ආපදා අවස්ථාවකදී අදාළ ස්ථානයට ඉක්මනින් ළඟා වීමත් අවම පහසුකම් මධ්යයේ සිදු කරනු මෙහෙයුම්වලදී තමන්ගේ ජීවිතය ද රැකගෙන අන් අයගේත් ජීවිත බේරා ගැනීම ඉතා අවදානම් කටයුත්තකි.මෙතෙක් කල් යුද හමුදා නිලධාරීන් හා සෙසු නිලයන් නියෝජනය කරන භටයින් මෙම කාර්ය සිදු කරනු ලැබුවේ හමුදා පුහුණුව ඔස්සේ ලද ජවයෙනි
තිස් වසරක ත්රස්තවාදය අවසන් කර රටට සාමය ගෙන ඒම පිණිස කළ මානුෂික මෙහෙයුම් අතර දහස් ගණනක් රණවිරුවන් ජීවිත පූජා කළේ සාමාන්ය ජනතාවට බියෙන් හා සැකයෙන් තොරව ජීවත් වීමට අවශ්ය පසුබිම රට තුළ සකස් කිරීමටය.සටනේ උච්ඡතම අවස්ථාවේ කොටි ග්රහණයේ සිටි සාමන්ය දෙමළ ජනතාව බේරා ගැනීම පිණිස ඔවුන් කටයුතු කළේ හමුදා නිල ඇඳුම දරා සිටින පුද්ගලයා තුළ ඇති මිනිසත්කම ලොවට ප්රදර්ශනය කරමිනි.
දිවි දෙවැනි කොට සිවිල් වැසියනගේ ජීවිත ආරක්ෂා කිරීමට ත්රිවිධ හමුදා ක්රියාත්මක වන්නේ යුදමය අවස්ථාකදී පමණක්ම නොවේ. හදිසි ආපදා තත්ත්වයන්හිදීත් ඔවුන් එම කාර්යය එලෙසින්ම ඉටු කරන බව පෙන්වා දෙන්නට සාක්ෂි ඕනෑ තරම් තිබේ. සුනාමි අවස්ථාවේ අපි එය හොඳින් දුටුවෙමු. සාමසාර කන්ද නාය ගිය අවස්ථාවේ විපතට පත්වූවන් බේරා ගැනීමටත් පොළවේ වැළලී අතුරුදන්ව සිටි අයගේ සිරුරු සොයා ගැනීමටත් කටයුතු කළෝද රණවිරුවෝය. ගංවතුර ආපදා තත්ත්වයන්වලදී ජීවිත බේරා ගැනීමේ ක්රියාවලියේදී පෙරමුණ ගන්නේද මොවුන්මය.එකම පවුලේ සිව් දෙනෙකුට මරු කැඳවූ වලපනේ නාය යෑම ආසන්නතම ආපදා ඛේදවාචකය වන අතර එහිදී අඩි 30 ක් පමණ පොළවට යටව තිබූ මළ සිරුරු සොයා ගැනීමට දිවි නොතකා කටයුතු කළෝද රණවිරුවෝය.මේ අන්දමින් මෙරට කොතන ආපදාවක් සිදු වුවද එම ස්ථානයට ගොස් අනතුරට පත්වූවන් බේරා ගැනීමේත් අවතැන් වූවන් කඳවුරු කරා යොමුකර සහන සේවා ක්රියාත්මක කිරීමේදීත් පෙරමුණ ගන්නේ ත්රිවිධ හමුදාවය.
ගොඩබිම ආශ්රිතව ආපදා තත්ත්වයන් බහුලව සිදුවන නිසා එහිදී වඩා වැඩි කාර්යභාරයක් සිදු කරනු ලබන්නේ යුද හමුදාවය.
ආපදා අවස්ථාවකදී අදාළ ස්ථානයට ඉක්මනින් ළඟා වීමත් අවම පහසුකම් මධ්යයේ සිදු කරනු මෙහෙයුම්වලදී තමන්ගේ ජීවිතය ද රැකගෙන අන් අයගේත් ජීවිත බේරා ගැනීම ඉතා අවදානම් කටයුත්තකි.මෙතෙක් කල් යුද හමුදා නිලධාරීන් හා සෙසු නිලයන් නියෝජනය කරන භටයින් මෙම කාර්ය සිදු කරනු ලැබුවේ හමුදා පුහුණුව ඔස්සේ ලද ජවයෙනි.මෙම තත්ත්වය වෙනස් කර හමුදා සාමාජිකයින්ට ආපදා අවස්ථාවක ක්රියාත්මක වීමේදී අනුගමනය කළ යුතු විද්යාත්මක හා තාක්ෂණික කරුණු පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් සහ ලබාදීමත් ඒ සම්බන්ධ මනා පුහුණුවක් ලබා දීමත් අරමුණු කර ගනිමින් ආපදා ප්රතික්රියා පුහුණු මධ්යස්ථානය නමින් ඒකකයක් ඇති කිරීමට ශ්රී ලංකා යුද හමුදාව පියවර ගෙන තිබේ. ගම්පොළ අටබාගේ ස්ථාපිත කර තිබෙන මෙය ශ්රී ලංකා යුද හමුදාවේ පුහුණු මධ්යස්ථාන අතරට අලුතින්ම එකතු වූවකි.
අනුරාධපුර නොච්චියාගම ප්රදේශයේ මුලින් ආරම්භ කළ මෙය ආපදා කළමනාකරණ විෂයට අදාළ පුහුණු කටයුතුවලට සුදුසු පුහුණු ප්රදේශයක් වීම නිසා එය මධ්යම කඳුකරයට රැගෙන ඒමට තීරණය කර ඇත. ජලාශ්ර ආශ්රිත පුහුණු වීම්වලටත් නාය යෑමේ අවදානමක් ඇති ස්ථාන හා අධික බැවූම් සහිත ප්රදේශ බහුල වීමත් නිසා කොත්මලේ ජලාශය ආසන්නයේ අටබාගේ ප්රදේශයේ මෙය ස්ථාපිත කර තිබෙන්නේ පසුගිය පෙබරවාරි මස 02 දිනය. එළඹෙන පෙබරවාරි මස 02 දිනට වසරක් සපුරන යුද හමුදා ආපදා ප්රතික්රියා පුහුණු මධ්යස්ථානයෙන් මේවන විට දහසක පමණ පිරිසක් පුහුණුව ලැබ පිටව ගොස් තිබේ.
‘‘ශ්රී ලංකා යුද හමුදාව ත්රස්තවාදය පරාජය කිරීමේ සටනේදී සුවිශේෂි කාර්යභාරයක් ඉටු කළා.ඉන් නොනැවතී රටේ ඇතිවන නොයෙකුත් ආපදා තත්ත්වයන්වලදී යුද හමුදාව සහ අනිකුත් සහෝදර හමුදාවන් ක්ෂණිකව ක්රියාත්මක වී පීඩාවට පත් ජනතාව මුදා ගැනීම,තුවාලකරුවන් රෝහල්ගත කිරීම,මළ සිරුරු සෙවීම වගේ කටයුතු කරනවා.මෙහිදී යුද හමුදාවට පැවරෙන වගකීම වැඩියි. ශ්රී ලංකා යුද හමුදාව සතුව පුහුණු මධ්යස්ථාන ගණනාවක් තිබෙනවා.ඒවාහි මූලිකත්වය ලබාදී පුහුණු වීම් කරනු ලබන්නේ යුද ක්ෂේත්රයට අදාළවයි. පසුගිය දශක කිහිපය තුළ නොයෙකුත් ආපදා තත්ත්වයන් රටේ ඇති වෙනවා අපි දැක්කා. සුනාමිය ඇති වූ අවස්ථාවේ තමයි වැඩිම ජීවිත ගණනක් අපට අහිමි වුණේ. එහිදී දහස් ගණනක් මිය ගියා. දේපොළ විනාශ වුණා. යුද හමුදාව එම අවස්ථාවේ කළ කැපවීම මේ රටේ ජනතාව දැක්කා. ඒ වගේමයි ගංවතුර, නාය යෑම් වගේ අවස්ථාවලදී අප කරන වැඩ කොටස. මේ පුහුණු පාසල යුද හමුදාපතිවරයාගේ අණ හා නියමය පරිදි ස්ථාපිත කෙරුණේ ජාතික අවශ්යතාවක් ඉෂ්ඨ කිරීම සඳහායි. නාය ගිය ස්ථානය වැළලී ගිය පිරිස් සෙවීමේ මෙහෙයුම් කරන අතරතුර යළි එම ස්ථානයේ නාය යන්න පුළුවන්. මේ වගේ වෙලාවක ආපදාවට පත්ව සිටින අය බේරා ගන්න යන අයත් ආපදාවට ලක්වෙන්න පුළුවන්.මේක පුළුල් විෂයක්. මෙතෙක් කල් හදිසි ආපදා තත්ත්වවලදී යුද හමුදාව ක්රියාත්මක වුණේ ඒ පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් නොමැති පිරිසක් සමඟයි. අපට අවශ්ය එම තත්ත්වය වෙනස් කර ආපදා අවස්ථාවකදී නියමාකාරව ක්රියාත්මක වීමට සුදුසු විද්යාත්මක මෙන්ම තාක්ෂණික දැනුමද ඇති පිරිසක් යුද හමුදාව තුළින් බිහි කිරීමයි. බල ඇණියක් හෝ දෙකක් පුහුණු කිරීමෙන් පසු අපට ඔවුන්ව මුළු දිවයිනම ආවරණය වන ලෙස ඇති හමුදා කඳවුරුවලට අනුයුක්ත කළ හැකියි. ලංකාවේ කොහේ ආපදා තත්ත්වයක් ඇති වුණත් පුහුණුව ඇති පිරිසක් එම ස්ථානයට යොමු කිරීම තමයි යුද හමුදාපතිවරයාගේ ඉලක්කය...’’ යුද හමුදා ආපදා ප්රතික්රියා පුහුණු මධ්යස්ථානයේ සේනා විධායක කර්නල් සුසන්ත අමරකෝන් මහතා පවසයි.
ගං වතුර, නාය යාම් වැනි නිතර සිදුවන ආපදා තත්ත්වයන් සම්බන්ධව මෙන්ම විෂ රසායනික කාන්දුවීම්, උස් ගොඩනැගිලි කඩා වැටීම්, උමං මාර්ගවල සිරවූවන් මුදා ගැනීම ඇතුළු හදිසි ආපදා තත්ත්වයන් ඇතිවිය හැකි සියලු ක්ෂේත්ර මෙහි පාඨමාලා මගින් ආවරණය කෙරෙයි. මෙයට අමතරව සිවිල් නීතිය, ජීවිත ආරක්ෂක පුහුණුව, ගිනි නිවීම, ප්රථමාධාර, ආපදා අවදානම් තක්සේරු කිරීම, ගංවතුර ව්යසන කළමනාකරණය කිරීම ඇතුළු ක්ෂේත්ර 16 ක් ආපදා ප්රතිචාර පුහුණු පාඨමාලාවට අයත්ය.
‘‘කෙටි කාලීන හා මධ්ය කාලීන ඉලක්ක අපට තිබෙනවා. මෙම වසර අවසන් වනවිට ආපදා ක්ෂේත්රය සම්බන්ධව විශේෂ දැනුමක් ඇති බලසේනා එකක් හෝ දෙකක් පුහුණු කිරීම අපේ කෙටි කාලීන ඉලක්කයක්. මෙරට ඇති අනෙකුත් ආයතනවලටත් මෙහි පුහුණුව ලැබීමේ අවස්ථාව ලබා දීම අපේ තවත් අරමුණක්. කලාපීය හා ජත්යන්තර මට්ටමින් පුහුණු පාඨමාලා මෙහි පැවැත්වීම දක්වා මෙය වැඩි දියුණු කිරීමේ අපේක්ෂාවක් තිබෙනවා. මේ පාඨමාලා පැවැත් වීමට සුදුසුම ප්රදේශයක් අපට ලැබී තිබෙනවා. කොත්මලේ ජලාශය ආශ්රිතව පුහුණු වීම් කරන්න අපට මහවැලි අධිකාරිය අවසර ලබාදී තිබෙනවා. ජාතික කටයුත්තක් ලෙස සලකා ඔවුන් යුද හමුදාවට මේ අවස්ථාව ලබාදීම ගැන අප ඔවුන්ට ස්තූතිවන්ත වෙනවා.
ජීවිත ආරක්ෂක පාඨමාලාවට මූලික පිහිනුම් ක්රම, දිය අනතුරු, දියෙහි අනතුරට පත් පුද්ගලයකු බේරා ගැනීම ඇතුළු අංශ ගණනාවක් ආවරණය කෙරෙයි. එම පුහුණු අංශ උපදේශක මේජර් අයි.ඩී.එස් ධර්මරත්න මහතා අප එහි යන විටත් පුහුණු කිරීමේ කටයුතුවල නිරතව සිටියේය. කොත්මලේ ජලාශයේදී අනතුරට පත් බෝට්ටුවක සිටි අයකු දියේ ගිලෙන්නට යද්දී ඔහු බේරා ගොඩට රැගෙන විත් ප්රථමාධාර ලබාදී රෝහල්ගත කිරීම දක්වා සියල්ල සජීවි ලෙස නිරූපණය කරමින් පුහුණුව ක්රියාත්මක විය. ‘‘අපි වසරකට කනිෂ්ඨ ජීවිත ආරක්ෂක පාඨමාලා 05ක් සහ උසස් ජීවිත ආරක්ෂක පාඨමාලා දෙකක් පවත්වනවා. කනිෂ්ඨ පාඨමාලාව හොඳින් සමත් වන අය තමයි උසස් පාඨමාලාවට තෝරා ගන්නේ. කනිෂ්ඨ පාඨමාලා කාලය දින 21 පුරා ක්රියාත්මක කරනවා. උසස් පාඨමාලාවේ කාලය දින 12 යි. මහවැලි ගංඟා ජලයේත් ගල්කිස්සේ හා තිරියායේදී මුහුදු ජලයේත් පුහුණුව ලබා දෙනවා. යුද්ධය අවස්ථාවේ මේ රටේ ජනතාව යුද හමුදාව ගැන විශාල විශ්වාසයක් තැබුවා. ඒ විශ්වාසය අපි වගේම සහෝදර හමුදාවන් විසින් තහවුරු කළා. ආපදා අවස්ථාකදීත් ජනතාව යුද හමුදාව ඒකට මැදිහත් වෙනතුරු බලා සිටිනවා. ඒ හමුදාව ගැන තියෙන විශ්වාසය නිසයි. ඒ විශ්වාසය වඩා හොඳින් තහවුරු කරන්න නම් අපි එම ආපදා ක්ෂේත්රය ගැනත් පුළුල් අවබෝධයකින් යුතුව කටයුතු කළ යුතුමයි. ඒ අවබෝධය හමුදා සාමාජිකයින්ට ලබාදීම තමයි මෙහිදී සිදු වන්නේ.’’ මේජර් අයි.ඩී.එස් ධර්මරත්න මහතා පවසයි.
ආපදා ප්රතික්රියා පාඨමාලාව භාර ප්රධාන උපදේශක මේජර් මේනක ගුණරත්න මහතා. ‘‘සියලුම ආකාරයේ ආපදා තත්ත්වයන්වලදී විපතට පත්වූවන් මුදා ගැනීම සම්බන්ධ ක්රම පිළිබඳව අපි ප්රායෝගික පුහුණුවක් ලබා දෙනවා. ආපදාවක් ඇතිවූ ස්ථානයක සිරවී සිටින පුද්ගලයන් මුදා ගැනීම ඉතා බැරෑරුම් කාර්යයක්. අදාළ ස්ථානයට ළඟා වීමේ අපහසුව, පවතින සීමිත ඉඩකඩ වගේ කරුණු මේකට බලපානවා. විපතට පත්ව සිටින ඕනෑම කෙනෙක් තමන් ළඟට පැමිණෙන කෙනාව තදින් අල්ලා ගන්නවා. සමහර විට ඒ පිළිබඳ අවබෝධයක් නොමැතිව ගියොත් දෙදෙනාම අනතුරට ලක් වෙන්න පුළුවන්. තවත් අය ඉන්නවා සිහිසුන්ව හෝ අස්ථි බිඳීම්වලට ලක්වෙලා. එවැනි කෙනකු කොහොමද අපි බේරා ගන්නේ. රෝගියකු ඔසවන නිවැරදි තාක්ෂණික කරුණු නොදැන හිටියොත් ඔහුගේ ශරීර අවයවවලට සිදුවිය හැකි හානි ඉහළ යා හැකියි. ගොඩනැගිලි කඩා වැටුණු ස්ථානවලට යන්න වෙන්නේ යකඩ හා කොන්ක්රීට් කපාගෙන වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ අවස්ථාවක උපකරණ භාවිතය ගැනත් අවබෝධයකින් සිටීම වැදගත්. ඒ පුහුණුවත් අපි මෙහිදී ලබා දෙනවා.’’
ස්වභාවික ආපදා සිදුවීමේ ප්රවණතාව ලොව පුරා ක්රමයෙන් ඉහළ යමින් තිබේ. මෑතක ඔස්ට්රේලියාවේ සිදුවූ ලැව් ගින්නත් ඇමේසන් වනයේ ඇතිවූ ගින්නත් ඊට උදාහරණ. ලැව් ගිනි, භූමි කම්පා, ගිනි කඳු පිපිරීම් නොමැති වුවත් මෙරට තුළද නාය යෑම්, ගං වතුර වැනි ත්ත්ත්වයන් දැන් දැන් නිතර අසන්නට දකින්නට ලැබෙයි. අනවශ්ය මිනිස් ක්රියාකාරකම් මේ ආපදා තත්ත්වයන්ට ප්රධාන හේතුව වී තිබේ. මිනිසා විසින්ම සිදු කරනු ලබන ව්යසන නිසා කුපිත වන ස්වභාව ධර්මය පෙරළා ඔවුන්ට පහර දෙන්නේ මේ ආකාර ආපදා ඇති කරමිනි. ඒවායින් පීඩාවට පත්වන ජනතාව මුදා ගැනීම සඳහා ඉදිරියේදී යුද හමුදාවට විශාල කාර්යයක් පැවරෙනු ඇත. ඒ මිනිසා විසින් පරිසරයට සිදු කරනු ලබන අකටයුතුකම් දිනෙන් දින වැඩි වෙමින් තිබෙන නිසාය.
අසේල කුරුළුවංශ