද - අග සම්බන්ධය නො වේ. පිළිවෙළ එන්නේ කතාවේ ගැළපීමට අනුව ය. සිදුවීම් එකිනෙක ගැළපීමෙන් එම පිළිවෙළ ගොඩනැ‍ඟෙයි. ඇතැම් කතාවක පිළිවෙළ ගොඩනැ‍ඟෙන්නේ කතාවේ සිද්ධි ගළපා ඇති තර්ක මත ය. සංස්කෘත නාට්‍ය ඇදුරන්ට අනුව ප්‍රබන්ධයේ පිළිවෙළ ගොඩනැ‍ඟෙන්නේ පහත සඳහන් ආකාරයට ය.

‘ආරම්භ යත්න ප්‍රාත්‍යාශා නියතාපති ඵලාගම‘

පැරැණි සම්භාව්‍ය නවකතාවේ හැඩය කන්දක ආකාරයෙන් දක්වා තිබේ. ආරම්භය, ගැටුම, ගැටුමේ උච්ඡ අවස්ථාව, ගැටලු නිරාකරණය ආදී වශයෙනි. නවකතාවක කතා වස්තුව, ආකෘතිය, සන්දර්භය, විකාශය ආදී ශිල්පීය ලක්ෂණ එකිනෙකට බැඳී පවතී. මින් අදහස් කරන්නේ ඉහත කී පිළිවෙළට ම ප්‍රබන්ධකරණය සිදුවිය යුතු බව නොවේ. අලුත් පිළිවෙළක්, අලුත් ආකෘතියක් නිර්මාණය කර ගත හැකි ය. එහෙත් එය පැහැදිලි තර්ක මත ගොඩනැ‍ඟෙන සුඛා'වබෝධී ‍එකක් විය යුතු ය.

කෘතියක විචාරක අවධානය යොමු වන ප්‍රධාන සාධකයක් වන්නේ කතුවරයාගේ දැක්ම ය. ඉන් අදහස් වන්නේ කතාවේ එන සිදුවීම් හා චරිත කෙරෙහි කතුවරයා දක්වන ආකල්පය යි. කතුවරයාගේ දැක්ම කුමක්දැ'යි පැහැදිලි නැත. ප්‍රේමය ගැන හෝ ජීවිතය ගැන හෝ අලුත් දැක්මක් ඔහුට නැති බව පෙනෙයි. ‘ඉළන්දාරි විසේ‘ අපතේ ගොස් ඇත්තේ ද දැක්මක් නැතිකම නිසා යැයි කිව හැකි ය.

අපේ කතා කලාව රැඳී ඇත්තේ මැදි වයසේ හෝ මහලු වයසේ හෝ ලේඛක - ලේඛිකාවන් මත ය. සම්මාන ලබන නවකතා - කෙටිකතා දෙස බලන විට ද එම තත්ත්වය සනාථ වෙයි. තරුණ පරම්පරාව කතා කලාව දෙසට යොමු වීම අඩු ය. කලාතුරෙකින් වුව කතා කලාවට ප්‍රවේශ වන සුරත් ද මැල් වැනි අය ද පිස්සු කෙළිති.

සුරත් ද මැල් මහතාගේ පියා සිංහල පත්තර කලාවේ කැපී පෙනෙන චරිතයකි. ඔහු මෙරට පත්තර කලාව වෙනුවෙන් ද, සිංහල භාෂාව වෙනුවෙන් ද ඉතිරි කළ දෙයක් තිබේ. ඒ ආභාසය පුත්‍රයාට නැත. පුත්‍රයාට සිය පියා වෙනුවෙන් යුතුකමක් ඉටු කළ හැකි ය. එනම්; විකාර පොත් ලිවීම අතහැර තමන් දන්නා වෙනත් කර්මාන්තයක නියැළීම ය.

ජාතික ආරක්ෂාව ප්‍රබල නම් තමා ආරක්ෂිත යැයි පුරවැසියා සිතන්නට පුළුවන. නමුත්, ජාතික ආරක්ෂාව යන සංකල්පයෙන් අනිවාර්යයෙන් පුද්ගල ආරක්ෂාව ගැන කියැවෙන්නේ නැත. පුද්ගලයා අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා පාරට බහින මොහොතේ ම රාජ්‍ය ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණය ඔහුට විරුද්ධව ක්‍රියාවේ යෙදවේ. මේ නිසා අන්ධානුකරණයෙන් ජාතික ආරක්ෂාව අවධාරණය කරන ඕනෑම සමාජයක පුරවැසියාගේ අයිතිවාසිකම් අවතක්සේරු විය හැකිය.

වසර 30ක යුද්ධයක් අවසන් කළ ලක් රාජ්‍ය තුළ සිදුවිය යුතු ප්‍රතිසංස්කරණ බොහොමයක් සිදුකර ගැනීමට පැවැති රාජ්‍ය පාලනයන් අසමත් වූයේ ඇයි ද යන්න ගැන බොහෝ දෙනකු කතා කරන නමුත් දේශපාලන අර්බුද නිසා එකී සංවාදයන් යටපත් වී ඇති බවක් පෙනේ. පසුගිය පාලනය සහ වත්මන් පාලනය සංහිඳියා ක්‍රියාවලිය ගොඩනඟා ගැනීමට අපොහොසත් වන්නේ ම, ජාතිකවාදී කල්ලි කණ්ඩායම් ගොඩනැඟීම නිසා බවද පෙනේ. ජාතිකවාදී කණ්ඩායම් විසින් ජන මතය මෙහෙයවමින් ජාතික සමඟියට අකුල් හෙළනු ලැබේ. එකී බාධකය ජය නොගන්නේ නම් ශ්‍රී ලංකාව තුළ කිසි දිනක සංහිඳියා යාන්ත්‍රණය ජය ගත නොහැකි වනු ඇත.

පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප්‍රහාරයත් සමඟ ම ජාතික ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් රට තුළ නැවතත් විශාල කතාබහක් ඇතිවිය. ජාතික ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් මතු වුණ මේ සාකච්ඡාව වර්තමාන මැතිවරණ වේදිකාවේ ද වැදගත් මාතෘකාවක් බවට පත්වී ඇති බව දක්නට තිබේ. රාජ්‍ය ආරක්ෂාව යනු පසුගිය දශක කිහිපයේ ම ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලනයට බලපෑම් කළ මාතෘකාවක් ලෙස සැලකේ. වසර 30ක යුද්ධයකට පසුව ඇති වූ සාමකාමීත්වය තුළ ආරක්ෂක විධිවිධානවල දුර්වලතා ඇති වූ බවට වත්මන් රජයට එරෙහිව චෝදනා එල්ල වන අතර, පසුගිය මාස කිහිපයේ නැවතත් හදිසි නීතිය පනවන්නට ද සිදුවිය.

රටක ජාතික ආරක්ෂාව දුර්වල වීම භයානක වන්නා සේම අන්ධානුකරණයෙන් ජාතික ආරක්ෂාව පසුපස යාමත් භයානක ය. ජාතික ආරක්ෂාවේ නාමයෙන් පුද්ගලයාගේ අයිතිවාසිකම් සහ නිදහස කප්පාදු කිරීමට අවස්ථාව ලැබීම මීට හේතු වේ. සාමාන්‍යයෙන් රටක හදිසි අවස්ථාවක් පවතින විට මහජනයාගේ යම් යම් අයිතිවාසිකම් සීමා කරන්නට සිදුවෙන බව සත්‍යයකි. උදාහරණයක් ලෙස, ආරක්ෂක තත්ත්වයන් මත මහජනයාට නිදහසේ එහා මෙහා යාමට ඇති නිදහස සීමා වේ. නමුත් මෙහිදී අදහස් කරනුයේ එම පිළිගත හැකි සීමා කිරීම් ගැන නොව ජාතික ආරක්ෂාව නාමයෙන් පුද්ගලයාගේ සමස්ත පැවැත්මට එල්ල වන තර්ජනය සම්බන්ධයෙනි.

වැරදි මත

ජාතික ආරක්ෂාව ප්‍රබල නම් තමා ආරක්ෂිත යැයි පුරවැසියා සිතන්නට පුළුවන. නමුත්, ජාතික ආරක්ෂාව යන සංකල්පයෙන් අනිවාර්යයෙන් පුද්ගල ආරක්ෂාව ගැන කියැවෙන්නේ නැත. පුද්ගලයා අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා පාරට බහින මොහොතේ ම රාජ්‍ය ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණය ඔහුට විරුද්ධව ක්‍රියාවේ යෙදවේ. මේ නිසා අන්ධානුකරණයෙන් ජාතික ආරක්ෂාව අවධාරණය කරන ඕනෑම සමාජයක පුරවැසියාගේ අයිතිවාසිකම් අවතක්සේරු විය හැකිය. යුද්ධය පැවැති වකවානුවේ මෙවැනි තත්ත්වයක් දක්නට තිබුණු අතර, පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයත් සමඟ නැවතත් ජාතික ආරක්ෂාව නමැති තේමාව යටතේ එවැනි තත්ත්වයක් කරා රට ගමන් කිරීමේ ඉඩකඩක් තිබේ.

උදාහරණයක් ලෙස හිට්ලර්ගේ නාසි පාලනය යටතේ ජර්මනිය යනු ලෝකයේ සෑම රටකටම අභියෝග කළ හැකි මට්ටමේ ප්‍රබල ආරක්ෂක අංශයක් සහිත වූ රටකි. ජර්මනිය පරාජය කිරීමට මුලු ලෝකයට ම එක පෙරමුණකට පැමිණ සටන් කරන්නට සිදුවිය. එසේම, ජාතික ආරක්ෂාව පැත්තෙන් කොතරම් ප්‍රබල රටක් වුව එකී කාල වකවානුවේ ජර්මනියේ යුදෙව්වන්, සමලිංගිකයන්, විරුද්ධ මතධාරීන් දහස් ගණනින් ඝාතනය විය. මේ මිනිසුන් ජර්මනියේ ම පුරවැසියන් වුවත්, ජර්මානු පාලකයන් විසින් ඔවුන් ජාතියේ සතුරන් ලෙස ලේබල් කරනු ලැබ තිබුණි. ජාතික ආරක්ෂාව ඉතා ප්‍රබල වුණත් එමඟින් මානව ආරක්ෂාව සහතික නොවන බව ජර්මනියේ හිට්ලර්ගේ නාසි පාලනය පෙන්නුම් කළේ එසේය.

ජාතික ආරක්ෂාව සහ මානව ආරක්ෂාව ලෙස හඳුන්වනුයේ කාරණා දෙකකි. එකී වෙනස වටහා ගැනීම ජනතාවට වැදගත්ය. ජාතික ආරක්ෂාව යටතේ වැඩි අවධානයක් යොමු කරන්නේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයේ ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙනි. එහිදී දේශපාලඥයන්ගේ සහ පාලක පන්තියේ ආරක්ෂාවට වැඩි තැනක් හිමි වේ. මෙහි ප්‍රධාන අරමුණ රාජ්‍ය බලයට අභියෝග එල්ල වීම වළක්වා ගැනීමයි. නමුත් මානව ආරක්ෂාව යටතේ අවධාරණය කෙරෙන්නේ රටක පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමය.

මෙකී අදහස පැහැදිලි කර ගැනීමට උදාහරණයක් ලෙස පසුගිය දිනක මුහුණු පොතේ දකින්නට ලැබුණු සටහනකට අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වනු ඇත. ඉහත සටහනෙන් කියැවුණේ ‘සුදු වෑන් ක්‍රමය තිබුණා නම් 8 දෙනෙක් මැරිලා 250 ජීවත් වෙනවා නේද’ යන්නයි. සුදු වෑන් සංස්කෘතිය මඟින් අතුරුදන් කළ ප්‍රකට පුද්ගලයන් ගණනාවක් සිහිපත් කළ හැකිය. ජාතික ආරක්ෂාව ස්ථාපිත වෙනවා නම් ඒ අපරාධ සිදුවුණත් කමක් නැත යන චින්තනය මෙකී පෝස්ටුව මඟින් අර්ථ ගැන්වුණි. මේ චින්තනය තවදුරටත් ව්‍යාප්ත කරන්නේ නම්, ජාතික ආරක්ෂාව ස්ථාපිත වනවා නම් මොනතරම් වංචා දූෂණ අපරාධ කළත් කමක් නැහැ යැයි කියන මතය ඇතමකුට තිබෙන්නට පුළුවන. ඇත්ත වශයෙන්ම ඒ අදහස දරන පිරිසක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ වාසය කරති.

භයානකකම

මේ චින්තනයේ ඇති භයානකකම වනුයේ, කිසියම් ත්‍රස්ත කණ්ඩායමක ක්‍රියාකාරකම් පෙන්වා දෙමින්, තමන්ගේ රාජ්‍ය පාලනයේ දූෂිත බව වසන් කර, විරුද්ධ මතධාරීන් මර්දනයට රාජ්‍ය ආරක්ෂාවේ තේමාව යොදා ගැනීමේ හැකියාව රාජ්‍යයට ලැබීමය. රාජපක්ෂ පාලනය යටතේ මේ තත්ත්වය දකින්නට තිබුණි. විශේෂයෙන්ම එවකට පැවති පාලනය සම්බන්ධයෙන් විවේචනය කළ ජනමාධ්‍යවේදීන් ඝාතනය කිරීම සහ පහර දීම මඟින් මර්දනය කරනු ලැබිණි. ඒ අතරම එවැනි විවේචනාත්මක මත දරන අය රාජ්‍යයේ සතුරන් ලෙස හඳුන්වා දෙමින් අවසානයේ ඔවුන්ට ත්‍රස්තවාදී ලේබලය ද අලවනු ලැබීය. ජාතික ආරක්ෂාව යන තේමාව අන්ධානුකරණයෙන් අනුගමනය කිරීමේ අවසානය වන්නේ පුද්ගල අයිතිවාසිකම්වලට හානිකර භාවිතාවන් ඒ අනුව පැහැදිලිය. එනිසා රජයක් විසින් ජාතික ආරක්ෂාව මෙන් ම මානව ආරක්ෂාවත් එක ලෙස තහවුරු කළ යුතු ය.

යුද ගැටුම්

යුද ගැටුම්වලට මුහුණ දුන් සමාජයක මානව ආරක්ෂාවට හානි වීමේ වැඩි ඉඩකඩක් පවතී. ඊට බලපාන එක් හේතුවක් වනුයේ යුද ගැටුම් තත්ත්වයක් තුළ ආරක්ෂක අංශ සහ සාමාන්‍ය ජනයා අතර පවතින සම්බන්ධය දුර්වල වීම ය. යුද ගැටුමකට පසු ඕනෑම රටක ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණයක් සිදුකළ යුතු බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසා ඇත්තේ ඒ නිසාය. බිහිසුණු යුද ගැටුමකට පසුව දෙපාර්ශවයේ ම මිලිටරි සාමාජිකයන් පුනරුත්ථාපනය කිරීම සහ ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණ මඟින් පුරවැසි අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා වන වාතාවරණයක් සකස් කළ යුතුය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වටපිටාවක සාමාන්‍ය මිනිසාගේ අයිතිවාසිකම්වලට ගරු කරන ආරක්ෂක අංශයක් නැවත සකස් කිරීමට මෙවැනි ප්‍රතිසංස්කරණ වැදගත්ය. නමුත් ශ්‍රී ලංකාවේ සාමාන්‍ය පොලිස් සේවය පවා එදිනෙදා පොලිස් ස්ථානවල මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සිදුකරන බව අසන්නට ලැබේ. යුද ගැටුමකට පසුව මිලිටරි මානසිකත්වය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම ඉතා වැදගත් සාධකයක් වුවත්, ලංකාවේ සිදුවුණේ ආරක්ෂක අංශ තව තවත් උත්කර්ෂයට පත් කරමින් මිලිටරි මානසිකත්වය පවත්වා ගෙන යාමට උත්සාහ කිරීමකි. රටේ සෑම පුරවැසියෙක් සේම ආරක්ෂක අංශවල සාමාජිකයන් ද නීතියට යටත් විය යුතුය. ඔවුන්ට පමණක් රටේ නීතියට ඉහළින් සිටීමට හැකියාවක් තිබිය යුතු නැත.

යුද ගැටුමකට පසුව රටක සිදුකරන ආරක්ෂක අංශ ප්‍රතිසංස්කරණ මඟින් කාර්යක්ෂම සහ වගකීමට යටත් ආරක්ෂක අංශයක් ඇති කළ යුතු බවත්, එම ආරක්ෂක අංශ රාජ්‍යයට සහ පුරවැසියාට වගකිව යුතු බවත්, පුරවැසියාට වෙනස් කොට සැලකීම්වලින් තොරව නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම මෙම ආරක්ෂක අංශවල වගකීම වන බවත් විද්වතුන් විසින් පෙන්වා දී තිබේ.

රටක ආරක්ෂක අංශ ඒ රටේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයට මෙන්ම පුරවැසියාට ද එක සේ වගකිව යුතු බව ඒ අනුව පැහැදිලි වන්නේ ය. ආරක්ෂක අංශ නඩත්තු වන්නේ රටේ ජනතාවගේ බදු මුදලින් නිසා, සෑම ජන කණ්ඩායමකට ම වෙනස්කම්වලින් තොරව සැලකීමත්, මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමත්, නීතියේ ආධිපත්‍යය රැකීමත් ආරක්ෂක අංශවල වගකීමකි. රාජ්‍ය ආරක්ෂාව යනු එක් ජනවර්ගයකට පමණක් ආරක්ෂාව සලසා තවත් ජනවර්ගයකට වෙනස් ආකාරයකින් සැලකීම නොවේ. අනෙක් අතට, ආරක්ෂාව සැලසීම යනු හුදෙක්ම රාජ්‍ය බලය රැකීම සහ ප්‍රභූ පවුල්වල ආරක්ෂාව සැලසීම පමණක් ද නොවේ. ප්‍රභූ ආරක්ෂාවත් සාමාන්‍ය පුද්ගලයාගේ ආරක්ෂාවත් එකසේ වැදගත් ය. විකල්ප මත දරන්නන්, වෙනත් ජනවර්ගවලට අයත් තැනැත්තන්, වෙනත් ආගම්වලට අයත් තැනැත්තන් යන සෑම පුද්ගලයකුට ම නිදහස් ලෙස ජීවත්වීමේ අයිතිය තහවුරු වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.

පාස්කු ප්‍රහාරය

පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයෙන් පසුව සෑම මුස්ලිම් වැසියෙක් දෙස ම ත්‍රස්තවාදියකුය යන සැකයකින් යුතුව බලන්නට ඇතමුන් පෙළඹුණි. නමුත් ආරක්ෂක අංශවලට එසේ ක්‍රියා කිරීමට නොහැකි ය. යුද්ධය පැවැති කාල වකවානුවේ දෙමළ ජනතාවටත් ඔවුන්ගේ අනන්‍යතාවය නිසා දුෂ්කරතාවලට මුහුණ පාන්නට සිදුවිය. වත්මන වන විට මුස්ලිම් ජනතාවටත් එවැනිම තත්ත්වයක් මතු වී තිබේ. මානව ආරක්ෂාව යන සංකල්පය ඉදිරියට ගෙන ඒම අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ ජාතික ආරක්ෂාවේ නාමයෙන් මෙවැනි අන්තගාමී පියවර ගැනීමේ ඉඩකඩ පවතින නිසාය.

ජාතික ආරක්ෂාවේ සටන් පාඨ දෙපැත්ත කැපෙන අවියක් වැනි ය. අවශ්‍ය නම් එය රටක පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් මර්දනය කිරීමට ද යොදා ගත හැකි බැවිනි. පුද්ගල අයිතිවාසිකම් තහවුරු කිරීමට නම්, ජාතික ආරක්ෂාවත් සමඟ මානව ආරක්ෂාව යන සංකල්පය ද අවධාරණය කිරීම වැදගත් වෙන්නේ මේ නිසා ය. එසේ නොමැති වුවොත් ප්‍රබල ජාතික ආරක්ෂාවක් පවතින නමුත් පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් බරපතළ ලෙස උල්ලංඝනය වන පාලන ක්‍රමයක් බිහි වීමට ඉඩ තිබේ. අන්ධානුකරණයෙන් ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ සටන් පාඨවලට වසඟ වන ප්‍රජාවක් නොදැනුවත්ව ම ගමන් කරනු ඇත්තේ මෙකී අවදානම දෙසට ය.

සායනික අපද්‍රව්‍ය ජනනය කරන සෞඛ්‍ය සේවා ආයතන, ඒවා නිසි ලෙස වෙන් වෙන්ව එකතු කර මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ බලපත්‍රලාභී ආයතනයක් ඔස්සේ පමණක්, අවසාන ප්‍රතිකර්ම කිරීම සිදුකළ යුතුවේ. මෙම ක්‍රමවේදය තුළ පරිසර හිතකාමී බැහැරලීමට යොමු වීම සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ වගකීමක් බව ද අවධාරණය කළ යුතුය.

80 දශකයේ අගභාගයේ සිට ශ්‍රී ලාංකේය සමාජය තුළ නව විෂය පථයක් හා කළමනාකරණ උපායන්වලදී අවශ්‍ය මාතෘකාවක් බවට පත් වූයේ, ‘අපද්‍රව්‍යයයි’ විවෘත වෙළෙඳපොළ ක්‍රමය, නිදහස් ව්‍යවසාය හා පරිභෝජනවාදය සමාජගත වීමත් සමඟ මෙම මාතෘකාව කරළියට පැමිණ ස්ථානගත විය. අදාළ විෂයට නෛතිකව හිමිකාරීත්වය දරන පළාත් පාලන ආයතනවල විවිධාකාර සීමා හේතුවෙන් නිසි කළමනාකරණයක් සිදුනොවීමෙන් අදටත්, නිසි ලෙස නොවිසඳුණු ප්‍රශ්නයක් ලෙස අපද්‍රව්‍ය ගැටලුව සමාජ මාතෘකාවක් බවට පත්ව තිබේ‍. නිසි කළමනාකරණ ක්‍රමවේදයකින් තොරව අවිධිමත් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම් හේතුවෙන් එය සෞඛ්‍ය, පාරිසරික හා සමාජ ප්‍රශ්නයක් බවට පත්ව තිබීම පොදු සමාජයේ නොසන්සුන්තාවයටද හේතු වී තිබේ.

අපද්‍රව්‍ය විෂය යටතේ, මෑතක සිට කරළියට පැමිණ ඇති මාතෘකාවක් වන්නේ ‘සායනික අපද්‍රව්‍යයයි’ සායනික අපද්‍රව්‍ය විධිමත් ව බැහැර කිරීමට හා කළමනාකරණයට අදාළව නීත්‍යානුකූල හා විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේද තිබිය දී සායනික අපද්‍රව්‍ය උත්පාදනය කරන ආයතනයන්හි පරිසරයට ඇති අසංවේදී බව, පොදු සමාජයේ සෞඛ්‍ය පිළිබඳව ඇති නොසැලකිල්ල මෙන්ම පටු අවස්ථාවාදී ක්‍රියාකලාප හේතුවෙන් සායනික අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණය පිළිබඳ මාධ්‍යවල නිරන්තරයෙන් වාර්තා වේ. හුදකලා ප්‍රදේශවල, වනාන්තරවල, පොල්වතුවල, තෙත්බිම්වල අක්‍රමවත්ව බැහැර කිරීම්, වළ දැමීම් වාර්තා වේ. මෙම බැහැර කිරීම් පරිසරයට මෙන්ම මානව සෞඛ්‍යයට ද හානිකරය. නෛතික ව බැලුවහොත් සම්පූර්ණයෙන්ම නීති විරෝධීය. මෙවැනි පරිසර විරෝධී ලෙස නීතිය කඩකරන පුද්ගලයන්ට නීත්‍යානුකූල පියවර ඔස්සේ නිසි දඬුවම් පැමිණවීමට මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය නොපැකිළිව කටයුතු කරන බව මෙහිදී අවධාරණය කළ යුතුය. මෙවැනි සිදුවීම් පිළිබඳ පොදු මහජනතාවගේ අවධානය නිරන්තරයෙන් පැවැතීම ද අවශ්‍යය. එවැනි සාපරාධී සිදුවීම් පිළිබඳ තොරතුරු නොවලහා බලධාරීන්ට දැන්වීම වැදගත්ය. දැනටමත් මේ සම්බන්ධයෙන් පවතින ජනතාව‍ෙග් උද්‍යෝගය අගය කළ යුතු වේ.

‍සායනික අපද්‍රව්‍ය

පොදු ජනතාවගේ පහසුව සඳහා සායනික අපද්‍රව්‍ය යනු මොනවා ද? යන්න පැහැදිලි කිරීම මෙහිදී වැදගත් වනු ඇත. රෝහල් හා වෙනත් සෞඛ්‍ය පහසුකම් සපයන ආයතනවලදී රෝගීන් පරීක්ෂා කිරීම, ප්‍රතිකාර කිරීම, ප්‍රතිශක්තිකරණ කටයුතු, ශල්‍යකර්ම හෝ විවිධ පරීක්ෂණ කටයුතු ආදියේදී ජනනය වන අපද්‍රව්‍ය සායනික අපද්‍රව්‍ය වශයෙන් හැඳින්විය හැකිය. ශ්‍රී ලංකාවේ දිනකට මෙම අපද්‍රව්‍ය මෙට්‍රික් ටොන් 25ත් 30ත් අතර ප්‍රමාණයක් ජනනය වන බව සමීක්ෂණ වාර්තා සඳහන් කරයි. සෞඛ්‍යයට හා පරිසරයට සිදුවන බලපෑම අනුව සායනික අපද්‍රව්‍ය අවදානම් සහිත සායනික අපද්‍රව්‍ය සහ අවදානම් රහිත අපද්‍රව්‍ය වශයෙන් වර්ග කළ හැකිය. රුධිරය හෝ ඖෂධ ශරීරගත කිරීමට භාවිත කරන විදුම් කටු , ශල්‍යකර්ම සඳහා භාවිත කරන පිහිතල හා කැපුම් උපාංග, ඉවත් කරන ඖෂධ කොටස්, කල් ඉකුත් වූ ඖෂධ, පිළිකා ප්‍රතිකාර සඳහා භාවිත කරන ද්‍රව්‍ය හා විකිරණ ද්‍රව්‍ය , බැර ලෝහ අඩංගු විය හැකි ද්‍රව්‍ය හා රසදිය ආදිය, රෝග බෝ විය හැකි විෂබීජ සහිත අපද්‍රව්‍ය, ක්ෂුද ජීවී ක්‍රියාකාරීත්වයක් සහිත අපද්‍රව්‍ය, රසායනික අපද්‍රව්‍ය හා අධිපීඩන වායු අඩංගු සිලින්ඩර ආදිය අවදානම් සහිත සායනික අපද්‍රව්‍ය ලෙස හැඳින්විය හැකිය. මෙවැනි අවදානම් සහිත අපද්‍රව්‍ය මෙන්ම අවදානම් නැති අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමට හිතකර කළමනාකරණයට අවශ්‍ය ක්‍රමවේද සකස් කර ඇති අතර කිසිම අපද්‍රව්‍ය අවිධිමත් ව බැහැර කිරීම නොකළ යුතුවේ.

රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති හා නීති ප්‍රතිපාදන

1988 අංක 56 හා 2000 අංශක 53 යන පනත් මඟින් සංශෝධිත 1980 අංක 47 දරන ජාතික පාරිසරික පනතේ 23 (අ) හා 23 (ආ) වගන්ති යටතේ සායනික අපද්‍රව්‍ය වි‍ෙශ්ෂ අපද්‍රව්‍යයක් ලෙස සලකමින් 2008. 01. 23 දිනැති අංක 1533/16 දරන ගැසට් නිවේදනයට අනුව, වෛද්‍ය රසායනාගාර හා පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානය ද ඇතුළුව ආසාධිත අපද්‍රව්‍ය උත්පාදනය කරන සෞඛ්‍ය සේවා මධ්‍යස්ථාන විසින් එම කටයුතු සිදුකරගෙන යාම සඳහා “පරිසර ආරක්ෂණ බලපත්‍රයක්” ලබාගත යුතු වේ.‍

එසේම 2008/02/01 දිනැති අංක 1534/18 අතිවිශේෂ ගැසට් නිවේදනයට අනුව එහි එන viii උපලේඛනයේ සඳහන් අපද්‍රව්‍ය උත්පාදනය කිරීම, එකතු කිරීම, ප්‍රවාහනය කිරීම, ගබඩා කිරීම, නිශ්කර්ෂණය කිරීම, ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීම හෝ බැහැර කිරීම සඳහා නිකුත් කරන “උපලේඛනගත අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ බල පත්‍රයක්” ලබාගත යුතු ය. ඒ අනුව ඉහත සඳහන් බලපත්‍ර 2ම මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියෙන් ලබාගැනීම අනිවාර්යය නීතිමය අවශ්‍යතාවයක් වේ‍.

2018/12/31 දිනට සෞඛ්‍ය හා පෝෂණ අමාත්‍යාංශයේ පවතින දත්තවලට අනුව රේඛීය අමාත්‍යාංශය හා පළාත් සභා යට‍ෙත් රෝහල් හා අනෙකුත් ආයතන ප්‍රධාන වශයෙන් 1521 ක් වාර්තා වේ‍. ඒවා නම්, රෝහල්, ප්‍රාථමික වෛද්‍ය සේවා, සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය නිලධාරී කාර්යාල හා වෙනත් ආයතන වශයෙනි. 2017 වර්ෂයේදී සිදුකරන ලද අධ්‍යයනයකට අනුව රෝහල් සහ වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථාන අතුරෙන් මධ්‍යස්ථාන 746ක් පරිසර ආරක්ෂණ බලපත්‍ර ද, රෝහල් 54ක් උපලේඛනගත අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ බලපත්‍ර ද ලබාගෙන තිබුණි. 2018 වර්ෂයේ දී රජයේ රෝහල් (ශික්ෂණ රෝහල් වර්ගය සිට දිසා රෝහල් c වර්ගය දක්වා) උපලේඛනගත අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ බලපත්‍රය ලබාගෙන නොතිබුණු රෝහල් 474 කට එම බලපත්‍රය ලබාගන්නා ලෙස මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ උපද්‍රවකාරී අපද්‍රව්‍ය හා රසායන ද්‍රව්‍ය කළමනාකරණ ඒකකය විසින් නිසි දැනුවත් කිරීම් කරන ලද අතර මෙම ඒකකය මඟින් බලපත්‍ර ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව නිරන්තරයෙන් පසුවිපරම් සිදුකරනු ලබයි.

විධිමත් කළමනාකරණය

ඒ ඒ සායනික අපද්‍රව්‍යවල ස්වභාවය මෙන්ම සෞඛ්‍ය හා පාරිසරික බලපෑම අනුව, මානව සෞඛ්‍යයට හිතකර ලෙස ප්‍රතිකර්ම සපයන කළමනාකරණ ක්‍රම කිහිපයක් වේ.

01. රසායනික ද්‍රව්‍ය භාවිත කර ප්‍රතිකර්ම කරමින් බැහැර කිරීම

02. යාන්ත්‍රික හා තාපන ක්‍රම භාවිතයෙන් අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම. උදාහරණයක් ලෙස අදාළ ස්ථානයේදීම ඉහළ උෂ්ණත්වයක් සහිත දාහකයක් මඟින් පිළිස්සීම (භාෂ්මීකරණය)

‍‍03. විද්‍යුත් චුම්බක කදම්භ මඟින් ප්‍රතිකර්ම සිදුකර බැහැර කිරීම

04. ජීව විද්‍යාත්මක ක්‍රම, එනම් ස්වභාවික පරිසරයේ ඇති ජීවීන් යොදාගෙන ප්‍රතිකර්ම සිදුකර කළමනාකරණය කිරීමයි.‍

‍සෞඛ්‍ය, පෝෂණ හා දේශීය වෛද්‍ය අමාත්‍යාංශය විසින් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති ශ්‍රී ලංකා ජාතික සෞඛ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය (2011 – 2025) සහ සෞඛ්‍ය මහා සැලසුම අමාත්‍ය මණ්ඩල පත්‍රිකා අංක අමප /17/0366/718/084 යටතේ 2017 ජුනි 18 වන දින අනුමත කර ඇති අතර නිවාරණ සෞඛ්‍ය ඉලක්ක සාක්ෂාත් කරගැනීම සඳහා සේවා සැපයීම ශක්තිමත් කිරීම යටතේ, අංශ 26ක් සැලසුම් කර ඇත. එහි 26 වන කොටස මඟින් සෞඛ්‍ය සේවාවන් සැපයීමේදී ඇති විය හැකි පාරිසරික ගැටලු අවම කිරීම සඳහා ක්‍රමවේද ස්ථාපිත කිරීම (රෝහල් තුළින් පිටකරන අපජලය හා සායනික අපද්‍රව්‍ය) මෙන්ම පරිසර හිතකාමී ක්‍රමවේද වැඩිදියුණු කිරීම අවධාරණය කර ඇත. සායනික අපද්‍රව්‍ය ජනනය කරන සෞඛ්‍ය සේවා ආයතන, ඒවා නිසි ලෙස වෙන් වෙන්ව එකතු කර මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ බලපත්‍රලාභී ආයතනයක් ඔස්සේ පමණක්, අවසාන ප්‍රතිකර්ම කිරීම සිදුකළ යුතුවේ. මෙම ක්‍රමවේදය තුළ පරිසර හිතකාමී බැහැරලීමට යොමු වීම සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ වගකීමක් බව ද අවධාරණය කළ යුතුය.

දාහක විසඳුම

සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය හා සිසිලිහනාරෝ එන්කෙයාර් නමැති පුද්ගලික සමාගම අතර, එකඟතාවයට පත් ත්‍රෛපාර්ශ්වීය ගිවිසුම් ප්‍රකාරව සායනික අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණය කිරීමට පොදු පහසුකමක් මුතුරාජවෙල ස්ථාපිත කර ඇත.

එහි දිනක ධාරිතාවය මෙට්‍රික් ටොන් 08ක් වේ. එසේම තවත් මෙට්‍රික් ටොන් 02ක සහ මෙට්‍රික්ටොන් 08 ක අධිඋෂ්ණත්ව දාහකයන් 02ක් එහි ස්ථාපිත කිරීමට එම ආයතනය බලාපොරොත්තු වේ. මෙයට අමතරව ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර රෝහල තුළ GFC Waste Management (pvt) Ltd ආයතනය විසින් මෙට්‍රික් ටොන් 02ක ධාරිතාවයෙන් යුතු අධි උෂ්ණත්ව දාහකයක් සායනික අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණයට භාවිත කරයි. එහි ද කොළඹ අවට රෝහල් තුළින් බහාලන සායනික අපද්‍රව්‍ය එකතු කර ඉහළ උෂ්ණත්වයකින් පිළිස්සීම සිදුකරනු ලබයි. ඇතැම් රජයේ රෝහල්වලට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ආධාරයෙන් හා වෙනත් ව්‍යාපාති ආධාරයෙන් කුඩා අධි උෂ්ණත්ව දාහක සහ මෙටාටයිසර් යන්ත්‍ර ලබාදී ඇත. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ දත්ත අනුව රජයේ රෝහල් 55 කට මෙම යන්ත්‍ර ලබාදී ඇත.

සායනික අපද්‍රව්‍ය ගැටලුව විසඳීම සඳහා පවත්නා නීති ප්‍රතිපාදන යටතේ, නිසි ක්‍රියාමාර්ග ගෙන ඇති අතර තවත් දියුණු කළ යුතු අංශ කෙරෙහි අවධානය යොමු ව ඇත. ගැටලුව වන්නේ, දැනටමත් පවත්නා තත්ත්වයන් යටතේ, යහපත් බැහැර කිරීම් සඳහා ක්‍රමවේද හා පහසුකම් පැවතියත්, අවස්ථාවාදීව ක්‍රියාකරන පිරිස් ඒවා ප්‍රශස්ත මට්ටමින් භාවිත නොකිරීමයි. පටු අවස්ථාවාදය පරාජය කොට පොදු යහපත උදෙසා සෞඛ්‍යාරක්ෂිත පාරිසරික වටපිටාවක් ඇති කිරීම පිණිස වගකිව යුතු සියලු ආයතනවල මෙන්ම පොදු ජනතාවගේ ද සිවිල් සමාජ සංවිධාන වල ද අන්තර් සහයෝගය අවශ්‍ය බව මෙහිදී සඳහන් කළ යුතුය.

බටහිර ආකෘතියට අනුව අලුතින් බිහි වූ දේශපාලන පක්ෂ ජාතික එකමුතුව නොසලකාහරිමින් පටු සංස්කෘතික සීමාවන් මත අයාලේ යාම නිසා රාජ්‍යයන් අර්බුදයෙන් අර්බුදයට ගමන්කිරීම නොවැළැක්විය හැකි තත්ත්වයකි.

වර්තමානයේ දේශපාලන වේදිකා මත ජාතික රාජ්‍ය, ස්වාධිපත්‍යය, ඒකීය රාජ්‍ය, දේශප්‍රේමය, මාතෘභූමිය වැනි විවිධ මනෝගතයන් දැඩි ස්වරයෙන් ජන මනස කුල්මත් කරමින් සූ විසි පැයේ ඇද හැළුණ ද සැබවින් ම මෙම වදන් බොහොමයක් කල්ඉකුත් වූ කිසිදු වැදගැම්මක් නැති වදන් බව බොහෝ දෙනෙක් නො දනිති. ඒවා වත්මන් දේශපාලන, ආර්ථික නිසරු බිම මත පැළ නොවන, උදුරා ඉවත් කළ එඬරු නැටිවලට සමානය.

අවාරයේ දළු දැමූව ද කිසි දිනක මුල් නො අදියි. වසර හාර සියයකට පෙර යුරෝපා මහාද්වීපයේ භූ සීමාමාලක බෙදා වෙන් කළ ජාතික රාජ්‍යය අද සුවපත් කළ නොහැකි නිදන්ගත රෝග ව්‍යාධියෙන් විකලාංග වූ මරණාසන්න රෝගියෙකි. “ජාතිකරාජ්‍ය” (nation state) නමැති සංකල්පය බටහිර යුරෝපයේ වෙනස්කම් සහිත සංස්කෘතික කණ්ඩායම් සිය භු කලාපයේ ස්වාධිපත්‍යය සඳහා ඉම්ගම් මායිම් ලකුණුකර ගැනීමට 1648 වසරේ ඇතිකර ගත් පොදු එකඟතාවකි.

එය වෙසට්ෆාලියා ගිවිසුම (Treaty of Westphalia) යනුවෙන් හැඳින්වෙයි. උක්ත ගිවිසුම මගින් යුරෝපා මහාද්වීපය තුළ රාජ්‍යයන්ගේ වපසරිය (දේසසීමා) පුළුල් වූ අතර ලෝකය පුරා නව භු කලාප (යටත්විජිත) සොයායාමට මංපෙත් විවර ව අනෙක් මහාද්වීප සූරාකෑමේ ධනතන්ත්‍රවාදී ආර්ථික පදනම සකස් කළේය.

සිය රාජ්‍යය සීමාමාලකයේ බලවත් සිවිල්සේවා පරිපාලනයක්, නව පාර්ලිමේන්තු දේශපාලන ක්‍රමවේදයක් සහ නව්‍ය සමාජ ජීවිතයක් නිර්මාණය කළේය. එමෙන් ම රාජ්‍ය ආරක්ෂාව, බදුක්‍රම, නීතිය සහ අධ්‍යාපනය උක්ත සන්දර්භය මත ව්‍යුහාත්මක ව හැඩගැසිණ. ජාතික රාජ්‍ය නමැති භූ සීමාව මත ඒක රාශී වූ ජනයාගේ අනාගත ඉරණම සිතියම් ගත කිරීම දේශපාලන අධිකාරිත්වය විසින් සිය දේහය තුළට උරාගත්තේය. සංවර්ධනය, අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය, සුබසාධනය, සංස්කෘතිය සැමට පොදු නමැති දේශපාලන සංකල්පය යටතේ ජනගත කළ උද්‍යෝගි පොරොන්දු අතර වෙයි. ජාතික රාජ්‍යය යනු එක් ආගමක් හෝ වර්ගයක් පහන් ටැඹක් සේ අනෙක් කණ්ඩායම් පීඩනයට පත්කොට ඉස්මතු ව වාර්ගික සහ ආගමික පරපීඩනය අනෙක් කණ්ඩායම් මත බලහත්කාරයෙන් මුදාහැරීම නොවෙයි.

නව නාසිවාදය

national යන වදනේ අරුත යම් සීමාභූමියක ජීවත්වන සියලු (native) කණ්ඩායම් නැවත එක් ජාතියක් ස්වදේශික ලෙස නව සමාජ සංස්කෘතික පිම්මක් ගෙන සහයෝගිතාව වර්ධනය කරගැනීමයි. වර්තමානයේ ජාතිය යන වදනේ සැබෑ අරුත බල දේශපාලනය විසින් විකෘති කර බහුතරයේ අවශ්‍යතාව මත සකසා ඇත. එකිනෙකට වෙනස් වූ අඛණ්ඩ පොරොන්දු ප්‍රවාහයක් මත වරෙක පසුබසිමින් නැවත නැවත මැතිවරණ මගින් සංවිධාන වෙමින් ජාතික රාජ්‍යය පැවැත්ම සඳහා නිරන්තර අරගලයක නිරත ව සිටියි.

ජාතික රාජ්‍යය නිෂ්පාදන ආර්ථික වෙළෙඳ පොළ මත පදනම් වූ භූමිවල යම් සාර්ථකත්වයක් අත්පත්කර ගත් නමුදු එම සංකල්පය අපනයනය කළ වෙනත් භූ කලාපවල අසාර්ථක වූයේය. කේන්ද්‍රීය රාජ්‍යයට අවනත නොවූ සංස්කෘතික වෙනස්කම් සහිත කණ්ඩායම් නොපෑහීම් මත බෙදී සමනය කළ නොහැකි ගැටුම් උත්පාදනය වෙමින් ජාතික රාජ්‍යය පිළිසිඳ ගත් ගර්භාෂයේ ම නිසි පෝෂණය නො ලබා ගබ්සා විය.

වර්තමානයේ ලොව පුරා බොහෝ ජාතික රාජ්‍යයන් තුළ දේශපාලන ආර්ථික හා සමාජ අස්ථාවරත්වය මෙන්ම රාජ්‍යයට එරෙහි ජන උද්ඝෝෂණ සහ ගැටුම් දක්නට ලැබේ. නව නාසිවාදය, සුදු ජාතික උත්තරීතරත්වය, සංක්‍රමණික විරෝධය, ආගමික අන්තවාදය, බටහිර විරෝධය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය සමාජ දේහය වසා ගෙන ඇති සමාජ ව්‍යාධීන්ය. සෑම ස්ථානයක ම අපේක්ෂා භංගත්වය, සැකය, නො සලකාහැරීම වැනි ජනප්‍රිය එහෙත් මානවීයත්වයේ පසුගාමී ලක්ෂණ ඉස්මතු වෙයි. ආගමික සහ වාර්ගික පාරිශූද්ධත්වය ඉන්දියාව, හන්ගේරියාව, මියන්මාරය, ශ්‍රී ලංකාව සහ පකිස්තාන ජනයාගේ ඉහ මොළ විකා දමන ඉහඳ පණුවකු මෙන් සමස්තය සුව කළ නො හැකි ව්‍යාධියෙන් ඔත්පළ කර ඇත.

බහුතරයේ ආධිපත්‍යධාරී මතවාදය විසින් සුළුතරයේ අභිලාෂ යටපත් කිරීම සැම විට ම මෙම රාජ්‍යයන් හි දක්නට ලැබෙන ව්‍යසනයකි. හමුදාමය අධිකාරිත්වය නමැති යුද උන්මාදය රුසියාව සහ තුර්කි පාලක පංතියේ පාලන මෙවලමක් ලෙස නැවත නැවතත් ඉස්මතූ ව රටවැසියාගේ නෛතික නිදහස උදුරා සමස්ත සමාජය විකෘති කර ඇත. නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ සිවිල් මානව හිමිකම් මඟහරිමින් රාජ්‍ය කේන්ද්‍රීය දේශපාලන අධිකාරිත්වය මත සමාජය පීඩනයට නතුවීම චීනය, රුවන්ඩා, වෙනිසියුලා, තායිලන්තය සහ පිලිපීනය වැනි බොහෝ රාජ්‍ය තුළ දැක ගත හැකි පොදු ලක්ෂණයකි. සෑම රාජ්‍යයක ම පොදු සම්පත් සූරාකෑමේ කළමනාකරණ පංතියක් බිහිවීම අනෙක් ආනිශංසයයි.

ප්‍රචණ්ඩත්වය

බොහෝ රාජ්‍යයන් හි ජනයාට ජාතික නිවහන තුළ ම සමානාත්මතාව සහ මුක්තිය (හිමිකම්) අහිමිවීම ජාතික රාජ්‍යය නමැතිදේශපාලන සංකල්පය ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී අනවබෝධය සහ බල අරගලය ඉස්මතු වීම නිසා හටගත් අර්බුදයකි. වැඩවසම්වාදී බෙදීයාම සහ සමාජව්‍යුහ මත ජාතික රාජ්‍යය නමැති සංකල්පය ආරෝපණය කිරීම අනෙක් ගැටලුවයි. වැඩවසම් සමාජ ධූරාවලිය එලෙස ස්ථාපිත ව තිබිය දී පරිපීඩිතයා පීඩනයෙන් සහ සූරාකෑමෙන් මුදාගැනීමට අපොහොසත් වීම අනෙක් ගැටලුවයි. එමෙන් ම පැරණි විජිතවාදී නිෂ්පාදන වෙළෙඳ පොළ ආර්ථිකය කළමනාකරණයට ස්ථානීය ජාතික දේශපාලන නායකත්වය අපොහොසත්වීම නිසා ජාතික රාජ්‍යය හෝ ස්ථානවල උපතේදී ම විකලාංගවිම අනෙක් ලක්ෂණයයි.

පොදු අපේක්ෂා බිඳ වැටීමෙන් කම්පනයටපත් සමාජය ප්‍රචණ්ඩත්වය අවියක් ලෙස ඉහළට ඔසවා අවමානුෂික යුද බිමක් නිර්මාණය කරයි. ආගම, භාෂාව හෝ සංස්කෘතික වෙනස්කම් යටතේ වැඩීගිය විවිධ කණ්ඩායම් එක ම ධජයක් යටතේ ඒකරාශි කරගැනීමට අපොහොසත් වීම බොහෝ රාජ්‍යයන් හි දක්නට ලැබුණ පසුගාමී ලක්ෂණයකි. බටහිර ආකෘතියට අනුව අලුතින් බිහි වූ දේශපාලන පක්ෂ ජාතික එකමුතුව නොසලකාහරිමින් පටු සංස්කෘතික සීමාවන් මත අයාලේ යාම නිසා රාජ්‍යයන් අර්බුදයෙන් අර්බුදයට ගමන්කිරීම නොවැළැක්විය හැකි තත්ත්වයකි.

වාර්ගික සහ ආගමික පදනම යටතේ දේශපාලනපක්ෂ බිහිවීමත් එම නායකත්ව සිය පැවැත්ම සඳහා සමස්ත සමාජය ඒකාබද්ධකොට නව ජාතිය ගොඩනැගීම මඟහරිමින් පැරණි වැඩවසම් ගතානුගතිකත්වය උත්කර්ෂයට නැංවීම් ජාතික රාජ්‍ය සංකල්පය සෝදාපාළුවට ලක්වීම අනිවාර්ය සාධකයකි.

අනාථභාවය

ගඩාෆිගේ ආධිපත්‍යය බිඳවැටී වසර හතකට පසුව වුව ද එකිනෙකට ප්‍රතිවිරුද්ධ ආණ්ඩු (පාර්ලිමේන්තු) දෙකක් මත ලිබියාව බෙදීගොස් ඇත. එමෙන් ම ආයුධ ගත් ආගමික අන්තවාදය ඛනිජතෙල් සම්පත අත්පත්කරගැනීම සඳහා සටන්වදියි. ඇෆ්ගනිස්තානයේ වසර දාහතකට පසුව ද අන්තවාදයේ හොල්මන් සෑම ජීවිතයක් ම ප්‍රාණ ඇපකරුවකු ලෙස ග්‍රහණයට ගෙන ඇත.

1989 වසර සිට ගණනය කළහොත් 5% ක් ලෝක සිතියම මත යුද තත්ත්වයන් නිර්මාණය වි ඇත්තේ රාජ්‍යයන් අතර ජාතික සංකල්පය බිඳවැටීමෙන් විනා විදේශ ආක්‍රමණයෙන් හෝ මැදිහත්වීමෙන් පමණක් නොවේ. එම ව්‍යසනය වෙනුවෙන් මිලියන 9 ජනයාට ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවීමට සිදුවිය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කොන්ගෝ ජනරජය, මියන්මාරය, ඇෆ්ගින්ස්තානය සහ සිරියාවේ ඇතිව තිබෙන ආපදා නිසා ජීවිතය අර්බුදයට ලක් වූ සරණාගතයන් සෑම දිසාවක ම විසුරවා ඇත. ජාතික රාජ්‍යය නමැති දේශපාලන සංකල්පයේ අර්බුදය හේතුවෙන් වර්තමානයේ දේශපාලන අනාථයන් මිලියන 65 දක්වා ඉහළ අගයක් ගන්නා අතර 1945 දෙවන ලෝක යුද සමය සමග සසඳන විට එදා සරණාගතයන් ගේ සංඛ්‍යාව මිලියන 40 කි. සැබවින් ම ජාතිකවාදය යනු නව ෆැසිස්ට්වාදයේ ඇඩොල්ප් හිට්ලර් විසින් සංකල්ප ගත කළ අවමානුෂික විකෘතිය යි.

ප්‍රභූතන්ත්‍රවාදය

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ජයගත් ප්‍රබල පාර්ශ්ව සිදු කළ කෘත්‍රිම සහ එකිනෙකාට වාසි සහගත දේශපාලන සැලසුමක ඵලයක් ලෙස ජාතික රාජ්‍ය සංකල්පය වෙස්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදාය මගින් අලුතින් නිදහස ලැබූ රාජ්‍යයන් මත බලහත්කාරයෙන් සහ වංචනික ව ආදේශ කළේය. එහෙත් මෙම ප්‍රතිසංස්කරණයට හැඩගැසීමේ විභවතාව රාජ්‍ය බලය අත්පත්කර ගත් ස්ථානීය නායකත්වයට උරුම නොවීය.

ජාතික රාජ්‍යය සංකල්පයට වෙනස් ව බෙදී ගිය සංස්කෘතික කණ්ඩායම් (වාර්ගිකයන්) උරාගැනීමට (අන්තර්ග්‍රහණය) බල දේශපාලනයේ ඉහළට නැගගත් බහුතරයට එම වුවමනාව නොමැතිවීම වත්මන් සියලු අර්බුදයන්ගේ ආරම්භයයි. ඒක පාර්ශ්වීය ව තම කණ්ඩායමේ ආගමික සහ වර්ගවාදී අභිලාෂයන් පමණක් ජයග්‍රහණය කිරීමට ගත් නිෂ්ඵල උත්සාහය මහා සංහාර සහිත සිවිල් යුද ගැටුම් දක්වා වර්ධනය විය. ජාතික රාජ්‍යයේ අවසන් ඵලය වූ මානව සමාජ සංරක්ෂණය (සංහිඳියාව) සහ නිදහසේ අභිමානය තවමත් හිතළුවක් පමණි.

ජාතික රාජ්‍ය යන මැතිසංකල්පය ආරම්භයේ සිට බලය සඳහා පොරබදන ප්‍රභූ තරගකරුවන්ගේ උරමත ලැගගත් පසුගාමී මතවාදයකි. අතීතයේ වූයේ යැයි කල්පිත යම් ස්වාධීනත්වයක් සහ අභිමානයක් නැවත පිහිටුවීමට වෙරදැරීම ජාතිකවාදයේ ව්‍යායාමයකි. එහෙත් එය වෙළෙඳ පොළ මතවාදයක් විනා මානවීය දැක්මක් නොවේ.

ජාතික රා‍ජ්‍යය නමැති සංකල්පය මගින් ප්‍රභූතන්ත්‍රවාදයක් elitism පමණක් සෑම රාජ්‍යයක ම දේශපාලන පොරපිටිය මත ක්‍රමික ව ශේෂ විය. අයථා ජාවාරම්, සුරා රේන්ද සහ අරක්කු නිපැයුම් වෙළෙඳ පොළ ඇසුරින් පොහොසත් වූ ජාතිකවාදයේ පුරෝගාමියෝ වරෙක සිය හාම්පුතුන් වූ අධිරාජවාදයට එරෙහි ව ද තවත් වරෙක සිය වාර්ගික ආගමික මතවාදයට වෙනස් වූ ස්ථානීය කණ්ඩායම් වෙත ප්‍රචණ්ඩත්වය මුදාහරිමින් පැසිස්ට්වාදයේ කීකරු අනුගාමිකයෝ වූහ.

උක්ත මතවාදය විසින් සුරුවම් සහ කොන්තබවට පත් කොට ඉහළට ඔසවා තැබූ බොහෝ පුහුජාතික වීරයන් එක් ආගමක සහ ප්‍රජා කණ්ඩායමක විරුවන් විනා සමස්ත ජන කණ්ඩායම්වල ගෞරවයට පත් නායකයෝ නොවෙති. තම ඡන්ද පදනම රැකගැනීමට නිරතුරුව වෙහෙසෙන ව්‍යාජ ආගමික වාර්ගික වාදය ට කිසි දිනක ජාතික රාජ්‍යය බිහිකිරීමේ අවශ්‍යතාවක් නො තිබිණ. රාජ්‍යයන් තුළ එකිනෙකාට එරෙහි ව ඉස්මතු වන විවිධ ජන නොසන්සුන්තා දේශපාලනික බෙදීම් සහ ව්‍යාජ ජාතිකවාදී ප්‍රචණ්ඩත්වය එකී රෝග ව්‍යාධියේ ලක්ෂණයෝ ය.

අප ප්‍රථමයෙන් ම ව්‍යාජ ජාතිකවාදී දේශපාලනය හෙවත් සූරාකෑමේ පරිපාලන ක්‍රමවේදය හා සමාගම් ධනවාදයේ අරුත සොයාගත යුතුය. නව නාසිවාදය කුමක්දැයි මනාව තේරුම් නොගෙන ආධිපත්‍යයට එරෙහි වීම අනුවණකමකි. නව (ෆැසිස්ට්) නාසිවාදය new fascism හෙවත් ආධිපත්‍යධාරී රාජ්‍යය සඳහා මුල්‍යමය ශක්තිය ලබාදෙන්නේකවුද? ආධිපත්‍යධාරී රාජ්‍යය තුළ ජාතිය හා ආගම අයත්වන්නේ කාට ද? එමෙන් ම බල දේශපාලනය තමා නියෝජනය කරන වාර්ගිකත්වය හා ඒ සමග වෙලී පවතින ආගම තම අභිමතාර්ථය උදෙසා උපාය මාර්ගික ව භාවිත කරන්නේ කෙසේ ද?. අනෙක් ආගම් හීලෑකොට සංවේදී ශෛලයන් උපුටා දමන්නේ කෙසේ ද? අනෙකාට එරෙහි ව වාර්ගිකත්වය හා ආගමික උන්මාදය මෙහෙයවීම අන් සියලු කාර්යයන්ට වඩා ප්‍රමුඛත්වයක් ලබාදෙයි.

එම ක්‍රියාවලියේ පුරෝගාමියා ලෙස නිල වශයෙන් ම රාජ්‍යයට අයත් බිම් කඩෙහි සෑම තැනක ම වංචනික ජාතිකවාදී දේශපාලනය පෙනීසිටියි. අප ජාතික රාජ්‍යයේ අවසන් යුගයට පැමිණ සිටින වග තවමත් අවබෝධ කරගෙන නොමැත.

ආචාර්ය නිමල් ගුණතිලක

පාරිසරික ව්‍යසන දැන් දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව ලෝකයේම සුලබ සිදුවීම් බවට පත්ව තිබෙන බව පෙනෙන්නට තිබේ. පසුගිය දිනවලදී ඇමසන් වනයේ හටගත් ලොවම කම්පාවට පත් කළ ලැව්ගිනි මෙන්ම අපේම රටේ බදුල්ල, මොණරාගල, හා බලන්ගොඩ යන දිස්ත්‍රික්කවල මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් හටගත් ගිනිවලින්ද ගණනය කළ නොහැකි තරම් වන ජීවීන් හා වෘක්ෂලතාදිය මහා පරිමාණයෙන් විනාශයට ලක් විය.

ජර්මනියේ ‘ජර්මන් වොච්‘ නමැති පාරිසරික ප්‍රතිපත්ති බලමණ්ඩලයක් විසින් ඉතාම මෑත භාගයේ දී හඳුන්වා දුන් ගෝලීය දේශගුණික අවධානම් සාධක දර්ශකය අනුව 2017 වසරේදි ලොව මුහුණ දුන් කාලගුණික වශයෙන් හානිකර තත්ත්වවලින් (කුණාටු, ගංවතුර, පරිසර ඌෂ්ණත්වය ඉහළ යාම වැනි) දෙවනුවට වැඩිම බලපෑමට ලක්වූ රට ලෙස හඳුනා ගැනුණේ ශ්‍රී ලංකාවය. එම ලැයිස්තුවේ අංක එක හිමිකරගෙන තිබුණේ කැරිබියානු කලාපයට අයත් දිවයිනක් වන පුවර්ටෝ රිකෝය.

මෙම තක්සේරු ගතකිරීම්වලට මූලික පදනම සැපයූවේ 2017 මැයි මාසයේදී ලංකාවේ නිරිත දිග කලාපයට ඇදහැළුණු ධාරාණිපාත මෝසම් වැසිවලින් පසු හටගත් ගංවතුර හා නායයාම්ය. 2003 වසරෙන් පසු ලංකාවට මුහුණ දීමට සිදු වූ දරුණුම වර්ෂාව ලෙස සැලකෙන මින් දෙසීයකට අධික පිරිසක් ජීවිතක්ෂයට පත් වූහ. දිස්ත්‍රික්ක දොළහකට මෝසම් වැසි හේතුවෙන් බලපෑම් එල්ල වූ අතර හය ලක්ෂයකට අධික පිරිසක් ඉන් අවතැන් වූහ. ගංවතුර උවදුරින් වැඩියෙන්ම පීඩාවට ලක්වූ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ පමණක් විසි දහසකට වැඩි පිරිසක් හදිසියේ හටගත් ජලගැලීම්වලට ගොදුරුව සිටියහ.

මෙවැනි පාරිසරික ව්‍යසන දැන් දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් නොව ලෝකයේම සුලබ සිදුවීම් බවට පත්ව තිබෙන බව පෙනෙන්නට තිබේ. පසුගිය දිනවලදී ලොවම කම්පාවට පත් කළ ඇමසන් වනයේ හටගත් ලැව්ගිනි මෙන්ම අපේම රටේ බදුල්ල, මොණරාගල, හා බලන්ගොඩ යන දිස්ත්‍රික්කවල මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් හටගත් ගිනිවලින්ද ගණනය කළ නොහැකි තරම් වන ජීවීන් හා වෘක්ෂලතාදිය මහා පරිමාණයෙන් විනාශයට ලක් විය. එමතුද නොව දැනටමත් අසීමාන්තිකව දූෂණයට ලක්ව තිබෙන වායුගෝලයට මෙම ලැව්ගිනිවලින් තක්සේරු කළ නොහැකි ප්‍රමාණයෙන් හරිතාගාර වායු ද මුදා හැරිණි.

ජෛව පද්ධති

ජර්මනියෙන් නිකුත් කළ පෙර සඳහන් කළ ගෝලීය දේශගුණික අවධානම් සාධක දර්ශකයට නොදෙවැනි තරම් අසහනකාරී වූ ගෝලීය ඇගයුම් වාර්තාවක් පසුගිය මැයි මාසයේදි ‘ජෛව විවිධත්වය හා පරිසර පද්ධති සේවා පිළිබඳ වූ අන්තර් රාජ්‍ය විද්‍යා ප්‍රතිපත්ති පීඨිකාව'විසින් නිකුත් කර තිබිණි IPBES හි සභාපතිවරයා වන ශ්‍රීමත් රොබට් වොට්සන් ඉන් පෙන්වා දෙන්නේ මිනිසා මෙන්ම සෙසු සියලුම ජීවීන්ගේ පැවැත්ම රඳා පවතින ජෛව පද්ධතිවල යහපැවැත්ම වෙන කවරදාටවත් වඩා ශීඝ්‍රයෙන් නරක අතට හැරෙමින් තිබෙන බව ඔප්පු කිරීමට ඕනෑ තරම් සාක්ෂි ඇති බවය. ලොව පුරා විසිරුණු අපගේ ආර්ථිකයන්ගේත්, ජීවනෝපායන්ගේත්, ආහාරවල සුරක්ෂිතභාවයේත්, සෞඛ්‍ය හා ජීවන තත්ත්වයේත් පදනම්, විනාශ මුඛයට ඇදහෙළමින් සිටිමු. IPBES විසින් සිදුකළ මෙම පුළුල් ඇගයීමෙන් පෙන්වා දෙන ආකාරයට මිලියනකට අධික ජීවී විශේෂ මේ වන විට මිහිමතින් වඳවී යාමේ අවධානමට මුහුණදී සිටියත්, ඊට ගෝලීය ප්‍රජාවගෙන් ලැබෙන ප්‍රතිචාර පවතින්නේ කිසිසේත්ම සෑහීමට පත්විය නොහැකි ඛේදනීය මට්ටමකය.

කෙසේ වුව ද මෙම වාර්තාවෙන් මහජනතාව වෙත ගෙනෙන එක් සුබවාදී බලාපොරොත්තුවක් වේ. ඒ ගෝලීය මට්ටමේ සිට දේශීය මට්ටම දක්වා සියලුම ආකාරවලින් පවත්නා තත්ත්වයේ වෙනසක් සිදුකිරීමට තවමත් ප්‍රමාද වැඩි නැති බවට එහි සභාපතිවරයා දරන සුබවාදී ආකල්පයයි. ඒ බව ශ්‍රීමත් රොබට් වොට්සන් පෙන්වා දෙන්නේ මෙයා'කාරයටය.

“පරිවර්තනාත්මක වෙනස්කම් මඟින් ස්වභාවධර්මය සංරක්ෂණය කරමින්ද, ප්‍රතිස්ථාපනය කරමින් ද තිරසාර ලෙස භාවිත කිරීමට තවමත් බැරි නැත. එය සෙසු ගෝලීය ඉලක්ක බහුතරයක් සපුරා ගැනීමේ මාර්ගයක් ද වන්නේය. පර්වර්තනාත්මක වෙනස්කම් යනුවෙන් මෙහිදී අදහස් කෙරෙන්නේ සුසමාදර්ශ, අරමුණු, හා සාරධර්ම ඇතුළුව තාක්ෂණික, ආර්ථික, සමාජීය සාධක අරඹයා කෙරෙන මූලික මට්ටමේ ප්‍රතිසංවිධානයකි."

ඇමසන් ලැව් ගින්න

වාර්තාවෙන් වැඩිදුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ මෙවැනි පරිවර්තනාත්මක වෙනස්කම්වලට එරෙහිව නැඟෙන විරෝධතා, පොදු ජනතාවගේ හිතසුව පිණිස ජයගත හැකි වන්නේ, ගෝලීය වශයෙන් ව්‍යාප්ත වුණු, ප්‍රබල සාක්ෂි මත පදනම්වූ ආකල්ප බිහි කිරීමෙන් හා ඒවා පවත්වාගෙන යාමෙන් බවයි. හරිතාගාර වායු විමෝචනය අවම කිරීමට ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් කැපවීම හා ජෛවීය විවිධත්වය හා පරිසර පද්ධති ප්‍රතිස්ථාපනය කරන අතරවාරයේ කැබලි වී ගිය භූමිභාග අතර සම්බන්ධතා යළි ගොඩනැංවීම යනාදිය ගෝලීය න්‍යාය පත්‍රයේ පෙරමුණ ගෙන තිබේ. ඇමසන් වනාන්තරයේ මෑත භාගයේ දී හටගත් ලැව්ගිනි හේතුවෙන් මෙකී න්‍යාය පත්‍රයේ අඩංගු කාරණා ජාත්‍යන්තරය තුළ පෙරටත් වඩා වැඩි අවධානයක් හිමිකරගෙන තිබේ.

පැරිස් සමුළුව, බොන් අභියෝගය, UNDP සංවිධානයේ වනාන්තර පිළිබඳ නිව්යෝක් නිවේදනය හා මෑතකදී 2021 – 2030 දක්වා වූ කාලය, වනාන්තර ප්‍රතිස්ථාපනය උදෙසා වූ ජාත්‍යන්තර දශකය ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීම, එම දශකය තුළදී ලොව පුරා පිහිටි විනාශයට හා පරිහානියට ලක්වූ වනන්තර හෙක්ටයාර මිලියන තුන්සිය පනහක් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන බවට ලබා දී ඇති දිවුරුම යනු එම න්‍යාය පත්‍රය ක්‍රියාවට නැංවීමට ප්‍රාරම්භය සපයන කරුණු කිහිපයකි. කෙසේ වුවද මින් බලාපොරොත්තු වන ප්‍රතිඵල ලැබීමට නම් IPBES වර්තාවෙන් යෝජනා කෙරෙන තාක්ෂණික, ආර්ථිකමය හා සමාජීය පරිවර්තන ඒවායේ මූලාරම්භක අවධියේදීම ප්‍රබල ලෙස බලගැන්විය යුතුය.

මෙම වසරේ නිවර්තන ජීව විද්‍යා හා සංරක්ෂණය සඳහා වූ සංවිධානයේ ආසියානු-පැසිපික් කලාපීය සමුළුව (ATBC – AP) පසුගියදා ශ්‍රී ලංකාවේ දී පැවැත්වුණේ 2006 වසරේදී එය ආරම්භ වුවායින් පසු පළමු වරටය. සැප්තැම්බර් 10 දා සිට 13 දක්වා දින හතරක කාලයක් තුල්හිරියේ ‘මාස් ඇතීනා ආයතනයේදී'පැවති මෙම සමුළුව ඉතාම කාලෝචිත වූවක් ලෙස සැලකිය හැක්කේ, එය ඉහත සඳහන් කළ පරිවර්තනාත්මක වෙනස්කම් ද අන්තර්ගත කරමින් හරිත බවින් අනූන ලෝකයක් බිහි කිරීම සඳහා දේශීය මෙන්ම ජාත්‍යන්තර මට්ටමේ විද්‍යාඥයන් ඇතුළු සෙසු වගකිව යුත්තන්ගේ දැක්ම හා මෙහෙවර යන සංකල්පවල වෙනසක් සිදුකිරීම අරමුණු කරගත්තක් වූ බැවිනි. ATBC සංවිධානයේ එක් ප්‍රධානම ඉලක්කයක් වන්නේ පර්යේෂකයන්, අධ්‍යාපනඥයන්, පරිසරවේදී කළමනාකරුවන්, වෘත්තිකයන් හා දේශීය ප්‍රජාව අතර සන්නිවේදනය, සහයෝගිතාව හා සම්බන්ධීකරණය වැඩිදියුණු කිරීමය. මෙවර ATBC සමුළුවේ මුලුදුන් තේමාව වූ, “ ජෛවීය විවිධත්ව සංරක්ෂණයේ මූලිකාංග යා කිරීම : සුරැකීම, ඉගෙනුම, භාවිතය"යන්නද එකී ඉලක්කය නියෝජනය කරන්නකි. එසේම එය තිරසාර සංවර්ධනය උදෙසා වූ ගෝලීය, කලාපීය හා දේශීය න්‍යාය පත්‍රයන්ට ද අනුකූල වන්නක් බව නොකිවමනාය.

දේශීය මෙන්ම විදේශීය සහභාගිකරුවෝ දෙසීයකට අධික පිරිසක් ජෛවීය විවිධත්වය සුරැකීම හා තිරසාර ලෙස භාවිතය පිළිබඳ, නූතන තාක්ෂණය ඇතුළු උචිත විධික්‍රම ඇසුරෙන් ඉගෙන ගැනීමෙන් ලත් දැනුම හා විවිධ සොයාගැනීම් මෙම සමුළුවේදි ඉදිරිපත් කළහ. මේ නිසා මෑත කාලයේදී ගෝලීය පරිසර සැසිවාරවලදී ඉස්මතු වූ සුවිශේෂී කරුණු, විශේෂ කොට ම ශ්‍රී ලංකාවට අදාළ කාරණා සාකච්ඡා කිරීමට මෙවර පැවැත්වුණු ATBC සමුළුව කදිම තෝතැන්නක් විය. (මෙහිදි පැවත්වුණු තිහකට අධික ශාස්ත්‍රීය සම්මන්ත්‍රණ හා වැඩමුළුවලදී ඉදිරිපත් කළ වැඩසටහන්වල විස්තරයක් ATBC සමුළුවේ වෙබ් අඩවිය වන atbcap2019.org වෙත පිවිස ලබාගත හැකිය.)

ජාත්‍යන්තර අවධානය

මෙම සමුළුවට එක්වූ නවතම එමෙන්ම සුවිශේෂි වැදගත්කමකින් යුතු අතිරේකයක් වුයේ, ජෛවීය විවිධත්වය හා තිරසාරත්වය සම්බන්ධයෙන් පවත්නා ගැටලු ගැන ලාංකීය ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව අතර අවධානයක් ගොඩනැඟීම සඳහා, පෞද්ගලික ක්ෂේත්‍රයට නායකත්වය සපයන ජාතික මට්ටමේ වේදිකාවක් වන “ශ්‍රී ලංකාවේ ජෛවීය විවිධත්වය“ (BSL) නමැති සංවිධානය සමඟ ගොඩනගාගත් සහයෝගිතාවයි. මෙම සහයෝගිතාව හරහා සිය සාමාජිකයන් විසින් පරිසර සංරක්ෂණය සඳහා ගනු ලැබූ ප්‍රයත්න වඩාත් පුළුල් තලයක වන ජාත්‍යන්තරයේ අවධානයට ලක් කිරීමට BSL සංවිධානයට ඉඩ හසර ලැබෙනු ඇත.

ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් පැවැත්වෙන මෙම සමුළුවට විශාල පරාසකින් යුතු ජීව විද්‍යාඥයන්, සංරක්ෂකයන්, පරිසරවේදීන්, හා ව්‍යාපාරිකයන් පැමිණීමට නියමිත බව එහි සංවිධායකයින් කල් ඇතිව දැන සිටි හෙයින්ම, ඔවුන්ට ලංකාවේ මෙන්ම කලාපීය හා ජාත්‍යන්තර තලයේ සිටින සිය සමකාලීනයන් හා එකට මුහුවෙමින් සාකච්ඡා කිරීමටත්, සහයෝගශීලීව කටයුතු කිරීමටත් දේශීය මට්ටමේ වේදිකාවක් ලබාදීම සඳහා පරිසරවේදීන් උදෙසාවූ සැසියක් පැවැත්වීමට ද පියවර ගෙන තිබිණි. එසේම මෙම සමුළුවේදී ශ්‍රී ලංකා පරිසර විද්‍යා සංගමය ( SLEA ) යන මැයෙන් පරිසරවේදීන්ගේ වෘත්තීය මට්ටමේ ඒකකයක් ඇරඹීමටද සංවිධායකයන් කටයුතු සලසා තිබිණි. එය පරිසර විද්‍යාව පිළිබඳ වූ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයේ (INTECOL) සංස්ථායික ලාංකිය සාමාජිකයාගේ භූමිකාව නිරූපණය කරනු ඇති බවට බලාපොරොත්තු වේ.

මේ වන විට පරිසර විද්‍යාව නැමැති පෘථුල විෂය ගෝලීය න්‍යාය පත්‍ර බහුතරයක කේන්ද්‍රීය ස්ථානය හිමිකරගෙන සිටින අතරම කලාපීය හා දේශීය න්‍යාය පත්‍රවලටද ඇතුළත් වී අවසන්ය. ඒ නීතිමය ගිවිසුම් ඔස්සේ මෙන්ම වඩාත් හරිත හෙටක් උදෙසා ගන්න සාමුහික ප්‍රයත්නයන්ගේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය. මේ කියන්නට යන ප්‍රධාන පෙළේ අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා පිළිගත් වෘත්තීය ඒකකයක් පිහිටුවීම අතිශයින්ම කාලෝචිතය. ඇත්ත වශයෙන්ම එවැනි වගකිව යුතු ඒකකයක් පිහිටුවිය යුතුව තිබුණේ මීට බොහෝ කලකට පෙරය.

1. ජාත්‍යන්තරයේ සහයෝගය ඇතිව හා මීළඟ පරම්පරාවේ පර්යේෂකයන්ගේ හැකියා වර්ධනය හරහා දේශීයව ක්‍රියාත්මකවන ජාත්‍යන්තරයේ පිළිගත් සමාජීය, සංස්කෘතිකමය වශයෙන් තිරසාර වූ සම්ප්‍රදායික කෘෂි පරිසර විද්‍යාත්මක පද්ධති පිළිබඳ දැනුම වර්ධනය කරගන්නා අතරවාරයේ නූතන පරිසර විද්‍යාත්මක හා ජෛව-භූවිද්‍යාත්මක පර්යේෂණයන් ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

2. එකිනෙකා අතර ප්‍රතිලාභ බෙදාහදා ගැනීම සඳහා ගෝලීය හා කලාපීය පරිසර විද්‍යාත්මක ජාල සමඟ සහායෝගීතාවන් හා සම්බන්ධතා ඇතිකර ගැනීම

3. හරිත ආර්ථික සංවර්ධන යුගයක් වෙත පියනැඟීමේ අරමුණින් ජෛව විවිධත්වය, පරිසර පද්ධති හා ඒවායේ වටිනාකම තක්සේරු කිරිමට මුල්තැන දෙන්නාවූ පරිසර පද්ධති ප්‍රතිෂ්ඨාපන හා සොබාදහම් සංරක්ෂණය කිරීමේ ව්‍යාපෘති ප්‍රවර්ධනය.

4. භෞමික, ජලජ, වෙරළබඩ පරිසර පද්ධතිවල ස්වභාවික ජෛවීය සම්පත් සංරක්ෂණය හා තිරසාර සංවර්ධනය උදෙසා ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රතිපත්ති හා ප්‍රකාශයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම හා සහාය ලබාදීම.

ශ්‍රී ලංකාවට අයත් මුහුදු කලාපය, වනජීවි වෙළෙඳාම, වනාන්තර එළි කිරීම, දේශගුණික විපර්යාස, හා ජෛවීය විවිධත්වය සම්බන්ධයෙන් ජාත්‍යන්තර හා කලාපීය නියෝජිතයන් විසින් මතුකරන වූ විමසීම්වලට විද්‍යාත්මකව පිළිගත හැකි පිළිතුරු ලබාදීම.

5. ක්ෂේත්‍ර ගවේෂණ කේන්ද්‍රකර ගත් පුහුණු වැඩසටහන් සැලසුම් කිරීම හා ක්‍රියාත්මක කිරීම හරහා සොබාදහම සංරක්ෂණය හා පරිසරය පිළිබඳ දැනුවත්භාවය ප්‍රවර්ධනය කිරීම.

6. පරිසරය හා ඈඳුණු ජාතික හා කලාපීය මට්ටමේ ගැටලුවලට විසඳුම් සොයා ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ වන පරිසර විද්‍යාත්මක සංවිධාන වඩාත් ශක්තිමත් කරමින් ඒවා සමඟ සහයෝගශීලීව හා සමෝධානාත්මක ලෙස කටයුතු කිරීම.

මෙකී අරමුණු සාක්ෂාත් කරගැනීමට ඒ ගැන උනන්දුවක් දක්වන වගකිව යුතු පිරිසගේ සහාය ලබා ගැනීමට, ශ්‍රී ලංකා පරිසර විද්‍යා සංගමය බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියි.

මර්මස්ථාන

ශ්‍රී ලංකාව යනු ඉන්දියාව සමඟ එකම මහද්වීප තටාකයක් බෙදා-හදා ගන්නා දිවයිනක් වන නිසාත්, ඉන්දියාවේ බටහිර කලාපය සමඟ එක්ව ගත්කල ගෝලීය වශයෙන් ජෛවීය විවිධත්වය බහුල මර්මස්ථානයක් ලෙස සැලකෙන නිසාත්, සංරක්ෂණය සම්බන්ධයෙන් දෙරටටම බලපාන ගැටලුවලට විසඳුම් ලබා ගැනීමට ජාත්‍යන්තරය සමඟ පවත්නා සබඳකම් ශක්තිමත් කරගනිමින් අලුත් සබඳකම් ඇතිකර ගැනීමට ඕනෑතරම් අවස්ථා නැතුවා නොවේ. අප දෙරට අතර හවුලේ තිබෙන මෙම ජෛවීය විවිධත්ව මර්මස්ථානයට බලපන්නා වූ පරිසර විද්‍යාව, ජෛව භූවිද්‍යාත්මක සාධක, හා තිරසාරත්ව විද්‍යාව මූලධර්ම යනු, පවත්නා දේශගුණික විපර්යාසයන් හමුවේ කඩිනම් අවධානයක් අවශ්‍යව තිබෙන විෂය පථයක් බව අවධාරණය කළ යුතුය.

එසේම අපේ දේශීය වැසි වනාන්තර, අග්නිදිග ආසියාතික කලාපීය වැසි වනාන්තරවලට ජෛව භූවිද්‍යාත්මකව හා පරිසර විද්‍යාත්මක වශයෙන් දක්වන සමානතා යනු ඒවායේ දිගු කාලීන තිරසාරත්වය හා මහජනතාවගේ ජීවිකාවන් කෙරෙහි ඉන් ඇතිකරන බලපෑම සම්බන්ධයෙන් ඒකාබද්ධ විද්‍යාත්මක විමර්ෂණ ඕනෑකරන පුළුල් විෂයකි. විශේෂයෙන්ම දැනට ලොව මුහුණ දෙමින් සිටින ‘එල් නිනෝ‘ (දිගු කාලීනව නිවර්තන පැසිෆික් මුහුදු කලාපයේ මතුපිට ස්ථරයේ උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය මට්ටමට වඩා ඉහළ යාමේ සංසිද්ධිය) හා එහි ප්‍රමිති විරුද්ධය වන ‘ලා නිනා‘ (දිගුකාලීනව නිවර්තන පැසිෆික් මුහුදු කලාපයේ මතුපිට ස්ථරයේ උෂ්ණත්වය සාමාන්‍ය මට්ටමට වඩා පහළ යාමේ සංසිද්ධිය) වැනි දේශගුණික විෂමතා හමුවේ මෙය කාලීන අවශ්‍යතාවක් බවට පත්ව තිබේ.

පසුගියදා නිමාව දුටු, ශ්‍රී ලංකාවේ හාපුරා කියා පවත්වන ලද ATBC සමුළුව වූ කලී අප කලාපය මතු නොව සමස්ත ලෝකයම ජීවත්වීමට වඩාත් හිතකර ස්ථානයක් බවට පත් කරලීම සඳහා අපෙන් අවශ්‍ය දායකත්වය ලබාදීමට, විශේෂකොටම අනාගත පරම්පරාවේ ජීවවිද්‍යාඥයින් හා පරිසර විද්‍යාඥයන්ට ඒ සඳහා එකිනෙකාගේ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් ඉගෙන ගැනීමට අවස්ථා සුලබව සපයා දුන් පීඨිකාවක් බව කිව යුතුය.

(මෙම වැඩසටහන් පිළිබඳ වාර්තාව https://germanwatchorg/sites/gemanwatch.org/files/Global %20Climate%20Risk%20Index%2019_2.pdf වෙත පිවිස ලබාගත හැකිය.)

(පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ගෞරව සහිතව විශ්‍රාමලත් මහාචාර්යවරයෙකු වන ආචාර්ය නිමල් ගුණතිලක මහතා විසින් 09/09/2019 දින ඩේලි නිව්ස් පුවත්පතේ පළකොට තිබූ "Can Sri Lanka survive Climate Change"නමැති ලිපිය ඇසුරිණි.)

පරිවර්තනය
රුක්ලන්ති පෙරේරා

ඔහු, සිහින්, උස් සිරුරක් ඇති, තුනීවට වැවුණු හිසකෙස් නිරතුරුවම කොටට කැපූ, මැදි වියේ මිනිසකු විය. බළල් ඇස් ඇති ඔහු මද ගොතයක් ඇත්තකු ද වූයේය. උප්පැන්න සහතිකයේ ලියැවී ඇති ඔහුගේ සම්පූර්ණ නාමය, ‘රන්කොත් ගෙදර ගුණදාස’ විය.

එහෙත් බොහෝ දෙනකු ඔහු නැති තැන හඳුන්වනු ලැබුවේ ‘කුලප්පුවා’ යනුවෙනි. ගුණදාස ‘කුලප්පුවා’ බවට පත් වූයේ කෙසේදැයි යම් කිසි අයකු, ඇසුවහොත් ඇසූ පිරූ තැන් ඇති වැඩිහිටියෝ මෙසේ පවසති.

“ඇයි බාං ඕක අහන්න තරං කජ්ජක්ද? ඔය ගුණදාසයා හැම වෙලේම වැඩක් ඇතුවත්, නැතුවත් කුලප්පු වෙච්ච මී හරකෙක් වගෙයි නෙව ඉන්නෙ. අනික මේකට ඇහැට කනට පේන ගැටිස්සියක් තියා කසාද බැඳපු තලත්තෑනි ගෑනු පරාණයක්වත් පේන්න බැහැනෙ. ඒකයි ඌට කුලප්පුවා කියන්නෙ. හැබෑටම හරි ජාති නම නේද ඌට වැටුණේ?”

එක් දහස් නවසිය හැත්තෑව අවුරුද්ද වන විට ‘ගුණදාස’ විසි හැවිරිදි ගජ ඉලන්දාරියකු විය. පහේ පංතියටවත් නොගිය ද, දන්නා කර්මාන්තයක් නැතිව ද, ජැන්ඩියට හැඳ-පැළඳ පුරසාරම් දෙඩීමට ඔහු තරම් සමතෙක් ගමේ සිටියේ නැත.

හැත්තෑව දශකයේ මැද හරියේ ඇති වූ සාගත කාලයේ මිනිසුන්ට ජීවත් වීම බෙහෙවින් අසීරු විය. කුකුළු හොරකම, කෙසෙල් කැන් කැපීම, පමණක් නොව අම්මා, මුත්තා කාලයේවත් කිසිවකු අසා නොතිබූ පැසුණු ගොයම් පවා හොරෙන් කපාගෙන ගිය බවට ද වාර්තා පළ විය.

මේ කාලයේ ගුණදාස ද ඉඳහිට සොරමැරකම්වලට හවුල් විය. ඇතැම් නිවෙස්වල සිටුවා තිබූ බතල සහ කහ පාත්ති පවා ගලවාගෙන ගියේ ඔහු යැයි සැක කෙරිණි. කුකුළන් හොරකම් කළ විට බොහෝ ගෙහිමියෝ නොපමාව දේවාලයකට ගොස්, සොරුන් හැඳි ගෑවී යන්නැයි යාතිකා කළහ. මෙම කටයුත්ත නිශ්ප්‍රභ කිරීමටද එකල සොරු නින්දිත උපායක් යොදා ගත්හ. එනම් සොරා ගන්නා ලද කුකුළෙකුගේ බෙල්ල කඩා, එම නිවසේ බීමට ජලය ගන්නා ළිඳට දමා යාමයි. ඒ ගැන හාංකාවිසියක් නොදන්නා බැවින්, එම නිවසේ ගෘහනියෝ ළිඳෙන් වතුර ගෙන ඉවුම් පිහුම් කටයුතු කළහ. එවිට සොරුන්ට විපතක් කර දෙන මෙන් දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලූ දඬුවම ගෙහිමියන් වෙතම පාරා වළල්ලක් සේ පැමිණෙන බවට විශ්වාසයක් විය.

“අපේ කුකුළු කොටුවම හොරෙන් කාලා වඳ කළේ ඔය කුලප්පුවාමයි. අනේ ඕකට නම් වැහි නැති හෙණ පාත්වෙන්ට ඕනෑ.”

එසේ ශාප කළේ ගුණදාසගේ නිවස අසලම උන්, ගුරුවරියකි. ඇගේ සැමියා මේ කාලයේ බොහෝ දුර ඈත පාසලකට මාරුවීම් ලබාගොස් සිටියේ ය. එම ගුරුවරියගේ වත්තේ කහ පාත්තිවල අල පවා ගලවාගෙන ගියේ ‘ගුණදාස’ බව ඇගේ ඒකායන විශ්වාසය විය.

තවත් වසර කීපයක් ගත වෙද්දී ‘ගුණදාස’ ගැන අරුම පුදුම පුවතක් වාර්තා විය. එනම් ‘නීලා’ නම් නුදුරු ගමක සිසුවියක් සමඟ හාද වී සිටි ‘ගුණදාස’ පාසැල් ඇඳුමින්ම සිටි ඈ කැටුව පලා ගිය බවයි. ‘නීලා’ ගේ පවුලේ එකම බලාපොරොත්තුව ඇය ඉහළට අධ්‍යාපනය ලබනු ඇතිය යන්නයි. එහෙත් ඒ පැතුම් සියල්ල බිඳ වැටුණේ සබන් බෝල මෙනි.

“අනේ අලුත් නුවර දෙයි හාමුදුරුවනේ, කෙල්ල ඉගෙනගන්න දස්ස නිසයි ටවුමෙ බාලිකාවටම ඇරියේ. අනේ අර මදාවිකාරයා එක්ක හැංගිලා යන්න තරං මේකි එළදෙනක් වෙයි කියලා අපි හීනෙකින්වත් හිතුවෙ නෑ.!”

“ඔවුන් දෙන්නා කොහෙ හිටියත් කමක් නෑ. හොයාගෙන ගිහිං බාවනවා. ආයෙ ඕකට යහතිං බත් කන්ට අපි ඉඩ දෙන්නෙ නෑ.!”

ඇගේ පියාද මව ද, සොහොයුරු සොහොයුරියෝ ද එකවර යුද ප්‍රකාශ කළහ. ඒ නිසාම ‘ගුණදාස’ සිය ළපටි බිරිය වූ ‘නීලා’ ද කැටුව රාජාංගනය පැත්තේ හෝටලයක නැවතී බැල මෙහෙවර කරමින් දුක සේ ජීවත් විය. ඒ අතර ගම්මාන දෙක අතර මේ කාරණය නිසා හටගත් ගැටුම, දෙතුන් දෙනකුගේ ජීවිත විනාශයෙන් තොරව බේරුම් කරගත හැකිවීම කාගේත් සැනසිල්ලට හේතු වූයේ ය.

හැත්තෑවේ දශකයේ අගභාගය ගෙවී ගියේ මහ මැතිවරණයකින් අලුත් ආණ්ඩුවක් බලයට පත්වීමෙන් පසුවය. එකා දෙන්නා මැද පෙරදිග රැකියාවන් වෙත සේන්දු වූයේ ද මේ කාලයේ ය. වසර ගණනාවක් තැන, නොතැන වැටී උන් ‘ගුණදාස’ සහ ‘නීලා’ යළි ගම් දොරට පැමිණියේ මේ අල්ල පනල්ලේ ය.

“ආං බලාපියව්කො කුලප්පුවයි ගෑනියි ගමට ඇවිත්. උන්ට කියන්න තරං සරුවක් නං නෑ. ඒත් ඉතිං අපූරු කොලු පැටව් දෙන්නෙක් නං ඉන්නවා.”

පෘෂ්ටිමත් සිරුරකට හිමිකම් කියූ ‘නීලා’ මේ වන විට බෙහෙවින් වැහැරී සිටියාය. ඇගේ මුහුණේ දැඩි පසුතැවීමක ලකුණු දැකිය හැකි විය. කෙසේ වෙතත් ඔවුහු පසු කාලයක දී තරමක ගෙපැලක් අටවා ගත්හ. පොල් අතු සෙවිළි කළ නිවහනේ ගොම්මැටි ගාන ලද්දේ ‘නීලා’ විසිනි.

“ගෙහුං බලාපියව්... දොස්තර නෝනා කෙනෙක් වෙන්ට හිතා උන්නු ගෑනි... ආං කඩමළු චීත්ත හැට්ට ඇඳගෙන ගොම ‍ගානවා. හනේ ඉතිං ටවුමේ බාලිකාවට ගිය කෙළීට වෙච්ච වින්නැහියක්.”

තවත් වසරක් හමාරක් ගත වෙන්නට ඇත. මේ අතරේ ‘ගුණදාස’ අලුත් රස්සාවක් ආරම්භ කළේය. එනම් ගමේ කොටුවල හැදෙන එළවළු ආසන්න නගරයට රැගෙන යාමේ අතරමැදි වෙළෙන්දකු ලෙසිනි.

“පේනවා නේද හොඳ බාරියාවකට කොරන්ඩ පුළුහං දේ. ඔය කුලප්පුවාට මළ පොතේ අකුරක් බෑ. ගාණක් හදන්ට දන්නෙ නෑ. ඒත් බොලව් උගෙ ගෑනි යසට ගණං හදනවලු. ඔය බිස්නස් එක පිටිපස්සෙ ඉන්නෙ ඒකි තමයි.”

එළවළු මිලදී ගැනීමේ වෙළෙඳාම සාර්ථකව කරගෙන යාමට ගුණදාසට හැකි විය. තවත් ටික කාලයක් ගිය විට ඔහු වී මිලදී ගැනීමට ද පටන් ගත්තේ ය. පොළොන්නරුව පැත්තේ කුඹුරු අස්වනු කැපෙන කාලයට පිරිසක් සමඟ එහි ගිය ගුණදාස වී මිලට ගෙන, උඩරට වී මෝල් කරා ගෙන ආවේය. මෙහිදී මුස්ලිම් ජාතික වෙළෙන්ඳන් සමඟ ඉතා හිතවත්ව කටයුතු කිරීමට ඔහු සමත් විය.

වී අලෙවිය නොසිතූ ලෙස සාර විය. ලොරි රථ හත අට ගමට ආවේය. සුදු සරම හා සුදු කමිසයෙන් මනාව සැරසුණු ගුණදාසගේ වමතේ රන් ආලේපිත ඔර්ලෝසුවක් විය. කමිසයේ කුණු තැවරීම වළක්වා ගැනීමට ත්‍රිකෝණාකාරව නවන ලද ලේන්සුවක් ගෙල පැළඳ සිටියේය.

“කුලප්පුවට වාසනාව පෑදුණා. ඇයි යකෝ මළපොතේ අකුරක් බැරි එකාට බාලිකාවට ගිය නෝනා කෙනෙක් ඉන්නකොට රට රාජ්ජෙ අල්ලන්ට බැරියැ...”

‘ගුණදාස’ පොල් අතු පැල තිබූ තැන මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ රට උළු නිවසක් තැනුවේය. වෙළෙඳාම සරුසාර වීමත් සමඟම ඔහුගේ පුරසාරම් දෙඩීම ද වැඩි විය.

“මේකෙ ඉන්න එවුන් දන්නෙ නෑ. දැං මගේ වී බිස්නස් එක නැගලා යනවා. රයිට් ද වයිට්! මගේ වී ලොරි මුළු අග්නිදිග ආසියාවටම වී ඇන්න යනවා! තව ටික කාලෙකිං මං ඕස්ට්‍රේලියාවට, ඇමරිකාවටත් වී පටවනවා. මං ගහනවා මෙතන තට්ටු හතේ ගෙයක්!”

මෙසේ පුරසාරම් දොඩවන විට එසේ නොකරන්නැයි උපදෙස් දෙන සිය බිරියට පවා අසැබි වදනින් බණින්නට ‘ගුණදාස’ පසුබට නොවීය. ඔහු කටගොන්නක් බීගත් විට ‘අග්නිදිග ආසියාවට’ ලොරි රථ යවන බව කෑ ගසා කීවේය.

“‍කුලප්පුවා මේ ලෝකෙ රටවල් ගැන දන්නෙ මොනවද? ‘අග්නිදිග ආසියාව’ කියන වචනෙ නං ගෑනිගෙන් අල්ලගන්න ඇති. අම්මප මෙහෙමත් නාඩගං.”

එහෙත් දවසින් දවස ගුණදාසගේ කියවිල්ල උග්‍ර වූයේ ය. විශේෂයෙන් වී ලොරි පටවා නිවසට පැමිණ, කටගොන්නක් මත්පැන් බී ගත් විට ඔහු තරම් පොහොසතෙක් මුළු ලොවේම නැති වූවා සේය.

“ඕං අහගනිල්ල අද මං ඌරු මස් කිලෝ තුනක් ගෙනාවා. මයෙ කොල්ලොයි, ගෑනියි රජ සැප විඳිනවා. හෙට ආයෙ හරක් මස් ගේනවා. අනිද්දට පීකුදු ගේනවා. ඉන් අනිද්දට එළු මස්. කාටද මෙහෙම කන්ට පුළුවං”

1986 අවුරුද්දේ එක්තරා දිනයක නගරයේ ප්‍රකට බාලිකා විදුහලකට ගිය දැරියක්, බස් රථයට හසුවී අවාසනාවන්ත ලෙස මියගිය බව සැලවිය. උසස් පෙළ ජීව විද්‍යා අංශයේ උගත් ඇය ගුරු යුවළකගේ තෙවැනි දරුවා විය. එම සිසුවිය උගත්තේ, ගුණදාසගේ නිවස ඉදිරිපිට තිබූ ගුරු යුවළගේ දියණිය උගන්නා පංතියේමය. හඬා වැළපෙමින් නිවසට පැමිණි ඇය සිය යෙහෙළියගේ හදිසි අභාවය ගැන දැනුම් දුන්නාය. මේ වනවිට බොහෝ දෙනෙක් මේ අනතුර ගැන දැන, දැඩි කම්පාවට පත්ව උන්හ.

එදින රාත්‍රියේ කටගොන්නක් බීගත් ගුණදාසගේ නන්දෙඩවිල්ලට අලුත් කාරණා එක් වී තිබුණේය. තමන් කලකට පෙර මුළු කුකුල් කොටුවම වඳ කළ, කහ පාත්ති හොරෙන් ගැලවූ නිවසේ දියණිය නගරයේ බාලිකාවේ උගන්නා බව ඔහු සහසුද්දෙන් දැන උන්නේය.

“ඕන්න ආරංචි වුණා නේද? මෙහෙ උන්ට ඕනෑ වුණේ මේ තරම් ඉස්කෝල තියෙද්දි ටවුමේ බාලිකාවටම යන්ට... බාලිකාවටම යන්ට...! මොකද වු‍ණේ? බස් එකෙන් බහිද්දි වැටුණා. ඒ රෝදෙටම ඔළුව යට වුණා. පටාස් ගාලා ඔළු කට්ට බිඳුණා... හහ්... හහ්... හා ... ඕවා හොඳ පාඩං... පලයල්ලා... තවත් ඉතිං... බාලිකාවටම පලයල්ලා!”

Tiniwick 2705@gmail.com

යුධගනාව හංදිය ත්‍රිරෝදරථ සංගමය

අපේ රථ ගාල් කරන්න නිශ්චිත ස්ථානයක් වෙන් කරලා නෑ. ඒ ස්ථානවල පොදු පහසුකම් කිසිවක් නෑ. අඩුම තරමේ වතුර ටිකක් බොන්න ජලකරාමයක් නෑ. වැසිකිළි කැසිකිළි පහසුකම් නෑ. පසුගිය යුද සමයේ බුත්තලට ත්‍රස්තවාදී තර්ජන එල්ලවෙද්දී ත්‍රිරෝද රථ සංගම් හා වෑන් රථ රියැදුරන් තමයි ත්‍රස්තවාදීන් සම්බන්ධ තොරතුරු ලබාදීලා ඔවුන් නීතියේ රැහැනට කොටු කරගන්නට ආරක්ෂක අංශවලට සහය ලබාදුන්නේ. අපේ සේවාව ජනතාවට අත්‍යවශ්‍යයි. මේක විධිමත් කරලා සේවාවක් වෘත්තියක් බවට පත්කරලා නියාමනයක් ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් හදලා මේ රියැදුරන්ගේ සේවය රටට ලබාදෙන්න කටයුතු කළ යුතුයි. මේ වෘත්තියෙන් බොහෝ පිරිසක් ඈත්වෙමින් ඉන්නවා. වෘත්තියට කණකොකා හඬමින් තිබෙනවා.

ඌව පළාතේ මොනරාගල දිස්ත්‍රික්කය තුළ පිහිටි ඓතිහාසික සිද්ධස්ථාන අතරින් බුත්තල යුධගනාව රජමහා විහාරයට සුවිශේෂී තැනක් හිමිවන්නේ නිතැතිනි. වැල්ලවාය මොනරාගල මාර්ගයේ යුධගනාව මංසන්ධියේ සිට කිලෝමිටර් දෙකක් පමණ නුදුරින් පිහිටි මෙම ඓතිහාසික දාගැබ වර්තමානයේ ඌවේ ඇති එකම විශාලතම චෛත්‍යය ද වේ.

ක්‍රිස්තු පුර්ව දෙවන ශත වර්ෂයේදී දුටුගැමුණු සද්ධාතිස්ස දෙසොහොයුරන් අතර සිදුවු යුද්ධය සිහිවිම සඳහාත් එමගින් ඇති වූ සිත්තැවුල දුරලීම සඳහාත් ‍මෙම චෛත්‍යය නිර්මාණය කර ඇති බව ඉතිහාස කතාවල සඳහන් වේ. සද්ධාතිස්ස හා මහා පරාක්‍රමබාහු යන රජවරුන් විසින් යුග දෙකකදි මෙම දාගැබ ඉදිකර ඇති අතර මහානාග රජතුමා විසින් කරවන ලද චුලාංගනිය විහාර සංකිර්ණයත් නිශ්ශංකමල්ල රජු විසින් පිහිට වු ශිලා ලේඛනය ඇතුළු පුරාවස්තු රාශියක් මේ ඓතිහාසික ස්ථානය පුරා දක්නට ලැබේ.

එවන් ඓතිහාසික පුරවරයක් කේන්ද්‍ර කරගනිමින් පිහිටා ඇති යුධගනාව ත්‍රිරෝද රථ මිතුරන්ගේ එකමුතුව ගම්මාන හතරක ස්ථානගත වෙමින් ක්‍රියාත්මක වන්නේ අන්‍යෝන්‍ය සුහදතාවය මිතුරුකම රැකියාව සියල්ල සුහදශීලිව බෙදාහදාගනිමිනි.

සියයකට ආසන්න රියැදුරන් පිරිසකගෙන් සැදුම්ලත් මෙම ත්‍රිරෝද රථ එකමුතුවේ මිතුරන් යුධගනාව මංසන්ධීය, බුත්තල මුලික රෝහල අසල, පුහුල්කොටුව, උනාවටුන බුරුතහංදිය හා යුධගනාව විහාරස්ථානය ආසන්නයේ තම නැවතුම්පොළවල් පවත්වාගෙන යති.

ඌව පළාතේ කිසිදු ත්‍රිරෝද රථ සංගමයකට නොදෙවෙනි වත්කම් ප්‍රමාණයක්, ප්‍රතිලාභ ප්‍රමාණයක් සහ ණය පහසුකම් ඇතුළු වරප්‍රසාද රැසක් ලබාදෙන මෙම සංගමයේ ක්‍රියාකාරිත්වය සම්බන්ධයෙන් අදහස් දක්වන බුත්තල සිවිල් සමාජ සම්මේලනයේ ලේකම් හා බුත්තල පාසල් ළමයින් ප්‍රවාහන සංගමයේ සභාපති හා සිමාසහිත යුධගනාව හංදිය ත්‍රිරෝද රථ සංගමයේ විමල් ජයසේකර මහතා.

"පළමුවෙන්ම අපි ගැන කතාකරන්න අවස්ථාවක් ලබාදීම සම්න්ධයෙන් ඔබ පුවත්පතට විශේෂ ස්තූතියක් පළ කළ යුතුයි. වසර 11ක් සපිරෙන අපේ සංගමයේ මේ වනවිට ක්‍රියාකාරී සාමාජිකයින් 50කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ඉන්නවා.

පවුල්වල සාමාජිකයින් අටසියයකට ආසන්නයි. කාට පිහිට වුණත් අපිට පිහිට වෙන්න කවුරුවත් නැති නිසා තමයි අපි මේ සංගමයක් හදාගත්තේ. සමිතියේ මුල්‍ය වත්කම් ප්‍රමාණය රුපියල් ලක්ෂ දහය ඉක්මවනවා. සාමාජිකයින් වෙනුවෙන් පවුලේ සාමාජිකයින් වෙනුවෙන් ගමේ අබල දුබල වුණ අසරණ අහිංසක අයට වගේම දක්ෂ දුවා දරුවන් වෙනුවෙනුත් සුවිශේෂී ප්‍රතිලාභ රැසක් ලබාදෙන අපි මේ වෙනකොට සමිතියේ සාමාජිකයින්ගෙන් අයකළ මාසික සාමාජික මුදල් පවා එකතු කිරිම නවතා එය අප විසින්ම තැන්පත් කරනවා. ඒ විතරක් නෙවෙයි ණය යෝජනා ක්‍රම දෙකක් ක්‍රියාත්මක වෙනවා.

ලක්ෂ පහකට අධික මුදලක් සාමාජිකයින් ණය වශයෙන් ලබාගෙන තියෙනවා. සමාජ සේවාවන් අතර අමිතානන්ද හාමුදුරුවන් වැඩමවලා රූපවාහිනි නාලිකාවක් ඔස්සේ ධර්ම දේශනාවක් පැවැත්වූවා. කුමාරගම පාසලේ දරුවන්ට පොත්පත් ඇතුළු පාසල් උපකරණ ලබාදුන්නා. බුත්තල දිසා රෝහලේ වහල ප්‍රතිසංස්කරණය කළා. සතුටු පවුල නමින් සාමාජික පවුල්වල පිරිස් වෙනුවෙන් සතුට කඳවුරක් වාර්ෂිකව පවත්වනවා. අපි විසින් ගොඩනඟාගත් මුදලෙන් අපි කාටත් දැනෙන සමාජ සේවයක් කරනවා. ප්‍රදේශයේ සියලු රාජ්‍ය ආයතන අප සමඟ ඉතා මිත්‍රශීලිව කටයුතු කරනවා. විශේෂයෙන්ම පොලිසිය අපිත් එක්ක දැඩි මිත්‍රශිලි ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරනවා. අපේ සංගමයේ සාමාජිකයින්ට හොඳ විනයක් තියෙනවා. සංගමය ශක්තිමත් විමට ප්‍රධාන හේතුව ද එයයි.

අපි වෙනුවෙන් හඬක් නඟන්න අද වෙනතුරු කවුරුවත් ඉදිරිපත් වෙලා නෑ. ජීවන වියදම දිනපතා ම ඉහළ යනවා. මොන ආණ්ඩුව ආවත් බඩු මිළ ඉහළ යන එක නතර වෙලා නෑ. තෙල් මිලත් එහෙමයි. ඒවා ඉහළ යන්න යන්න ඇඬෙන්නේ අපිට. අපි හැමදාමත් එකතැනමයි.

අපිට තියෙන ප්‍රශ්න අතිවිශාලයි. අවුරුදු දහයකට අධීක කාලයක ඉඳලා කුලී ගමනක් වෙනුවෙන් අයකරන මුදල රුපියල් පනහ අද වෙනතුරු වැඩිවෙලා නෑ. වාහන අමතර කොටස් අහස උසට යනවා. ඒවායේ පාලන මිලක් නෑ. බාල බඩු හැමතැනම තියෙනවා. ලීසිං කම්පැනිවලින් වාරිකයක් දෙකක් හිඟ වුණාම වාහන පැහැරගන්නවා. සමහර අවස්ථාවල පොලිසියත් ලිසිං කම්පැනිවලට උදව්කරනවා. අතුරු පාරවල් සියල්ල අබලන් වෙලා. අපි එකම වෘත්තියක් වෙනුවෙන් කොටුවුණ පිරිසක් නෙවෙයි. මෙතන උපාධිය තියෙන උසස්පෙළ සමත් විවිධ වෘත්තිය සුදුසුකම් තියෙන පිරිස් ඉන්නවා. අද වෙනකොට අපේ සාමාජිකයින් දැඩි ලෙස අසරණ වෙලා. සමහර වෙලාවට හවසට හාල් කිලෝ එක ගෙනියන්න මුදල් නැතිවෙනවා. සමාජ අසාධාරණයට ලක්වෙන වෙලාවල් අනන්තයි.

අපේ රථ ගාල් කරන්න නිශ්චිත ස්ථානයක් වෙන් කරලා නෑ. ඒ ස්ථානවල පොදු පහසුකම් කිසිවක් නෑ. අඩුම තරමේ වතුර ටිකක් බොන්න ජලකරාමයක් නෑ. වැසිකිළි කැසිකිළි පහසුකම් නෑ. පසුගිය යුද සමයේ බුත්තලට ත්‍රස්තවාදී තර්ජන එල්ලවෙද්දී ත්‍රිරෝද රථ සංගම් හා වෑන් රථ රියැදුරන් තමයි ත්‍රස්තවාදීන් සම්බන්ධ තොරතුරු ලබාදීලා ඔවුන් නීතියේ රැහැනට කොටු කරගන්නට ආරක්ෂක අංශවලට සහය ලබාදුන්නේ. අපේ සේවාව ජනතාවට අත්‍යවශ්‍යයි. මේක විධිමත් කරලා සේවාවක් වෘත්තියක් බවට පත්කරලා නියාමනයක් ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් හදලා මේ රියැදුරන්ගේ සේවය රටට ලබාදෙන්න කටයුතු කළ යුතුයි. මේ වෘත්තියෙන් බොහෝ පිරිසක් ඈත්වෙමින් ඉන්නවා. වෘත්තියට කණකොකා හඬමින් තිබෙනවා.

ඉවසුවා ඇති දැන්වත් මේ පණිවිඩය රටට යන්න ඕනේ. අපි ඇත්තටම අසරණ වෙලා ඉන්නේ. දිවයින පුරා මේ රැකියාව කරන ලක්ෂ දහයකට අධික පිරිසක් ඉන්නවා. අපි එකට එකතුවුණොත් ලොකු බලයක්. මේ අපි වෙනුවෙන් හඬක් නඟන්න හොඳම කාලයයි.

සටහන සහ ඡායාරූප
ජී.අයි.ආර්. ගරුසිංහ
වැල්ලවාය විශේෂ

සංස්කරණය
චතුමී පිටිපන

හොරොව්පතාන ප්‍රදේශයේ සාමනේර හිමිවරුන් දෙදෙනකුට කළ පහරදීම ජනමාධ්‍ය මඟින් ප්‍රචාරය වීමත් සමඟ එවැනි දර්ශන නැවත නැවත ප්‍රචාරය කිරීමෙන් වළකින ලෙස ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය සියලුම මාධ්‍යවලින් ඉල්ලීමක් කළේය.

අපයෝජනයට ලක්වෙන දරුවන් එකී දර්ශන නැවත නැවත දැකීමෙන් මානසික අපයෝජනයට ලක්වෙන බවත් සමාජයේ වෙනත් පීඩනවලට ලක්වීමට ඉඩ ඇති බවත් ළමා ආරක්ෂක අධිකාරිය පවසයි.

අධිකාරිය එම ඉල්ලීමක් කරන්නේ ද්විතීයික වින්දිතභාවයට පත්වීමෙන් දරුවන් ආරක්ෂා කරගැනීමටය. මේ ඉල්ලීම කොතෙක් දුරට සාධාරණද? ළමා අපයෝජකයන් නීතියේ රැහැනට අසු කර දීමට ජනමාධ්‍ය කටයුතු කළ යුත්තේ කිනම් පදනමක සිටද? එතැනදී ආරක්ෂා විය යුතු ආචාර ධර්ම මොනවාද යනාදී ගැටලු සම්බන්ධයෙන් විද්වතුන් දක්වන අදහස් වෙනුවෙන් අද දේශපාලන කොලෝසියම වෙන්වේ.

***********************

දඬුවමට ප්‍රචාරයක් ලැබුණේ නෑ

ජාතික ළමා ආරක්ෂක අධිකාරියේ සභාපති, නීතීඥ. එච්. එම්. අබයරත්න

අපයෝජනයට ලක්වූ දරුවන්ගේ සිදුවීම් නැවත නැවත මාධ්‍යයෙන් ප්‍රචාරය කරන්න එපා කියලා අපි ඉල්ලීමක් කළා. මේ ඉල්ලීමට ආසන්නම සිදුවීම වුණේ හොරොව්පතාන සාමණේර හිමිවරුන්ට පහර දීම. මේ සිදුවීම නිරන්තරයෙන් පෙන්වන කොට ඒ දරුවන් නැවත නැවත මානසික අපයෝජනයට ලක්වෙනවා. අපි ඒකට කියන්නේ ද්විතීයික වින්දිතභාවය කියලයි. මේ විදියට නැවත නැවත දරුවන්ගේ අපයෝජන පෙන්වන කොට දරුවන්ගේ මුහුණු සමාජය හඳුනාගන්නවා.

 එතැනදී දරුවන්ට පාරේ බැහැලා යන්න බැරි තත්ත්වයක් ඇති වෙනවා. උසාවියට පවා දරුවන් ඉදිරිපත් නොකර වීඩියෝ පටවලින් දරුවන් පිළිබඳ සාක්ෂි ඉදිරිපත් කරන්නේ දරුවන්ගේ මානසිකත්වය හා පෞද්ගලිකත්වය ආරක්ෂා කිරීමටයි. ඒ නිසා දරුවන් සම්බන්ධයෙන් මෙවැනි සිදුවීම් නැවත නැවත ප්‍රචාරය කිරීමෙන් වලකින්න ඕනේ. නැති නම් දරුවන්ට වෙන මේ මානසික අපයෝජනය වළක්වා ගන්න බැරි වෙනවා. මානසික අපයෝජනයෙන් දරුවන්ට සිදුවෙන හානිය කවුරුත් තක්සේරු කරන්නේ නෑ.

මෙතැනදී වැරදිකරුට දඬුවම් ලැබිය යුතුයි. හොරොව්පතාන සිදුවීමේදී වුවත් ඒ වැරදිකරුට දුන් දඬුවම මාස තුනක සිර දඬුවමකට යටත්ව ගෙවෙන්න නියම කළා. නමුත් ඒ දඬුවම ගැන නිසි ප්‍රචාරයක් ලැබුණේ නෑ. නිතර ප්‍රචාරය කළ යුතුවන්නේ දඬුවම ගැන. එහිදී සමාජයේ අනෙක් අය වැරැද්දක් කරන්න කලින් යම් දඬුවමට බියෙන්වත් තරමකට හෝ වරද නොකර ඉන්න පුළුවන්.

සමාජයේ විවිධ පුද්ගලයන් වගේම ජනමාධ්‍යයත් දරුවන් අපයෝජනයට ලක්කරනවා. රියැලිටි ෂෝවලින් දරුවන් අපයෝජනයට ලක්වෙන බව අපට පේනවා. නීතියෙන් පවා තහනම් දේවල් ඒවායේ සිද්ධ වෙනවා. අපි දැන් ඒවා වළක්වන්න ජාතික ළමා ප්‍රතිපත්තියක් සූදානම් කර තිබෙනවා. එය ඉක්මනින් කැබිනට් අනුමැතියට ඉදිරිපත් කරනවා. එහිදී රියැලිටි වැඩසටහන්වලට අනිවාර්යෙන්ම දරුවන් ගැන විද්‍යාත්මකව හදාරපු කෙනෙක් ඉන්න ඕනේ. ජාතික ළමා ප්‍රතිපත්තියේ ඇති එක කරුණක් විතරයි ඒ. අනෙක මේ රියැලිටි ෂෝවල, දරුවන් ඉතා භයානක විදියට කරකැවීම වගේ දේ සිදුවෙනවා.

දරුවන්ගේ ආරක්ෂාවට එය තර්ජනයක්. ඒවා නැවැත්විය යුතුයි. දරුවන් ගැන ගන්න තීරණ ගන්න අවස්ථාවලදී දරුවන් සම්බන්ධයෙන් ඉතා ගැඹුරු අවබෝධයක් තියෙන කෙනෙක් ඉන්න ඕනේ. මොකද ඔයාට සින්දු කියන්න බෑ කියලා මේ වැඩසටහනකදී දරුවගේ මුහුණටම කිව්වොත් ඒක දරුවන්ගේ පෞරුෂත්වයට බලපානවා. ඒ නිසා දරුවන් ගැන බුද්ධිමත්ව තීරණ ගන්න ඕනේ.

අපේ රටේ අවුරුදු දහඅටෙන් පස්සේ තමයි හුඟක් දේ කරන්නේ. ඒ ඡන්ද අපේක්ෂාවෙන්. නමුත් දරුවන්ට දේවල් කරන්න ඕනේ දහඅටට කලින්. අපේ රට අයවැයෙන් පවා දරුවන් වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන්නේ හරිම අඩුවෙන්. නිසි වයසෙදී දරුවන්ට නිසි ආයෝජනය කරනවා නම් දිළිඳු සහනාධාර දෙන්න වෙන්නේ නෑ. ළමා කාලයේ නියම ආයෝජනය කරනවා නම් අපේ රට මීට වඩා දියුණු කරන්න පුළුවන්.

අවුරුදු විස්ස වෙනතුරු ළමයින්ට ලැබෙන්න ඕනේ දේවල් හයක් තියෙනවා. ආදරය, ආරක්ෂාව, ආහාර, අධ්‍යාපනය, ඇඳුම්, සෞඛ්‍යය කියන දේ අනිවාර්යෙන් දිය යුතුයි. මේ දේවල් දරුවන්ට හරියට ලැබෙනවා නම් අවුරුදු දහ අටෙන් පස්සේ ලොකු ආයෝජන කරන්න වෙන්නේ නෑ. නමුත් මේ දේවල් දරුවන්ට දෙන්න අපේ රට අයෝජනය කරන්නේ මොන තරම් දුරටද? ඒ නිසා එක ආයතනයකට විතරක් දරුවන් රකින්න බෑ. ඒ කටයුත්තට මුළු රටම එකතු වෙන්න ඕනේ.

සුමේධා නවරත්න

***********************

ළමා වැඩසටහන් මඟිනුත් අපයෝජන සිදු වෙනවා

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ අධ්‍යාපන මනෝ විද්‍යා අධ්‍යයනාංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචර්ය චින්තක චන්ද්‍රකුමාර

ළමා හිංසන සමාජයෙන් පමණක් නොව මුළු ලෝකයෙන්ම ප්‍රතික්ෂේප වුණ දෙයක්. ළමා වියේදී හිංසනයට ගොදුරු වෙන දරුවෙක් ඇතැම් විට වැඩිහිටි වියේදී විවිධ මානසික ප්‍රශ්නවලට ලක්වෙන්න ඉඩ තියෙනවා. ඒ වගේම ළමා කාලයේදී විදින අමිහිරි සිදුවීම් වැඩිහිටි වියේදී සමාජයට මුහුණ දීමේ දී විවිධ අයුරින් බලපානවා. මුල් ළමා වියෙන් පසු වසර කිහිපයක් යන තෙක් දරුවකුගේ මනස හා ශාරීරික මානසික වර්ධනය අති ප්‍රබලයි.

වර්තමානයේ මාධ්‍යවලින් බොහෝ විට කතා කරන්නේ ශාරීරිකව සිදු වන අතවර ගැන පමණයි. පවුල තුළ දරුවන්ට සිදු වන හිංසන මාධ්‍ය දකිනවා අඩුයි. වර්තමාන යාන්ත්‍රික සමාජය තුළ ආර්ථික, දේශපාලන, ආයතනික, සමාජ ගැටලු නිසා මාපියන් දැඩි ආතතියකින් පසු වෙනවා. මේ සියල්ල ඔවුන් දරුවන් මතින් පිට කරනවා. ඒ නිසා දරුවන්ට විඳින්නට වෙන ශාරීරික හා මානසික හිරිහැර, හිංසන බොහොමයක් තිබෙනවා. මේ සම්බන්ධයෙන් කරන ලද පර්යේෂණ පවා අන්තර්ජාලයේ තියෙනවා.

අතීතයේ අම්මා තාත්තා රැකියාව කළත් ආච්චි සහ සීයා ළමුන් සමඟ ඉන්නවා. අද වන විට ඒ සමාජ සංකලනයත් වෙනස් වෙලා. වර්තමානයේ ඇතැම් සිදුවීම් දෙස බැලු විට පෙනී යන ප්‍රධාන වෙනත් අයකුට පීඩාවක් කරන්නට ඉදිරිපත් වන්නේ කුඩා කාලේ දී පීඩාවට හිරිහැරයට පත් වු අයෙක් බවයි. කුඩා කාලයේ මානසික වශයෙන් අසමබර වෙන පුද්ගලයා වැඩිහිටියකු වෙන්නෙත් ඒ අසමබරබව සමඟ.

ජනමාධ්‍ය කළ යුතු වන්නේ මේ සිද්ධි වාර්තා කරණයෙන් ඔබ්බට ගොස් සමාජයට යහපත් පණිවිඩයක් ලබා දීම. නමුත් මූල්‍ය පරමාර්ථයෙන් කටයුතු කරන මාධ්‍ය මේ සිද්ධි අදාළ දරුවන්ට හානි වන අයුරින් පවා වාර්තා කරනවා. ඒ වගේම කුණු රසට ඇබ්බැහි වුණු පාඨකයින් හා ප්‍රේක්ෂකයන් ද එවැනි දේ බලාපොරොත්තු වෙනවා. කෙසේ වෙතත් යහපත් මාධ්‍යයක් විසින් කළ යුතු වන්නේ මේ සිද්ධි ගැන නොව සිද්ධියට ලැබෙන දඬුවම ගැන ජනතාව දැනුවත් කිරීමයි. සිද්ධිය සම්බන්ධ උසාවි වාර්තා ප්‍රචාරය කිරීමෙන් අතවරයට පත් දරුවන්ට සමාජයට මුහුණ දෙන්න බැහැ. ඒ ඔස්සේ ඔවුන් නැවත නැවත අතවරයට පත් වෙනවා. ඒ නිසා සිද්ධි වාර්තා නොකර සිද්ධියට අදාළ දඩුවම හා වැරැද්ද වාර්තා කර සමාජයට යහපතක් කිරීමට මාධ්‍ය කටයුතු කළ යුතු වෙනවා.

බොහෝ අවස්ථාවල විවිධ ආකාරයෙන් මේ පිළිබඳ සමාජය මෙන්ම මාධ්‍ය දැනුවත් කළත් ඒ දේ නැවත නැවත සිද්ධ වීම කනගාටුවට කරුණක්. ලාභය පදනම් කරගෙන සියල්ල සිදු නොවිය යුතුයි. ළමා අපයෝජන හෝ අපචාර වාර්තා කළ යුතු වන්නේ ඒ දරුවන් අපහසුතාවට පත්නොවෙන ආකාරයෙන් සහ එවැනි දේවල් වලක්වා ගැනීමේ අරමුණින්. සමහර වෙලාවට ඇතැම් ජනමාධ්‍ය වැඩසටහන් නිසාත් දරුවන් අපයෝජනයට ලක්වෙනවා.

මාධ්‍ය ඒ ගැනත් හිතන්න ඕනේ. මාධ්‍ය ආයතන සියල්ල එකතු වෙලා මේ ගැන කථිකාවක් ඇති කරගන්න ඕනේ. මොකද කාගෙන් ළමා අපයෝජනයක් සිදුවුණත් ඒක අපරාධයක්. විනාශ වෙන්නේ රටේ අනාගතය. දරුවන්ගේ අනාගතය. ඒ නිසා මේ සිදුවීම් ඉතා බුද්ධිමත්ව වාර්තා කළ යුතුයි. ඒ වාර්තාවලින් ඒ දරුවාට මෙන්ම සමාජයේ වෙනත් දරුවකුට නැවත කරදරයක් වෙන්න බෑ. ඒ වගේම ඇතැම් ජනමාධ්‍ය වැඩසටහන්වලින් කෙරෙන ළමා අපයෝජනයත් නවතින්න ඕනේ. මේ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සමාජයේම වගකීමක්. දරුවන්ගේ ශාරීරික සෞඛ්‍ය වගේම මානසික සෞඛ්‍ය රැක ගැනීමත් ඉතා වැදගත්. එසේ නොවුණොත් පෞරුෂ ගැටලු මෙන්ම විවිධ මානසික ගැටලුවලට ගොදුරු වූ පරම්පරාවක් බිහිවෙනවා. මේ සම්බන්ධයෙන් පවුල, පාසල, විශ්වවිද්‍යාල සහ ජනමාධ්‍ය ඇතුළු සියලු වගකිව යුතු අංශවල අවධානය යොමු විය යුතුයි.

සමන්මලී ප්‍රියශාන්ති

***********************

විකුණා ලාබ ලැබීම වරදක්

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ශ්‍රීපාලි මණ්ඩපයේ ආචාර්ය ටියුඩර් වීරසිංහ

ළමා අපයෝජන ගැන වගේ ම කාන්තා අපයෝජන ගැනත් ජනමාධ්‍ය වාර්තා කරන ආකාරය ගැන ගැටලු තියෙනවා. ඒ වින්දිතයන්ට සැබෑ සාධාරණයක් ඉෂ්ට කිරීමට වගේම නැවත එවැනි දේ සිදුවීමෙන් වළක්වා ගැනීමට ජනමාධ්‍ය මොනතරම් දුරට කටයුතු කරන්නේද යන්න අද විවාදයට ලක් වූ කරුණක්. ළමයි සහ කාන්තාවන් යන දෙපිරිසම විවිධ අවස්ථාවල විවිධ අපයෝජනයන්ට ලක්වෙනවා. සමාජයේ සිටින දුර්වල මනසින් යුතු කණ්ඩායම් තමයි මේ අපයෝජන කරන්නේ. ළමයි සහ කාන්තාවන් කියන්නේ තමන්ට විරුද්ධව සිද්ධ වෙන අකටයුතුකම්වලට ප්‍රබල ලෙස විරුද්ධ විය නොහැකි පිරිසක්. දීර්ඝ කාලයක් පුරා මේ පිරිස් අපයෝජනවලට ගොදුරු වෙනවා.

මෙවැනි අපයෝජන සෑම සමාජ ක්‍රමයකම දකින්න ලැබෙනවා. ඒවා අඩු වැඩි වෙන්නේ එකී සමාජයේ පවතින පාලන තන්ත්‍රය හා සමාජ ස්වභාවය අනුවයි. සමස්තයක් ලෙස සියයට සීයක් ළමා අපයෝජනය සහ කාන්තා හිංසනය වළක්වන්න නොහැකි වුණත් ඒවා අවම කරගත් සමාජ තියෙනවා.

අපයෝජනයක් සිදුවුණාම මාධ්‍ය ඒවා වාර්තා කරන්නේ කුමන අරමුණෙන්ද කියන එක විමර්ශනය කිරීම වැදගත්. සියලු මාධ්‍ය මේ අපයෝජන සිද්ධීන් වාර්තා කළ යුතු වෙන්නේ ඇති වී තිබෙන තත්ත්වයට සාධාරණය ඉටු කිරීමට හා ඒවා අවම කිරීමටයි. එහෙත් බොහෝ මාධ්‍ය මේ සිදුවීම් වාර්තා කරන්නේ ලිබරල් වෙළෙඳ පොළ තුළ තමන්ගේ ආයතනවල පැවැත්මට යොදා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය ලෙසයි. එවැනි මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ සමාජයේ කතාබහක් ඇති වී තිබෙනවා.

ළමා අපයෝජන වාර්තා කිරීමේදී, එය වෙළඳ පොළක අලෙවි කරන තොරතුරක් බවට පත් නොකර, සම්මත ප්‍රමිතීන්ට අනුව වාර්තා කළ යුතුයි. මේ සිදුවීම් වාර්තා නොකළ යුතු යැයි කොහෙත්ම කියන්නේ නෑ. නමුත් එම දරුවන්ට හා සමාජයට අගතියක් නොවෙන ආකාරයෙන් එම තොරතුරු වාර්තාකරණය පිළිබඳ නැවත නැවත සිතා බැලිය යුතුයි.

මාධ්‍ය සමහර සිද්ධීන් වාර්තා කරන්නේ නාට්‍යානුස්වරූපයෙන්. එය වෙළෙඳාමක් මිස සමාජයට කරන යහපතක් නොවෙයි. එවැනි දේ අනුමත කරන්න බෑ. ජන මනසේ සැඟවී තිබෙන වැරදි ආකල්ප උද්දීපනය වන ආකාරයට ඇතැම් මාධ්‍ය සිය වාර්තා පළ කරනවා. එය වෙළෙඳ පොළ වුවමනාවට කරන්නක්. එසේ නොවී, මානවවාදී, ශික්ෂණයකින් යුතුව කරන්නේ නම්, මෙවැනි ප්‍රවෘත්ති වාර්තා කිරීම ගැටලුවක් නොවේ.

ළමා අපචාර විකුණා ලාභ ලැබීමේ අරමුණක් මාධ්‍ය ආයතනවලට නොමැති නම් එය යහපත්. මේ කාරණා සම්බන්ධයෙන් සියලුම මාධ්‍ය, මව්පියන්, විද්වතුන් ඒකරාශි කර සංවාදයක් ගොඩනඟන්නේ නම් එය අනාගත සමාජයට වැදගත්.

මේ ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීමට පසුබිමක් නිර්මාණය කිරීම මාධ්‍යයට පැවරෙන එක් වගකීමක්. ඒ නිසා ඊට අදාළ යාන්ත්‍රණයක් ගොඩනඟා ගැනීමට රජයේ වගකිවයුත්තන් සහ මව්පියන්, ළමා අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධයෙන් මැදිහත් වන සංවිධාන ඒක රාශිවීම ඉතා වැදගත්. ඒ හරහා වාර්තා පළ කරන්නේ කවර ආකාරයෙන් ද යන්න පිළිබඳ ප්‍රතිපත්තියක් සකසා ගත යුතුයි. මාධ්‍යයේ අවශ්‍යතාවට හෝ වුවමනාවට මෙවැනි සිද්ධි වාර්තා කිරීමට ඉඩ නොදී එය වාර්තා කිරීමට සුදුසු ආකාරයේ යාන්ත්‍රණයක් ගොඩනඟා ගැනීම ළමා සමාජය සුරක්ෂිතව අනාගතයට බාර දිය හැකි යහපත්ම මාර්ගයක්.

දුමින්ද අලුත්ගෙදර

***********************

සමාජය දැනුවත් කිරීම වැදගත්

පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යා අධ්‍යයනාංශයේ ආචාර්ය උපාලි වීරකෝන්

සාමනේර භික්ෂූන් වහන්සේ දෙනමකට පහරදීම සම්බන්ධයෙන් මේ දිනවල ලොකු සමාජ කතිකාවක් ඇති වී තිබෙනවා. මේ දිහා සමාජ විද්‍යාව, ආර්ථික විද්‍යාව, සංස්කෘතික හා ආගමික යන අංශවලින් බැලිය හැකියි. එහෙත් වත්මන් ලෝකයේ ඇති වී තිබෙන තරගයත් එක්ක ශ්‍රී ලංකාවත් ඒ තරගයට එකතු වී තිබෙනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් විදියට අධ්‍යාත්මික පිරිහීමක් ඇති වී තිබෙනවා. බෞද්ධ සමාජයේ ඉගැන්වීම තමයි ලෞකික සහ ලෝකෝත්තර පරමාර්ථ ගැන. එහෙත් මෙහිදි අපේ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙක් ලෞකික දේවල් පසු පස හඹා යෑමයි වැඩි.

මිනිසුන් ආගම පසෙකලා ලෞකික ජීවිතය පසු පස යෑමත් සමඟ මේ දේවල් දවසින් දවස වැඩි වෙමින් තිබෙනවා. ළමා වයස කියන්නේ අවුරුදු 05 ත් 12 ත් අතර කාලය. මේ සාමනේර හිමිවරුන් දෙනම සිවුරක් පැලඳ ගත්තට ළමා සිතුම් පැතුම් නැති වෙන්නේ නැහැ. මව්පියන්ගේ ආදරය, කරුණාව අමතක වෙන්නේ නැහැ. ඒ වුණාට සිවුරක් පැලඳගත් නිසා ඒ අයගේ ඉල්ලීම්වල යම් සීමා ඇති වී තිබෙනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ ආගමික සංස්ථාව මීට වඩා මේ පිළිබඳ අවධානය යොමු කළ යුතුයි.

මෙවැනි සිදුවීම් මාධ්‍ය මඟින් ප්‍රචාරය කිරීම සුදුසුද නැද්ද යන්න ඊළඟට සලකා බැලිය යුතුයි. මෙවැනි දේ පෙන්වීමෙන් සාරධර්ම පිරිහීමක් සිදුවිය හැකි යැයි ඇතැමෙක්ට කිව හැකියි. නමුත් සමාජය ඒ පිළිබඳ දැනුවත්වීම සිදුවන්නේ මෙවැනි දේ පෙන්වීමෙන්. අද ඈත ගම් දනව්වල කොයි තරම් අපයෝජනයන් සිදු වෙනවද? මම හිතන්නේ මෙවැනි දේ පෙන්වීමෙන් සමාජය දැනුවත්වීමත් එක්ක එවැනි දේ වළක්වා ගත හැකියි. මේ සාමනේරවරුන්ගේ සිද්ධිය අරන් බැලුවම එම හිමිවරුන්ගේ නායක හිමිවරුන් මේ පිළිබඳ දැනුවත් වීම නිසා අර සාමනේර හිමිවරුන්ට ඇති වෙන චිත්ත පීඩාව වගේම ශාරීර පීඩාව යම් දුරට වළක්වා ගන්න අවස්ථාව ලැබෙනවා.

ජනමාධ්‍ය මේ දේවල් නොපෙන්නුවට සමාජ ඡාල මාධ්‍ය හරහා බොහෝ දේ පෙන්වනවා. දූෂණය කරන හැටි, බෙල්ල කපන හැටි, බෙල්ල වැල දාගන්න හැටි වැනි දේ මාධ්‍ය මඟින් පෙන්වනවා. ඉන් තමයි ප්‍රශ්න ඇති වෙන්නේ. අද සමාජයේ තිබෙන්නේ රුපියලට දෙකට මීනි මරාගන්න තත්ත්වයක්. හැබැයි මේ භික්ෂූන්වහන්සේලාට පහර දීමෙන් තේරුම් ගත යුතු සාරධර්ම කොයි තරම් පිරිහී තිබෙනවද යන්නයි.

සමාජයෙන් සමාජයට සාරධර්ම වෙනස්. මෙය උපතින් අරන් එන දෙයක්වත්, මෙය මේ ආකාරයෙන් විය යුතුයි කියා කිසි තැනක සඳහන් වෙලා තියෙන දෙයක්වත් නොවෙයි. මෙය අප විසින්ම හදාගත් දෙයක් ලෙසයි මා දකින්නේ. මෙම පහර දීම ළමා වියේම කෙනෙක් කළා නම් යම් තරමකින් නොසලකා හරින්න තිබුණා. නමුත් මෙය සිදුවී තිබෙන්නේ හිතා මතා යම් හිංසනයක් කිරීමේ අරමුණින්. එවැනි දේ පෙන්විය යුතුයි. ඒ ගැන සමාජය දැනුවත් විය යුතුයි කියා මා විශ්වාස කරනවා.

ගෘහස්ථ ප්‍රචණ්ඩත්වය වළක්වමු, කාන්තා හිංසනය වළක්වමු කියා බොහෝ තැන්වල ප්‍රචාර සිදු වෙනවා. ගෝලීය සංකල්පවලට අනුව තමයි මෙවැනි දේ ඉස්මතුවී තිබෙන්නේ. මෙම පහර දෙන පුද්ගලයාගේ සමාජ වටපිටාව, අධ්‍යාපනය, සිතුම් පැතුම්. ඔහු ගත කරන ජීවිතය, ලාභය පසු පස හඹායෑම කියන කරුණු සැලකිල්ලට ගත යුතුයි. එවැනි පුද්ගලයන්ට සමාජ සාරධර්ම කියන දේ වැඩක් නැහැ. වැදගත් වෙන්නේ තමන්ගේ ලාභ උපයාගැනීමේ අරමුණ.

මාධ්‍යවලින් විය යුත්තේ මෙවැනි දේ ගැන සමාජය දැනුවත් කිරීම. ඒ මඟින් එවැනි දේ වැලැක්වීමට අවශ්‍ය වටපිටාව සකස් වෙනවා. එහෙම නැත්නම් මාධ්‍යවලින් මෙවැනි දේ ප්‍රචාරය කිරීමෙන් සමාජ පරිහානියක් ඇති වෙනවා කියන කාරණය පිළිගන්න අමාරුයි.

නුවන් කොඩිකාර

“ලෝකෙන් උතුම් රට ලංකාවයි. සිරි ලංකාවයි.” යනුවෙන් අපි අපේ රට ගැන උදම් අනමින් බොහෝ කාලයක් ප්‍රීතියෙන් විසූවෙමු. “ඉන්දියන් සාගරයේ මුතු ඇටය” ගැන වර්ණනා කරමින් මෙවන් සුන්දරත්වයක් ලෝකයේ තවත් ඇත්දැයි මුළු ලෝකයෙන් ප්‍රශ්න කළෙමු. “පෙරදිග ධාන්‍යාගාරය” පිළිබඳ කියමින් ලෝකයට ධාන්‍ය ඕනෑදැයි අභිමානයෙන් ඇසුවෙමු. මුළු ජාතියම බඩ කට පුරා ආහාර ගෙන දවස පුරා වැඩකොට වසර පුරා ආහාර ගබඩා කර ගත්හ. ගෙදරට ආ ඕනෑ තරම් පිරිසකට කැමැත්තෙන් සතුටෙන් හා අභිමානයෙන් කෑම බීම, බත බුලත දී සංග්‍රහ කළහ. ආගන්තුක සත්කාරයට මේ තරම් වූ ජාතියක් ලෝකයේ තවත් නැතැයි ලෝකයා ප්‍රසිද්ධ කළහ. සාගර ප්‍රමාණ මහා වැව්, මහා දාගැබ් සමඟ උදාර සංස්කෘතියක් නිර්මාණය කළහ. මේ සියල්ල ඇත්තය. මේ, අභිමානවත් ජාතියක සත්‍ය කතාවයි. මේ ලිපිය ලියන්නට මට බල කරනු ලැබුවේ ද මා තුළ පවතින ඒ ජාතියේ ලෙය විසින් යැයි මම සිතමි.

අද ඒ ජාතියට සිදුව ඇත්තේ කුමක් ද? එදා රටට බත සැපයූ ගොවියා අද පාරේ යන්නට පණ නැතිව අසරණ වූ ණය කාරයෙකි. ගොවියාට තම හදවත වන් පොළොවේ රෝපණය කරන්නට පිට රටින් බීජ ගෙන්වන තරමටම පරගැති වීමට සිදුව තිබේ. එදා අමුණු ගණන් අස්වැද්දූ ගොවි තරුණයා අද ටයි පටි එල්ලා ගෙන පාරක් ගානේ, ගෙයක් ගානේ කොම්පැනි කාරයින්ගේ වහල් සේවයේය. අගනුවර කොන්ක්‍රීට් අනමින් තම ලේ නහර පුද කරමින් සිටී. එදා ගම මුදුනේ සිට ගම බැබළ වූ මුල් ගුරුතුමා වෙනුවට අද ටකරන් මඩුවල ශිල්ප විකුණන සේරි වාණිජලාය. එදා ජාතියේ සුවය සැළසූ වෙදැදුරන් අද රෝගී පෝලිම වැඩිවන අයුරු බලමින් කෙල හලමින් චැනලින් සෙන්ටර්වලය. ඉන් නොනැවතී නිදහස් අධ්‍යාපනයේ පිහිටෙන් මහැදුරන් වී රෝගීන්ව පෙළමින් රෝගීන්ව ඇපයට තබමින් තම ජීවිතය තවදුරටත් සුඛෝපභෝගී කරගන්නට වැඩ වර්ජන කරන ආත්මාර්ථකාමී දුර්ජන පිළිවෙතකය.

එදා හේනේ කුඹුරේ වැඩ කරමින් තම පවුල සවිමත් කරගත් හා තම පවුලට මෙන්ම ගමට රටට සහනය, සතුට නිර්මාණය කළ ගෙවිලියෝ අද මැද පෙරදිග, ඇඟළුම් කම්හලවල, තේ වතුවල වහල් සේවයේය. ජාතිය විළි ලැජ්ජාවට පත්විය යුතු කරුණ වන්නේ අපේ රටේ ජාතික ආදායමෙන් වැඩි කොටස උපයන්නේ මෙම ශ්‍රමික කාන්තාවන් බව වාර්තා වීම නිසාය.

එදා මුළු මහත් ජාතියේ ප්‍රඥාව පැහැදූ ඇති ගෞරවනීය භික්ෂූන් වහන්සේලාගෙන්ද බොහොමයක් අද දේශපාලන පක්ෂ පස්සේ පිඬුසිගා වඩිමින් සිටින බව නොකියාම බැරිය. එදා උතුම් රටේ අද නගරයක් ගානේ දේශපාලන හෙංචයියලාගේ තැබෑරුම්ය. ගමක් ගානේ කසිප්පු තිප්පොළවල්ය. මත් කුඩුය. ගෙයක් ගෙයක් ගානේ අඬදබරය. සෝ තැවුල්ය. අසහනයය. දිවි නසාගැනීම්ය. අට අනූවක් රෝග, නව අනූවක් ව්‍යාධි, එකසිය අටක් අන්තරාවලින් මගේ ජාතිය හොඳටම අසාධ්‍ය වී මරණ මංචකයේ සිටින බව මට දැනේ. මෝචරියට යවන්නට හොඳටම ළංවී ඇති බව මගේ විශ්වාසයයි. ඊට පෙර පෞද්ගලිකව මට කළහැකි යමක් ඇත්දැයි දිගින් දිගටම සිතන විට හැඟුන දේ නොලියා බැරි නිසා ලියමි. නොකියා බැරි නිසා කියමි.

මේ රට වැනසුනේ මත්ද්‍රව්‍ය නිසාය. දූෂණය නිසාය. අසමගිය නිසාය. වෛරය නිසාය. කොටින්ම කියතොත් කුමන්ත්‍රණකාරී විකෘති දේශපාලන සංස්කෘතිය නිසාය. මේ රට ගොඩනඟන්නේ කවදා ද? කවුරුන් ද? කුමන වැඩපිළිවෙළකින් ද? මේ සඳහා වැඩපිළිවෙළක් නිර්මාණය වූ සැනින් එය විනාශ කරන්නට පිඹුරුපත් සැකසේ. මේ සඳහා නායකයෙක් ඉදිරිපත් වූ සැනින් ඔහු පාගාදමන්නට කුමන්ත්‍රණ කෙරේ. මේ තත්ත්වය නිර්මාණය කළෝ වෙළෙන්දෝය. මාධ්‍ය ඔස්තාර්ලාය. ඉන් නොනැවතුනු මාෆියාවන්ය. ජාත්‍යන්තර තලයේ ක්‍රියාත්මක වන මේ කුප්‍රකට ව්‍යාපාර අපේ රටත්, ජාතියත් ගොදුර කරගෙන ලේ උරා බොමින් සිටී. හොඳ දේ නසන්ට උඩ ගෙඩි දෙමින් අපි අපේම ගෙල සිරකරගනිමින් සිටිමු. තම මිනී වළ තමන් විසින්ම කපාගන්නා ජාතීන් අතර අපි මුල්තැනේය.

මම මේවා ලියන්නේ වර්තමාන ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මැතිතුමාගේ නව දේශපාලන ප්‍රවේශය පිළිබඳව මහත් බලාපොරොත්තුවකින් හා එයට අකුල් හෙලන හා එරෙහිව ක්‍රියාත්මක විවිධ බලවේග පිළිබඳ මහත් පිළිකුලෙන් ය.

අපේ ජාතියට වැදුනු ලොකුම හෙනය විවෘත ආර්ථිකය යැයි සිතමි. විවෘත වෙළෙඳ පොළ ආර්ථිකය තුළ නිෂ්පාදනය වෙනුවට අනුන්ගේ කුනුකන්දල් මිලයට ගන්නා සුපිරි පාරිභෝගික ජාතියක් ලෙස අප ප්‍රකට වී හමාරය. පාරක් ගානේ “බෙදාගෙන කමු.” “කොත්තු - රයිස්” බෝඩ්ලෑලිය. නගරයක් ගානේ “Rooms” බෝඩ්ලෑලිය. තවදුරටත් නගරයට යන විට “Spa” බෝඩ්ලෑලිය. මේ විවෘත ආර්ථිකයේ මහඟු ප්‍රථිඵලය.

දැන් ඉතින් ඕනෑ තැනකින් බඩ පැළෙන්නට රයිස් - කොත්තු කා, කාමරයක බුදියාගෙන Spa එකකට ගොස් සිත කය මසාජ් කරගෙන සංගීත සංදර්ශනයක හොඳට නටා මෙගා නාට්‍යයක් බලමින් කම් සැප සුපිරියට විඳින්නට අපේ ජාතියට ඉඩ සලසා ඇත. මේ සියල්ලෙහි මුදුනේ සිටින්නේ වෙළෙන්දෝය. දේශපාලකයෝය. මාෆියාවන්ය. මේවාට එරෙහිව යමක් කරන්නට සැරසෙන සැනින් එය විනාශ කරන්නට මේ සියලු ව්‍යාපාර පෙරමුණ ගෙන හඬ තලති. කුමන්ත්‍රණ කරති. ජාතීන් අතර අසමගිය යටපත් කරන්නට සංහිඳියා සංකල්පය ක්‍රියාත්මක කිරීම ඇරඹුනි. ජාතීන්, ආගම් අතර සමගිය නොමැති තැන ආරවුල්ය. අසහනයන්ය. පීඩාවන්ය. යුද්ධයය. අපි මේවායේ විනාශකාරී ප්‍රථිඵල හොඳින් අත්දැක තිබේ. අසමගිය නොමැති තැන සමගියයි. සමගිය ඇති තැන ආරවුල්, අසහනයන්, පීඩාවන් ‍නොමැත. යුද්ධ නොමැත. ඒ වෛරයෙන් තොර මෛත්‍රියයි. එතැන සියලු පීඩාවන් සංසිඳී යයි. ඒ උතුම් බුදුදහම් හී අරුතයි. ඒ සංහිඳියාවයි. සංහිඳියාව ගොඩනඟන්නට කැපවන්නෝ අඩුය. මෙය නසන්නට කැපවන්නෝ ඕනෑ තරම් ක්‍රියාත්මකය. පුද්ගලයෝය. සංවිධානයය. NGO ය. මාෆියාවන්ය.

අපේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නැතිභංග වූයේ ජනාධිපති ක්‍රමයෙන් යැයි කියවේ. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයට සියලු දේශපාලන පක්ෂ විරුද්ධය. නායකයෝ විරුද්ධය. එය නැති කරන්නට කෑ කෝ ගසති. මේ සියලු හඬ නැඟීම් ව්‍යාජය. බලයට ආ කල එයම රකින්නට කටයුතු කරන්නේ ඒ නිසාය. මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිතුමා මෙම ව්‍යාජයෙන් මිදී බෙහෙවින් අව්‍යාජව පළමු පියවර තැබීය. තමා සතු බලය තමා විසින් අත්හලේය. ලෝකයේම නායකයෙක් එසේ කළ පළමු වතාව එයයි. ඒ පරිත්‍යාගය කළේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රකින්නටය. බලය රැකගන්නට උප්පරවැට්ටි දහසක් කෙරෙද්දී එතුමා බලය ස්ව කැමැත්තෙන්ම අත්හලේය. එය එතුමාගේ දුබලකමකැයි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදියෝම මොර දෙති. මේ මොනතරම් කුහකකමක් ද?

මට මේවා වඩාත් දැනෙන්නේ ප්‍රාදේශීය වශයෙන් මුහුණ දෙන්නට සිදුව ඇති අභියෝගයන් නිසාය. ජනාධිපතිතුමාගේ අව්‍යාජ සංකල්පයන් යථාර්ථයක් බවට පත්කරමින් දිවිහිමියෙන් ක්‍රියාකරන මටද නිරන්තරයෙන් මෙකී අභියෝගවලටම මුහුණදීමට සිදුව ඇති බැවින් මම මෙකී අත්දැකීම හොඳින් විඳ ඇත්තෙමි. තමාට එරෙහි වන්නන් අතුරුදහන් නොකොට සියලු අවලාද ඉවසා දරා මැදිහත් හා උපේක්ෂා සහගත සිතින් තම අපේක්ෂා (ජාතියේ අපේක්ෂා) මුදුන්පත් කර ගැනීමට නිහඬව සෙමෙන් නොබියව ඉදිරියට යන ජනාධිපතිතුමා ජාතියට ආශිර්වාදයක් යැයි මා සිතමි.

නීතිය හා සාමය තම අතට ගත් ජනාධිපතිතුමා මහා මත් ජාවාරමට එරෙහිව මහා මෙහෙයුම් ආරම්භ කළේය. තොග ගණන් කුඩු අල්ලා පොලිසිය කීර්තියක් ලැබීය. මත් ජාවාරම්කරුවන්ට මරණ දණ්ඩනය දීමට එතුමා පියවර ගත්තේ ද ජාතිය මරණයෙන්‍ බේරාගන්නටය. එසැනින් NGO කාක්කන්ට මෛත්‍රිය පහළ විය. මරණ දණ්ඩනයට එරෙහිව ලෝකය පුරා හඬ තලන්නට විය. ජනාධිපතිතුමා පරිසරය රකිමින් මතුපරපුරට උරුම කරදීම වෙනුවෙන් දැවැන්ත ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කරමින් ඉදිරියට යද්දී එයට ප්‍රතිවිරුද්ධව පරිසරය නසන නරුමයන් තම ආත්මාර්ථය වෙනුවෙන් කටයුතු කරමින් සිටී. මහ පොළොව නුහුලන අපරාධ වන මහා ධනස්කන්දයන් ගසා කන දූෂිතයින් ඉතිහාසයේ කිසිදා සිදු නොවූ අයුරින් ජනතාව ඉදිරියේ හෙළිවෙමින් තිබෙද්දීත් නැවත නැවතත් දූෂණයේම යෙදෙන දූෂිතයෝ අපේ රට වළපල්ලට දමන්නට ක්‍රියා කරමින් සිටීම මොනතරම් අභාග්‍යයක් ද? සියලු කුහකකම්වලින් එදිරිවාදිකම්වලින් මෙන්ම අමනකම්වලින් ද මිදී ඉදිරියට යාමේ මහා අභියෝගය ජනාධිපතිතුමා නොබියව තම දෑතට ගනිමින් සිටී.

මේ මොහොතේ එතුමාට අවලාද නැඟීම වෙනුවට දූෂණය අවමකොට අනාගත පරපුරට සාරවත් පරිසරයක් උරුම කරදීම සඳහාත් මතින් තොර සුපසන් දේශයක් ගොඩනැඟීම සඳහාත්, ජාතික, ආගමික සමගිය ගොඩනඟා සංහිඳියාවෙන් යුත් උදාර මනුෂ්‍යත්වයක් නිර්මාණය කරගැනීම සඳහාත් වන එතුමාගේ සද්ව්‍යාපාරයට සහය වීමේ යුතුකම හා වගකීම පිළිබඳව සියලු පුරවැසියන් සිතා බැලිය යුතුව ඇත.

දේශමාන්‍ය කේ. පී. ගුණවර්ධන 
ශ්‍රිලනිප ප්‍රධාන සංවිධායක 
මහියංගණය

මාර්ගයන්හි ධාවනය වන විවිධ ගණයෙහි රථයන් දහයකට ත්‍රීවිල් රථ 5 ක් හෝ 6 ක් නියත වශයෙන් ම ඒ සමඟින් මාර්ගයෙහි ධාවනය වන්නේය. එපමණකින්ම මාර්ගයෙහි පුරා ත්‍රීවීල් රථයන් දිව යති. මෙම රථය වූ කලී සෙසු රථයන් හෝ පුද්ගලයෙකු හට අනතුරක් සිදුකිරීමේ හා වෙනත් රථයක් මඟින් ත්‍රීවීල් රථයට අනතුරක් සිදුවීමේ සම්භාවිතාව ඉහළ අගයක් ගන්නේය.

බොහෝ විට දී ත්‍රීවීල් රථ වෘත්තියෙහි නියැළෙන ඇතැමුන් උගත්, බුද්ධිමත්, විනයගරුක, ආචාරශීලී, නිසි රියැදුරු පුහුණුව මෙන්ම නියමිත මාර්ග සංඥා පිළිපැදීම යන සුදුසුකම් ගුණදම් සපුරා නොමැති බැව් කතාවෙන්, ක්‍රියාවෙන් සනාථ වේ. මින් ඇතැමුන් මානුෂිකය. ඔවුන්ගෙන් ‍ඉටුවන සේවාවන් විශිෂ්ටය, ප්‍රියජනකය.

ඇතැමුන් තම රථය පදවන විට දී වයෝවෘද්ධ වැඩිහිටියෙකු පසුකරගෙන හඹා ගොස් ඉදිරියෙන් හමුවන විලාසිනියක් දුටු විට ස්වකීය ත්‍රීවීල් රථයෙහි නංවාගෙන යනු ලබන්නේ මාර්ගයෙහි ගමන් කරන ජනතාවගේ ශරීරය ස්පර්ශ වන නොවන ලෙස ÒවැඩÓ පෙන්වමින් මෝඩයින් අයුරිනි. ඇතැමෙකු තවත් රථයක් සමඟින් තරගයට රථය පදවමින් ද වෙට්ටු දමමින් යන මේ ආකාරයන්ගෙන් මාර්ගයෙහි ගමන් කරමින් සිටින මිනිසුන් හට අනතුරක් සිදුකොට යටකර පලා යන්නේය.

එමෙන්ම මෙම රථගාල් කර ඇති ස්ථානයන්හි ඔවුන් රැඳී සිටිමින් අසභ්‍ය වදන් හුවමාරු කරනුයේ තැන නොතැන නොතකමිනි. ඒ අසලින් ගමන් කරන තරුණියන් හට විටෙකදී අනවශ්‍ය උසුළු විසුළු කරති. මෙම කරුණු කාරණා හේතුවෙන් එය අභියසින් ගමන් කරන මිනිසුන්. පවුලක සාමාජික සාමාජිකාවන් අසරණ අපහසුතාවයට පත්වෙති. මෙවන් වූ ත්‍රීවීල් රථ සාමාජිකයින්ගේ නොසැලකිළිමත්, මත්පැන් පානය යන සාධක හේතුකොටගෙන තම රථය පැදවීමෙන් අනතුරු සිදු වී මිනිසුන් සදාතනිකවම ආබාධිත වන සහ දිවියෙන් වන්දි ගෙවීමට සිදුවන අවස්ථාවන් එමටය.

2019-09-05 වෙනි දින පස්වරු 6.30 ට පමණ කඩවත, රන්මුතුගල පුණ්‍යාලංකාර විහාරස්ථානය ඉදිරිපිට මාර්ගයෙන් සිය දකුණු අත දිශාවෙන් ගමන් කරමින් සිටි පනස්නව හැවිරිදිදෙදරු පියෙකු ත්‍රීවීල් රථයක හැපීමෙන් මොළයට සිදුවූ බරපතළ හානි හේතුවෙන් රාගම ශික්ෂණ රෝහල වෙත ඇතුළත් කරනු ලැබුවද එහිදී ඔහු මිය යෑමෙන් බිරිඳකට දයාබර සැමියෙකු, දූ දරුවන් දෙපොළක් වෙත ආදරණීය පියෙකු අහිමි විය.

ඇතැම් ත්‍රීවීල් රථකරුවන් ආගමික සිද්ධස්ථානයන් නොතකමින් ද එහි ආගමික උළෙලයන් පවත්වන අවස්ථාවන්හිදී ද සීමාවන් ඉක්මවා යන පරිදි රථයෙහි සවිකර ඇති කැසට් යන්ත්‍රය ක්‍රියාත්මක කරති. එහි තුළ ගමන් කරන්නවුන් හා සබැඳිව අසභ්‍ය විලාසයෙන් වදන් පවසති.

එමෙන්ම ඔවුන්ගේ නොහික්මුණු ක්‍රියාකලාපයන් ඇවෑමෙන් ද සමාජ තලයන්හි විවිධ වූ තරාතිරම්හි ක්ෂේත්‍රයන්හි, සිවිල් සාමාන්‍ය ජනතාව මෙන්ම පොලිසියේ, ත්‍රිවිධ හමුදාවන්හි පමණක් නොව ආබාධිත රණවිරුවන් හට චණ්ඩි පාට් දැමීමට යෑමෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඊට සරිලන විපාකයන් සඳහා ඔවුන් හට ද මුහුණපෑමට සිදු වී ඇති දසුන් අප දෙනෙතට හසුව ඇත.

හුදෙකලාවේ හිතුමතේ රට වටා ගම් නියම්ගම් සිසාරා සැරිසරන, මිනිස් ජීවිත ආරක්ෂා කිරීම් වස් මෙබඳු ත්‍රීවීල් රථ රියැදුරු මහත්වරුන් වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේ ද සහායෙන් රට පාලනය කරන්නා වූ රජයේ සෘජු මැදිහත්වීමෙන් හා අධීක්ෂණයෙන් යුතුව මෙයට වඩා ශක්තිමත් වූ ක්‍රමවේදයන් නිර්ණායකයන්ගෙන් සමන්විත ව්‍යුහමය පද්ධතියක් ස්ථාපිත කරන්නේ නම් පැහැර නොහරින සමස්ත පොදු මහා ජනතාව වෙනුවෙන් රජය ඉටුකරන, අපේක්ෂිත වගකීම් සම්භාරයකි.

සරත් ලියනගේ-රන්මුතුගල

චිත්‍රපට කර්මාන්තයේ දියුණුවෙන් ඉදිරියට යාම සඳහා චිත්‍රපට තිරරචකයින් නොයෙක් අයුරේ තේමාවන් යටතේ ස්ව චිත්‍රපට තිරනාටක සහ දෙබස් ගොතනු ලැබේ. මෙහිදී මූලික තේමාව අවශ්‍යතාවය අනුව ආදරය ජය ගැනීම හෝ ඛේදවාචකයකින් අවසන් කිරීම ඔවුන් අත ඇති දෙයක් වේ. කිසියම් කතා තේමාවක් යටතේ චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කළ පසු එවැනි නිර්මාණ රාශියක් බිහිවීම ශ්‍රී ලාංකික සිනමා වංශයේ එක් එක් වකවානුවල සිදුවූ දෙයක්. හාස්‍ය චිත්‍රපට, වැඩිහිටියන්ට පමණක් සීමා වූ චිත්‍රපට, ළමා චිත්‍රපට, ඓතිහාසික තේමා චිත්‍රපට මෙසේ එක් පෙළට පසුගිය අවුරුදු ගණනාවේ මෙරට ප්‍රදර්ශනය විය. මේ චිත්‍රපට අතරට අලුතින් පැමිණි චිත්‍රපට තේමාව වූයේ යොවුන් පාසල් ප්‍රේමය හා පාසල ඇසුරු කරගත් චිත්‍රපටය.

මෙසේ පැමිණි මේ ධාරාවේ චිත්‍රපට, ටෙලිනාට්‍ය, වේදිකා නාට්‍ය, ගීත විවිධ ලෙසින් පාසල තේමාව කරගෙන ‍අප වෙත ගෙන ආ නිර්මාණ වේ. පාසල් ජීවිතය ඇසුරු කර මුලින්ම එක් දර්ශනයකට හෝ මුල් විනාඩි තිහ ඇතුළත පමණක් ‍පාසල් සමය ගෙන හැර දැක්වෙන චිත්‍රපට අප සිනමා වංශ කතාවේ ඇතත් සම්පූර්ණයෙන්ම පාසල් ජීවිතය දෙස කැමරා ඇසින් බැලූ චිත්‍රපටය වන්නේ 1968-04-24 සිලෝන් තියටස් සමාගම නිෂ්පාදනය කළ ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් අධ්‍යක්ෂණයෙන් දොරට වැඩිය කරුණාරත්න ජයලත් ශූරීන්ගේ නවකතාවක් ඇසුරෙන් කතා තේමාව සැකසුනු Òගොළු හදවතÓ චිත්‍රපටය. අදත් එම නිර්මාණය යොවුන් පාසල් විය අළලා අධ්‍යක්ෂණය වූ චිත්‍රපට අතරින් ඉදිරියෙන් තැබීමට හැකි නිර්මාණයක් වේ. මෙහි ධම්මිගේ චරිතය සිංහල සිනමාවේ සැමදා බැබලෙනවා ඇත. සුගත් සහ ධම්මිගේ චරිතය අතුරින් අනුලා කරුණාතිලක චරිතය වෙනුවෙන් හොඳ සාධාරණයක් කර ඇති බව විචාරක මතය ද විය.

එස්. එම්. ආනන්දන් අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘‘ප්‍රවේසම් වන්න’’ චිත්‍රපටය තුළින් චිත්‍රපටයේ මුල සිට අවසානය දක්වා පාසල් යන දරුවෙකුට (ශ්‍යාමා ආනන්දන්) මව්පිය සෙනෙහස අහිමිවීමත්, එය ලබාගැනීමට ගන්නා වෑයම ගැනත් කියැවෙන කතා තේමාවක් යටතේ ඇය ද්විත්ව චරිත නිරූපණයක යෙදෙන්නීය. 1970 දී තිරගත වූ නිම් වළල්ල, 1976 දී තිරගත වූ මඩොල්දූව, 1978 තිරගත වූ ගැහැණු ළමයි, 1981 දී තිරගත වූ බඹාකෙටූ හැටි, සිටු කුමරියො, වජිරා, 1982 දී තිරගත වූ යහළු යෙහෙළි චිත්‍රපටවලද යොවුන් පාසල් ‍ජීවිතය සබැඳි කතා තේමාවන් ඇතුළත්ව තිබිණි. මීට අමතරව අඩු වැඩි වශයෙන් පාසල් සමය සමග අත්වැල් අල්ලා ගත් සිංහල චිත්‍රපට අතරින් එදා අප දුටු චිත්‍රපට වන්නේ ප්‍රේම තරඟය, රම්‍යලතා, පුරුෂරත්නය, තුං මං හන්දිය, මේ දෑස කුමටද, මඩොල්දූව, එයා දැන් ලොකු ළමයෙක්, සාලි, ආදර රත්නේ, මිල් මල්ලිකා, ලොකු තාත්තා, චණ්ඩි පැටව්, වාසිටි කෙල්ල, අහස් මාළිගා, ජොලි හලෝ, පුංචි සුරංගනාවි, ඔන්න බබෝ, ආදරණීය වස්සානය වැනි චිත්‍රපටය. මෙවැනි චිත්‍රපට අතරට මුල් පැය තුළදී පමණක් පාසල ආශ්‍රිතව කතා තේමාව ගොඩනැඟු‍ණ චිත්‍රපට ද බොහෝ ඇත. පාසල් ජීවිතය හා ගැනෙන බොහෝ සිනමා කෘතිවල අන්තර්ගතය හා කතා තේමාව සැසඳීමේදී පාසලේ ලැබෙන අත්දැකීම් දැකගැනීමට ලැබෙන්නේ බොහෝ අඩුවෙනි. පාසල තුළින් බස් නැවතුම්පළටත්, ප්‍රධාන මාර්ගයෙන් පාසල් පෙම් ජවනිකා ඉදිරිපත් කිරීමට චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂකවරුන් ඉදිරිපත් වීම නිසා එදා ගොළු හදවත සිනමා කෘතියේ තිබූ සංවරභාවය ක්‍රමයෙන් අඩුවීගෙන යන සේයාවක් දක්නට ලැබේ. විශේෂයෙන් නිවසේ ආලින්දයට පැමිණි රූපවාහිනිය තුළින් මේ කර්තව්‍යය අඩු වැඩි වශයෙන් ප්‍රේක්ෂකයාට සමීප කිරීමට උත්සාහයක යෙදෙති.

මෑතක සිට සිනමාව හරහා ද රූපවාහිනිය තුළින් ද ජනප්‍රිය මාතෘකා වශයෙන් යොදාගෙන ඇත්තේ පාසල් තුළින් කියැවෙන කතා තේමාවන් ය. මෙය කොතෙක් දුරට සමාජයට සාධාරණයක් කරනවාදැයි නොදනිමි. විශේෂ වශයෙන් පෞද්ගලික රූපවාහිනි නාලිකා තුළින් ගෙන එන ටෙලිනාට්‍ය මාලාවල කිසිසේත් ගෝරෝචන නොවන ලෙස පාසල් ළංකරගෙන ඇති බව පෙනේ. සමාජයේ යොවුන් තරුණ තරුණියන් වශයෙන් අවසන් වසරවල ඉගෙනුම ලබන දරුවන් හට මෙයින් බොහෝ අසාධාරණයක් සිදුවන්නේ නිවසේ සිට මෙම ටෙලිනාට්‍ය දෙස බලා සිටිනා දෙමව්පියන් ද, දූ දරුවන් ද, පාසලේ මෙලෙස ද හැසිරෙන්නේ කියා කුකුසක් ඉතිරි කරමිනි. එක් දිගට ප්‍රදර්ශනය වූ පහ සමත්, තාල, ඒ ලෙවල්, හෝගානා පොකු‍ෙණ්, විදූ, ඉරැස්මා, උදුම්බරා, ඉස්කෝලෙට මං ආවා, කතා කරන හීන, ගෝල්, දුවන මුවන්, හීන හොයන සමනල්ලු, ටවුමේ ඉස්කෝලෙ, සුජාතා පුත්‍ර වැනි චිත්‍රපට තුළින් පාසල් නිල ඇඳුම් ලාගත් දරු දැරියන් රංගනයේ යෙදෙන අයුරු අපට සංවරව බලා සිටිය හැකි වුවත් රූපවාහිනී නාලිකාවල මේ දිනවල එක දිගටම පාසල් ප්‍රේමය ඉතා අයහපත් ලෙසට දක්වනවා දැකිය හැකිය. චිත්‍රපට අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය විසින් බොහෝවිට නැරඹීමට අවශ්‍ය අවසරයක් ලද බවට හෝ සිනමා තීරු ලිපිවල පළවුවත් මෙවන් ටෙලිනාට්‍ය විකාශනයේදී කිසිම අවසර ගැනීමක් සිදු වනවාදැයි කිව නොහැක. පාසල් යන සම වයසේ දරුවන්ට දෙන නරක පූර්වාදර්ශයක් විය හැකිය. ශ්‍රී ලංක‍ාවේ නිෂ්පාදිත ටෙලිනාට්‍යවලට සමානව විදේශ රටවලින් මෙරටට ආනයනය කළ අවර ගණයේ ටෙලිනාට්‍ය සඳහා සිංහල දෙබස් කවා විකාශනය වීමත් දැන් වැඩිවීමක් දක්නට ලැබේ. ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ ඉල්ලීමක් නොමැතිව ‍එම විකාශන කාලය තුළදී හොඳ ටෙලි නිර්මාණ විකාශනයට යොදවන මෙන් බලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමි.

චිත්‍රපට හා ටෙලිනාට්‍ය සඳහා මෙවැනි ව්‍යසනයක් උදාවුවත් තවමත් වේදිකාව සහ ගුවන් විදුලිය තම යුතුකම් ඉටුකරමින් සිටී. පාසල් ජීවිතය අළලා නිර්මාණය වූ ආචාර්ය ජයලත් මනෝරත්නයන්ගේ Òගුරු තරුවÓ වේදිකා නාට්‍ය හොඳ නිර්මාණය බවට පත්වූයේ ද ඒ නිසාය.

මෙම තත්ත්වයෙන් මිදීමට රූපවාහිනි බලධාරීන් ඉදිරි පියවර ගැනිය යුතුය. අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය හෝ විෂය භාර ඇමැතිතුමා මේ පිළිබඳව සොයා බලා කටයුතු කරන්නේ නම් වත්මන් ටෙලිනාට්‍යය තුළින් හොඳ කතා නිර්මාණ ප්‍රේක්ෂකයින් හට දැකගැනීමට හැකිවේවි.

විහඟි සදුනිකා 
කලා අංශය- ජනාධිපති විදුහල 
මිනුවන්ගොඩ