ශ්රී ලංකාවේ ආදායමට වඩා වියදම් පක්ෂය වැඩි වී තිබේ. එවැනි පසුබිමක වෘත්තිය සමිති ඉල්ලා සිටින ඉල්ලීම් ඉටු කිරීමට හැකි ද යන්න පිළිබඳ නැවත සිතා බැලිය යුතු ය. ඇතැම් විට ලක් රජයට මෙවැනි ඉල්ලීම් දිය නොහැකි බව දන්නා නිසා ම වර්ජන රැල්ලක් මතු කරලීමේ ඉඩකඩ තිබේ. ඊට හේතුව, රජය සෑම අතින් ම අසරණ කළ හැක්කේ එවැනි ක්රියාවලියක් තුළින් නිසා ය. මේ සෑම අර්බුදයකින් ම ගොඩඒමට නම් සෑම සියලු දෙනා ම එකතු වී සැලැසුම් සකස් කිරීම ඉතාමත් වැදගත් ය.
රටේ දේශපාලන අර්බුදයක් පවතින මොහොතක, රාජ්ය අංශයේ සේවයේ නියුතු බොහෝමයක් සහ වෘත්තීය සංගම් වැඩ වැරුමකට යාම කාලෝචිත ද යන ප්රශ්නයට බොහෝ දෙනකුට ඇත්තේ පැහැදිලි පිළිතුරක් නොවේ. රට තුළ පවතින වර්ජන රැල්ල ඉදිරි ජනපතිවරණය ඉලක්ක කරගෙන සිදු වන්නක් බව පෙනේ.
වෘත්තීය මට්ටමින් අරගල කිරීමට හේතු වූ කාරණා අද ඊයේ පැවත එන්නක් නොවේ. දීර්ඝ කාලයක සිට පැවැත එන වෘත්තීම ය ගැටලු ය. විසඳාගත නොහැකිව මතු වූ අර්බුද රැසක් ලෙස මෙය පෙන්නුම් කළ හැකිය. මේ රටේ විශ්වවිද්යාල ප්රජාවෙන් උපාධිය ලැබ පිටව යන්නන්ගේ ගැටලුව වසර තිහකට ආසන්න කාලයක් පැවැත එන්නකි. වසර හතරක් විශ්වවිද්යාල අධ්යාපනය ලැබ ඉන් අනතුරුව රැකියාවක් බලාපොරොත්තුවෙන් තවත් වසර ගණනාවක් අරගල කරන්නට උපාධිධාරින්ට සිදු වී තිබේ. එය දියුණුවන රටකට, මැදි ආදායම් ලබන රටකට විශාල ගැටලුවකි.
දේශපාලනය
එපමණක් නොව, පවතින රජයන් සියලු ම උපාධිධාරින් බඳවා ගනුයේ, කිසියම් සැලැස්මකට අනුව නොවන බව පෙනෙන්නට ඇත. පසුගිය රජය සමයේ උපාධිධාරින් රජයේ සේවයට බඳවා ගැනීමේ දී ඔවුනට නිසි රාජකාරියක් හෝ නිශ්චිත කාර්යාලයක් හෝ නොතිබුණු බව නොරහසකි. එයින් පෙන්නුම් කරනුයේ මේ රාජ්ය සේවයට හෝ උපාධිධාරින්ට රජයේ රැකියා ලබාදීමට නිශ්චිත ක්රමවේදයක් හෝ වැඩපිළිවෙළක් මෙතෙක් ගොඩනැඟී නොමැති බව ය. ඇතැම් රැකියාලාභීන් රැකියා ස්ථානයට යා යුත්තේ, සතියට එක් දිනක් පමණි. එයින් රටේ ජාතික ආර්ථිකයට ද බලපෑම් ඇති වේ. ක්රමවේදයක් නොමැති එවැනි බඳවා ගැනීම් කරන පාලකයන් සිටින හා සිටි රටක අර්බුද එකිනෙක පටලවාගෙන අනාගතයට රැගෙන විත් තිබෙන ආකාරයක්, වත්මන් ශ්රී ලංකාවෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ ය.
විශ්වවිද්යාල තුළ ද අධ්යයන සහ අනධ්යයන ලෙස බෙඳීමක් නොවන ආකාරයට වියවුල් සහගත තත්ත්වයක් මතු වී තිබේ. ආචාර්යවරුන්ට තිබුණු දීමනා සහ වරප්රසාද යනු වෘත්තියට අදාළව හිමි විය යුතු දෑ ය. වෛද්යවරයාට වුව විදෙස් රටක අධ්යාපනය ලබා දෙන්නේ නම්, එය වෘත්තිය නිපුණත්වය ලබා දීමට හා පුහුණුව ලබාදීම වෙනුවෙන් සිදුවන්නකි. වත්මන වන විට මෙකී වෘත්තින්වලට මෙන්ම අනෙකුත් වෘත්තීන්වලට ලබාදිය යුතු වරප්රසාද බොහොමයක් අඩපණ කර ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. දැනට වසර දහයක පමණ කාලයක සිට විශ්වවිද්යාල පද්ධතිය සම්පූර්ණයෙන් ම පාහේ හසුරුවනු ලබනුයේ, දේශපාලන හස්තය මඟිනි. එය එසේ වීම තුළ විශ්වවිද්යාල පද්ධතිය පූර්ණ වශයෙන් අරාජික වීම නොවැළැක්විය හැකිය.
අනෙක් කාරණය වන්නේ, ශ්රී ලංකාව තුළ තිබුණු විශ්වවිද්යාල පහ වෙනුවට විශ්වවිද්යාල 16ක් බවට පත් කිරීම කාලෝචිත ද යන්න ය. ශ්රී ලංකාවේ බුද්ධිමතුන් ප්රමාණවත් නොවන අවස්ථාවක එවැනි පරිවර්තනයක් කිරීම ඒ තරම් සුදුසු පියවරක් නොවේ. වියුතුන් බුද්ධිමතුන් විශාල ප්රමාණයක් මේ රට අතහැර ගොස් ඇති කාල වකවානුවක ගත් තීරණ කාලෝචිතද යන්නත්, බිහි වෙන නව තනතුරුවලට පත් වන්නේ කවරෙක්ද යන්නත් යළි යළිත් සිතන්නට තිබුණි. එකී තනතුරුවලට පත් කළ හැකි, සුදුසුකම් සහිත පුද්ගලයන් නො සිටිය ද පාලකයන් එකී තනතුරුවලට කවරකු හෝ පත් කරන්නේ, දේශපාලන සබඳකම් සහිතව ය. මේ සිද්ධි ශ්රී ලංකාව තුළ කාලයක් පුරා සිදු වෙන බව දක්නට ලැබෙන්නකි. එහෙත් අවාසනාවකට ඒ සම්බන්ධයෙන් විචාර බුද්ධියෙන් සංවාදයක් හෝ ගොඩනඟන්නට කිසිවකුත් ඉදිරිපත් නොවීම අභාග්යයකි.
ශ්රී ලංකාව වැනි රටක් වසර 30ක යුද්ධයකට මැදි වීම එතරම් පහසු කාර්යයක් නොවේ. අවුරුද්දක්, දෙකක් යුද්ධයක් කළ හැකිමුත්, වසර 30ක කාලයක් යුද්ධයකට ගොදුරුවීම රටේ සෑම ක්ෂේත්රයක් ම පසු පසට ගමන් කරවන්නකි. වසර 30ක් පුරාවට යුද කළ හැකි රටක් ලෝකයේ නැති තරම් ය. එහෙත්, රටේ ජාතික ප්රශ්නය නිසි ලෙස අවබෝධ කර ගන්නේ නම් එය, විසඳාගත නො හැකි ප්රශ්නයක් ද නොවේ. භාෂා ප්රශ්නය ද විසඳිය හැකි ප්රශ්නයකි. ශ්රී ලංකාවේ ඇත්තේ භාෂා තුනකි. වසර 10ක් තුළ මෙකී ප්රශ්නය විසඳිය හැකි මුත්, වසර 70ක් පුරා එය විසඳා ගැනීමට උත්සාහ කර නොමැති නිසා, රටක් ලෙස මහජනතාව වරින් වර අර්බුදයට තල්ලු කර තිබෙන්නේ ය.
අද වන විට ශ්රී ලංකාවේ විශ්වවිද්යාලවලින් පිටව යන උපාධිධාරීන්ගෙන් කීයෙන් කී දෙනකුට භාෂා දෙකක් හසුරුවන්නට හැකි දැයි සොයා බැලුවහොත් එය ඇත්තේ අවම මට්ටමක ය. භාෂා තුනක් කතා කරන රටක විශ්වවිද්යාලවලින් පිටවන විද්යාර්ථීන්ට භාෂා දෙකක් හසුරුවන්නට නොහැකි වීම කනගාටුවට කරුණකි. මේ ප්රශ්නයට හේතුව ඇත්තේ විද්යාර්ථීන්ගේ නොවන වග පැහැදිලි වුවත්, පාලකයින් ඊට අවශ්ය විසඳුම් පවා නොදී අයාලේ යාමට ඉඩ හැර තිබීම රටේ ජාතික ප්රශ්න ය මඟහැර යාමකි.
ශ්රී ලංකාව තුළ කලින් කලට පැන නඟින අර්බුදවලට විසඳුම් ලබා දීම අපහසුදෙයක් නොවනමුත්, පාලක පක්ෂ ඊට මැදිහත් නොවී සිටීම අර්බුද උඩුදුවන්නට හේතුවක් වී ඇත. වත්මන ගත්කල, වෘත්තීය සමිති දේශපාලනීකරණය වී තිබීම තවත් එක් ප්රධාන ගැටලුවකි. සාමාන්යයෙන් වෘත්තිය සමිතියක් පිහිටුවන්නේ, යම් ප්රශස්ථ අදහසක් සහිතව ය. එක් එක් ක්ෂේත්රවල සේවයේ යෙදී සිටින තම සාමාජිකයන්ගේ සේවා තත්ත්වයන් සහ වෘත්තිය තත්ත්වය ඉහළ නංවා ගැනීම වෘත්තිය සමිතියක ප්රමුඛ අරමුණ වන්නේ ය. නමුත්, ඒ ආකාරයෙන් ම වෘත්තිය සමිති, සංගම්, සංවිධාන ක්රියාත්මක නොවන්නේ පාලකයෝ ප්රතිචාර දක්වන ආකාරය වෙනස් නිසා ය. අද දක්නට ලැබෙන්නේ කම්කරුවන්ගේ අයිතීන් හෝ සේවා සුරක්ෂිතතා පැත්තකින් තැබූ වෘත්තිය සමිති ක්රියාවලියකි. ශිෂ්යයාට තිබෙන ප්රශ්නයත් එවැන්නකි. අද වෘත්තිය සමිති ක්රියාවලිය හැසිරිය යුත්තේ කවර ආකාරයෙන් ද යන්න අවබෝධ කර ගැනීමටවත් නොහැකි තරමට වියවුල් වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබේ.
මේ වන විට අරගල කරන වෘත්තියවේදීන්ගේ වෘත්තීය සම්බන්ධ කාරණාවලට පමණක් සීමා නොවුණු ඊට දේශපාලන කාරණා එකතු වූ පසුබිමක් තුළ දැඩි වියවුල් සහගත තත්ත්වයක් නිර්මාණය වී තිබේ. ඒ හේතුවෙන් රාජකාරි සඳහා පිටත් වන පුද්ගලයින්, පාසල් සිසු සිසුවියන් මහ මඟ අතරමංවන තත්ත්වයක් ද ඇතිව තිබේ. මේ තත්ත්වය නිසා ජනතාවගේ මනස වියවුල් වී, පීඩනයක් සහ කලකිරීමක් ඇති කරවන පරිසරයක් ද නිර්මාණය වී තිබෙන්නේ ය. කෙසේ නමුත්, යම් වෘත්තිමය ක්ෂේත්රයක ගැටලුවක් උද්ගත වී ඇත්නම් එය විසඳා ගැනීමට අනිවාර්යයෙන් ම ක්රමෝපායන් ඇත. එකී ක්රම සහ විධි භාවිත කරමින් බලධාරීන් එම ගැටලු විසඳීමට කටයුතු කළ යුතුය. අනෙක් පසින්, මේ සඳහා වගකිව යුත්තේ කවරෙක් ද? ඔවුන් ක්රියාත්මක විය යුත්තේ කෙසේ ද? යන්න පිළිබඳ ජනතාවට පැහැදිලි විය යුතු ය.
එවැනි පසුබිමක වත්මන වන විට, රාජ්ය මූල්ය ගැන කතා කරන්නටවත් නොහැකි තරමට අර්බුදයකට ලක් ව ඇති බවක් දක්නට තිබේ. එය ඉබේ ඇති වූවක් නොව අප විසින් ඇති කරගන්නා ලද එකකි. නිසි කළමනාකරණයක් නොමැති, පාලකයින්ගේ මතයට පමණක් ඕනෑ අයුරින් පාලනය කිරීම වැනි කාරණා නිසා අර්බුදයෙන් අර්බුදයට තල්ලු වෙමින් තිබේ. අද ශ්රී ලංකාවේ රාජ්ය ණය දෙස බැලුවහොත් දකුණු ආසියාවේ මේ තරම් ණය කන්දක හිරවුණ තවත් රටක් සොයා ගත නොහැකි ය. මේ වන විට ණය ගෙවා දැමීමට පවා නොහැකිව අසරණ වූ රටක් බවට ශ්රී ලංකාව පත්ව තිබේ.
වෘත්තීය සමිති
ණය ගෙවා දැමීමට නොහැකි වීම, ශ්රී ලංකාවේ ඵලදායි අංශය බිඳ වැටීමට එක් ප්රධාන හේතුවකි. අය - වැය ලේඛනය දෙස බැලීමේදී හදිසි අවස්ථාවක වැය කිරීම සඳහා වෙන් කරන මුදලක් නොමැත. මේ වන විට ශ්රී ලංකාවේ ආදායමට වඩා වියදම් පක්ෂය වැඩි වී තිබේ. එවැනි පසුබිමක වෘත්තිය සමිති ඉල්ලා සිටින ඉල්ලීම් ඉටු කිරීමට හැකි ද යන්න පිළිබඳ නැවත සිතා බැලිය යුතු ය. ඇතැම් විට ලක් රජයට මෙවැනි ඉල්ලීම් දිය නොහැකි බව දන්නා නිසා ම ඇතැම් විට වර්ජන රැල්ලක් මතු කරලීමේ ඉඩකඩ තිබේ. ඊට හේතුව, රජය සෑම අතින් ම අසරණ කළ හැක්කේ එවැනි ක්රියාවලියක් තුළින් නිසා ය. මේ සෑම අර්බුදයකින් ම ගොඩඒමට නම් සෑම සියලු දෙනා ම එකතු වී සැලැසුම් සකස් කිරීම ඉතාමත් වැදගත් ය. එසේ නොවන්නට වෙනත් විකල්පයක් නොමැත. මෙතැනදී ජාතික එකඟතාවයක් ඇති කරගත යුතුයි. ඒ දේ කරන්නට ජනමාධ්යයට හැකියාවක් නොමැති වී තිබෙන්නේ, ජනමාධ්ය එක් පක්ෂයක් වෙනුවෙන්, එක් පුද්ගලයෙක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම ය. එවිට ජාතික එකඟතාවයකට යා නොහැකියි.
එසේ නොවී, සියලු මාධ්යයන් එකඟ වී ජාතික ප්රශ්නය විසඳා ගැනීමට අවශ්ය සහය පළ කරනවා නම් මේ මොහොතේ රටේ දැවෙන ප්රශ්නය විසඳා ගැනීමට එතරම් අපහසු කාර්යයක් නොවේ.
අවම ශීලාචාරයක් හෝ ජනමාධ්යයට ඇත්නම් අපේ රට බේරා ගැනීම පහසු ය. එහෙම නැති රටක අර්බුද විසඳා ගැනීමට උත්සාහ දැරීම පහසු නොවේ. රට අභියෝගාත්මක තත්ත්වයට මුහුණ පා සිටින්නේ නම්, ජනතාවත් අසීරුතාවලට ලක් වී ඇත්නම්, සියලුම ක්ෂේත්ර යම් එකඟතාවයකට ආ යුතු ය. ඒ ජාතික එකඟතාවය විය යුත්තේ සාමූහිකව රට මුහුණ පා ඇති ප්රශ්නයට මුහුණ දෙන්නේ කෙසේ ද යන්න පිළිබඳ සිතා බැලීමට ය. ජනමාධ්යය ද ඒ සඳහා කටයුතු කළ යුතු අතර සීමාවකින් තොරව සහය පළ කළ යුතුය. එවිට ශ්රී ලංකාවේ ඇති වී ඇති මෙකී අර්බුද එකිනෙක විසඳා ගැනීමට පහසුවක් වනු ඇත.