අද වන විට, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටුවා වසර 130ක පමණ කාලයක් ඉක්ම ගොස් තිබේ. එදා මෙදාතුර පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්, සේවකකාරකාදීන් කරන ලද මෙහෙවර අති මහත්ය. එහෙත්, අවාසනාවට අප කළ මෙහෙවර පිළිබඳ නිසි වැටහීමක්, දරුවන්ට හා වැඩිහිටියන්ට නැත. වරද අපේය. අප කළ වැඩ ජනගත නොකිරීම හේතුවෙන්, නිතිපතා අප ජනතාවගේ දෝෂ දර්ශනයට ලක් වේ. අප සැම දින වැඩ කළේ, නිහඬ පිළිවෙතක් අනුගමනය කරමිනි. අවුරුදු එකසිය තිහක පමණ ඉතිහාසය තුළ, කැණීම් කර පාදා සංරක්ෂණය කළ ගොඩනැඟිලි, පීත්ත පටි කපා, හඬ නඟා විවෘත කිරීමේ සම්ප්‍රදායක් අප අනුගමනය කළේ නැත.

එහෙත්, අප ඒවා පාදා සංරක්ෂණය නො කළේ නම්, අපටත්, විදේශිකයන්ටත් වඳින්නට හා බලන්නට අනුරාධපුරය, පොලොන්නරුව, සීගිරිය හෝ අන් පැරැණි විහාරාරාම පෙනෙන්නේ නැත. සංචාරක ව්‍යාපාරය මේ රටට විදේශ විනිමය උපයා දුන්, දෙන හා ඉදිරියේ ද උපයන ප්‍රධාන මඟකි. සංචාරකයන් මෙහි එන්නේ, මේ රටෙහි උරුමයත්, සොඳුරු පරිසරයත්, දැකුම්කලු මුහුදු වෙරළත් දකිනු පිණිසය. අප දෙපාර්තමේන්තුව නොතිබෙන්නට, කොළඹ, සීගිරිය, පොලොන්නරුව, ගිරිතලේ, දඹුල්ල හා අන් තැන්වල දෙස් විදෙස් සංචාරකයන් සඳහා වෙන් වූ තරු පහේ, හතරේ හෝටල් හා අන් අවන්හල්, කඩ කාමර ඉදිවී, රටට ආදායම් උපයන්නේ නැත. තවත් ලෙසකින් කිවහොත්, අප නොසිටින්නට අද ඒවා එහි නැත. සීගිරිය, අනුරාධපුර, පොලොන්නරුව, මහනුවර අවට පුරාවස්තු බැලීමට හා වැඳීමට එන සෙනඟ නිසා, ව්‍යාපාර සේවා සැපැයීම යනාදියෙන් දිවි රැක ගන්නා පවුල් දහස් ගණනකට ආදායම් අහිමිව ගොසිනි.

පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේත්, මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේත් රැකියා මඟින් යැපෙන පන්දහසක් පමණ පවුල් සංඛ්‍යාවක් අද නොමැත. පැරැණි මහ වැව්, ගම් වැව්, ඇළ වේලි තිස්පන්දහසක් ඉක්ම වූ සුවිසල් සංඛ්‍යාව, අපගේ රජදරුවන්, මුතුන්මිත්තන් ඉදි නොකරන්නට, එදා මෙදාතුර වසර තුන්දහසකට ආසන්න කාලයක්, සමස්ත වියළි කලාපය ජන ශූන්‍ය, අර්ධ ශුෂ්ක කාන්තාරයක් බවට පත්ව ගොසිනි. ඔබට නිසි වැටහීමක් නොතිබුණ ද, අපගේ මුතුන්මිත්තන් විසින් මේ රටට උපයා දෙන හා දුන් ධන සම්පත්, බවභෝග ප්‍රමාණය අති මහත්ය. අප අපේ පැරණි උරුමයට සදා ණයගැති විය යුත්තේ එබැවිනි.

දීඝවාපි චෛත්‍යය

මේ වන විට කැණීම් කර සංරක්ෂණය කරන ලද පැරැණි ගොඩනැඟිලි ප්‍රමාණය ලක්ෂ ගණනකි. එයද, බාල, මහලු පුරවැසියන් නොදනී. බාල, මහලු දෙස්, විදෙස් ජනතාව වැඳීම සඳහාත්, බැලීම සඳහාත්, අනුරාධපුරය, මිහින්තලය, පොලොන්නරුව, සීගිරිය, සේරුවාවිල, සෝමාවතිය, තිස්සමහාරාමය, දීඝවාපිය, මැදිරිගිරිය, යාපහුව, රාජාංගණය, රිටිගල, අරන්කැලේ, පඬුවස්නුවර, කෝට්ටේ, යාපනය කොටුව, ගාල්ල කොටුව ඇතුළු පුරාවිද්‍යා ස්ථාන දහස් ගණනක් කරා යති. ජනතාව සිතන්නේ එම ස්ථානවල ඇති පැරැණි ගොඩනැඟිලි, දිය අගල්, ප්‍රාකාර, වැව්, පොකුණු රජ දවස පටන් පැවැතියේ, අද දකින්නට ලැබෙන ආකාරයෙන් කියාය.

උදාහරණ ලෙස අනුරාධපුරය ඇතුළු දහස් ගණනක් තැන්හි ඇති ලෝවාමහා ප්‍රාසාදය, ප්‍රාසාද, දාගැබ්, ගොඩනැඟිලි, වැව්, පොකුණු එකල පටන් අද දක්වා පැවැතියේ, අද දකින්නට ලැබෙන ආකාරයෙන් කියා ඔවුහු සිතති. එහෙත්, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව වැඩ කිරීමට එම ස්ථාන කරා යන විට, මේ නගර, බලකොටු, විහාරාරාම, ‍අන්‍යාගමික පූජ්‍යස්ථාන යනාදිය පැවැතියේ, අඩි විසි තිස් ගණන් පසින් යට වී, වනයෙන් වැසීය. දෙපාර්තමේන්තුව මඟින්, කැලෑ පාදා, මහ කඳු වන් පස් ගොඩවල් කැණීම් කර පාදා, මේ ගොඩනැඟිලි සියල්ල අද දකින්නට ලැබෙන ආකාරයෙන් බිම මත දකින්නට සලසා ඇත්තේ, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේත්, මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේත් නිලධාරී, සේවකාදීන්ගේ දහඩිය කඳුළු මතිනි. මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන වැනි බො‍හෝ අය, ඇතැම් අවස්ථාවලදී මේ කැණීම් සංරක්ෂණය යනාදිය කළේත්, ඒ කටයුතු අධීක්ෂණය කළේත්, මැලේරියා උණෙන් පෙළෙමින්, පැදුරු, ගල් මත වැතිරී බව බොහෝ අය නොදනී.

අපේ උරුමය පාදන්නටත්, සංරක්ෂණය කිරීමටත්, රකින්නටත්, මහ කැලෑ පීරා යනෙන කල, එදා මෙදාතුර වන අලි ප්‍රහාරවලින් මියැදුණු අපගේ පිරිස අපමණය. මේ ගොඩනැඟිලි, මහ පස් ගොඩවල්, කැළෑ පාදා, පොළොව මතට ගත් කල පෙනෙන්නට තිබුණේ, අද දකින්නට ලැබෙන ආකාරයෙන් නොව, සුන්බුන්ව, ගල් ගඩොල් විසිරී පැතිරී, එම ගොඩනැඟිලි කුමන ඒවාද යන්න පවා සොයාගත නොහැකි තරම් සුනු විසුණු වී ගිය ආකාරයෙනි. පුරාවිද්‍යාත්මක විධි නියම අනුගමනය කරමින්, එම ගොඩනැඟිලිවල මුල් ස්වරූප හඳුනාගෙන, ඒවා සංරක්ෂණය කර තිබේ. මේ නටබුන් අදටත් අපේ අය රකින්නේ දෑස් රකින්නාක් මෙනි. මක්නිසාදයත්, මේ උරුමයන්හි වටිනාකම් ඔවුහු මැනවින් හඳුනන බැවිනි. එහෙත්, දෙපාර්තමේන්තුවේ දෙදහසක් පමණ වූ නිලධාරී සේවකාදීන්ට මේ රට තුළ ඇති දෙලක්ෂ පනස්දහසක් ද ඉක්මවන පුරාවිද්‍යා ස්ථාන සම්භාරයක් තනිව ආරක්ෂා කිරීමට නොහැකිය. රජයට මහජන උරුමය රකින්නට සේවකයන් හත්ලක්ෂ පනස්දාහක්, එනම් සමස්ත රාජ්‍ය සේවයෙන් හරි අඩක පමණ ප්‍රමාණයක් ඔබගේ බදු මුදලින් රැකීමට නොපිළිවන.

උරුමය ඔබේත්, මගේත්ය. අප සැම එක් නොවී, රජයටත්, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවටත් ඇඟිල්ල දිගු කරමින්, උරුමය රැකීමේ සමාජ මෙහෙවරින් මිදෙන්නට අප කාටත් නොහැකිය. ඇතැම්හු පැරැණි ගොඩනැඟිල්ලක පියස්සේ උළු කැටයක් කැඩුනත්, එය සෙවිලි කොට රකිනු වෙනුවට දෙපාර්තමේන්තුවට දෙස් දෙවොල් තබමින් ගොඩනැඟිල්ල තෙමී ගරාවැටෙන තෙක් කල් මරමින් සිටිති. පැරැණි බිතු සිතුවම් මත වේ දල්ලක් නඟින කල, වේ දල්ල කඩා දමනු වෙනුවට, අපට දොස් නඟමින්, පියස්සේ සැකිල්ල වේයන් කා නසන තෙක් දෙපාර්තමේන්තුවට බැණ වදිමින්, උවැසි උවැසියෝ බලා සිටිති.

පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවක් නොවන්නට, ගල් කණුවක්, ගඩොලක් පොළොව මතුපිටට නොපෙනෙන ලෙස පසින්, කැළයෙන් වැසී තිබූ ලංකාවේ සෑම සියලු පැරැණි ස්ථානයක්ම ඔබ අප සැමට විදෙස් සංචාරකයන්ටත්, බලන්නටත්, අසන්නටත් යමක් ඉතිරි වන්නේ නැත. පරණවිතාන ඇතුළු අපත්, මේ රටේ ඉතිහාසඥයනුත් නොවන්නට, ඔබට අපගේ රටෙහි යටගියාවත්, අපගේ මුතුන්මිත්තන් කළ කී දෑ අසන්නට, දකින්නට, පෞරාණිකවූත්, ප්‍රෞඪවූත් ඉතිහාස කතාවක් ඉතිරි වන්නේ හෝ උරුම වන්නේ හෝ නැත.

ඇතැම්හු අප රටෙහි පැරැණි උරුමයේ වටිනාකම් නොහඳුනති. ඒවා මිථ්‍යා විශ්වාසත්, සංවර්ධන අවශ්‍යතාවනුත් මුල් කරගෙන කඩා වනසති. එබැවින් මේ රටේ පැරැණි උරුමයෙහි වටිනාකම් ඔවුන්ට ඒත්තු ගැන්විය යුතුව තිබේ.

මේ රටේ පුරාවිද්‍යාත්මක උරුමයේ වටිනාකම අන් කවර දිනකටත් වඩා, ජනාධිපතිතුමන් ඇතුළු රජය විසින් වටහාගෙන ඇත. රජය විසින්, ඉතිහාසයේ මුල්වරට ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් සකසා, උරුමය රකින්නට සැදී පැහැදී, පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සමඟ කටයුතු කරමින් සිටී. සෑම දින කුඩම්මාගේ සැලකිලි ලද පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, රාජ්‍ය නායකයා විසින් සියතට ගෙන ඇත. සෑම දින හුදෙකලාව, සිය කාර්යය සම්පත් නොලැබ සිදු කිරීමට සිදු වූ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව වටා, ආරක්ෂක ලේකම්තුමා ප්‍රමුඛ ආරක්ෂක අංශත්, මැනුම්, ඉඩම්, පරිසර ඇතුළු රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයත් ගොනුවී සිටී. ඒ අනුව, මේ වන විට ‘උරුමය තනි නොකරමු‘ යන පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ තේමා පාඨයට වටිනාකමක් ලැබෙමින් තිබේ.

ආචාර්ය සෙනරත් දිසානායක

පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්

ලෝකයේ බොහෝ ජාතීන්ට, තම තමන්ටම ආවේණික ඉතිහාස ග්‍රන්ථ තිබේ. පැරැණි ග්‍රීක හා රෝම ජාතිකයෝ යම් යම් ඓතිහාසික සංසිද්ධි වාර්තා කර තැබූහ. පැරැණි චීන ජාතිකයෝ ද ඉතිහාසය ලියා තැබීම සම්බන්ධයෙන් විශේෂ අවධානයක් යොමු කළහ. පැරැණි ඉන්දියානුවෝ ද ඇතැම් ඓතිහාසික කාරණා සම්බන්ධ ලේඛන ලියා තැබූහ. මෙය ලංකාවට ද අමුතු වූවක් නො වූහ. පැරැණි ලාංකිකයෝ ද ලෝකයේ අන් කිසිදු රටකට දෙවැනි නො වන ආකාරයෙන්, ඓතිහාසික සිද්ධි සහිත ග්‍රන්ථ රචනයෙහි නියුක්ත වූහ.

ඓතිහාසික කරුණු වාර්තාකරණයේ දී, ලංකා ඉතිහාසය තුළ අපට කැපී පෙනෙන ප්‍රමුඛත ම ග්‍රන්ථ සම්ප්‍රදාය වන්නේ වංසකතායි. දැනට විද්‍යමාන සාධක අනුව, දීපවංසය ආදී වශයෙන් ඇරැඹෙන මේවා, මහාවංසය, බෝධිවංසය, දාඨාවංසය, ථූපවංසය ආදී වශයෙන් විවිධාකාර ඓතිහාසික කාරණා ඔස්සේ අවධානය යොමු කර, විවිධාකාර ඓතිහාසික සිද්ධි වාර්තා කරමින් රචනා වූහ. දැනට විද්‍යමාන මුල් ම වංසකතාව වන්නේ දීප වංසයයි. පාලි බසින් ලියැවී ඇති එය, ක්‍රි. ව. 5 වැනි සියවසේ දී පමණ රචනා වන්නට ඇතැයි සැලැකේ. එහි කර්තෘ අඥාතය. වෙනත් ආකාරයෙකින් පවසන්නේ නම්, දීපවංසයේ කතුවරයා කවරෙක් දැ යි මෙතෙක් නිශ්චිතව හඳුනාගෙන නැත. එහෙත් ලංකා ඉතිහාසය සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා කරන විට විශේෂ වැදැගත්කමක් අත් කර දෙන ග්‍රන්ථය වන්නේ, ක්‍රි. ව. 6 වැනි සියවසේ දී පමණ රචනා කළ මහාවංසයයි. ලංකාවේ ඉතිහාසකරණ සම්ප්‍රදායේ මුදුන් මල්කඩ වශයෙන් මෙය සැලැකුවද වරදක් නො මැති බව පෙනේ. මන්ද, මහාවංසය වනාහි එතරම්ම සුවිශිෂ්ට ග්‍රන්ථයක් වන හෙයිනි.

දීපවංසය මෙන්ම මහාවංසය ද රචනා කර ඇත්තේ පාලි බසිනි. එහි කතුවරයා කවරෙක්දැයි තත් ග්‍රන්ථය සඳහන් නොකරයි. එහෙත්, පාලි මහාවංසය රචනා වී සියවස් කීපයකට පසුව ලියැවුණු ‘මහාවංස ටීකාව’ හෙවත් ‘වංසත්ථප්පකාසිනිය’ අනුව යමින්, මෙහි කතුවරයා ‘මහානාම’ නමැති හිමි කෙනකු බව පිළිගැනෙයි. උන් වහන්සේ ‘මහා විහාර’ භික්ෂු පරම්පරාවට අයත් යතිවරයෙක් වන අතර, වැඩ සිටියේ අනුරාධපුර දික්සඳ සෙනෙවියා පිරුවනෙහිය. මේ පිරුවන අයත් වූයේද අනුරාධපුර මහාවිහාරයටයි.

මහාවංසයේ මුල් කොටස මහසෙන් රජුගෙන් අවසන්ය. එනම්, මහානාම හිමියන් මඟින්, තමන් රචනා කළ පාලි මහාවංසය නමැති ග්‍රන්ථය මහසෙන් රජුගෙන් අවසන් කළේය. එහෙත් මෙය එතැනින් අවසන් කිරීමට අතීත ලංකාවේ වාසය කළ ඇතැම් උගතුන්ට සිත් දුන්නේ නැත. එ හෙයින්, මහානාම හිමියන් අවසන් කළ තැන් පටන් ඉදිරියට තත් ග්‍රන්ථය රචනා කිරීමට, ලංකා ඉතිහාසයේ වාසය කළ විවිධ උගතුන් කටයුතු කෙළේය. ඒ අනුව අඛණ්ඩ ලංකා ඉතිහාසය රචනා වූ කෘතියක් වශයෙන් මහාවංසය පැවැත ආවේය. දීපවංසය මේ ක්‍රියාවලියට බඳුන් වූයේ නැත. එහෙයින්, මුල් කෘතියේ වූ පරිදි මහසෙන් රජුගෙන්ම තත් කෘතියේ සමාප්තිය සනිටුහන් කර ගැනීමට දීපවංස කතුවරයාට සිදු විය. දීපවංසය අභිබවා මහාවංසය සුවිශේෂී වීමට බලපෑ තවත් හේතුවක් වන්නේ ද මෙයයි.

මහාවංසය රචනා කළ ‘මහානාම’ හිමියන් සම්බන්ධයෙන් උගතුන් අතර විවිධ අදහස් තිබේ. ධාතුසේන රජතුමාගේ මාමා කෙනකු වශයෙන් සඳහන් වන දික්සඳ සෙනෙවියා පිරිවෙන් වැසි හිමියන්, ‘මහාවංස කර්තෘ මහානාම හිමියෝ ම යැ’ යි අදහසක් ඇතමකු තුළ පවතී. ‘මහාවංස කර්තෘ හා ධාතුසේන රජුගේ මයිලණුවන් එක් අයකු ම ය’ යන මතය ‍කොඩ්රින්ටන් හා ටර්නර් වැනි උගතුන් විශ්වාස කළ බව පෙනේ. එහෙත්, විල්හෙල්ම් ගයිගර් පවසන්නේ මහාවංස කර්තෘ හිමියනුත්, ධාතුසේන රජුගේ මයිලණුවනුත් එක් අයකු නොව, දෙදෙනෙක් බවයි.

බුද්ධගයාවේ දක්නට ඇති ශිලා ලේඛනයකද, භර, රාහුල, උපසේන, මහානාම, 2 වැනි උපසේන, 2 වැනි මහානාම ආදී වශයෙන් ලාංකේය ආචාර්යවරු කිහිපදෙනකුගේ ම නම් සඳහන් වී තිබේ. මින් පළමු උපසේන වනාහී මහානිද්දේස අට්ඨකථාවෙහි කර්තෘවරයා විය හැකි බවත්, ප්‍රථම මහානාම වනාහී අප කර්තෘවරයා විය හැකි බවත් මහාචාර්ය ගුණපාල මලලසේකරගේ අදහසයි. එහෙත්, මේ ශිලා ලේඛනය අයත් කාලය පිළිබඳ නිශ්චිත මතයක් නැත. මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතාන පෙන්වා දෙන ආකාරයට, ‘සද්ධම්මප්පකාසිනී නමැති ග්‍රන්ථයේ කතුවරයාත්, බුද්ධගයාවේ විහාරයක් කරවා ඒ බව සඳහන් සෙල්ලිපියකුත් පිහිටවූ ලාංකික ස්ථවිරයන් වහන්සේත් මහාවංශ කතුවරයාම මිස, අන් කෙනකු නොවේ.

මහානාම හිමියන් රචනා කළ මහාවංසයේ මුල් කොටස, අනුරාධපුර රාජධානියේ රජ කළ මහසෙන් රජුගෙන් අවසන් කර තිබේ. මහසෙන් රජුගෙන් තත් ග්‍රන්ථය අවසන් කිරීමට අතීත ලේඛකයෝ කැමැත්තක් දැක්වූයේ නැත. එහෙයින්, මහසෙන් රජුගෙන් අවසන් වන තැන් පටන්, කලින් කළ විවිධ ලේඛකයන් විසින් අඛණ්ඩ කෘතියක් වශයෙන් මහාවංසය පවත්වාගෙන එන ලදී.

මහසෙන් රජුගේ සිට දඹදෙණියේ පණ්ඩිත පරාක්‍රමබාහු රජු තෙක් රාජ්‍යත්වය පිළිබඳ රචනා කරන්නේ, දෙවැනි ධම්මකිත්ති හිමි විසින් රාජ්‍යානුග්‍රහ සහිතව බව බව පැවසේ. එහෙත්, යගිරල පඤ්ඤානන්ද හිමියන්ගේ අදහස වන්නේ, පොළොන්නරුවේ විසූ, අභිධානප්පදීපිකා වැනි ග්‍රන්ථ රචනා කළ, මෞද්ගල්‍යාන මහ තෙරුන් විසින්, ‘මහාවංසයේ සත් තිස් වැනි පරිච්ඡේදයේ පනස් එක් වැනි ගාථාවේ සිට, සැත්තෑ නව වැනි පරිච්ඡේදයේ අවසානය දක්වා කොටස රචනා කරන්නට ඇතැයි සිතිය හැකි බව’ යි.

මහාවංසයේ අසූ වැනි පරිච්ඡේදයේ මුල පටන් සිව් වැනි පරාක්‍රමබාහු රජු දක්වා කොටස රචනා කළේ කවුරුන් දැයි හඳුනාගෙන නැත. සිව් වැනි පරාක්‍රමබාහු රජුගේ පටන්, කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේ කාලය දක්වා ඇති කොටස තිබ්බටුවාවේ සිද්ධාර්ථ බුද්ධරක්ඛිත හිමියන් විසිනුත්, එතැන් පටන් ක්‍රි. ව. 1815 දී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍යයන්ට යටත් වූ දිනය දක්වා කොටස හික්කඩුවේ සුමංගල හිමියන් හා බටුවන්තුඩාවේ පඬිතුමා විසිනුත් රචනා කර තිබේ.

මහාවංසයේ මුල් කොටස හෙවත් මහානාම තෙරුන් විසින් රචනා කළ, මහසෙන් රජු දක්වා වූ කොටසට ටීකාවක් ද ලියැවී තිබේ. ‘එය මහානාම තෙරුන් විසින්ම ලියන ලදැයි ගයිගර් ආදී පඬිවරුන් සිතතත් එය එසේ යයි පිළිගත නොහැකි බව’ පොල්වත්තේ බුද්ධදත්ත හිමියන්ගේ අදහසයි. උන් වහන්සේ වැඩි දුරටත් පවසන්නේ, ‘මහාවංශය කළ ඒ මහානාම තෙරුන්ම ආශ්‍රය කොට විසූ තෙරනමක් විසින් මෙය ලියන ලදැ යි පිළිගත හැකි බව’ යි. මහාවංසය විෂයෙහි කළ මේ ටීකාව හඳුන්වා ඇත්තේ, ‘වංසත්ථප්පකාසිනී’ යන නාමයෙනි. මහානාම හිමියන් ක්‍රිස්තු වර්ෂ 6 වැනි සියවසේ විසූ හෙයින්, මහාවංස ටීකාවේ කර්තෘ 7 වැනි හෝ 8 වැනි සියවසට අයත් ලෙස සැලැකිය හැකි බව, මහාචාර්ය ගුණපාල මලලසේකරයන්ගේ අදහසයි. කෙසේ නමුත්, මහාවංසයේ එන ඇතැම් සංසිද්ධි වඩාත් පැහැදිලිව අවබෝධ කර ගැනීම පිණිස, වංසත්ථප්පකාසිනී හෙවත් මහාවංස ටීකාවෙන් සුවිශේෂී දායකත්වයක් ලැබී තිබේ.

අප විසින් මූලික කොට භාවිත කරන මහාවංසයට අමතරව, ‘කාම්බෝජ මහාවංසය’ යනුවෙන් නම් දැරූ ග්‍රන්ථයක් ද වේ. එය ද ලංකා ඉතිහාසයේ තොරතුරු අන්තර්ගත කරමින් ලියැවී ඇති කෘතියකි. එහෙත්, අප මූලික වශයෙන් භාවිත කරන මහාවංසයේ හා ‘කාම්බෝජ මහාවංසයේ’ ඇතැම් තැන්වල ප්‍රමාණය, අන්තර්ගතය වැනි කාරණා, යම් යම් ආකාරයෙන් වෙනස් ස්වරූපයක් ගන්නා බව පෙනෙන්නට තිබේ. ‘කාම්බෝජ මහාවංසය’ පිළිබඳ පොල්වත්තේ බුද්ධදත්ත හිමියෝ මෙසේ සඳහන් කරති.

‘‘... මෙයට ‘‘කාම්බෝජ මහාවංශය’’ යි කියනු ලබන්නේ ඒකේ පිටපත් කාම්බෝජ රටින් ලැබුණු බැවිනි. එය කොයි රටක දී ලියන ලද්දක් දැයි ප්‍රකට නැතත්, පාලියේ දුර්වලකම් ආදිය සලකා බලන විට ලක්දිවින් පිට අන්‍ය රටක දී සම්පාදිත වී යයි සැලකිය හැක. මහාචාර්ය මලලසේකර මහතා විසින් සකස් කරන ලදුව, ඉංග්‍රීසි අකුරෙන් 1937 දී මුද්‍රිත වූ මේ පොතට ඒ මහතා යොදා තිබෙන නාමයෙහි සිංහල අර්ථය නම් ‘‘විස්තාරිත මහාවංශය’’ යන්නයි. මහානාම තෙරුන් සම්පාදිත වූ මහාවංශයෙහි ගාථා 2915 ක් ඇති අතර, මේ මහාවංශයෙහි ගාථා 5772 ක් ඇති බැවින්, මෙයට ‘‘විස්තාරිත මහාවංශයයි’’ කීමේ වරදක් නැත. එසේ ගාථා සංඛ්‍යාව වැඩිකරන ලද්දේ පරණ මහාවංශයෙහි තිබෙන කරුණුවලට මහාවංශ ටීකාවේ ද බෝධිවංස-ථූපවංසවල ද තිබෙන කරුණු උපුටා එක් කිරීමෙනි. පරණ මහාවංශයේ තිබෙන ගාථා බොහොමයක් කිසි වෙනසක් නොකොට, මේ පොතට ගෙන, වැඩි විස්තර කියන තැන්වල දී අනෙක් පොත්වලින් කරුණු උපුටා ගාථාවලට නගා තිබේ. භාෂාවේ දුව_ලකම් ඇත්තේ ඒ අලුතෙන් ගෙතූ ගාථාවලය. ලක්දිව පඬිවරයකු මේ වැඩේ කළා නම්, මහානාම මහාවංශයේ ගාථා එලෙසම නොගෙන, වෙනස් ගාථා රචනා කරනවා ඇත. මෙය පිටරැටි තෙර නමක් විසින් සම්පාදිත යයි මා සලකන්නේ, මහාවංශයේ ගාථා එලෙසම පිටපත් කරගත් බැවිනි. ...’’

මහානාම හිමියන් විසින් රචනා කළ මහාවංසය මුල් කොටස ‘මහාවංසය’ යන නමිනුත්, මහසෙන් රජුගේ පටන් ඉදිරියට රචනා කළ දෙවැනි කොටස ‘චූලවංසය’ නමිනුත් ඇතැමුන් හඳුන්වා ඇතත්, එය සාවද්‍ය හැඳින්වීමක් බව ඇතැම් උගතුන්ගේ මතයයි.

මහාවංසය යනු හුදු මහානාම හිමියන් ගේ තනි නිර්මාණයක් නොවන බව පෙනේ. පැරැන්නන් විසින් කී දේ යම් යම් සංස්කරණ සහිතව ඉදිරිපත් කිරීමට, උන් වහන්සේ උත්සුක වී තිබේ. ‘පුරාණයන් විසින් කියන ලද’ (පොරාණෙහි කතොපෙසො) යන සඳහන තුළින් ම මෙය පැහැදිලිය. මහානාම හිමියන් විසින් මහාවංසය රචනා කරන අවධිය වන විට, ‘සීහලට්ඨකථා මහාවංසය’ නමින් යුත් ග්‍රන්ථයක් පැවැති බව, මහාවංස ටීකාවෙහි පෙනේ. මහානාම හිමියන් ස්වකීය ග්‍රන්ථය සඳහා මූලික කර ගන්නට ඇත්තේ තත් කෘතියයි. උන් වහන්සේ විසින් මූලික කරගත් කෘතියට ‘සීහලට්ඨකථා මහාවංසය’ යන නම භාවිත කිරීම තුළම පැහැදිලි වන්නේ, ඇතැම් විට එය සිංහල භාෂාවෙන් රචනා වී තිබූ ග්‍රන්ථයක් වන්නට ඇති බවයි. දම්පියා අටුවා ගැටපදයේ සඳහන්ව ඇති, ‘මගධ බසින් වැටෙමින් ආ බුදුකැලි අටුවා හෙළදිව අජුරො හෙළු බසින් තුබූහ’ යන ප්‍රකාශය අනුව පැහැදිලි වන්නේ, මගධ භාෂාවෙන් පැවැත ආ අටුවා, ලංකාවේ ආචාර්යවරු විසින් සිංහල භාෂාවෙන් තැබූ බව යි. මෙසේ රචනා වූ ග්‍රන්ථ අතර ‘සීහලට්ඨකථා මහාවංසය’ ද එක් ග්‍රන්ථයක් වන්නට ඇත. එය අද වන විට අවිද්‍යමාන නමුත්, මහාවංසය වැනි ග්‍රන්ථවලට මූලික වී ඇති නිසා, ලංකා ඉතිහාසයේ වැදැගත් තොරතුරු අන්තර්ගත වී පැවැති ග්‍රන්ථයක් වන්නට ඇතැයි කල්පනා කළ හැකිය. මහාචාර්ය ගුණපාල මලලසේකර මෙසේ පවසා තිබේ.

‘‘... පූර්ව මහාවංශය නම් කිහිපයකින් හඳුන්වා ඇති බව පෙනේ. සීහලට්ඨකථා (එනම්, සිංහල භාෂාවෙන් ලියන ලද අටුවාව) යනු එක් නමකි. මේ නම යෙදීමට එක් හේතුවක් බුද්ධඝෝෂ සහ අනිකුත් හිමිවරුන් විසින් රචිත පාලි අටුවාවලින් මෙය ඉවත් කර දැක්වීම විය හැක. සීහලට්ඨකථා මහාවංස යනු තවත් නමකි. මෙය පුරාණ (පෞරාණික) බවත්, හෙළ බසින් පැරැන්නන් විසින් ලියන ලද බවත්, (සීහලට්ඨකථා-මහාවංසො පොරාණෙහි සීහලාය නිරුත්තියා කතො) යි කිය වේ. සමහර විට මෙය මහාවංසට්ඨකථා සහ පොරාණට්ඨකථා යනුවෙන් ද හඳුන්වා ඇතැ යි කිව හැක. මහාවංස ටීකාවෙහි සාමාන්‍ය වශයෙන් පුරාණ ග්‍රන්ථය අට්ඨකථා නමින් ද, විශේෂ අවස්ථාවලදී සීහලට්ඨකථා නමින් ද හඳුන්වා ඇත යනු ගෛගර් විද්වතුන්ගේ මතයයි. මහාවංස ටීකාවේ කතුවරයා දැන් පවතින මහාවංසයට පදනම් වූ අට්ඨකථාව මහාවිහාරවාසින් විසින් සංගෘහිත බව අවධාරණයෙන්ම ප්‍රකාශ කරයි ...’’

ශාස්ත්‍රීය උගතුන් අතර, මහාවංසය පිළිබඳ විවිධ අදහස් පවතින බව, ඉහත කාරණා අධ්‍යයනය කෙරෙන විට පැහැදිලි වේ. කෙසේ නමුත්, ලාංකිකයන් වශයෙන්, ලංකාවේ ඉතිහාසය සම්බන්ධ අඛණ්ඩ හා සුවිශිෂ්ට ඓතිහාසික ග්‍රන්ථයක් පැවැතීම සම්බන්ධයෙන් අපි ආඩම්බර විය යුත්තෝ වෙමු. ලංකා ඉතිහාසයේ ඇති ඇතැම් අපැහැදිලි තැන් අවබෝධ කර ගැනීමේලා මහාවංසය මඟින් දක්වා ඇති දායකත්වය සුළුපටු නොවේ. එසේ ම, මහාවංසය වැනි ග්‍රන්ථවල අන්තර්ගත කාරණා පරිශීලනය කිරීම ද මනා ශික්ෂණයකින් යුතුව කළ යුතුය. ක්‍රි. ව. 6 වැනි සියවසේ දී පමණ මහාවංසය රචනා වුවත්, එය රචනා වීමටත් සියවස් ගණනාවකට පෙර සිදුවූ සිදුවීම් පිළිබඳ පවා මහාවංසයේ අන්තර්ගත වී තිබේ. එ වැනි කාරණා අධ්‍යයනය කිරීම තර්කානුකූල බුද්ධියකින් කළ යුතුය. මන්ද, සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ පිටපත් කරමින් පවත්වාගෙන ඒමේ දී යම් යම් කාරණා සුළු වශයෙන් වෙනස් වීමටද හැකියාවක් පවතින හෙයිනි. එහෙත් එය මහාවංසයේ අගය හීන වීම කෙරෙහි කිසිදු ආකාරයක බලපෑමක් නොකරන බව ද සිහි තබාගත යුතුය.

ශකිල රාජකරුණා

ශ්‍රී ලංකාව, ස්වකීය වාසභූමිය කර ගත් ප්‍රධාන ජාති ගණන පහකි. එකී ජාති වන්නේ සිංහල, දෙමළ, යෝනක, මැලේ සහ බර්ගර්ය. ඔවුහු විවිධ ආගම් අදහන, එක් එක් ආගම් හා ලබ්ධීන් වෙත යොමුවුණු ජාතීන්ය. මෙකී ප්‍රධාන ජාතීන් පහෙන් බහුතරයක් වූ සිංහලයෝ, බෞද්ධ ධර්මය තම ආගම ලෙස අදහති. දමිළ බහුතරයක ආගම වන්නේ හින්දු ධර්මයයි. බර්ගර්වරු, යේසුස් ක්‍රිස්තුස් වහන්සේ ප්‍රමුඛ කොටගත් ක්‍රිස්තියානි සහ කතෝලික ආගම්වලට අනුකූලව තම දිවිපෙවෙත ගත කරති. ශ්‍රී ලංකාවේ වෙසෙන සෙසු ප්‍රධාන ජාති වන යෝනකවරු සහ මැලේවරු අදහන්නේ ඉස්ලාම් ධර්මයයි.

සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී යෝනකවරු මරක්කල නමින් හැඳින්වෙන අතර, ‘ජා’ මිනිසුන් ලෙස හඳුන්වන්නේ මැලේවරුය. මේ ජාති දෙවර්ගයම පොදුවේ ‘මුස්ලිම්වරු’ ලෙස දැක්වෙන‍්නේ, ඔවුන් දෙකොට්ඨාසයම එකට ඉස්ලාම් ධර්මය ඇදහීම හේතුවෙනි. තම ආගම ඇදහීමේදී එසේ එකම අරමුණකට යොමු වූවද, ‘යෝනක’ හෙවත් ‘මරක්කල’ ජනයා සහ ‘මැලේ’ හෙවත් ‘ජා’ මිනිස්සු පැහැදිලි ලෙසම එකිනෙකට ඉඳුරා වෙනස් ජාති දෙකකට අයත්, ජන කොට්ඨාස දෙවර්ගයකි. ඔවුනට උරුම ජාතික සහ සංස්කෘතික ගති ලක්ෂණ අනුව, ඔවුන්ගේ අනන්‍යතා පැහැදිලි ලෙස වෙන් වෙන්ව ප්‍රකට වන්නේ එබැවිනි.

මේ කරුණ පිළිබඳ ජනතාව නිවැරැදිව දැනුවත් විය යුතු වන්නේ ‘මුස්ලිම්වරු’ යන ආගමික හැඳින්වීම සාවද්‍ය ලෙස භාවිත කරමින්, යෝනකවරු සහ මැලේවරු එකම ජාතියකට ලඝු කිරීමේ දුරවබෝධයක්, කලෙක සිට වත්මන් ජන සමාජය තුළ ප්‍රකට වන බැවිනි. රූපවාහිනිය, ගුවන්විදුලිය වැනි විද්යුත් මාධ්‍යවල, එසේම පුවත්පත්, සඟරා වැනි මුද්‍රිත මාධ්‍යවල, ඇතැම් ග්‍රන්ථවල, වෙනෙතක් තබා අන්තර්ජාලය වැනි නූතන තාක්ෂණික මාධ්‍යවල පවා ශ්‍රී ලංකාවේ වෙසෙන ජාති හැඳින්වීමේදී ‘සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම් සහ බර්ගර්’ යනුවෙන් සාවද්‍ය භාවිතයක් දක්නට ලැ‍බේ. මේ සාවද්‍ය භාවිතය, ප්‍රාථමික පන්තිවල පරිසරය ආශ්‍රිත ක්‍රියාකාරකම් විෂයය තුළ ද, ඒ අදාළ විෂයික ගුරු අත්පොත්වල ද දක්නට ලැබේ.

මේ අනුව ‘මුස්ලිම්වරු’ ලෙස ජාතීන් හැඳින්වීම නිවැරැදි නොවන බවත්, ‘යෝනක’ සහ ‘මැලේ’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ එකිනෙකාට ඉඳුරාම වෙනස් ජාති ද්විත්වයක් බවත්, නිවැරැදිව අවබෝධ කරගෙන තිබීම ශ්‍රී ලාංකේය මැලේවරු පිළිබඳ විමසීමේදී අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි.

වත්මන් ශ්‍රී ලාංකේය මැලේවරුන්ගේ මුතුන්මිත්තන්ගේ මුල් ආගමනය සිදු වූයේ දහතුන්වැනි සියවසේ අගභාගයේදීය. ලන්දේසි ජාතිකයෝ ශ්‍රී ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ස්වකීය පාලන බලය පිහිටුවා ගැනීමෙන් පසුව, ඒ වනවිට ඔවුන්ගේ ආක්‍රමණයට නතුව තිබූ ඉන්දුනීසියානු දූපත් කලාපය අයත් රටවල ස්වදේශිකයන් අතරින් තෝරාගත් කොටස් ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන්වා ගනු ලැබූ බව, ලන්දේසි ලේඛනවල සඳහන්ව තිබේ. එසේම ජාවා, බෝනියෝ, බන්ඩා, බ්‍රගීස්, බාලි, මියඩෝරා, මදුරා, සුන්ඩා සහ බැන්ටම් යන ඉන්දුනීසියානු දූපත්වලින් ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ ජනතාවගෙන් බහුතරය ඉන්දුනීසියානු මැලේ මුස්ලිම්වරුය.

ලන්දේසි පාලන යුගයේදී ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන්වනු ලැබූ මැලේවරු, මූලික කාණ්ඩ දෙකකට බෙදා වෙන්කළ හැකිය. ඉන් එක් කාණ්ඩයක් වන්නේ ඉන්දුනීසියාවෙන් මෙරටට පිටුවහල් කරන ලද දේශපාලන සිරකරුවන්ය. එසේ දේශපාලන සිරකරුවන් ලෙස මෙහි එවන ලද්දේ ඉන්දුනීසියාවේ ලන්දේසි පාලනයට නතු නොවී, ඊට එරෙහිව නැඟී සිටි ස්වදේශික ජනතාවය. ලන්දේසි පාලනය සුරක්ෂිතව පවත්වාගෙන යාමේ අවශ්‍යතාව පෙරදැරි කර ගනිමින්, ලන්දේසීහු එසේ තමන්ට එරෙහි වූ කැරලිකරුවන් රටින් නෙරපීමට කටයුතු කළහ. අවනත කර ගැනීමට අසීරු, දරදඬු ලෙස හැසිරෙන කැරලිකරුවන් ඒ වනවිටත් ඔවුනට යටත් ‍රටක් වූ දකුණු අප්‍රිකාවටත්, සෙසු කැරළිකරුවන් ශ්‍රී ලංකාවටත් නෙරපීමට ලන්දේසිවරු කටයුතු කළෝය. ලන්දේසි යුගයේදී ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන්වනු ලැබූ මැලේවරුන්ගේ දෙවැනි කාණ්ඩය ද කොටස් දෙකකට බෙදී ගිය බවක් පෙනේ.

යුද්ධයෙහි දක්ෂතා දැක්වූ මැලේවරුන් හෝ ඔවුන් ලන්දේසි බල ඇණිවල සේවය සඳහා යොදවාගන්නා ලද අතර, එසේ යොදවාගන්නා ලද භට පිරිස් සහ පරිපාලන හා වාණිජ ක්ෂේත්‍රයන්හි ප්‍රකට කළ නිපුණතාව, පටල වැනි වෙළෙඳ සමාගම්වල අවශ්‍යතා සඳහා යොදාගත් සේවක පිරිස් ලෙස මෙහි පැමිණි මැලේවරු, යථෝක්ත මැලේ දෙවැනි කාණ්ඩයේ දෙකොටසට අයත් වේ.

එසේ වුව ද, ඇතැම් විටෙක ශ්‍රී ලංකාව සමඟ විවිධ සම්බන්ධතා පැවැත් වූ, තවත් විටෙක ශ්‍රී ලංකාවේ පාලකයන් සමඟ ගැටුණු මැලේවරුන්ගේ අතීතය, ලන්දේසි යුගයට ශතවර්ෂ කීපයක් ඔබ්බේ වූ රජවරුන් මෙරට පාලනය කළ යුගය දක්වා දිවෙන බව, ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසය ගවේෂණය කිරීමේදී‍ පෙනීයයි. ඉන්දුනීසියානු දූපත් අතර ප්‍රධාන දූපතට වන සුමාත්‍රාව එකල ස්වර්ණපුර, ස්වර්ණභූමි සහ ස්වර්ණදීප යන විවිධ නම්වලින් හඳුන්වනු ලැබුවෝය. එහි වාසය කළ ප්‍රබල මානව සමූහයක් වූයේ කාලිංග වංශිකයන්ය. සුමාත්‍රා සමුද්‍ර සන්ධියෙන් පිවිස, ඉන්දියන් සාගරය තරණය කිරීමේදී හමුවන ආසන්නතම රට වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවයි. ඉන්දුනීසියානු කලාපයට අයත් රටවල් හා ලංකාව අතර සබඳතා ගොඩනැඟුණේ එකී සමුද්‍ර මාර්ගය ඔස්සේය. පොළොන්නරු යුගයේ සිට එම සබඳතා පැවැති බැව් ඓතිහාසික මූලාශ්‍ර සනාථ කරයි.

ලංකාවේ රජවරු මැලේ කුමාරිකාවන් විවාහ කර ගත් අවස්ථා ද, ලංකා ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. දෙවැනි සේන රජුගේ පුත් සතර වැනි මහින්ද රජු සුමාත්‍රා දේශයේ මැලේ කුමාරිකාවක් වන සුන්දාරි විවාහ කර ගත්තේ යැයි ලංකා ඉතිහාසයේ කියැවේ. එසේම විජයබාහු රජුගේ මුණුපුරා වන කාශ්‍යප කුමරු විවාහ වූයේ, සුමාත්‍රා දේශයේ මහා රජුගේ දියණියක මෙන්ම, සතරවැනි මහින්ද රජුගේ සහ සුන්දාරි බිසවගේ මිණිපිරියක වූ තිලෝක සුන්දරී සමඟය. එකී කාශ්‍යප රජු සහ තිලෝක සුන්දරී යුවළට වික්‍රමබාහු සහ රත්නවල්ලි නමින් දරුවෝ දෙදෙනකු වූ අතර, වික්‍රමබාහු කුමරු පොළොන්නරුවේ රජ වූයේය. මහා පරාක්‍රමබාහු රජුගේ මෑණියන් වූයේ එකී රත්නවල්ලි බිසවය. එසේම කාලිංග - මාඝ, චන්ද්‍රභානු නමින් ශ්‍රී ලාංකේය රාජ්‍ය බලයට එරෙහිව සටන් වැදුණු ආක්‍රමණිකයන් ලෙස ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. ඔවුන් ඉන්දීය රජවරුන් යැයි ඇතැමුන් සාවද්‍ය ලෙස අර්ථකථනය කරන ලද බවක් පෙනේ. එය සාවද්‍ය නිගමනයකි. දුෂ්ට, ආක්‍රමණකාරී චරිත ද්වයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ සඳහන් වන ඔවුන් දෙදෙනා, මැලේ රජවරුන් ය.

සුමාත්‍රා දේශයේ සිට පැමිණි කාලිංග වංශයට අයත් මැලේ රාජ කුමාරයකු වන නිශ්ශංකමල්ල, පළමුවැනි පරාක්‍රමබාහු රජුගේ දියණිය වන සුභද්‍රා විවාහ කර ගනිමින් වසර නවයක් (1187 – 1196) දක්වා පොළොන්නරු රාජධානිය හෙබවීය. නිශ්ශංකමල්ල රජු සිංහල බෞද්ධ ජනයා අතර ප්‍රකට වූයේ, ඔහු විසින් කරවන ලද සෙල් ලිපි හේතුවෙනි. වටදාගෙය, හැටදාගෙය, නිශ්ශංක ලතා මණ්ඩපය සහ රන්කොත් විහාරය ඔහුගේ රාජ්‍ය සමයේදී තනනු ලැබිණි. එම ඓතිහාසික ස්ථාන වත්මනෙහි පොළොන්නරු පැරැණි නටබුන් ලෙස දක්නට ලැබේ.

නිශ්ශංකමල්ල රජුගේ මරණින් පසු පොළොන්නරුව රාජධානිය දකුණු ඉන්දියාවෙන් ‍පැමිණි පාණ්ඩ්‍ය රජු විසින් ආක්‍රමණය කරන ලදුව, හේ එහි පාලකයා වූයේය. මෙකී ආක්‍රමණය පිළිබඳ පුවත, ශ්‍රී විජය අධිරාජ්‍යයේ කාලිංග වංශිකයන්ට සැලවීමෙන් අනතුරුව, මැලේ හෙවත් ජාවක සෙබළුන්ගෙන් සමන්විත විශාල හමුදාවක් රැගෙන 1213 දී ලංකාවට පැමිණි කාලිංග මාඝ රජු, පොළොන්නරුව ආක්‍රමණය කර, පාණ්ඩ්‍යවරුන් පලවා හැර, වසර හතළිහක දීර්ඝ කාල පරාසයක් තුළ ලංකාව පාලනය කර ඇත.

දශක හතරක ඇවෑමෙන් දඹදෙණියේ දෙවැනි පරාක්‍රමබාහු රජු, ඔහුගේ යුවරජු වූ බුවනෙකබාහුගේ ආධාරයෙන් විශාල සිංහල යුද හමුදාවක් රැස්කොට, දකුණු ඉන්දියාවේ පාණ්ඩ්‍ය රජුගේ ද ආධාරයෙන්, කාලිංග මාඝ පරාජය කළේය. එම වකවානුවේම මැලේ හමුදාවක් සමඟ ලංකාව දෙවරක්ම ආක්‍රමණය කළ චන්ද්‍රභානු නම් වූ මැලේ රජු, එකී ආක්‍රමණ දෙකෙහිදීම අසාර්ථක වී පැරදී, 2 වැනි වර සටන් බිමේදීම මරණයට පත් වූ බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. මහාචාර්ය සෙනරත් පරණවිතානයන් කළ පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ ඔස්සේ ද, මැලේවරු සිංහල රජ සමයේ පටන් ලංකාව හා පැවැත් වූ සබඳතා සනාථ වී තිබේ.

වත්මන් ශ්‍රී ලාංකේය මැලේවරුන්ගේ මුතුන්මිත්තන් ශ්‍රී ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ ලන්දේසි යුගයෙන් අනතුරුව‍, මෙහි විසූ ඉංග්‍රීසි පාලකයන් සමඟ ඔවුන් හමුවේ මතු වූ තත්ත්වය ද අපගේ විමැසුමට ලක්විය යුතු ය. ලන්දේසි යුගයේදීටත් වඩා ආදි මැලේවරු, ලංකාවේ විවිධ පළාත්වලට සංක්‍රමණය වූයේ, ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩු සමයේදීය. ඒ, ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව විසින් ස්ථාපිත කරන ලද ලංකා මැලේ රයිෆල් රෙජිමේන්තුව (Ceylon Maky Rifal Regiment) 1873දී විසුරුවා හැරීම‍ට එම පාලනාධිකාරිය ගත් තීරණයක් හේතුවෙනි. මැලේවරුන් විසින් “ඔරං රෙජිමන්ඩ්” (Orang Reiment) යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබූ එම මැලේ බළකාය, ඉංග්‍රීසින් විසින් උපක්‍රමශීලී ලෙස යොදවාගන්නා ලද්දේ, ප්‍රථමයෙන් මුහුදු බඩ ප්‍රදේශවලට පමණක් සීමා වී පැවැති තම පාලනය‍ට කන්ද උඩරට රාජධානි නතුකර ගැනීම උදෙසාය.

කන්ද උඩරට ආක්‍රමණයට සැරසුණු ඉංග්‍රීසි සේවා බළකාය‍ට ශක්තියක් වෙමින්, මැලේ රයිෆල් රෙජිමේන්තුව එකී පාර්ශ්වය නියෝජනය කළාක් මෙන්ම ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වය වූ කන්ද උඩරට පාර්ශ්වය වූ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ හමුදාව සමඟ ද, මැලේ බල ඇණියක් සිටීම සුවිශේෂී සිද්ධියකි. ඉංග්‍රීසින් කන්ද උඩරට බලය ඩැහැ ගැනීම සඳහා දරන ලද ප්‍රථම ප්‍රයත්නය, මැලේ හමුදාවේ ද ශක්තියෙන්, රජුගේ හමුදාව විසින් ව්‍යර්ථ කරන ලද නමුත්, ඉන් පසු මතු වූ අවාසනාවන්ත සිදුවීමක් හේතුවෙන් රජුගේ මැලේ හමුදාව මන්දෝත්සාහී විය. එය වහා තම වාසියට හරවා ගත් ඉංග්‍රීසි ජාතික බ්‍රවුන්රිග් ආණ්ඩුකාරවරයා, දෙවැනි වර‍ටත් කන්ද උඩරට ආක්‍රමණය කර, ඉතා පහසුවෙන්ම එහි බලය අල්ලා ගැනීමට සමත් විය.

1815 දී සිදු වූ එම සටනින් පසු සමස්ත ශ්‍රී ලංකාවේම පාලනය සියතට ගත් බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයෝ, ලංකාවේ සියලු ජන වර්ගවල චර්යා පද්ධති පිරික්සීමෙන් අනතුරුව, යුද හමුදා සේවය තවදුරටත් පුළුල් ලෙස පවත්වාගෙන යාමේ අවශ්‍යතාවක් නැතැයි තීරණය ක‍ළේය. මැලේ රෙජිමේන්තුව පුළුල් නොකිරීමටත්, ඒ සඳහා ලබා දුන් පහසුකම් කිසියම් ප්‍රමාණයකින් කපා හැරීමටත් තීරණය කෙරුනේ ඒ අනුවය. ලංකා මැලේ රයිෆල් රෙජිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමෙන් පසු එහි සේවය කළ මැලේවරුන් හට, තම නිජ බිම කරා යාමට ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව අවකාශ ලබා දුන්න ද, බහුතරයක් මැලේවරුන් ඊට එකඟ නොවීය. ඒ, තව දුරටත් ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ථිර පදිංචිය දැරීමට ඔවුන් වැඩි කැමැත්තක් දැක් වූ බැවිනි. එහිදී ඔවුනට සක්‍රියව ජීවිකාව පවත්වාගැනීම උදෙසා වෙනත් විවිධ වෘත්තීන් වෙත යොමුවීමට සිදු විය. මැලේවරුන් එසේ තෝරා ගන්නා ලද වෘත්තීන්වලට අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශවලට සංක්‍රමණය වී, ඒ ඒ ප්‍රදේශ තම වාසස්ථාන ලෙස යොදාගත්තේය.

කොළඹ සහ ඒ අවට ප්‍රදේශවල ද, එසේම අගනුවරින් බැහැර කුරුණෑගල, මහනුවර, හම්බන්තොට, ත්‍රිකුණාමලය වැනි ප්‍රදේශවල ද මැලේවරු විසිරී තහවුරු වූයේ ඒ අයුරිනි. එසේම ඒ ඒ ප්‍රදේශවල වාසය කරන සිංහල, දෙමළ, යෝනක (මරක්කල) ජනතාව හා මුසු වී කලක් තිස්සේ කටයුතු කරද්දී, මැලේවරුන්ගේ විවිධ සංකෘතිකාංග සෙසු ජාතිකයන්ට ද පුරුදු විය. මේ අනුව ශත වර්ෂ ගණනාවක් මුළුල්ලේ, සිංහල රජ සමයේ පටන් සිංහලයන් හා මිශ්‍රව කටයුතු කිරීමෙන් ඔවුනොවුන්ගේ සංස්කෘතික ලක්ෂණ හා චර්යා රටා, මෙහි ජාතිකයන් අතර හුවමාරු වීම අනිවාර්ය සංසිද්ධියකි. එසේ දීර්ඝ කාල පරාසයක් පුරා එකිනෙකා සතු උරුම, ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ඔවුනොවුන් අතර හුවමාරු වෙද්දී, ප්‍රමුඛත්වයක් ලබන එක් මූලික අංගයක් වන්නේ ඔවුනොවුන්ගේ ආකාරයෙනි. මැලේවරු ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන ජාති පහෙන් එක් ජාතියක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව පුරා ව්‍යාප්ත වූයේ මේ අයුරිනි.

19 වැනි සියවසේ ලාංකේය මැලේවරු

එඩිවඩ් චන්ද්‍රසිරි

ඈත අතීතයේ සිට ශ්‍රී ලාංකිකයන් ඉතා දියුණු ශිෂ්ටාචාරයකට හිමිකම් කියා ඇති බව, මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයට අයත්, දඹුල්ල, ඉබ්බන්කටුව මහාශිලා සුසාන භූමියේ කරන ලද කැණීම්වලින් සනාථ වී තිබේ. ඉන් මතුකරගෙන ඇති සොහොන් කොත්වලින් මෙන්ම, වෙනත් පුරාවස්තු මඟින් ද ඒ බව සනාථ වී ඇත. මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ දායකත්වය මත, සංස්කෘතික ත්‍රිකෝණ ව්‍යාපෘතිය මඟින් මෑතකදී සිදු කළ පර්යේෂණ අනුව, මේ බව හෙළිදරවුවී තිබේ.

1970 වසරේ සිට අසූව දශකයේ අග භාගය දක්වා කාලය තුළ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදල, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනය සමඟ ජර්මනියේ කාවා ආයතනය එක්ව සිදු කළ පර්යේෂණ මඟින්, මෙහි සොහොන් කොත් විසි එකකින් සමන්විත සොහොන් පොකුරක් සොයා ගැනීමට හැකිව තිබේ. සොයාගත් අඟුරු නියැදි කාල නීර්ණය කිරීමේදී අනාවරණය වී ඇත්තේ, මේ සුසානය ක්‍රි.පූ. 600ට පෙර ඉදිකර ඇති බවය. ඊට පසුව මෑතකදී එම ස්ථානයට නුදුරින් තවත් සොහොන් කොත් හතළිස් හතක් සොයා ගැනීමට, මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ නිලධාරී කණ්ඩායමකට හැකි වී තිබේ. හෙක්ටයාර් 13ක් පුරා විහිදී ඇති මේ සුසානයෙහි, මේ වන විට පවුල් විස්සක් පමණ පදිංචි වී සිටී. එබැවින්, දැනට මේ සුසානය මීටර 700-400ක් ප්‍රමාණයේ බිම් කඩකට සීමා වී ඇත.

මීට පෙර, මේ යුගයට අයත් යැයි සැලකෙන සොහොන් කොත්, සීගිරිය සහ යටිගල්පොත්ත පෙදෙසින් ද හමුවී ඇත. එහෙත්, ඉබ්බන්කටුව මහාශිලා සුසානයෙහි විශේෂත්වය වන්නේ, එහි ඇති විශාලත්වයයි. මේ සොහොන් බිමට මීටර් තුන් හාරසියයක දුරකින් ඇති භූමි භාගයේ, අතීතයේ ජන කොටසක් විසූ බවට, එහිදී සිදු කළ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මඟින් සනාථ වී තිබේ.

‘බරණි සුසානය’ නමින් හැඳින්වෙන මේ සුසාන භූමිය, මෙරටින් සොයාගත්, මේ සම්ප්‍රදායට අයත් විශාලතම සුසානය බව, පුරාවිද්‍යා නිලධාරීන්ගේ මතය වී ඇත. මේ අතර, දැනට දිවයිනේ විවිධ පළාත්වලින් මෙවැනි සුසාන භූමි සියයක් පමණ හමු වී ඇතැයි ද ඔවුහු පවසති. එබැවින්, ඉබ්බන්කටුව මහාශිලා සුසානය යනු, අතීත මානවයාගේ තවත් පැතිකඩක් විදහා දැක්වෙන ස්ථානයක් බව නම් නො අනුමානය.

මේ සොහොන් කොත් තුළ භෂ්මාවශේෂ බහාලන ලද මැටි බරණි තැන්පත් කර, එය ගල් පතුරු හතරකින් වටකර, පියන් ගලකින් වසා තිබී ඇත. මේ අතර, ඇතැම් සොහොන් කොත් වැසීම සඳහා පියන් ගල් යොදා නොමැත. මෙහි සිදු කළ කැණීම්වලදී, පූර්ව ඓතිහාසික යුගයේ මානවයා භාවිත කළ මැටි බඳුන් ද සොයා ගැනීමට හැකි වී තිබේ. ඒ මඟින්, එහි පැවැති තාක්ෂණය මැනවින් පිළිඹිබු වේ. එමෙන්ම, එදා පැවැති සංස්කෘතික ලක්ෂණ ද එයින් විදහා දැක්වේ.

මොවුන් භාවිත කර ඇති තඹ, යකඩ සහ පබළු වැනිදෑ ද මේ සොහොන් කොත්වල තිබී හමු වී ඇත. එම අවධියේ, ලාංකිකයන් සතුව දියුණු තාක්ෂණයක් තිබී ඇති බව මැනවින් සනාථ වේ. එහෙත්, කාලයාගේ ඇවෑමෙන් අප සතුව පැවැති මේ වටිනා තාක්ෂණය මෙන්ම, සංස්කෘතිය ද, විවිධ හේතු නිසා සමාජයෙන් අතුරුදන්ව ගොස් තිබේ. පසුගිය සියවසේ මැද භාගයේ පවා ඇතැම් ග්‍රාමීය පෙදෙස්හි බිලිඳු මළ සිරුරු, කිසිදු මිහිදන් කිරීමක් නොමැතිව කැළයට දමා ඒමේ සිරිතක් තිබූ බව, වයෝවෘද්ධ ගැමියෝ තවමත් පවසති. මේ ඓතිහාසික මහාශිලා සුසානයෙන් සොයාගත් තොරතුරු අනුව, පූර්ව ඓතිහාසික යුගයේ විසූ ලාංකිකයන් සතුව දියුණු තාක්ෂණික භාවිතයකින් යුතු, දියුණු සංස්කෘතියකට නෑකම් කී මිනිස් කොට්ඨාසයක් විසූ බව, නිගමනය කළ හැකිය.

ඓතිහාසික සුසානය සොයා ගැනීමත් සමඟම, දිවයිනේ දැනට සොයාගෙන ඇති වටිනා ඓතිහාසික ස්ථානවලට නව සොයාගැනීම් ද එක්වේ. මේ ස්ථානය කේන්ද්‍ර කර, තවදුරටත් පර්යේෂණ කළහොත්, මානවයා පිළිබඳ සැඟව ඇති අතීත තොරතුරු සමුදායක් හෙළි කර ගැනීමට හැකිවන බව නො අනුමානය.

මේ නව සොයාගැනීමත් සමඟම, දඹුල්ල ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයෙහි පිහිටි ලෝක උරුම දෙකක් වන ඓතිහාසික සීගිරිය සහ රන්ගිරි දඹුලු ලෙන් විහාරයට තවත් එක් ඵෙතිහාසික ස්ථානයක් එක්වේ.

මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ මෙහෙයවීමෙන් ඉකුත්දා මේ මහාශිලා සුසානය සංචාරක කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙස විවෘත කෙරිණි.

ඒ.ඒ.එල්.ඩයස්

මාතලේ දිස්ත්‍රික් සමුහ

විශ්වවිද්‍යාල නමැති ශිල්පායතනය වැඩබිමට අවශ්‍ය කම්කරුවන් නිපදවන කර්මාන්ත පුරයක් නොවන ලෙස පවත්වාගෙන යෑමේ වගකීම රජය වෙත පැවරේ. උසස් චින්තනයක් සහ ගැඹුරු ජීවන දැක්මක් සහිත උපාධිධාරීන්ට විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් පසුව තම අවශ්‍යතාව අනුව විධිමත් පුහුණුවකින් අනතුරුව වෘත්තීය ක්ෂේත්‍රවලට යොමුවීමට අවකාශ සලසාදීම ජනතාවාදී රජයක වගකීමකි.

රටේ ජීවත්වන ප්‍රජාවේ සමාජ ක්‍රමය, ඔවුන්ගේ ආර්ථික තත්ත්වය, ආගම, වාර්ගිකත්වය ආදි සීමා ඉවත දමමින් සියලූ පුරවැසියනට අධ්‍යාපනය ලැබීම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රවේශ පුළුල් කිරීම හා අධ්‍යාපනය ලැබීම සඳහා සමාන අවස්ථා ඇති කිරීම මෙරට අධ්‍යාපනයේ පරමාර්ථ වේ. ඒ අනුව සී ඩබ්ලිව් ඩබ්ලිව් කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් ‘ජාතියට කල් පවත්නා වටිනාකමක්’ උදාකරලීම පිණිස නිදහස් අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය ඉදිරිපත් කළේය. නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමය හඳුන්වා දීමෙහි ලා එතුමන්ගේ අදහස වූයේ ජාතියට යෝග්‍ය වන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් නිර්මාණය කිරීම ය. ඒ අනුව කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් ‘‘ජාතික අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් අදාළ ජාතික ඌරුවෙන් මතු වී එය තුළම සකස් විය යුතු ය ’’ යන සංකල්පය පෙරදැරි කරගෙන මෙරට අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය සැලසුම් කළේ ය.

කන්නන්ගර ප්‍රතිපත්තිය

කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් මූලික සංකල්ප තුනක් යටතේ මෙරට අධ්‍යාපනයේ ගුණාත්මක බව පෝෂණය කළේ ය.එනම් හිස, හදවත සහ අත වශයෙනි. මෙම සංකල්පවල ඒකාබද්ධ ක්‍රියාකාරීත්වය මගින් ශිෂ්‍යයා තුළ ගුණාත්මක පරිවර්තනයක් සිදු කිරීම අපේක්‍ෂා කර ඇත. ඒ අනුව පුද්ගලයාගේ චිත්තවේගයන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වය, යහපැවැත්ම සඳහා බුද්ධිය ඉවහල් කර ගැනීම හා ප්‍රායෝගික හැකියා ඔප් නැංවීම යනාදිය මේ ඔස්සේ අපේක්‍ෂා කරන බව පෙනේ. මෙවැනි සංකල්පවලට අනුව අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්ති හා ක්‍රියාකාරකම් සකස් කිරීම මගින් ගුණයෙන් හා ඥානයෙන් සපරි දරුවකු නිර්මාණය වන්නේ යැයි කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් කල්පනා කරන්නට ඇත.

ඕනෑම පුද්ගලයකු අධ්‍යාපනය ලැබීම සඳහා ප්‍රවේශ විමේ දී ඔහුට මූලික කඩ ඉම් දෙකක් පසු කිරීමට සිදුවේ.එනම් විභාග සඳහා ඉගෙන ගැනීම සහ දිවිපැවැත්ම සඳහා ඉගෙන ගැනීම යනුවෙනි.ගුණාත්මක බව ඉහළ අගයක් ගන්නා අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ මෙම දෙඅංශය ම සමබරව ක්‍රියාත්මක විය යුතුය. මෙරට සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපනය ක්‍රියාත්මක වූයේ දිවිපැවැත්ම සඳහා ය. නමුත් මෙරට නූතන අධ්‍යාපනය මුළුමනින් ම ක්‍රියාත්මක වන්නේ විභාග ඉලක්ක කරගෙනය. එබැවින් මෙවැනි අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ඔස්සේ ගුණාත්මක බවකින් සහ ප්‍රායෝගික හැකියාවන්ගෙන් යුතු සමබර ශිෂ්‍යයකු නිර්මාණය කර ගැනීමට නොහැකි වී ඇත.

එසේම නූතන අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය සම්බන්ධයෙන් පවතින ප්‍රධාන චෝදනාව වන්නේ චින්තනය සහ ආධ්‍යාත්මය දියුණු කර ගත් පරිසරය සහ සොබා දහම සමඟ ගනුදෙනු කළ හැකි ප්‍රායෝගික හා ක්‍රියාශීලී අයකු මෙම එමගින් බිහි නොවන බවයය.එම නිසා මෙරට නූතන අධ්‍යාපනය යම් ආකාරයකින් පුද්ගල ජීවන පැවැත්ම හා බද්ධ වූ ප්‍රායෝගික ක්‍රියාකාරකම්වලින් සමන්විත වීම අවශ්‍ය වේ. කන්නන්ගර ශ්‍රිමතාණන් අධ්‍යාපනය තුළ ප්‍රායෝගිකත්වය ආරක්‍ෂා කිරීම උදෙසා ක්‍රියාමාර්ග රාශියක් අනුගමනය කළ බව පෙනේ. නමුත් කාලයාගේ ඇවෑමෙන් මෙරට අධ්‍යාපනයේ ක්‍රියාශීලීත්වය සහ ප්‍රායෝගික නිරූපණයන්වලට අදාළ කොටස් අතුරුදන් විය.

මෙරට නූතන අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය අධ්‍යාපනයේ පුළුල් පරමාර්ථ හඳුනා ගෙන ඒ දිශාවට සංක්‍රමණය විය යුතුය යන්න අපගේ අදහසය. ඒ අනුව අධ්‍යාපන බලධරයන් විසින් අවධානය යොමු කළ යුතු සාධක කහිපයකි. එනම් ඉගෙනුම් ඉගැන්වීම් ක්‍රියාවලිය නවීකරණය විය යුතුය. එසේම ශිෂ්‍යයා තුළ මානසික වර්ධනය ඇති කිරීම අවශ්‍යම වූවකි. ශිෂ්‍යයාගේ යහපත් මානසික වර්ධනය යනු කායික නිරෝගී බවය.ඒ අනුව නිරෝගී ශරීරයක් තුළ නිරෝගී මනසක් ඇත. අනෙක් කාරණය වන්නේ ශිෂ්‍යයා සංස්කෘතික සම්බන්ධතා ගොඩනැංවීමට හා සංස්කෘතික ප්‍රගමන කාර්යයට යොමු කිරීම තුළින් ශිෂ්‍යයාගේ කාර්යක්‍ෂමතාව ඇති කිරීම ය.

තාක්ෂණික නැඹුරුව

මීට දශක කිහිපයකට පෙර අනගාරික ධර්මපාලතුමා මෙරට අධ්‍යාපනය කෙසේ විය යුතුද? කුමන පරමාර්ථයෙන් ක්‍රියාත්මක විය යුතුද? යන්න ඉතා පුළුල් ප්‍රවේශයකින් හඳුනාගෙන තිබුණු බව පෙනේ. ඒ අනුව ධර්මපාලතුමන් මෙරට අධ්‍යාපනයේ අපේක්‍ෂාවන් කිහිපයක් පිළිබඳ විවරණය කළේය.

අධ්‍යාපනය මුළුමනින් ම නිදහස් විය යුතුය, රටට අවශ්‍ය නායකයන් මෙම අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළින් බිහිකර ගැනීමට හැකිවිය යුතුය.අධ්‍යාපනය කාර්මික හා තාක්‍ෂණික නැඹුරුවක් ද සහිතව පවත්වාගෙන යා යුතුය.

කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් නිදහස් අධ්‍යාපනය මගින් ලංකාවේ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ජීවත්වන අඩු පහසුකම් සහිත ශිෂ්‍යයන්ගේ වරප්‍රසාද ඉහළ නැංවීම සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන සම්පාදනය කළේය. එමෙන්ම ග්‍රාමීය මට්ටමින් ඉතා උසස් ද්විතීය පාසල් ජාලයක් ආරම්භ කළේය. එතුමාගේ ‘මධ්‍ය විද්‍යාල’ සංකල්පය එහි ප්‍රතිඵලයකි. එතුමන් මෙමගින් අපේක්ෂා කළේ අධ්‍යාපනයේ ප්‍රායෝගික බව හා ගුණාත්මක බවට හේතු වන අධ්‍යාපන සේවා පුළුල් කිරීමය. කිසිදු විසමතාවයකින් තොරව සමාජයේ සැමට අධ්‍යාපන වරප්‍රසාදය ලබා ගැනීම පිණිස අවශ්‍ය පරිසරය සැකසීම ශිෂ්‍යයින්ගේ කුසලතා වර්ධනයට හේතු වේ. එහෙයින් අධ්‍යාපන පහසුකම් පුළුල් වන පසුබිමක සිසුන්ගේ මෘදු කුසලතා සහ ජීවන කුසලතා වර්ධනය වේ. මේ සම්බන්ධයෙන් කන්නන්ගර ශ්‍රීමතාණන් මෙසේ පවසයි.

‘‘සමාජයකට ඉතා ම අවශ්‍ය පුද්ගලයා වනුයේ, නව අභියෝගයන්ට මුහුණ දිය හැකි, ඒවා හමුවේ තමන් විසින් ම විසඳුම් සොයා ගත හැකි පුද්ගලයා ය. ප්‍රතිභාව අවුළුවන ගිනි පුපුර අන් කිසිවක් නොව නිර්මාණශීලීත්වයේ ගිනි පුපුරයි.’’

(විශේෂ කාරක සභා වාර්තාව, 1943, පිටුව 12)

නමුත් නූතන අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලිය තුළ ශිෂ්‍යයාගේ නිර්මාණශීලි භාවිතවලට සීමා පනවා ඇති බව පෙනේ. මෙය ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය, ද්විතීය අධ්‍යාපනය සහ උසස් අධ්‍යාපනය යන සෑම අවස්ථාවකටම පොදු වූ ගැටලූවකි. . මෙවැනි පසුබිමක් තුළ වෘත්තීය නිපුණතා සහිත ප්‍රජාවක් නිර්මාණය නොවේ.

මෙම ගැටලූ විසඳා ගනිමින් මෙරට අධ්‍යාපනයේ ඉහළ ගුණාත්මක බව සහ වෘත්තීය බව ඇති කිරීම උදෙසා සිදු කළ හැකි කාර්යයන් කිහිපයකි. ඒ අතරින් මූලික වන්නේ ජාතික අවශ්‍යතා සලකමින් ඒවා සම්පූර්ණ කිරීම පිණිස ශිෂ්‍ය ප්‍රජාවට ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය, ද්වීතීය අධ්‍යාපනය හා උසස් අධ්‍යාපනය ලබා දීමය. ඒ අනුව ළමා පරපුර ජාතියේ අවශ්‍යතාවන්ට ගැළපෙන පරිදි අධ්‍යාපනය සඳහා මෙහෙය විය යුතු ය. මෙහි දී ප්‍රජාවේ අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් සියලූ තීරණය රජය මගින් ගත යුතු අතර ජනතාවට සිය පෞද්ගලික අවශ්‍යතා මත අධ්‍යාපනය පිළිබඳ තීරණය කිරීමට ඉඩ නොදිය යුතු ය.

මෙහි දී විවිධ වෘත්තීන්ට අදාළ වෘත්තිකයන් බිහිවීමේ පදනම තීරණය කිරීමට රජයට හැකියාව ලැබේ. වෛද්‍ය, ගුරු, කලා, සංස්කෘතික ආදී ක්‍ෂෙත්‍රවලට අදාළ වෘත්තිකයන් බිහිකිරීමේ යාන්ත්‍රණය රජය මගින් මෙහෙයවිය යුතු ය. ඒවායෙහි ගුණාත්මක බව සහ ගුණාත්මක බව ඇතිකිරීමේ ප්‍රමිතිය රජය මගින් සකස් කළ යුතු අතර ඊට අදාළ නිර්ණායක ද සකස් කිරීම ද රජයේ වගකීමකි. ඒ අනුව අධ්‍යාපනය මුළුමනින් ම ජාතික අවශ්‍යතා ඉටු කිරීම පිණිස පමණක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ වගකීම රජය වෙත පැවරේ.

ශිෂ්‍ය අවශ්‍යතා

මෙහි දී මෙරට ක්‍රියාත්මක ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය, ද්විතීය අධ්‍යාපනය සහ උසස් අධ්‍යාපනය ආදී වන අධ්‍යාපන අවස්ථාවන්හි ස්වභාවය, සීමා හා වෙනස හඳුනා ගැනීමට සිදුවේ. එමෙන්ම ඒ ඒ අධ්‍යාපන අවස්ථාවන්හි නියැළී සිටින ශිෂ්‍ය ප්‍රජාවේ අවශ්‍යතා හඳුනාගෙන ඊට සරිලන පරිදි විෂයමාලා සකස් කරීම, ඇගයීම් නිර්නායක සකස් කිරීම සිදුකළ යුතු ය.මෙරට දැනට ක්‍රියාත්මක ජාතික විශ්වවිද්‍යාලය ප්‍රමුඛ උසස් අධ්‍යාපන ආයතන ජාතියට අවශ්‍ය චින්තකයන්, දාර්ශනිකයන්, විද්වතුන් ආදී ශාස්ත්‍රඥයන් බිහිකර ගැනීම පිණිස පමණක් ක්‍රියාත්මක විය යුතු බව අපගේ විශ්වාසයයි. ජාතියේ විඥානධාරාව පෝෂණය කිරීම හා ප්‍රබුද්ධ ප්‍රඥාවන්ත සමාජයක් බිහි කිරීමට අවශ්‍ය සමාජ ව්‍යාපාරයට විශ්වවිද්‍යාල විද්‍යාර්ථියා යොමු කිරීමේ වගකීම රජය වෙත පැවරේ. එමෙන්ම කිසිදු විටෙක රැකියා වෙළෙඳපොළට අවශ්‍ය ශ්‍රම බළකාය බිහි කිරීම හෝ පුහුණු කිරීම විශ්වවිද්‍යාලවල පරමාර්ථය හා කර්යයභාරය නොවිය යුතුය. විශ්වවිද්‍යාල නමැති ශිල්පායතනය වැඩබිමට අවශ්‍ය කම්කරුවන් නිපදවන කර්මාන්ත පුරයක් නොවන ලෙස පවත්වාගෙන යාමේ වගකීම රජය වෙත පැවරේ. උසස් චින්තනයක් සහ ගැඹුරු ජීවන දැක්මක් සහිත උපාධිධාරීන්ට විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් පසුව තම අවශ්‍යතාව අනුව විධිමත් පුහුණුවකින් අනතුරුව වෘත්තීය ක්‍ෂෙත්‍රවලට යොමුවීමට අවකාශ සලසාදීම ජනතාවාදී රජයක වගකීමකි. 

වෘත්තීය අධ්‍යාපනය

ශිෂ්‍යයන්ගේ සියලූ කුසලතා හැකියා හා දක්‍ෂතා මැන බලන එකම මාර්ගය උසස් පෙළ විභාගය නොවිය යුතු ය. වෘත්තීන් සඳහා තෝරා ගන්නා කඩඉම සාමාන්‍ය පෙළ හෝ උසස් පෙළ විභාග පමණක් නොවිය යුතු ය. ඒ වෙනුවට වෙනත් තරග විභාග, සම්මුඛ පරීක්‍ෂණ පවත්වා අවශ්‍යතාව අනුව පුද්ගලයන් විවිධ වෘත්තීන් සඳහා තෝරා ගැනීද එමෙන්ම වෙළෙඳපොළ ආර්ථික න්‍යාය වැනි ජනප්‍රිය සාධක මත පමණක් පිහිටා රටේ අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් තීරණ නොගත යුතු බව අපගේ වැටහීමය. එබැවින් මෙරට බලයට පත්වන සෑම රජයක්ම අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් වන පොදු ප්‍රතිපත්තියක් මත පිහිටා කටයුතු කළ යුතු ය. රටේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තිය රාජ්‍ය නායකයා අනුව, අධ්‍යාපන අමත්‍යවරයා අනුව, තනතුරු සඳහා පත්වන නිලධාරීන් අනුව වෙනස් වන්නේ නැතිව පවත්වාගෙන යාමේ වගකීම රජය වෙත පැවරේ.

දෙස් විදෙස් අවශ්‍යතා හඳුනාගෙන ඊට සරිලන ලෙස නව විෂය මාලා හඳුන්වාදීම සහ විශ්වවිද්‍යාලයන්හි නව උපාධි පාඨමාලා ආරම්භ කිරීම කාලීන අවශ්‍යතාවකි. ද්විතීය අධ්‍යාපනයෙන් පසුව සියලූ දෙනා විශ්වවිද්‍යාලවලට යොමු කරනවා වෙනුවට සුදුසුකම් සපුරන ලද පිරිස් තාක්‍ෂණික විද්‍යාල, කාර්මික විද්‍යාල, කෘෂි විද්‍යාල වෙත යොමු කිරීමට කටයුතු කිරීම මගින් විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් පවතින අනවශ්‍ය තරගකාරීත්වය මගහරවා ගත හැකිවේ. ඒ අනුව විවිධ වෘත්ත්‍යාභිමුඛ පාඨමාලා වෙත සිසුන් යොමු කළ හැකිය.

මෙරට අධ්‍යාපන පද්ධතිය වෙතින් පැනනැ‍ඟී ඇති ගැටලු රාශියකි. ඒ අතුරෙන් අධ්‍යාපනය හා ශිෂ්‍යයන්ගේ දිවිපැවැත්ම අතර සම්බන්ධතාව නොමැති වීම, ප්‍රාදේශීය අසමබර බව, ළමා හිමිකම් අධ්‍යාපනය පාසල තුළ නොවීම, පාසල් ශිෂ්‍යයන් අකාලයේ පාසල් හැරයාම, පාසල් ගුරු අධ්‍යාපනයේ ප්‍රමිතියක් නොමැතිකම, අක්‍රමවත් පෙර පාසල් පද්ධතියක් පැවතීම, විශ්වවිද්‍යාල මට්ටමින් සිදු කෙරෙන නව පර්යේෂණ අවම වීම, විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරුන් දේශපාලන පක්‍ෂවල ක්‍රියාකාරිකයන් වීම වැනි ගැටලූ ප්‍රධාන වේ. එහෙයින් ඉහතින් දක්වන ලද අධ්‍යාපනයේ පවතින විසමතා පිළිබඳ මෙන් ම අධ්‍යාපනයට අදාළ සෙසු කාර්යයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම මෙරට අධ්‍යාපනයේ ඉහළ ගුණාත්මක බවක් ඇති කිරීම පිණිස හේතු වේ.

අධ්‍යාපන ඇමැති ජී. එල්. පීරිස් මහතා පසුගිය දා පවසා සිටියේ මෙරට ක්‍රියාත්මක නූතන අධ්‍යාපනය යල් පැන ගිය එකක් බවත් එය වහා යාවත්කාලීන කළ යුතු බවත් ය.එසේම වර්තමාන අවශ්‍යතා අනුව මෙරට අධ්‍යාපනය ප්‍රතිසංස්කරණය විය යුතු බවය.වර්තමාන ජනාධිපතිවරයා ද මේ කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවකින් කටයුතු කිරීම අගය කළ යුතුය.ආකල්පමය වෙනසකින් දැයේ දරුවන් හදන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් සකසන බව එතුමා පවසා තිබේ.සමාජයේ ප්‍රගමනය වෙනුවෙන් ඒ සඳහා තීරණ ගැනීම කල් නොදැමිය යුතුය.

කොලොම්තොට කොහොමටත් නිතර පුවත් මවනා ඉසව්වකි. ඒ රටේ අග නගරය නිසාම නොවේ. මෙහිදී පැවැත්වෙන අද්විතීය කටයුතු නිසාය. කලින් කලට විවිධ සමාජයීය කටයුතු එහිදී ප්‍රමුඛතාව හිමිකර ගනී. සංදර්ශන, සැණකෙළි විවිධ උලෙළ ද ඒ අතර වේ.

එවන් කටයුතු කෙරුණ ද සැප්තැම්බරය හෙවත් සාහිත්‍ය මාසය එළැඹෙන විට මුළු රටේම ප්‍රධාන උලෙළ වන්නේ කොළඹ බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේදී පැවැත්වෙන කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනයයි. මෙවර ද ප්‍රදර්ශන කුටි 400කින් පමණ සැදුම්ලත්ය.

පොත් ප්‍රදර්ශනය පරිශ්‍රයේ අපේ මේ සැරිසැරීම හිරිකඩ වැහි පොද මැදින් වුවද සිතට ප්‍රීතිය ගෙන දෙන්නකි. වැසි ගැන නොතකා පවුල් පිටින්ම මහජනයා ද මේ කරා ඇදී එන්නේ නොතිත් ආසාවකිනි. කොළඹ අවට පමණක් නොව දුර බැහැර සිට පවා පොත්වලට ලොබ බඳින පිරිස් මෙහි පැමිණෙති.

බැලූ බැලු අත ‘කොවිඩ්’ වෛරසයෙන් ආරක්ෂා වීම පිණිස යෙදූ පියවරය. දෑත් සෝදා පිරිසුදු කර ගන්නා සියල්ලන්ම ශරීර උෂ්ණත්වය මැන බැලීමෙන් පසු ප්‍රදර්ශන බිමට පිවිසේ. ඒ වෙනදා මෙන් එකට එක ළඟට වී රංචු ගැසීමෙන් නොවේ, මීටරයේ දුරිනි. මෙම පරතරය නිතරම රැක ගැනීමට හෝරා 12ක් පුරා නිරන්තරයෙන් පොත් ප්‍රදර්ශන භූමියේ සේවයේ නිරත මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරු ඇතුළු ස්වේච්ඡා සේවක සේවිකාවන් සිය ගණනකින් මඟ පෙන්වීම් කෙරේ.

කවදත් අකුරට ඒ සෞඛ්‍යාරක්ෂිත වත් පිළිවෙත් රකිනා කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනයේ 5 වැනි දිනය වූ පෙරේදා (22) වන විටත් දිනකට හැට දහස ද ඉක්ම වූ ජනතා සහභාගිත්වයක් පැවතීම රටේ ආරක්ෂක, සෞඛ්‍ය අංශ ලද විශේෂ ජයග්‍රහණයක් වශයෙන් ජනතාව අතරින් පැසසුම් ලැබේ.

අපේ මේ සුවිශේෂි ඇල්ම බැල්ම මෙවර පොත් ප්‍රදර්ශනයේ විශේෂාංග දෙසටය. 'චරිතාපදාන'සාහිත්‍යයේ කැපී පෙනෙන අංගයකි. ඉකුත්දා BMICH හිදී එළි දැක්වූ ආචාර්ය රංජිත් ධර්මකීර්තිගේ මගේ ළමා විය, තරුණ විය හා වැඩිහිටි විය කෘතිය ද නුදුරේදීම පාඨක විචාරක පර්ශදවල කතාබහට ලක් වනු ඇතැයි ඊට එක් වූ විද්වතුන් පෙන්වා දුන් කරුණකි.

කිවියර ආරියවංශ රණවීර මහතා එදින උලෙළ ඇමතීය.

‘ආත්ම චරිත කතා ලියන කෙ‍නෙකුට ජීවිත දෙකක් වෙනවා. එකක්, පවුල හා ඒ ආශ්‍රිත ජීවිතය. අනෙක, සමාජමය ජීවිතය. ඒ ඒ ජීවිත පිළිබඳ කෙතරම් දුරකට චරිත කතාවෙන් කතා කරනවා ද කියලා ඒ ලේඛකයා කල්පනා කරනවා. 

සමාජ සම්මුතිය පිළිබඳ බොහෝ අදහස් දැක් වූ ‘රූසෝ’ ගේ චරිත කතාවෙන් ඊට උදාහරණයක් ගන්නම්.

‘මගේ අනියම් බිරිය, මට දොස් කියන්න එපා. ඒ දරුවෝ මං අනාථාගාරයකට දුන් බව මං ඔබට දැන් කියනවා...’

මේ චරිතාපදාන ලේඛකයන්ට ඉතා වැදගත් කරුණක්. චරිතයේ ‘සුදු’ පැත්ත පමණක්‍ නොවෙයි. ‘කළු’ පැත්තත් රූසෝ ලියනවා.

දැන් අපි එතැනින් මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ දිහාට හැරෙමු. ‘උපන්දා සිට’ එතුමාගේ චරිතාපදාන කෘතියයි. එහිදී වික්‍රමසිංහයන් ගත් මඟ විශේෂයි. තමන්ගේ පවුලේ වගතුග එතුමා ඉතා අඩුවෙනුයි එහි ලියන්නේ. කතුවරයාගේ අරමුණ වී තිබෙන්නේත් එයමයි.

වික්‍රමසිංහ පෙරට නෑවිත් ඔහු ඇසුරු කළ අය, සමාජ ජීවිතය ඇසුරිනුයි වික්‍රමසිංහ චරිතය මතු වෙන්නේ. මහාචාර්ය සරච්චන්ද්‍රගේ ‘පින් ඇති සරසවි වරමක් දෙන්නේ’ ස්වයං චරිතාපදානයෙනුත් ඔහුගේ අභ්‍යන්තර ජීවිතය පිළිබඳ අපට සොයා ගත හැකි වන්නේ නෑ.

රංජිත් ධර්මකීර්තිගේ මේ කෘතිය කටු සටහන් පෙළක් විදියට ඉදිරිපත් කරනවා. ඒ ඔස්සේ ගැඹුරු ආත්ම කථනයකට යා හැකි බව රංජිත් ඉඟි කරනවා. ‘එක වහල යට’ සිට නාට්‍ය 12ක පසුබිම් කතා මෙහි ඇතුළත්. ඒත් රංජිත්ට එකල තිබූ නාට්‍ය සංස්කෘතියේ සොභාවික සහ අසම්මත නාට්‍ය පිළිබඳත් මේ කෘතියෙන් විස්තර කළ හැකිව තිබුණා නේද කියලා මට හිතෙනවා.

ඒත් රංජිත්ට ඕනෑ කලේ දශක ගණනාවක ඔහුගේ සම්ප්‍රදාය සටහන් කර තැබීමටයි. දැනට කටු සටහනක් වන මේ කෘතිය මසින් හැඩ කර මතු යම් දවසක නැවත ලියන්නැයි මං රනිල්ට (රංජිත් ධර්මකීර්ති ) යෝජනා කරනවා.

එම උලෙළ මෙහෙය වූයේ සමුද්‍ර වෙත්තසිංහයන් විසිනි.

මේ ජනප්‍රිය වෙත්ම චෙකොෆ්ට ධනෝපායන මාර්ග රැසක් විවර වෙනවා. ඔහු ඒ රටේ විවිධ පළාත්වලින් ඉඩකඩම් මිලට ගැනීමට පෙලඹුණා. ඒවායේ ගොවිපළ ඇති කළා. යාල්ටාවේ ඔහුගේ නිවෙස තිබූ ප්‍රදේශය එවැන්නක්. වරක් පුවත්පත් කලාවේදියෙක් විවාහය පිළිබඳ කළ විමසීමේදී ලේඛකයා උත්තර බඳින්නේ මෙහෙමයි.

‘මං බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ලියමින් වයසට යන්නයි. නාකි තට්ටයෙක් වනතුරු ලියන්නයි. අනෙක් සියලු දෙනාම මේ ගොවිපළේ වැඩ. තනිව මං විතරක් ලේඛන කලාවේ නිරත වෙනවා.’

ඔහු ඔල්ගා නම් යුවතිය සමඟ පසු කලෙක විවාහ වෙනව. ඒත් 44 වැනි වියේදී මේ මහා ලේඛකයා ලෝකයෙන් සමු ගත්තා. කෙටිකතා කලාවේ දැවැන්තයන් තිදෙනා අතරට ඔහු ඉතිහාස ගත වුණේ එඩ්ගා ඇලන්පෝ, ගී ද මෝපසං සමඟ එක් වෙමින්.

ඉන් නිම නොවූ හරබර දේශන පෙළට ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදි ගාමිණි සුමනසේකර සිනහව ද එක් කළේය.

‘අද රංජිත්ගේ කෘතිය එළිදැක්වීම, මගේ බිරියටත් මේ අවස්ථාවට එක්වීමේ වුවමනාව තිබුණා. ඒත් ඊට ඉඩක් නොලැබුණේ ඇය මේ දිනවල පූර්ණකාලීනව L.L.B කරන නිසයි. මං ඒ කිව්වේ ළමයින්ගේ ළමයි බලා ගන්නවා කියන එකයි. මං ඒ වැඩේ කරන්නේ පාට් ටයිම් විදියට. ඒ නිසා බිරිය තරම් මං අවිවේකි නැහැ.

ඒ වගේම, අද හුඟ දෙනකුගේ සංස්කෘතික ජීවිතවල තියෙන්නේ විශාල දරිද්‍රතාවක්. දේශපාලන රණකෙළි, ගිනිකෙළි මැද අපි නරඹන්නන් වෙලා කියලා මට හිතෙනවා. කලාකරුවන් පවා ෂිප්ට් ක්‍රමයකට තනතුරු බෙදා ගැනීමත්, ඒවා හැර දමා යෑමත් කරන බවයි පෙනෙන්නේ. ජනමාධ්‍යයෙන් අද මුල් තැන ලැබෙන්නේ හරවත් දෙයට නොවෙයි. අද ජන සමාජයටත් සාහිත්‍ය එතරම් වැදගත් නොවෙන තරම්. මගේ මුණුබුරා තවම පෙර පාසල් වියේ පසු වෙන්නේ. ළඟදි දවසක් රූපවාහිනියේ එක්තරා සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවෙකුගේ පින්තූරයක් දැක්වුණා. මං ඒ අහවලා ද කියලා බිරියගෙන් ඇහුවා. ඒත් කතාව මැදට පැනලා මුණුබුරා ඒ පුද්ගලයාගේ නම හරියටම කිවුවා.

ඉතින්, කේ. ජයතිලක ‘පුංචි පැලේ ගස වෙනා’ චරිතාපදානයේදී ඇසුරු කළ විද්වතුන් හා සාහිත්‍ය සංවාද පිළිබඳ සඳහන් කරනවා. සරච්චන්ද්‍රයන් ද තමන්ගේ චරිත කතාවට මනමේ නාට්‍ය නිෂ්පාදනයේදී තිරෙන් පිටුපස වූ ඇතැම් සිද්ධි එකතු ‍කළා.

මං නැවත ධර්මකීර්ති ළඟට යනවා. ඔහු සමාජවාදි කඳවුරේ මිනිහෙක්. ලේඛකයෙක්. ‘අංගාරා ගඟ ගලා බසී’ වැනි නිර්මාණ හරහා ඔහු වෙනස් විදියේ ගීත සහ අලුත් අත්දැකීම් ඉදිරිපත් කළා. නාට්‍ය කලාව පිළිබඳ ගුරුහරුකම් දීමට පාඨ ග්‍රන්ථ සම්පාදනයේ යෙදුණා. සිරිලාල් කොඩිකාරගේ ‘දිය වැළක් ඔස්සේ’ චරිතාපදානයේ දෙවැනි කොටස ලියන්නට අපේක්ෂා කරන බව අපට පැවසුවා. ඉතින් ධර්මකීර්තිටත් මේ පොතෙන් නොනැවතී තවත් කෘතියකින් අප හමුවීමට ආරාධනා කරනවා. ජ්‍යෙෂ්ඨ සහ විශිෂ්ට දෙවිදියටම හඳුන්වා දිය හැකි ඉංග්‍රීසි සහ සිංහල භාෂා ද්විත්වයම පිළිබඳ දැනුමැත්තෙක් ඔහු. එවැනි කිහිප දෙනකු පමණයි අපට සිටින්නේ.

රංජිත් ධර්මකීර්ති ස්වයං චරිතාපදානයෙන් ඉකුත්දා (21) පෙරවරුව කල එළි ගැන්වූ පොත් ප්‍රදර්ශනයේ සන්ධ්‍යාව ද රසබර එකක්ම විය. ඒ යොවුන් කවියෙක් වන දිමුතු ප්‍රදීප් ජයසිංහගේ ‘මල් වට්ටි හා පිස්තෝල’ සහ ‘රිදුම් පිරිමැද නීතිය දෝතට’ පොත් දොරට වැඩීමේ උත්සවය හේතුවෙනි.

පොලිස් පරීක්ෂකවරයෙක් වශයෙන් සේවය කරන දිමුතු ප්‍රදීප් වෙනුවෙන් තවත් පොලිස් නිලධාරියකු මෙන්ම කවියට පෙම් බඳින අයකු වශයෙන් ඉලක්ෂ ජයවර්ධන අදහස් දැක්වීය.

පොලිස් නිල ඇඳුමේ තරු ලාංඡන වැඩිවෙන කොට ඒකේ බර තවත් වැඩියි. ඒ ගැන කල්පනා කරනකොට අජිත් දිමුතු කවියෙන් කියන දෙදිය මාළුවෝ වගේ මනුස්ස පිරිසක් කියලා හිතෙනවා.

ඒ ගුරුවරයකු වූ උසස් නිලධාරි කවියා වෙනුවෙන් තවත් කවියකු වන පොලිස් නිල දරුවකුගේ අදහස් දැක්වීම්වලින් බිඳක්. ඒ අවස්ථාවට ආචාර්ය නීතිඥ අජිත් රෝහණ ඇතුළු අමුත්තන් රැසක්ම එක්ව සිටියහ.

සම්මානනීය කවියෙකු වන මහින්ද ප්‍රසාද් මස්ඉඹුල ද එදින උලෙළ ඇමතීය.

පොලීසිය පිළිබඳ තිලක් ඉද්දමල්ගොඩ අපූරු අදහසක් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. ඒ, ඕනෑම පොලීසියක් හැඩ ගැහෙන්නේ එම ප්‍රදේශයේ පවතින සමාජයට අනුවයි, විදියටයි. පොලීසියේ කවි ලියන අය හුඟක් අඩුවෙන්. ඒ කොහොම වුණත් සයිබර් අවකාශයෙන් අපට තරුණ නිර්මාණකරුවන්ගේ වෙනස් කවි කියවීමට ලැබෙනවා. ‘බර බරේ’ විදියට නම දුන් එහෙම කවියක් මට මතක් වෙනවා.

‘පාරෙ යන මිනිස්සු

පොඩි සල්ලි දැම්මා.

අඬන එක නැවැත්තුවාම කෙනිත්තුව, අම්මා....’ දිමුතු ප්‍රදීප් ද එවන් නිර්මාණ ඉදිරිපත් කිරීමට වෙර දරන පරපුරේ කෙනෙක්.

කවි ලියනවා වගේම නීතිය සම්බන්ධයෙන් අත්පොතක් විදියට හැම ගෙදරකම තිබිය යුතු පොතක් විදියට ‘රිදුම් පිරිමැද නීතිය දෝතට’ කෘතිය හඳුන්වා දිය හැකියි. ඒ ප්‍රකාශකයා මා වන නිසා මං වැඩියමක් කියන්නේ නෑ.

‘කෙසේ නමුත්, උගත් අමනුෂ්‍යයන් ද දක්ෂ යක්ෂයන් ද දායාද කළ යුතු නැත....’ කියන මතයේ අපේ කවියා දිමුතු ද සිටිනා වග මේ නිර්මාණවලින් පැහැදිලියි...’

මේ දැනුම් සයුරේ කිමිදෙන්නේ සහෘද පාඨකයෝය. දැන් අප හැරෙන්නේ ඔවුන් දෙසටය. සයිබර් අවකාශයේ කවියට ජනප්‍රියත්වයක් දිනා සිටින මාධ්‍යවේදි ප්‍රියන්ත කොඩිප්පිලි සම්බන්ධ අහඹු සිදධියක් පසුගියදා අප නෙත් ගැටිණ. ඒ දුරබැහැර සිට කොළඹ පොත් ප්‍රදර්ශනයට පැමිණි පාඨකයෙක් ප්‍රදර්ශන භූමියේ එක් කොනක සිට ප්‍රියන්තව දැක ඔහු සොයා පැමිණ, ඇය මිලදී ගත් කවි පොතට කතුවරයාගේ අත්සන ලබා ගැනීමය.

ඉනික්බිති අප සමඟ අදහස් දක්වන්නට ද මැළි නොවූ මේ රසිකාව, දංකොටුවේ සිට තනිවම පොත් උලෙළට පැමිණි රුවනි සිසීජාය.

‘සාහිත්‍ය පොත් ගන්න මං හැම වතාවෙදීම මෙහේ එනවා. වට්ටම් සහිතව එකම තැනකින් හොඳම පොත්පත් මිලදී ගන්න මේ ප්‍රදර්ශනයේදී පුළුවන්. ඒ වගේම මගෙත් යෝජනාවක් තියෙනවා. ඒ, පාඨක අපිට ලේඛක ප්‍රජාව මුණගැසිලා අපේ අදහස් උදහස් හා යෝජනා ඉදිරිපත් කරමින් ඒ අයගෙන් ගුරුහරුකම් ලබන්නට වේදිකාවක් මේ මහා පොත් ප්‍රදර්ශනය අතරේ අපට තනාදෙන්නට කියලයි.

පාසල් සිසු සිසුවියන් අතර ද කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනය සම්බන්ධයෙන් පවතින්නේ දැඩි උද්‍යෝගයකි. ඒ වගට සාක්ෂි දැරුවේ පානදුර සිට පැමිණි දේශානී කවින්දි, සඳුනි සිතාරා, හංසනි සඳරේඛා සහ දිනලි රවීෂාය. පාසල් මට්ටමින් ජාතික වශයෙන් මෙවන් පොත් ප්‍රදර්ශනයක් පැවැත්වීම පිළිබඳ අවධානය යොමු කරන්නැයි ඔවුහු බලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියහ.

අජිත් සෙනෙවිරත්න පොලීසියේ මහජන සම්බන්ධතා අංශයේ සේවයේ නිරත වන්නෙකි. මේ ඔහු පාඨකයෙක් වශයෙන් එළි දක්වන සිතැඟියාවන්ය.

‘පොත් විශාල වශයෙන් මුද්‍රණය වීම හොඳ දෙයක්. ඒත් ඒ තුළ තිබෙන දේ මනුෂ්‍ය ජීවිතවලින් තවම කැපී නොපෙනීමයි ගැටලුව. පොත්වලින් ජීවත් වීම සඳහා ඕනෑ කරන දේ නිර්මාණාත්මකව ඉදිරිපත් කරනවා. ඒ ජීවිතයේ කියවීමක්. ඒ අවස්ථාව මඟ හැරුණු අයගේ ජීවිත හිස්, කෙහෙල් කඳන් වගේ වෙන්න තියෙන අවදානම හුඟක් වැඩියි.'

මල් ප්‍රනාන්දු මීගමුවේ සිට මෙහි පැමිණි තවත් පාඨකයෙකි.

‘මේ සැරේ පොත් තරමක් අඩුයි. සෙනඟත් වෙනදා තරම්ම නැති වග පේනවා. කලින් වාරවලදී 30%කටත් වඩා වට්ටම් පොත්වලට ලැබුණා. ඒත් මේ සැරේ 20%ක උපරිමයකට පමණයි වට්ටම් ලැබෙන්නේ . ඒත් සමස්තයක් විදියට ගත්තාම හොඳ පොත් තියෙනවා. ඒ අතර, අලුතින්ම නිකුත් වුණු පොතුත් වෙනවා.

අමල් අපට මුණගැසුණේ මේ උ‍ෙලළට ඒමට සහ යෑමට පාඨකයන්ට නොමිලයේ ගමන් පහසුව සපයන බසයේ අසුන්ගෙන සිටියදීය. එහි රියදුරුට ද පොත් ප්‍රදර්ශනය සම්බන්ධයෙන් වෙනස්ම කතාවක් කියන්නට ඉතිරිව තිබිණි.

මං, උපාලි රත්නායක. ගම කුරුණෑගල. අවුරුදු 15ක් තිස්සේ කොළඹ මහා පොත් ප්‍රදර්ශනයේ අපිත් වැඩ. ඒත් වැටෙන් මෙහා ඉඳන් තමයි ඒ සේවය කරන්නේ. ඉස්සරට වඩා මේ සැරේ සෙනඟ අඩුයි. වෙනදා අපි එක ගමනක් ගිහින් බස් එක ගාල් කරද්දි සෙනඟ පොදිකමින් නඟිනවා. ඒත් මේ වතාවේ එතරම් පිරිසක් නැහැ. ඒ කොහොම වුණත් උ‍ෙද් 8.30 ඉඳන් රෑ 9.15 දක්වාම අපි පාඨකයන්ව එහා මෙහා ගෙන යනවා. තුම්මුල්ල - නෙළුම් කුලුන හරහා පුරහල - බොරැල්ල හරහා අපේ බස් එකක් යනවා. අනෙක මරදාන, කැලණි පාලම, බොරැල්ල හරහා ගමන් ගන්නවා.’

මේ කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප්‍රදර්ශනයේ හැඩරුව දෙතුන් පැත්තකින් හසුවුණු අයුරුය. සහෘද පාඨක ඔබට එය වෙනස්ම අයුරකින් දැනෙන්නට පුළුවන. ඒ අත්දැකීම ලබන්න ඔබත් BMICH එන්න.

ඡායාරූප - නිශ්ශංක ද සිල්වා

දෙවැනි වතිකාන ප්‍රතිසංස්කරණ පැළවීමට තබා, බීජ වපුරාවත් නැති තරම්ය". එවැනි සටහනක් කියවන්නට ලැබුණේ ලෝරන්ස් ආනන්ද පියතුමා ලියූ "අද මීසම හෙට? නවීකරණයක්? යාවත්කාලීනයක්?"යන කුඩා කෘතියෙනි. පියතුමාගේ පූජක දිවියේ පනස් වැනි ජුබිලි සංවත්සරය සැමරූ පෙරේදා දින(22) කටුණේරිය ලංසිගම දේවස්ථානයේදී මෙකී කෘතිය ජනගත විය. හෙට දිනයේ මීසමක් යන මැයෙන් එ්ඩ්‍රියන් බී. ස්මිත් විසින් ඉංග්‍රීසි බසින් ලියන ලද පොත ඇසුරින් පියතුමා මෙම ග්‍රන්ථය සකසා තිබිණි. දෙවැනි වතිකාන මන්ත්‍රණ සභාව පවත්වා වසර 50 ක් ගතවී තිබුණද එම මන්ත්‍රණ සභාව විසින් සභාවේ දියුණුව උදෙසා යෝජනා කළ බොහෝ අදහස් අදටත් ක්‍රියාත්මක වී නැත. මීසම සම්බන්ධයෙන් වූ අදහස්ද එසේමය. මේ කරුණු සැලකිල්ලට ගනිමින් මීසම හෙට දවසේ කිනම් දිසාවකට ගමන් කළ යුතු ද යන්න ගැන සංවාදාත්මක මෙන්ම යථාර්ථවාදී සටහනක් මේ පොතෙහි දක්නට ලැබේ.

සහජීවනය

මේ කෘතියේ හැඳින්වීම සටහන් කරන පියතුමා මෙවැන්නක් පවසයි. එනම් "වඩා යහපත් ලෝකයක් බිහි කිරීම සඳහා සජීවී සහ සහජීවන මානව කණ්ඩායම් වර්ධනය මෙයින් අපේක්ෂා කෙරේ". මීසමේ පසුබිම ගැන සාකච්ඡා කෙරෙන ඡේදය හරහා පියතුමා යථාර්ථවාදී යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරයි. එතුමා පාඨකයාට පවසා සිටින්නේ, ශීඝ්‍රයෙන් වෙනස් වෙන මෙරට ආර්ථික, සමාජයීය, සංස්කෘතික හා දේශපාලනික ධාරාවන්ට සරිලන මීසම් ක්‍රමයක් ඇති කළ හැකි දැයි යන්න ගැන අප සියලු දෙනා එක්ව සාකච්ඡා කළ යුතු බවය. එකී යෝජනාව ඉතාමත් කාලෝචිත යෝජනාවකි. මෙතෙක් කල් මීසමකින් ඉටු වූ කාර්යභාරය තව දුරටත් වර්තමාන සමාජයට ප්‍රමාණවත්ද යන්න අප හමුවේ තිබෙන බරපතළ ගැටලුවකි; අභියෝගයකි.

පියතුමා පවසන ලෙසම වර්තමාන සමාජය ශීඝ්‍ර වෙනසකට ලක් වෙමින් පවතී. එකී වෙනස යහපතට වඩා අයහපතට බරය. දේශපාලනික, සමාජ, ආර්ථික, සංස්කෘතික යනාදී වූ කිනම් අංශයක් වුවද, තත්ත්වය එසේමය. මෙහි පෙනෙන පැත්තට වඩා නොපෙනෙන පැතිකඩ වැඩිය. එය එසේ වන්නේ මිනිස් ජීවිත සම්බන්ධයෙන් ඇති වී තිබෙන බොහෝ ගැටලු සමාජගත නොවීමය. තමන්ට හෝ තම පවුලට ඇති වන ගැටලුවක් බොහෝ විට පෞද්ගලික ගැටලුවකි. එහෙත් එහි ප්‍රතිඵල සමස්ත සමාජයටම බලපාන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. මේ සියලු ගැටලුවලට සරිලන මීසම් සේවා ක්‍රමයක් ඇති කරගන්නේ කෙසේද යන්න ගැන විමසා බැලීමට පියතුමා ගත් උත්සාහය අතිශය වැදගත්ය.

වර්තමානයේ ශාරීරික රෝග පමණක් නොව මානසික රෝගවලද ඉහළ යෑමක් දක්නට ඇත. අවාසනාව යනු, තමා හෝ තම සමීපතයා හෝ එවැනි තත්ත්වයට පත්ව ඇති බව හෝ අප නොදැන සිටීමය. විශාදය වැනි රෝග වර්තමාන සමාජයේ හිසරදය තරමට සුලභය. මේ තත්ත්ව හේතු කොටගෙන ශාරීරිකවද පුද්ගලයා රෝගී වෙයි. ඇතැම් විට එකී රෝගී තත්ත්වයන්, අවසනාවන්ත ලෙස කෙළවර වන්නේ මරණයෙනි.

මීසමක් ඇතුළත මෙවැනි මරණ කොතරම් නම් සිදුව ඇතිද? මීසම් පාලනාධිකාරි පියතුමාගේ සිට මීසම් වැසියා තෙක් අපි මේ මළගම්වලට සහභාගි වෙමු. නිවැසියන්ට දුක් මුහුණු පාන්නෙමු.

ගිරව් මෙන් යාච්ඤාද ගයන්නෙමු. චාරිත්‍රවලට මුල් තැන දෙමින් දානමාන පෙරටු කරගන්නෙමු. එහෙත් සිය ඥාතියා හෝ මිත්‍රයා මිය ගියේ ඇයිද යන්න ගැන මොහොතකට හෝ සිතන්නට යොමුවන්නේ කීයෙන් කී දෙනාද? එවැනි මරණයක් වලක්වා ගැනීමට නොහැකි වූයේ ඇයිද යන්න ගැන සාකච්ඡා කරන්නේ කීයෙන් කී දෙනාද? නැවත එවැනි මරණ ඇති නොවන්නට සිය මීසම කටයුතු කරන්නේ කෙසේද යන්න ගැන සාකච්ඡා කරන්නේ සහ ඊට අදාළ කටයුතු සංවිධාන කරන්නේ කීයෙන් කී දෙනාද?

මීසම් පියතුමාගේ අනුදැනුමකින් තොරව කිසිදු මළ මිනියන් වළ දැමෙන්නේ නැත. තම මීසමේ පුද්ගලයකු මිය ගිය පසු මීසම් පාලනාධිකාරි පියතුමා හෝ සහායක පියතුමා අතින් ඉටු විය යුතු අනිවාර්ය චාරිත්‍ර කීපයක් ඇත. මළ ගෙදරට පැමිණෙන ඔවුහු මළගිය තැනැත්තා වෙනුවෙන් සුළු කාලයක දේව මෙහෙයක් පවත්වති. ඇතැම් විට පියතුමා සිය මීසම් වැසියා හමුවන, දකින පළමු මෙන්ම අවසන් වතාව එම පුද්ගලයාගේ මරණය ගෙය විය හැකිය. මන්දයත්; ඇතැම් පුද්ගලයෝ කිසි දිනෙක දේවස්ථානයට නොයන්නෝය; පූජාවකට සහභාගී නොවන්නෝය. එබැවින් ඔවුනොවුන් මීට පෙර හමු වී නැත; නැවත හමු වන්නේද නැත. එතෙක් කල් තම මීසම් වැසියාගේ ජීවිතය ගෙවුණේ කෙසේදැයි යන්න ගැන පියතුමා දන්නේ නැත. බොහෝ විට මිය ගියේ කෙසේදැයි යන්න දන්නේද නැත. දැන ගත්තද ඒ වෙනත් අයකුගේ ඇසිනි. පියතුමා පමණක් නොව අඩුම තරමෙි මිය ගිය තැනැත්තාද තමන් ජීවත් වූයේ කෙසේද යන්න දන්නේ නැත. ඔහුගේ හෝ ඇයගේ සමීපතයන් දන්නේද නැත. එ් තරමට අපේ මානව සබඳතා බිඳ වැටී ඇත.

වර්තමාන කිතුනු ප්‍රජාවේ බොහෝ දෙනකු විදෙස්ගතව සිටින බව නොරහසකි. ඒ සිය ආර්ථිකය ශක්තිමත් කරගනු පිණිසය. එහෙත්, මේ බොහෝ දෙනකුගේ ජීවිත ඒ නිසාම දුර්වලවෙමින් පවතියි. මිනිස් ජීවිතවල අන්තර් සබඳතා ශීඝ්‍ර ලෙස බිඳ වැටෙමින් පවතියි. මවුපිය දූ දරු සබඳතා ඒ අතරින් ප්‍රධාන වෙයි. ලෝකයේ සබඳතා මුලින්ම සහ දැඩිව ඇති වන ස්ථානය වූ කලී පවුලයි. පවුල ඇතුළත සබඳතා බිඳ වැටීම යනු සමස්ත සමාජයේම සබඳතා බිඳ වැටීමය. සබඳතා බිඳවැටීම යනු සියලු ගැටලුවල ආරම්භය වේ.

සිය දරුවන් විදෙස්ගතවීම හේතු කොට ගෙන, තනි වන මවුපියන් විවිධ මානසික රෝගී තත්ත්වයන්ට මෙන්ම එ් නිසාම ශාරීරික රෝගවලටද ගොදුරු වෙයි. ඇතැම් මවුපියන්ගේ අවසානය සිදුවන්නේ කිසිවකු නොදැනය. ඒ මරණය දැනුම් දෙන්නේ, කුණු ගඳ ගහන මළමිනිය විසින්මය. ඇතැම් විට මේ රටේම එහෙත් වෙන්ව ජීවත් වන පවුල්වල තත්ත්වයද එසේමය. ඇතැම් මවුපියකු මානසික රෝහලේය; මහලු නිවාසකය. ඇතැමෙක් දින ගණන්, සති ගණන් සිහිසුන්ව සිට මිය යන්නෝය. සමහර අවස්ථාවක මවුපියන්ගේ මළගමට සහභාගීවීමට හෝ දරුවන්ට හැකියාවක් නැත.

මේ ඛේදනීය තත්ත්වය සමස්ත සමාජයටම බලපාමින් තිබෙන බව කිව යුතුය.

ලෝරන්ස් ආනන්ද පියතුමා සිය කෘතියේ එක් ඡේදයකින් පවසා සිටින්නේ නැති වූ බැටළුවා සොයා යන එඬේරුන් ගැනය. ජේසු තුමා පැවසුවේ නැති වූ එක බැටළුවකු හෝ සොයා යා යුතු බවය. මෙහිදී ආනන්ද පියතුමා පවසන්නේ හොඳින් සිටින එක බැටළුවා අතහැර, නොමඟ ගිය ඉතිරි 99 දෙනාවම සොයා යෑමට මීසමක පියතුමකුට සිදුවන බවය. මෙකී සුවිශාල අභියෝගය බාර ගැනීමට තරම් මීසම් එඬේරුන් ශක්තිමත්ද යන්න ඊළඟට අප හමුවේ ඇති අභියෝගයයි. මන්දයත්; සංකීර්ණය මෙන්ම අධිපාරිභෝජන සමාජ ක්‍රමයක අප සියලු දෙනා දැන නොදැන අතරමං වී සිටිමු. එබැවින් ගිහි පැවිදි එඬේර සද්කාර්යය ඉටු කරන්නට අප කෙතරම් දුරට සුදුස්සෝද යන්න ගැන අප විසින්ම විමසා බැලිය යුතුය.

එඬේර කාර්යය

ලෝකයේ යහපත - අයහපත තීරණය කරන ප්‍රධාන සාධකය හෙවත් මූලාස්ථානය වන්නේ පවුලය. එබැවින් මීසමක ගිහි පැවිදි එඬේරුන් සිය මූලික අවධානය යොමු කළ යුතුවන්නේ පවුල වෙතය. පවුල ගොඩ නොනඟා, පවුල ප්‍රතිසංස්කරණය නොකොට, කරන කිසිදු කාර්යයකින් දේව රාජ්‍ය ගොඩ නැගිය නොහැකි බව අපි අවධාරණය කරන්නෙමු. ගොඩනැගිලි අලුතෙන් ඉදි කිරීම, ප්‍රතිසංස්කරණය නොකළ යුතු මට්ටමේ ගොඩනැඟිලි ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම, තාප්ප බැඳීම, විදුලි බුබුළු හැකි තරම් එල්ලීම වැනි ක්‍රියාවලින් දේව රාජ්‍ය ගොඩ නැඟිය නොහැකිය. 

එබැවින් මේ කෘතිය හරහා ආනන්ද පියතුමා පවසන විදියට මීසමකින් ආරම්භ විය යුතු නව සේවා මොනවාද යන්න ගැන ගිහි පැවිදි එඬේරුන් අප්‍රමාදව සිය අවධානය යොමු කළ යුතුය. ඉරිදා පූජාව, මංගල්‍ය හා ජුබිලි පැවැත්වීම, ඥානකාන්ති පැවැත්වීම, මංගල අවමංගල චාරිත්‍රවලට සහභාගි වීම, දුප්පතුන්ට සහන මල්ලක් ලබා දීම වැනි සේවාවලට ලඝු නොවී, සංකීර්ණ සමාජ ගැටලු අවම කිරීම පිණිස එඬේරුන් සිය ඥානය අවදි කර ගත යුතුය. අධි සුඛෝපභෝගී ජීවිත සොයා යන සමාජයක වැළලී යන මානව ධර්මතා නිසා වල්මත් වන, තනි වන, රෝගී වන බැටළුවන් සොයා යන ගමන, වහ වහා ආරම්භ කිරීමද ගිහි පැවිදි එඬේරුන්ගේ වගකීමය.

සිය පනස් වැනි ජුබිලිය සමරන අවස්ථාවේදී පවා සිය එඬේර වගකීම් ඉටු කිරීමට ලෝරන්ස් ආනන්ද පියතුමා ගත් වෙහෙස ප්‍රශංසනීයය. එහෙත් එයද හමස් පෙට්ටියට යා නොදී ක්‍රියාවේ යෙදවීම, ගිහි පැවිදි සියලු එඬේරුන්ගේ වගකීමය. ඒ වගකීම ඉටු කිරීමට ප්‍රථම තමා තුළ වූ නැති වූ බැටළුවා සොයා යෑමද, සොයා ගැනීමද එඬේරුන්ගේ වගකීමය.

(සංවාදයට විවෘතය) 
සුමේධා නවරත්න

ලොව පුරා ප්‍රදේශ රැසක මේ වන විට ඇතිවී තිබෙන උද්ඝෝෂණ, පෙළපාලි සහ ජනතා පෙළගැසීම්වලට සවන්දීමේ අවශ්‍යතාව ප්‍රැන්සිස් සුදොතුම් පියතුමා පෙන්වා දෙයි. එතුමා පවසන්නේ මේ පෙළපාලිවලින් ප්‍රකාශ වන්නේ දේශපාලනික සහ සමාජයීය ගැටලු සම්බන්ධයෙන් ජනතාවගේ කලකිරීම බවය. ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් තොරව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව නැගෙන "ජනතාවගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ඉල්ලීම්වල හඬට"දේශපාලන නායකයන් සවන් දිය යුතු බව එතුමා කියා සිටියි.

මේ දිනවල ලෝකයේ ප්‍රදේශ ගණනාවක විවිධාකාර හේතු මත සිදුකරනු ලබන විරෝධතා, පෙළපාලි සහ ජනතා රැලි කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම කළ යුතු බව තුන්කාල ආරාධනාව සහ භාවනාව අවසානයේ ප්‍රැන්සිස් සුදොතුම් පියතුමා කීවේ ය.

සිය විරෝධතා ප්‍රකාශ කරන්නට පෙළ ගැසෙන ජනතාවට සුදොතුම් පියතුමා මුලින්ම කතා කළේය.

"විරෝධතා ප්‍රකාශ කරන ජනතාවගෙන් මා ඉල්ලා සිටින්නේ ප්‍රචණ්ඩත්වයේ හෝ ආරවුල් ඇති කිරීමේ පෙළඹවීම්වලට හසු නොවී, සිය ඉල්ලීම් සාමකාමීව ඉදිරිපත් කරන ලෙසයි"යි එතුමා කීවේය.

ජනතාව සම්බන්ධයෙන් වගකීම් පැවරෙන ආණ්ඩු සහ දේශපාලන නායකයන්ට එතුමා ඊළඟට ආමන්ත්‍රණය කළේය.

"සිය පුරවැසියන්ට සවන් දී ඔවුන්ගේ සාධාරණ දුක් ගැනවිලි පිළිගන්නැයි ආණ්ඩු සහ දේශපාලන නායකයන්ගෙන් මම ඉල්ලා සිටිමි. නිරන්තරයෙන් මානව අයිතිවාසිකම්වලට සහ සිවිල් නිදහසට ගරු කිරීම සහතික කරන ලෙසද රාජ්‍ය නායකයන්ගෙන් ඉල්ලමි."

කතෝලික සභා නායකත්වය සහ කතෝලික ප්‍රජාව වෙත විරෝධතා කරුවන්ගේ ඉල්ලීම් සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියා කිරීමේදී කතෝලික ප්‍රජාව වෙතද වගකීමක් පැවැරී තිබෙන බව සුදොතුම් පියතුමා පෙන්වා දුන්නේය. එනම් පලදායී සංවාදයක් සඳහා සක්‍රීයව ක්‍රියා කිරීමට සභා නායකත්වය සහ කතෝලික ප්‍රජාව යොමු විය යුතු බවය.

"ඵලදායී සංවාදයක් ඇති කිරීම සඳහා සහ සමගි සන්ධානය සඳහා තමන්ට හැකි උපරිම ශක්තියෙන් ක්‍රියා කරන ලෙස මෙවැනි විරෝධතා සිදුවන ප්‍රදේශවල පුදැදුරුවරුන් ඇතුළු කතෝලික ප්‍රජාවගෙන් මම ඉල්ලා සිටිමි,"යි එතුමා කීවේය.

ඇමෙරිකාවේ දැල්වුණු වාර්ගික හෝ සමේ වර්ණයෙන් හෝ සුළු ජාතියක් වූ ජනතාව උදෙසා යුක්තිය ඉල්ලා සිටීමේ විරෝධතා පෙළපාලිවල ගිනි සිළු මේ වන විට ලොව පුරා පැතිර යමින් තිබේ.

බෙලරූසය දැවැන්ත ජනතා රැළි ආරම්භ වී ඇති තවත් ප්‍රදේශයකි. ඉකුත් දා එරට පැවැත්වුණු මැතිවරණයෙන් එරට ඒකාධිපති පාලකයා වන ඇලෙක්සැන්ඩර් ලුකෂෙන්කෝ යළිත් වරක් ජය ගත්තේය. ඒ අතර ඔහුට එරෙහිව තරග කළ බරොවස්ක් පළාතේ ආණ්ඩුකාරවරයා වසර 2000දී සිදු කළ බව කියන මිනීමැරුමක් සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබිණි. මේ අයුක්තිසහගත කාරණා දෙකට එරෙහිව දශ ලක්ෂ සංඛ්‍යාත බෙලරූස ජනයා මේ වන විට වීදි බැස තිබේ. ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම සාධාරණ ඡන්දයක් පවත්වන ලෙසයි. එහෙත් රුසියාවේ ජනාධිපති ව්ලැද්මීර් පුටින්ගේ පූර්ණ සහාය ලබන ජනාධිපති ලුකෂෙන්කෝ එම ඉල්ලීම් ප්‍රතික්ෂේප කරමින් සිටියි.

අලුතින්ම උද්ඝෝෂණ ආරම්භ වී තිබෙන්නේ ග්‍රීසියේ ලෙස්බොස් දූපතේය. තමන් යුරෝපා සංගමයේ රටවල්වලට ඇතුළු කරගන්නැයි ඉල්ලමින් එහි රඳවා සිටින අප්‍රිකා රටවල සරණාගතයන් මෙසේ උද්ඝෝෂණ ආරම්භ කර තිබේ.

"උද්ඝෝෂකයන්ගේ ඉල්ලීම්වලට සවන් දෙන්න"යි ප්‍රැන්සිස් සුදොතුම් පියතුමා ඉල්ලා සිටින විට ප්‍රධාන වශයෙන් මේ ජනතාව සේම ලොව පුරා යුක්තිය උදෙසා සටන් කරන සියලු ජනයා එතුමන්ගේ සිතේ සිටියාට සැක නැත.

සමන් කැලුම් විජේසූරිය

අඥානයාගේ පැසසුමට සවන්දීමට වඩා, ප්‍රඥාවන්තයාගේ තරවටුවට සවන් දීම හොඳය.

අඥානයාගේ පැසසුම නොහොත් ප්‍රඥාවන්තයාගේ තරවටුව පිළිබඳ ධර්මදේශකයා පවසා ඇති වදන් හදවත බදා අල්ලා ගන්නා සුළුය. එහි ඇති සත්‍යතාව මෙනෙහි කිරීම ජීවිතය පහසු කරන අතර, තව දුරටත් නැණ පහන් කරයි. ධර්මදේශකයාගේ වදන් එදිනෙදා ජීවිතයේ සිදුවීම් සමඟ ගලපා ගන්නා කල, ඇති වන දුක, කලකිරීම මෙන්ම කේන්තිය වැනි හැඟීම් අව්රශ්මියට හසු වූ හිම පියලි මෙන් දියවී යන අතර, සිතට දැනෙන සතුට වුවද මැදහත් සිතින් විඳ ගැනීමට හැකි වෙයි. බයිබල් විශාරදයන් පවසන පරිදි බයිබලයේ ඇති වචනය සම්පූර්ණ වී ඇත්තේ ධර්මදේශකයා නම් වූ ඉතා කුඩා පොත් පිංචෙනි. පොත ඉතා කුඩා වුවද, මහපොළොව මත බර අඩි තබන්නට ඒ වදන් වුව සෑහේ. ජීවිතයේ ගැඹුර විනිවිද දකින උපදේශකයා හි කර්තෘ, සෘජු ලෙස ජීවිතයට කරන ආමන්ත්‍රණය තේරුම් ගැනීම වුවද අපහසු නොවේ.

ධර්මදේශකයා පවසන උක්ත වාක්‍ය දෙස බලන්න. මේ වාක්‍යවල අරුත්, ජීවිතය මොන තරම් නම් සත්‍යවාදී කරන්නේද? මුලාවට, බොරුවට යට වුණ ජීවිතවලට යන්තමින් හෝ නුවණක් ඇත්නම් ජීවිතය ගොඩ නගා ගන්නට මේ වදන් ප්‍රමාණවත්ය.

මහා සමාජය දෙස බලන්න. මිනිසුන් සිය අන්තර් සබඳතා වර්ධනය කර ගන්නා ආකාරය බලා සිටින්න. බහුතර බැඳීම් ගනුදෙනුය. වෙළෙඳ පොළක භාණ්ඩයකට මුදලක් හුවමාරු කර ගන්නවාට වඩා වැඩි යමක් එහි නැත. බහුතරයක් දෙනා තව කෙනකු ඇසුරු කරන්නේම මොන යම් හෝ පෞද්ගලික වාසියක් පතාය. එකී බැඳීම්වල ආත්මීය බවක් නැත; සහකම්පනයක් නැත; සාමකාමී බවක් නැත. ඇත්තේ මුලා කිරීමක් හා අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමක් පමණි.

පසුගිය දවසක විවාහ ගිවිසගත් නමුත් මේ වන විට විරසක වන්නට ආසන්න යුවළකට කතා කරන්නට ලැබිණි. ඒ දෙදෙනාගෙන් කාන්තා පාර්ශ්වයේ අදහස් මැදහත් සිතින් යුතුව අසා සිටියෙමි. ඇයට අවශ්‍ය වූයේ ඇගේ අනාගත අරමුණුවලට ඔහු ඉණිමඟක් කර ගැනීම පමණි. ඔහු දියුණු විය යුත්තේ තමන් සඳහාය. ඔහු මැදියම් රැයේ සිය සේවය අවසන් කළ පසුද ඇයගේ එදිනෙදා කටයුතු සියල්ල නිදි වර්ජිතව අසා සිටිය යුතුය. ඔහුගේ වයසක රෝගී මවුපියන්ගේ කටයුතුවලින් සම්පූර්ණයෙන් ඈත් වී වෙනත් සහෝදරයකු ඔවුන් වෙනුවෙන් පුහුණු කළ යුතුය; වෙන් කළ යුතුය. ඔහු ඇය ඉක්මනින් විවාහ කර ගත යුතුය. ඒ ඇයගේ ඉදිරි කටයුතුවලට උදව් කිරීමටය. ඇය නියැලෙන්නට බලාපොරොත්තු වන වෘත්තියේ හැටියට ඇයගේ තනි නොතනියට යමකු සිටිය යුතුය. ගමන් බිමන් යෑමට කෙනකු සිටිය යුතුය. ඇය විවාහ වන්නට හදිසි කරන්නේ ඒ නිසාය. මේ බලාපොරොත්තු සිය විවාහ ගිවිසගත් තැනැත්තාට ඇය සෘජුව පවසන්නේය. දැන් ඔහු විමසා සිටින්නේ ඇය විවාහ කරගැනීමට සූදානම් වන්නේ ස්වාමිපුරුෂයකුද, නැති නම් වහලකුද යන්නයි. ඔහු පවසන ආකාරයට ඔවුන් ආදරයෙන් බැඳුන මුල් කාලය ඇතුළත ඇය පැවසූ පරිත්‍යාගශීලි ආදරබර වදන් අඟුණ මල් සේ සුළඟෙහි පාව ගොස් ඇත. මෙවැනි විවාහයක අරමුණ කුමක්ද? විවාහය යනු අන්‍යෝන්‍ය අවබෝධය මත එකිනොකට ස්වකැමැත්තෙන් පරිත්‍යාගශීලීවීම, සහජීවනයෙන් ලෝකය ගොඩ නැගීමට කටයුතු කිරීම, ආත්මීය සංවර්ධනය, මානව සම්බන්ධතා වැඩි දියුණු කර ගැනීම වැනි බොහෝ යහපත් අරමුණු වෙනුවෙන් වෙන්වූ සක්‍රෙම්න්තුවක මිස එකිනෙකා යටපත් කරන, නැතිනම් එක් අයකු පමණක් ඉස්මතු වන කටයුත්තක් නොවන බව මිනිසා තේරුම් නොගන්නේ ඇයිද යන ගැටලුව මේ විවාහ අපේක්ෂකයන්ගේ පුරුෂ පාර්ශ්වයට ඇති වී තිබුණ ගැටලුවය. විවාහයේ මූලික පරමාර්ථ ගැන හෝ අවබෝධය හීන අයකු සමඟ විවාහය සුදුසු නැති වග ඔහුගේ තීරණයය.

මේ ගැටලුවෙහි මීට වඩා සංකීර්ණතා තිබිණි. එහෙත් ඒ සියල්ල මෙහි සටහන් කිරීමට වඩා වැදගත් වන්නේ වර්තමාන සමාජයේ මානව සම්බන්ධතා ගොඩ නැගෙන ආකාරය විමසා බැලීමය.

පවුලක යහපත් අන්තර් සබඳතා නැති කල, එකී පවුලෙන් සමාජයට පිවිසෙන සාමාජිකයන්ටද නිසි මානව සම්බන්ධතා ඇති කර ගැනීමට හැකියාවක් නැත. පවුලක අඹුසැමියන් සිය අවශ්‍යතා වෙනුවෙන්, එකිනෙකා රවටමින් කටයුතු කරන්නේ නම් ඔවුන්ගේ දරුවන්ද හුරු වන්නේ එවැනිම ක්‍රියා පිළිවෙතකටය. එවැනි දරුවන් සමාජගත වූ පසු නුවණැත්තන් ලෙස කටයුතු කරනවා වෙනුවට, කපටි සිතින් යුතුව කටයුතු කරන්නේය. ඔවුන්ගේ මුව‍ඟේ රැඳී ඇත්තේ එකිනෙකා රවටන සුළු වදන්ය. එකී රවටන සුළු වදන්වලින් සිය අවශ්‍යතා සපුරා ගත හැකි මුත් අනෙක් පාර්ශ්වය දියුණුවට පත් වන්නේ හෝ සිය වැරදි අඩුපාඩු සකසා ගන්නේ නැත. ඒ වෙනුවට තමා අනෙකාගෙන් මුවින් පිටවන චාටු බස්වලට රැවටෙමින් සිය දියුණුව එතැනින් නවතා ගන්නේය. ප්‍රශස්ති ගයන්නා කෙරෙහි පැහැදී ඔහු පවසන මඟම යන්නේය.

ඕනෑම සමාජ තලයක බලය රැදී ඇති අය දෙස බලන්න. ඒ අයට ප්‍රශස්ති ගැයීමට පමණක් වෙන් වුණ අය නොසිටිත්ද? පාලන තන්ත්‍රය හරි වේවා වැරදි වේවා ඔවුහු ප්‍රශස්ති ගයන්නේය. එවැනි ප්‍රශස්ති ගයන්නන්ගේ දියුණුව ප්‍රශස්තිවලින්ම මිස වෙනත් සමාජ මෙහෙවරකින් සිදු නොවන්නේය. පාලන තන්ත්‍රයද සිය ප්‍රශස්ති ගයන්නන් හට වරප්‍රසාද දානය කරමින් සිය වැඩපිළිවෙළ දිගටම ක්‍රියාත්මක කරන්නේය. මේ බොරු ප්‍රශංසා මැද තමන් පරිහානියට යන බව හෝ සියල්ල පරිහානියට ලක්ව ඇති බව තේරුම් ගැනීමට ඔවුන්ට නුවණක් නැත. සියල්ල විනාශ වී තිබුණද අඥාන පැසසුම්වලින් අන්ධ වී සිටින පාලක පැලැන්තිය ඒ බව තේරුම් ගන්නේ නැත. වර්තමාන ලෝකයේ බහුතර රටවල්වල තත්ත්වයද මෙලෙසය.

නුවණැති අයකු කරන විවේචනය හෝ තරවටුව අසන්නට තරම් බොහෝ නායකයන් හෝ සාමාන්‍ය වැසියා සූදානම් වන්නේ නැත. බහුතරයක් වූ නායකයන් සහ සාමාන්‍ය වැසියාද කැමැත්ත දක්වන්නේ අඥානයන්ගේ ප්‍රශංසාවලටම මිස නුවණැතියකුගේ තරවටුවලට නොවේ. එහෙත් නුවණැතියකුගේ එක තරවටුවකට හෝ ඇහුම්කන් දීමට තරම් සාමාන්‍ය බුද්ධියක් හෝ අපට තිබේ නම්, අප යන ගමන මීට වඩා සාර්ථක වන්නේය.

සුමේධා

සරදමෙන් පසු ‍‘ජෝ’ වුණ ‍‘ජෝන්’

‘ගම්මන පටබැඳිගේ දොන් ජෝන් අබේවික්‍රම’ හොඳින් නම් හොඳින් නරකින් නම් නරකින්. අපේ සිංහල සිනමාවේ බිහිවෙච්ච සුපිරිතම නළුවෙක්. සිනමාවේ හැඩතල බොහොම අපූරුවට අතපත ගාපු කෙනෙක්. හැමෝම අඳුනන්නේ ‘ජෝන් අබේවික්‍රම’ කියලා නොවෙයි; ‘ජෝ අබේවික්‍රම’ කියලා. රංගනය කියන දේ සම්, මස්, ඇට, නහරවලටම කා වැදිලා තිබුණා. අමුතුවෙන් උගන්නන්න දෙයක් ඒකෙ තිබ්බේ නෑ. ඒකයි මේකෙ තියෙන වටිනාකම. අනංමනං නෑ. චරිතෙ නං චරිතෙ. ඒකෙ හැම අස්සක මුල්ලකටම රිංගන්න පුදුමාකාර දක්ෂයෙක් තමා ජෝ. ජෝ වචනයේ පරිසමාප්තාර්ථයෙන්ම ‘අසහායයි.’

අපේ කතානායකයා 1927 අවුරුද්දේ ජුනි 22 මෙලොව එළිය දකිනවා. ඒ රත්නපුරේ ලෙල්ලොපිටිය කියන ගමේදී. ජෝ කියන්නේ අමුම අමු ගැමියෙක්. ඒ ගැමිකම තමයි ජෝව ජීවත් කළේ. සහෝදර සහෝදරියෝ හතරදෙනෙක් හිටපු පවුලේ වැඩිමලා තමා ජෝ. ‍ඔහු පාසල් කීපයකම ඉගෙන ගත්තා. දිප්පිටිගල මිශ්‍ර ඉස්කෝලෙ, රත්නපුර සීවලියෙන් වගේම රත්නපුර ශාන්ත ඇලෝසියස් වගේ ඉස්කෝල කීපයකටම ගියා. ඒ කාලේ ඉඳලම සංගීත පිස්සුව, රඟපාන්න තිබ්බ පිස්සුව තදේටම තිබුණා. තරුණ වයසෙදිම ජෝ කොළඹට එනවා රස්සාවක් හොයාගෙන. ඔහුටම හරියන රස්සාවක් ජෝට ලැබෙනවා. ඒ සිරිසේන විමලවීර මාස්ටර්ගේ කිරිබත්ගොඩ තිබිච්ච නවජීවන චිත්‍රාගාරේ සහායකයෙක් විදියට වැඩ කරන්න. ඔය අතර ටවර් හෝල් නළුවෙක් වුණු එඩී ජූනියර් තවත් අමුත්තෙක්ව ජෝට හඳුන්වලා දෙනවා. ඒ තමයි මුනාස් කියන ව්‍යාපාරිකයාව. මුනාස් ඒ දවස්වල තමුන්ගෙ ‘දේවසුන්දරී’ චිත්‍රපටයට නළු නිළියො හොය හොයා හිටපු කාලේ. ඒත් එක්කම වගේ ජෝට වාසනාව උදා වුණා ‘දේව සුන්දරී’ එකේ රඟපාන්න. ජෝ ඒකෙ රූගත කිරීම්වලට මදුරාසියට ගියා.

මදුරාසියට ගියපු වෙලේ ඔහුට ජනප්‍රිය රංගන ශිල්පිනී ෆ්ලොරීඩා ජයලත්ව මුණ ගැහුණා. ෆ්ලොරීඩත් ඒ වෙද්දී චිත්‍රපටයක රූගත කිරීමකට මදුරාසියට ඇවිත් හිටියෙ. ඇය චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක ටී, සෝමසේකරන්ට ජෝව මුණ ගැස්සුවා. චිත්‍රපටය තමයි ‘සරදම.’ සරදම චිත්‍රපටයේ ජෝ කරේ විකට චරිතයක්. ‘ජෝන් අබේවික්‍රම’ ‘ජෝ අබේවික්‍රම’ වුණේ ‘සරදම’ චිත්‍රපටයේ රඟපෑවට පස්සේ.

ජෝගේ අමතකම නොවන රංගනයක් තමයි ‘අල්ලපු ගෙදර’ චිත්‍රපටය. ඒකෙ ජෝ කරේ කපිල මල්කිරණ කියන චරිතෙ. ජෝ ඒ චරිතෙ හරි අපූරුවට කරා. ඒ මතකය අද වුණත් ගේන්නේ මාරම මාර රහක්.

තිස්ස ලියනසූරියගේ ‘සාරවිට’ චිත්‍රපටයේ සාරයියා විදියටත් බොහොම අපූරු රංගනයක් ජෝ කරනවා. ජෝගේ ආදරණීය ගැමිකම, ගැමි සුවඳ මේ චිත්‍රපටිය තුළින් බොහොම අපූරු විදියට හැමුවා. වැලි කතර, තුං මං හන්දිය, හාර ලක්සෙ වගේ චිත්‍රපටවල ජෝ බොහෝම පරිපූර්ණ රංගනයන් ඉදිරිපත් කරනවා. ඒවා නිලයටම අල්ලලා, චරිත පතුලටම ගිලිලා කරපු රංගනයන්. ජෝ දක්ෂයන් අතර අති දක්ෂයෙක් වෙන්නේ මෙන්න මේ නිසා!!! අක්ක නගෝ, අටවැනි පුදුමය, දීපශිකා, තුෂාරා වගේ චිත්‍රපටවල හාස්‍ය මුසුවෙච්ච චරිත කරනවා වගේමයි බැරෑරුම් චරිත කරද්දිත්. ජෝ හාස්‍ය මුසුවෙච්ච චරිත කරද්දි වුණත් ප්‍රේක්ෂකයන් බලෙන් හිනැස්සවීමක් නෑ. ඒ කතාබහ, ඉරියව් ඇතුළෙම හාස්‍ය කියන දේ ගැබ් වෙලා තිබුණා. වැලි කතර චිත්‍රපටයේ ජෝ ‘ගෝරිං මුදලාලි’ ගේ චරිතයට පණ පොවනවා. ඒ. එස්. පී. වික්‍රම රන්දෙණිය විදියට රඟපාන්නේ ගාමිණී. එක්කෙනෙකුට එක්කෙනෙක් දෙවෙනි නොවන්න දෙන්නම රඟපානවා. ප්‍රධාන චරිතය වුණත් නොවුණත් තමුන්ට ලැබෙන්නේ මොන චරිතය ද ඒ චරිතය උපරිමයෙන් කරන්න ජෝ කැප වුණා. අදට වුණත් ‘තුෂාරා’ චිත්‍රපටයේ චොක්ලට් වෙනුවට බඩයන බේත් කාලා හිටු කියලා ටොයිලට් යන සීන් එක එහෙම මතක් වෙද්දිත් හිනා කාලා මැරෙනවා. අන්න නළුවෝ!!!

ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්ගේ ‘දෑස නිසා’ චිත්‍රපටයේ ‘නිරුදක’, ‘බැද්දේ ගම’ චිත්‍රපටයේ ‘සිළිදු’, ‘බඹරු ඇවිත්’ චිත්‍රපටයේ ‘ඇන්ටන්’, ‘පූජා’ චිත්‍රපටයේ ‘අළුගෝසුවාගේ’ චරිතය, ‘සිරිබෝ අයියා’ චිත්‍රපටයේ ‘සිරිබෝ අයියා’, ‘මල්දෙණියේ සිමියොන්’ හි ‘සිමියොන්’, ‘අස්වැසුම’ චිත්‍රපටයේ ‘ගුණේරිස්’, පුරහඳ කළුවර’ චිත්‍රපටයේ ‘වන්නිහාමි’ වගේ චරිත ජෝ විසින් ජීවමාන කළා. තමුන් රංගනය ඉදිරිපත් කළ චරිතවලට වුවමනා අමුද්‍රව්‍ය සම්පාදනය කරන් තිබුණේ තමුන් ජීවත් වෙච්ච පරිසරයෙන්මයි. ගමේ හිටපු පිංදිසා ගේ චරිතය ජීවමාන කළේ ‘දෑස නිසා’ චිත්‍රපටයේ දිසා හරහා. ‘වැලි කතර’ චිත්‍රපටයේ ගෝරිං ගේ චරිතය ජීවත් කරන්න පානදුර බස් කොම්පැණියෙ හිටපු මහත්තයෙක්ගෙ චරිතය ජෝට උදව් වෙනවා.

ජෝ අවිශ්වාසය, ශ්‍රී 296, ගැහැනු ගැට, සිරිමලී, නළඟන, රන්මුතුදූව, දීපශිකා, ගැටවරයෝ, හිතට හිත, චණ්ඩියා, පරසතු මල්, සොරුන්ගෙත් සොරු, අක්ක නගෝ, අටවැනි පුදුමය, පුංචි බබා, ආදරවන්තයෝ, පාරා වළලු, සීයේ නෝට්ටුව, මාතර ආච්චි, සිකුරු ලියා, කළු දිය දහර, කල්‍යාණි ගංගා, ඔන්න බබෝ බිල්ලෝ එනවා, මඩොල් දූව, කොළඹ සන්නිය, සිරිපාල හා රන්මැණිකා, වීර පුරන් අප්පු, බඹරු ඇවිත්, සොල්දාදු උන්හැහේ, සුද්දිලාගේ කතාව, මල්දෙණියේ සිමියොන්, විරාගය, පාලම යට, පුරහඳ කළුවර, අස්වැසුම වගේ චිත්‍රපට මහ ගොඩකම වගේ ජීවත් වෙනවා. ඔහු ඇත්තටම කරන්නේ රඟපෑමක් නොවෙයි චරිත ඇතුළෙ බොහොම දයාබර විදියට සෙනේබර විදියට ජීවත් ‍වීමක් කිව්වොත් හරියටම හරි.

ජෝ සම්මාන ගණනක් ම දිනා ගන්නවා. සරසවිය සම්මාන, ජනාධිපති සම්මාන වගේ දේශීය සම්මාන වගේම විදේශීය වශයෙන් ලැබිච්ච සම්මානත් මේ සම්මාන ගොන්නේ තිබුණා. ජෝ සරසවිය සම්මාන උලෙළේ හය වතාවක් ම හොඳම නළුවා වුණා. ඒ ‘සාරවිට’, ‘බැද්දේගම’, ‘මලට නොඑන බඹරු’, ‘උමයංගනා’, ‘බිතු සිතුවම්’, ‘පුරහඳ කළුවර’ කියන චිත්‍රපටවල රඟපෑම්වලට. 1999 සිංගප්පූරු අන්තර්ජාතික සිනමා සම්මාන උලෙළේ දී ‘ආසියාවේ හොඳම නළුවා’ ලෙස රිදී තිර සම්මානයෙන් පිදුම් ලබන්නෙත් ජෝ. ඒ ‘පුරහඳ කළුවර’ චිත්‍රපටයේ ඔහුගේ විශිෂ්ට චරිත නිරූපණයට.

නළුවෙක් වුණත් ඔහුට හොඳට ලියන්නත් පුළුවන් බව ජෝ ඔප්පු කරනවා. ඒ 1972 අවුරුද්දේ තමන් ලියපු ‘මහ බඹාට මුහුණු දෙකයි’ පොත එළි දැක්වීමෙන්. ජෝ. කියන්නේ ඕල් රවුන්ඩර් කෙනෙක් බව ඔප්පු කරන්න මේ උදාහරණෙම ඇති. මුල් කාලේ ජෝට කැපිලි කෙටිලි නොතිබුණා නොවෙයි. ඔහු ‍ඒවා මහ මෙරක් වගේ දරාගත්තා. ජෝ නොවෙයි ආපස්සට හැරුණේ.

ජෝව අනුකරණය කරන එක ලේසි වැඩක් නෙමේ. ජෝ නම් ජෝම තමා. වෙන විකල්පයක් නෑ. ජෝගේ රංගනයෙන් අව්‍යාජ ගැමියා හැම තිස්සේම වගේ ඉස්මතු වුණා. ඒ ගැමිකමට ජෝ පුදුමාකාර විදියට ලෝබකම් කළා. ඒ ලෝබකමට ප්‍රේක්ෂකයන් පවා ආදරේ කළේ හදවතින්මයි. ජෝට තිබුණු නිරුත්සාහී රංග ප්‍රතිභාව හරියට හාස්කමක් වගේ. ඒක හොරකම් කරන්න කාටවත්ම බැරි වුණා. ඔහුගේ රංගනයෙන් ලැබුණෙ තිතටම සම්, මස්, ලේ, ඇට, නහරවලටම කා වැදිච්ච හිතම හොරාගන්න, ආදරණීය වින්දනයක්. 2011 සැප්තැම්බර් 21 වෙනිදා මේ උත්තරීතර කලාකරුවා අපෙන් සමු ගන්නවා. ඒ අවුරුදු 84 ක් ආයු වලඳලා. ඒත් ඒ කයෙන් පමණක් වන සමුගැනීමක්. ජෝ සමු ගන්නේ ඔහුගේ මතකයන් රැසක් ප්‍රේක්ෂකයාගේ හදවත්වල නිදන්ගත කරලා. ඔහු ඇත්තටම වීරයෙක්. සිනමාව උඩු යටිකුරු කරපු චරිතයක්. ජෝ ඔබ අප හදවත් හි සදා විරාජමානයි!!!

ජෝගෙන් ශ්‍රියාණිට ලණුවක්

රත්නපුර කියන ගම්මානයෙන් නගරයට ආපු ජෝ අබේවික්‍රම කියන ගැමියා නගරයට ඇවිත් විවිධ ආයතනවල සේවය කළත් නළුවෙක් විදියට ජනප්‍රිය වීමෙන් පසුත් කිසිම විටෙක ගැමිකම අමතක කරලා දැම්මෙ නෑ. ගැමිකම කියන වචනයට හොඳ සලකුණක් තමයි ජෝ අබේවික්‍රම කියන්නෙ. විනෝදයට බර පුද්ගලයෙක් වුණත් ජෝ නම් දරා හිටියෙ හොඳ හැටි ලණු දෙන්න පුළුවන් පුද්ගලයෙක් විදියට. අපි මේ කතා කරන සිද්ධිය වෙලා තියෙන්නෙ “දෑස නිසා” චිත්‍රපටය රූගත කරන අවස්ථාවකදි. චිත්‍රපටය අධ්‍යක්ෂණය කරලා තියෙන්නෙ ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස්.

මේ චිත්‍රපටයේ එක් දර්ශනයක් තියෙනවා ශ්‍රියානි අමරසේන දිය නාන දර්ශනයක්. වැවක බැහැලා දිය නාන මේ දර්ශනය රූගත කරන්න පෙර ජෝ ශ්‍රියාණිට කියලා තියෙන්නෙ කැමරා අධ්‍යක්ෂ විදියට හිටපු සුමින්ත අමරසිංහ ළඟ වෙනම විදියෙ ලෙන්ස් එකක් තියෙන බවත් වතුරට බැහැලා ඉන්න වෙලාවක දියරෙද්ද දිහා ඒ ලෙන්ස් එකෙන් බලනකොට මුළු ශරීරයම පේනවාය කියන කතන්දරේ. කොහොම හරි එතැන් සිට ශ්‍රියාණිගෙ උත්තරේ වෙලා තියෙන්නෙ මේ දර්ශනයට කොහොමවත් පෙනී ඉන්න බෑ කියලා. මේ කතන්දරේ අවසානයට ගිහින් නතර වුණේ ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් මහත්මයා ළඟ. ශ්‍රියාණි කඩිමුඩියේ ඇවිත් කියපු මේ කතන්දරය අවසන් වුණේ ඔහුගේ පැහැදිලි කිරීම්වලින් පස්සෙ. හැබැයි ඒ පැහැදිලි කිරීම නොවෙන්න “දෑස නිසා” චිත්‍රපටයේ ශ්‍රියාණි වැවේ ඉන්න දර්ශනය නම් කවදාවත් කිසිම කෙනෙක්ට බලාගන්න හම්බවෙන්නෙ නෑ.

ඉතින් ඒ තමයි ජෝගෙ වැඩ....

සුපුන් සඳරු වෙත්තසිංහ

ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන ආදායමෙන් වැඩිම විදේශීය විනිමයක් ලැබෙන්නේ ඇඟලුම් කර්මාන්තයෙන්ය. ලංකාවේ අපනයන ආදායමින් අනෙක් ප්‍රධාන ආදායම් උපයන මාර්ගය වන්නේ තේ කර්මාන්තයයි. තේ අපනයනය මඟින් 2019 වර්ෂයේදී ලැබූ විදේශීය ආදායම, අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 1.2කි.

ගෝලීයකරණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රටවල් විවෘතවූ අතර, බොහෝ විට කුඩා පරිමාණ නිෂ්පාදිත රටවල්, මහා පරිමාණ නිෂ්පාදිත රටවල ගොදුරක් බවට පත් විය. මහා පරිමාණයෙන් නිෂ්පාදනය කිරීම මඟින් නිෂ්පාදන වියදම අඩු කර ගත හැකිවූ අතර, ඒවායේ නිෂ්පාදිත භාණ්ඩ දියුණු වෙමින් පවතින රටවල වෙළෙඳ පොළ ආක්‍රමණය කිරීමට සිදු විය. මෑත වකවානුව තුළදී, දියුණු රටවල වෙළෙඳ පොළ ආක්‍රමණය කිරීමක්ද දැකිය හැකිය. මෙයින් ඔබ්බට ගොස්, තව දුරටත් රටවල් අනුව භාණ්ඩ නිෂ්පාදනයට පෙලඹී තිබේ. මිල ගණන් වර්ගීකරණය අනුව ඒ ඒ වෙළෙඳ පොළ අනුව නිෂ්පාදනය සිදුවේ. උදාහරණයක් ලෙස ඇපල් දුරකතනය චීනයේ නිෂ්පාදනය වන අතර, සමහර අවස්ථාවලදී ඒවා වෙනත් යුරෝපීය රටක නිෂ්පාදනය වන බවද දැකිය හැකිය. 

ඒ අනුව වෙළෙඳ පොළ තුළ මිල ගණන්වල වෙනස්කම් ද දක්නට ලැබේ. බොහෝ විට ඉහළ වෙළෙඳ පොළවල් සඳහා සපයන භාණ්ඩ A Grade කාණ්ඩයේ භාණ්ඩ වශයෙන් ද, පහළ වෙළඳ පොළ සඳහා සපයන භාණ්ඩ B Grade කාණ්ඩයේ වශයෙන් ද නම්කර, භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කරන ආකාරය දැකිය හැකිය. මේවායේ මිල ගණන් එකිනෙකට වෙනස්ය. තත්ත්වයේ ද විශාල වෙනස්කම් දක්නට ලැබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය සැලකීමේදී එය, කල්ප කාලාන්තරයක් තිස්සේ ආනයන අභිමුඛ ආර්ථිකයක් වූ අතර, 1970 දශකයේ විවෘත ආර්ථිකය හඳුන්වා දීමත් සමඟ, වෙළෙඳ පොළ විවෘත කිරීමත් හේතුවෙන්, ආර්ථීකය මුළුමනින්ම ආනයන මත රඳා පැවතියේය. ක්‍රමයෙන් අපනයන අභිභවා ආනයන වැඩි වූ අතර, එමඟින් රට තුළ අර්බුද ගණනාවක් ඇති කිරීමට හේතුවක් විය. රටේ ආර්ථීකය තව දුරටත් රඳා පවතින්නේ සාම්ප්‍රදායික අපනයන මත බව අධ්‍යයනය කිරීමේදී දක්නට ලැබේ. මුළු අපනයන ආදායමෙන් සියයට 60කට වැඩි ප්‍රමාණයක් සංයුක්ත වන්නේ තේ, රබර් සහ ඇඟලුම් කර්මාන්තයෙන් ගන්නා ආදායම් මඟිනි. එම නිසා, ඉදිරි ආර්ථික සංවර්ධනයේදී, අපනයන ව්‍යුහය තුළ පුළුල් වෙනසක් සිදු විය යුතු බව දක්නට ලැබේ.

2019 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන ආදායම අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 16.4කි. එයින් ඇඟලුම්වලින් ඉපයූ ආදායම අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 5.3ක් විය. ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන ආදායමෙන් වැඩිම විදේශීය විනිමයක් ලැබෙන්නේ ඇඟලුම් කර්මාන්තයෙන්ය. ලංකාවේ අපනයන ආදායමින් අනෙක් ප්‍රධාන ආදායම් උපයන මාර්ගය වන්නේ තේ කර්මාන්තයයි. තේ අපනයනය මඟින් 2019 වර්ෂයේදී ලැබූ විදේශීය ආදායම, අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 1.2කි. රබර් ආශ්‍රිත කර්මාන්ත මඟින් ලැබූ ආදායම, අමෙරිකන් ඩොලර් මිලියන 86ක් ද, පොල් ආශ්‍රිත කර්මාන්තය මඟින් ලැබූ ආදායම අමෙරිකන් ඩොලර් මිලියන 61ක් ද, කුළුබඩු ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන මඟින් අමෙරිකන් ඩොලර් 313ක් ද, කාර්මික නිෂ්පාදන වන විදුලි, ඉලෙක්ට්‍රොනික යන්ත්‍රෝපකරණ අපනයනයක් මඟින් අමෙරිකන් ඩොලර් මිලියන 58ක ආදායමක් ලබාගෙන තිබේ. මේ අනුව පෙනී යන ප්‍රධාන කාරණා කීපයක් තිබේ. එනම්, තව දුරටත් රටේ අපනයනය ශක්තිමත් කර ගැනීම සඳහා ඉලක්කගත අංශ මූලිකවම හඳුනාගත යුතු බවයි. උදාරණයක් ලෙස මත්ස්‍ය කර්මාන්ත ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන, විසිතුරු මල් හා මල් ආශ්‍රිත කර්මාන්ත සම්බන්ධ නිෂ්පාදනය, පලතුරු හා එළවළු වර්ග ආශ්‍රිත කර්මාන්ත ආදී ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ අනෙක් රටවල් නිෂ්පාදනය නොකරන, තරගකාරීත්වය අඩු වැඩි විදේශීය විනිමයක් ලබාගත හැකි අංශ පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීම් මඟින් අපනයන ආදායම් තව දුරටත් ඉහළ නංවා ගතහැකි බව පෙනේ. මෙයින් හැඟී යන්නේ, තරගකාරීත්වයෙන් යුතු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය නොකළ යුතුය යන්න නොවේ. ලෝකයේ තරගකාරීත්වයෙන් යුතු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනයේදී, ඒ සඳහා තරගකාරී මිලක් නියම විය යුතු අතර, එසේ නොවන විට ලෝක වෙළෙඳ පොළ ජයගත නොහැකිවී තිබේ. ලෝක වෙළෙඳ පොළට අවතීර්ණ වීම සඳහා රටකට ක්‍රමෝපායික සැලැස්මක් තිබිය යුතුය. අනෙක් අතට ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ අලුත් වෙළෙඳ පොළවල් හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් සාධකයක් ලෙස දැකිය හැකිය.

හඳුනාගෙන ඇති දුර්වලතා

ලංකාවේ නිෂ්පාදන, ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ තරගකාරී නොවීම සඳහා බලපා ඇති කරුණු සම්බන්ධයෙන් වඩාත් අවධානය යොමු කර, ඒ දුර්වලතා මොනවා ද? යන්න හඳුනාගෙන, ඒ සඳහා විසඳුම් ලබා දිය යුතුය. ප්‍රධාන වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාව වෙනස් වන ගෝලීය පාරිභෝගිකයා හඳුනාගෙන නොමැති අතර, අපනයන නිෂ්පාදන භූගෝලීය වශයෙන් වෙනස් වන පාරිභෝගික රටා අනුව වෙනස් ආකාරයෙන් පැනනැඟී ඇති ගැටලු හඳුනාගෙන නොමැත. තායිලන්තය, වියට්නාමය, පිලිපීනය සහ මැලේසියාව වැනි රටවල් ද අපනයන ආදායමට ධනාත්මක දායකත්වයක් ලබා දෙමින්, නව නිෂ්පාදන අලුතින් වෙළෙඳ පොළට හඳුන්වාදී තිබේ. ගෝලීය පාරිභෝගිකයා හා පාරිභෝගික අවශ්‍යතා අවබෝධ කර ගැනීම මඟින් වෙළෙඳ පොළට හඳුන්වා දුන් නව භාණ්ඩ වර්ග සඳහා පර්යේෂණ සම්බන්ධ කරන රටවල සමස්ත අපනයන ආදායමට 6%ක දායකත්වයක්, ඒ මඟින් ලබාදී තිබේ. ඒ අනුව නව නිෂ්පාදනවලින් ඔවුන්ගේ සමස්ත අපනයන ආදායම් ඉහළ නංවාගෙන ඇත. 1990 දශකයෙන් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන සඳහා අලුතින් අපනයන එකතු නොවීම විශාල ගැටලුවක් වී තිබේ. 2000-2015 කාල පරිච්ඡේදය තුළදී ලෝක වෙළෙඳාම සැලකීමේදී, චීනය ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළට අලුතින් නිෂ්පාදන 76ක් පමණ හඳුන්වා දුන් අතර, ඒ මඟින් ඔවුන් අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන 331ක ආදායමක් ලබා තිබේ. 

තායිලන්තය, අලුත් නිෂ්පාදන 70ක් හඳුන්වාදී තිබූ අතර, එයින් ලැබූ ආදායම අමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 22කි. වියට්නාමය අලුතින් නිෂ්පාදන 48ක් හඳුන්වාදී තිබූ අතර, එයින් අමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 50ක ආදායමක් ලබාදී තිබේ.

ශ්‍රී ලංකාව අලුතින් නිෂ්පාදන හතක් හඳුන්වාදී තිබූ අතර, ලැබූ ආදායම අමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 0.1කි.

ප්‍රමාණවත් නොවන වෙළෙඳ ප්‍රතිපත්ති ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළෙඳ තරගකාරිත්වය සීමා කිරීමට දැඩි බලපෑමක් කර ඇත. අපනයන බදු ප්‍රතිපත්තිවල පවතින දුර්වලතා හේතුවෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ තරගකාරී වීමට බාධා ඇතිකර තිබේ. තව දුරටත් අපනයනකරුවන් අධෛර්යවත් වීමට සංකීර්ණ බදු ප්‍රතිපත්ති බලපා ඇත. ඒ මඟින් අපනයන කඩාවැටීමේ නැඹුරුවක් ඇති වීමට බලපා තිබේ. එය, ලෝක වෙළෙඳ පොළ තුළ අපනයන තරගකාරීත්වය අඩු කිරීමට බලපාන ප්‍රධාන කාරණයකි. ආනයනික අමුද්‍රව්‍ය සඳහා ඉහළ බදු මුදලක් අය කිරීම මඟින් අපනයන නිෂ්පාදන දිරිගැන්වීමක් නොවන අතර, අපනයන මිල ගණන්වල තරගකාරිත්වයට බාධා එල්ල වී තිබේ. ආයතනික සහ නිලධාරිවාදී බාධා හේතුවෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයනය සඳහා විශාල බාධාවක් වී ඇති බව පෙනේ. යම් යම් ආයතනික ව්‍යුහ තුළ පවතින බාධා ඉවත් කිරීම් ඉතා ඉක්මනින් සිදු විය යුතුය. අන්තර් ආයතනික සම්බන්ධතා දුර්වල බැවින් සැකසුම් ප්‍රමාදයට තුඩු දෙයි. ගනුදෙනු පිරිවැය අඩු කිරීම සහ සැකසුම් කාලය අඩු කිරීම සඳහා ප්‍රමාදවූ පියවරක් වුවද, ශ්‍රී ලංකා රේගු දෙපාර්තමේන්තුවේ ASCYUDA ක්‍රමය හඳුන්වා දීම හා වැඩිදියුණු කිරීම වැදගත්වේ. වෙළෙඳ පහසුකම් සැපයීමේ කටයුතුවල නියැළී සිටින රාජ්‍ය ආයතන 30 මුළුමනින්ම එකම කවුළු පහසුකමකට ඒකාබද්ධ කිරීමට අපොහොසත් වීම, හඳුනාගෙන ඇති තවත් දුර්වලතාවකි. භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය සඳහා අවශ්‍ය තාකණය හඳුනා නොගෙන, නිෂ්පාදකයන් විසින් අඩුපාඩුකම් ගැන පැමිණිලි කරයි. ඉන්දියාව, චීනය, මියන්මාරය වැනි රටවල් සමඟ තරග කරමින්, විදේශ ආයෝජන කිරීම, ශ්‍රී ලංකාවට පහසු නොවනු ඇත. එහිදී, දේශීය නිෂ්පාදකයන් සඳහා නව තාක්ෂණය හඳුන්වාදීම ඉතා වැදගත්වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළෙඳ පහසුකම් සැපයීමේ පිළිවෙත් (Trade facilitation practices) සහ ආසියාවේ (Benchmark) ප්‍රධාන රටවල් අතර සැලකිය යුතු පරතරයක් ඇත.වෙළෙඳ පහසුකම් සැපයීමට අදාළ සියලු අංශ සංසන්දනය කිරීමෙන්, යටිතල පහසුකම් වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා පමණක් නොව, වෙළෙඳුන්ට අනවශ්‍ය ප්‍රමාදයක් ඇති කරන නියාමන ක්‍රියාවලි, අසල්වැසි රටවල අපනයනකරුවන්ට සාපේක්ෂව දේශීය නිෂ්පාදකයන්ගේ තරගකාරිත්වයට බාධා එල්ල කර තිබේ. නියාමන හා කාර්යපටිපාටික බාධක ඉවත් කිරීම, ශ්‍රී ලාංකේය දේශීය නිෂ්පාදකයන් විදේශ වෙළෙඳ පොළ වෙතට පිවිසීම වේගවත් කරනු ඇත. ශ්‍රී ලංකා සමාගම්වල තරගකාරිත්වය රඳා පවතින්නේ, විදේශීය වෙ‍ෙළඳ පොළට කාලෝචිත හා ලාභදායී ආකාරයකින් නිෂ්පාදන ලබා ගැනීමට ඇති හැකියාව මතය. ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන රඳා පවතින්නේ ඉතා සුළු වෙළෙඳ පොළ කීපයක් තුළ බව ද දක්නට ලැබේ.

හඳුනාගත් දුර්වලතාවලට පිළියම්

වෙළෙඳාම, ආර්ථික, රැකියා උත්පාදනය, දරිද්‍රතාව අවම කිරීමේ එන්ජිමක් විය යුතුය. එය, ශ්‍රී ලංකාව වැනි කුඩා ආර්ථිකයක් පවතින රටකට, සංවර්ධන කාර්යයේදී ඉතා පහසු මඟකි . ශ්‍රී ලංකාව දකුණු ආසියානු රටවල් අතර වෙළෙඳ ලිහිල්කරණයේ පුරෝගාමියකු වූ අතර, දරිද්‍රතාව අවම කිරීම සඳහා අපනයන අරමුණු කරගත් රැකියා, ප්‍රබල දායකත්වයක් සපයා ඇත. සමහර සමාගම්වල සමස්ත අපනයන, ප්‍රධාන වශයෙන් නවීන නොවන නිෂ්පාදන තත්ත්වයේ පවතී. දේශීය අපනයනවලින් දහයෙන් එකක් පමණ නිපුණතා සහ ප්‍රාග්ධන අවශ්‍යතා සහිත නිෂ්පාදන වන අතර, ඉතිරිය එකතු කළ අගය, කුසලතා සහ සම්පත් වැනි නිෂ්පාදනවේ. තොරතුරු තාක්ෂයණ අපනයන 2010 සහ 2015 අතර තුන් ගුණයකින් වැඩි වුවද, තවමත් මුළු අපනයනයෙන් සියයට 4කටත් වඩා අඩුය.

නැඟී එන නව අපනයන අංශ හඳුනාගෙන, රජය ඒවා ප්‍රවර්ධනය දිරිමත් කළ යුතුය. උපදේශන සේවා සහ බැංකු, ක්‍රමයෙන් ණය පහසුකම් සැපයීම කළ යුතුය. හඳුනාගන්නා ඒ ඒ අංශ සඳහා, රජය සෘජුවම මැදිහත්වී, රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය යොදා ගනිමින් පහසුකම් සැලසීම ඉතා වැදගත්ය. වෙළෙඳ ප්‍රතිපත්ති හා වෙළෙඳ ගිවිසුම්, නැවත වතාවක් සමාලෝචනය කිරීම ඉතා වැදගත් සාධකයකි. ඉන්දියානු වෙළෙඳ ගිවිසුම, පාකිස්තාන වෙළෙඳ ගිවිසුම සහ SAFTA, SAARC, APTA වෙළෙඳ ගිවිසුම් ද්වීපාර්ශික ගිවිසුම්, බහු පාර්ශ්වික ගිවිසුම ලංකාවට තව දුරටත් වාසිදායක නොවන බව පෙනේ. වෙළෙඳ පහසුකම් සැපයීම වැඩි දියුණු කිරීම් සඳහා දිගුකාලීන ක්‍රමෝපායික සැලසුම් සකස් කිරිම ඉතා වැදගත්වේ. විදේශීය වෙළෙඳ පොළට ශ්‍රී ලංකාවේ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමේදී, විදේශීය ප්‍රමිති නියමාකාරයෙන් අනුගමනය කිරීම මඟින් විදේශීය වෙළෙඳ පොළ ආකර්ෂණය කර ගත හැකිය. දේශීය වශයෙන් නිෂ්පාදනය කරන භාණ්ඩ, ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිති අනුව නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා නිෂ්පාදකයන් දැනුවත් කළ යුතුය. බොහෝ දේශීය නිෂ්පාදකයන් විදේශීය වෙළෙඳ පොළ සහ විදේශීය ප්‍රමිති සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේ අඩු දැනුමකි. වෙළෙඳ පොළ සහ ප්‍රමිති නිර්නායක සම්බන්ධයෙන් දේශීය නිෂ්පාදකයන් දැනුවත් කිරීමේ පුළුල් වැඩසටහනක් ආරම්භ කළ යුතුය. කාර්මික සංවර්ධන මණ්ඩලය, අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලය වැනි ආයතන ඒ සඳහා පුළුල් මැදිහත්වීමක් කළ යුතුය.

අන්තර්ජාතික වෙළෙඳ පොළ අල්ලා ගැනීමට ඇති ප්‍රධාන ක්‍රමයක් වනුයේ, පැහැදිලි හා කාර්යක්ෂම වෙළෙඳ පොළ, පර්යේෂණ තොරතුරු මත පදනම්ව, නිවැරැදිව වෙළෙඳ පොළ හඳුනා ගැනීම සහ වෙළෙඳ නාම ස්ථානගත කිරීමයි. ඒ යටතේ “Made in Sri lanka”සන්නාමගත කිරීම් මඟින් ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදන ලෝක වෙළෙඳ පොළ කරා ගෙන යා හැකිය. 

ගුවන් තොටුපළවල් සහ වරාය සංවර්ධනය වීම මඟින් වෙළෙදාම් පුළුල් ලෙස වර්ධනය කිරීමට දැනටමත් අවකාශ සපයා තිබේ. නිදහස් කලාප (Free Zones) ඇති කිරීම සඳහා 2013 වර්ෂයේ සිට නෛතිකමය රාමුව සකස් කර ඇති අතර, ඒ මඟින් පුළුල් ලෙස අපනයන ආදායම් වැඩි කරගත හැකිය. දේශීය නිෂ්පාදන මධ්‍යස්ථාන කලාප අනුව ඒකාබද්ධ කිරීමේ වැඩසටහන් ‍ක්‍රමෝපාය සකස් කළ යුතුය. සන්නිවේදනය හා තාක්ෂණික දියුණුව ඒ සඳහා යොදා ගනිමින් ඒකාබද්ධ වැඩපිළිවෙළක් සඳහා පුළුල් වැඩසටහනක් සකස් කිරීම ඉතා වැදගත්වේ. ඒ මඟින්, ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ පොළ ඒකාබද්ධකරණයකට යා හැකිය.

ජාත්‍යන්තර අත්දැකීම්

යුරෝපීය යටත් විජිතයක් ලෙස අත්දැකීම් නොමැති දකුණු කොරියාව, අපනයන මඟින් ඔවුන්ගේ ආර්ථිකය සංවර්ධනය කිරීමට පටන් ගත්තේය. ඔවුහු, තම කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකය නිෂ්පාදන හා අපනයන ආර්ථිකයක් බවට පරිවර්තනය කළහ. නිමි ඇඟලුම් සහ සෙරෙප්පු වැනි මූලික නිෂ්පාදනවලින් ආරම්භ කළ ඔවුහු, ක්‍රමයෙන් සිය නිෂ්පාදන පුළුල් කළ අතර, තාක්ෂණික නිෂ්පාදන කෙරෙහි අවධානය යොමු කළහ. සමකාලීන කොරියානු ආර්ථිකය තුළ මෝටර් වාහන සහ ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ ප්‍රධාන නිෂ්පාදනවේ. 1950 දශකයේ සිට බහුතරය භාණ්ඩ නිෂ්පාදනයට යොමු වී ඇත්තේ කෘෂිකර්මාන්තය කෙරෙහි ඔවුන්ගේ අවධානය 70% සිට 20% දක්වා අඩු කරමිනි. භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය, නිෂ්පාදන වියදම්, ගුණාත්මකභාවය මෙන්ම, අලෙවිකරණය, අපනයන ආර්ථිකයක වැදගත් අංග ලෙස සැලකිය හැකිය. 

ඝානාව, අනෙකුත් අප්‍රිකානු රටවලට වඩා ඉදිරියෙන් සිටියි. ඔවුන් නිදහස් ජාතියක් බවට පත් වූයේ, විශාල වශයෙන් කොකෝවා නිෂ්පාදනය කිරීම සහ අපනයනය කිරීම හේතුවෙනි. ඔවුන්ට ගෙවිය යුතු මුදල මෙන් හත් ගුණයක් වටිනා ආදායමක් තිබූ අතර, අප්‍රිකානු රටවල් අතර ප්‍රවාහනයේ ප්‍රමුඛතම යටිතල පහසුකම් ද ඔවුන්ට තිබුණි. ඝානාවේ ඒකපුද්ගල ආදායම ඩොලර් 490කි. දකුණු කොරියාවේ ඒකපුද්ගල ආදායම ඩොලර් 491 කි. 1980 දී ඝානාවේ ඒකපුද්ගල ආදායම ඩොලර් 400 දක්වාත්, කොරියානු ආදායම ඩොලර් 2000 දක්වාත්, 1990 දී ඩොලර් 4832 දක්වාත් වැඩි විය. වඩාත් වැදගත් වන්නේ ඝානාවේ ආර්ථිකයේ අඩු වීමට වඩා, දකුණු කොරියානු ආර්ථිකයේ වැඩිවීම සොයා ගැනීමයි. මෙය, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන වර්ධනය සම්බන්ධයෙන් ලබාගත හැකි පුළුල් අත්දැකීමකි. මෙයින් කියැවෙන්නේ, ශ්‍රී ලංකාවේ සාම්ප්‍රදායික අපනයනවලින් මිදී, දේශීය කර්මාන්ත නවීනතාවයෙන් යුතුව ජාත්‍යන්තර වෙළෙඳ පොළ ආක්‍රමණය කළ යුතු බවයි.

ශ්‍රී ලංකාවට ගෝලීය වෙළෙඳාමේ නැඟී එන නව අවස්ථා මෙන්ම, නව අභියෝගවලට මුහුණ දිය හැකි ස්වකීය ශක්‍යතා හඳුනා ගැනීම හා කලාපීය සහජීවනය, කලාපීය වාසි සහගත තත්ත්ව හඳුනා ගැනීමේ වැදගත්කම හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත්ය. ඒ අතරම, දකුණු ආසියාව මේ වනවිට ලෝකයේ වේගයෙන් වර්ධනය වන කලාපය බවට පත්ව ඇත. කලාපයේ අනෙකුත් රටවලට ලබාගත නොහැකි බොහෝ අවස්ථා, ශ්‍රී ලංකාවට ලබාගත හැකි බව දක්නට තිබේ. නව වෙළෙඳ ප්‍රතිපත්ති රාමුවක් සැකසීම මඟින් ශ්‍රී ලංකාවට කලාපීය මෙන්ම ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවන්ගෙන් ලබාගත හැකි හොඳම අවස්ථා ලබාගත හැකිය. ඒ මඟින්, ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය කර්මාන්තවලට යහපත් හෙට දවසක් උදා වනු ඇත.

හැටේ දශකයේ අග භාගය වන විට රට පාලනය කළ එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව අප්‍රසාදයට පත් වෙමින් තිබූ අතර, ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය, ලංකා සමසමාජ පක්ෂය, සහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය පොදු සම්මුතියකට එළැඹ ඉදිරි මහ මැතිවරණයට සූදානම්ව නව සන්ධානයක් බිහි කිරීමට කටයුතු කළහ.

1970 මහ මැතිවරණයේ දී එක්සත් සමඟි පෙරමුණ නමින් මහ මැතිවරණයට එක් වූ එම සන්ධානය එක්දහස් නවසිය හැත්තෑව මහ මැතිවරණයේ දී තුනෙන් දෙකද ඉක්මවන ආසන ප්‍රමාණයක් ජය ගත්තේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ප්‍රබල බල කණුද බිමට පතිත කරමිනි. එහිදී ශ්‍රීලනිපය, සමසමාජය සහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය එක්ව මැතිවරණ කොට්ඨාස 168න් 116 ජය ගත් අතර, එය මෙරට දේශපාලන ගමන අලුත් දිශාවකට යොමු කරන ප්‍රතිඵලයක් විය.

පැවැති ඩඩ්ලි සේනානායක රජය සමයේ ජීවන වියදම මෙන්ම විරැකියාව ද විශාල ලෙසින් ඉහළ ගිය අතර, සිරිමාවෝ මහත්මියට මෙතරම් විශාල බලයක් ලැබීමට එය ප්‍රබල හේතු සාධකයක් විය. එම 2/3කට වැඩි බලයක් හිමිව සිටි සමඟි පෙරමුණ කෙරෙහි ජනතාව විශාල බලාපොරොත්තුවක් තබා සිටි අතර, 1971 හදිසියේ පැණ නැඟුණ තරුණ අරගලය ආණ්ඩුවේ සැලසුම් සහ ගමන් මඟ වෙනස් කිරීමට ප්‍රබල හේතුවක් බවට පත් විය.

එම කැරැල්ල සාර්ථකව ජයගත් සමඟි ආණ්ඩුවේ ඊළඟ සැලසුම වූයේ නව මාවතක් සහ සැලසුමක් අනුව මෙරට ආර්ථික සහ සමාජ ක්‍රමය ගොඩ නැඟීමය. 1972 අලුත් ව්‍යවස්ථාව සමඟ ආණ්ඩුව මෙම නව සැලසුම් සහගත ගමන ආරම්භ කළ අතර, එය පස් අවුරුදු සැලැස්මක් ලෙස මෙම නව ආර්ථික උපාය මාර්ගික සැලසුම ක්‍රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කෙරුණි.

සමඟි පෙරමුණු රජයේ පස් අවුරුදු සැලැස්ම

1972 වසරේ දී ක්‍රියාත්මක කිරීම ඇරඹි අතර, එහි අන්තර්ගත ප්‍රධාන කරුණු තුනක් ඇතුළත් විය. රටේ ආර්ථික තත්ත්වය දියුණු කිරීම සඳහා එදා ක්‍රියාත්මක වුණු සැලසුමේ ප්‍රධාන අංග මෙසේය.

1) දළ දේශීය නිෂ්පාදිත වර්ධන අනුපාතය වාර්ෂිකව 6%ක මට්ටමකින් පවත්වාගෙන යාම.

2) රැකියා විරහිත තරුණ තරුණියන් ලක්ෂ 8කට රැකියා සැපයීම

3) අපනයන විවිධාංගීකරණය කිරීම

ඉහත අරමුණු තුන ඉටු කර ගැනීම සඳහා එවකට රජය ප්‍රධාන උපාය මාර්ග තුනක් අනුගමනය කළහ. පහත දක්වා තිබෙන්නේ එම උපාය මාර්ග තුනයි.

1) දේශීය ඉතිරි කිරීමේ අනුපාතය 12% සිටි 17% දක්වා වැඩි කිරීම

2) දේශීය ආයෝජන අනුපාතය 19% දක්වා වැඩි කිරීම

3) ගෙවුම් ශේෂ හිඟය අඩු කිරීමට පියවර ගැනීම

එහිදී ගෙවුම් ශේෂය පාලනය කිරීම සඳහා ආනයන සීමා කිරීම සහ විවිධ ආනයන ආදේශ ක්‍රම ක්‍රියාත්මක කිරීම සිදුකරනු ලැබීය. ආනයන ආදේශනය සහ අපනයන විවිධාංගීකරණයට යොමු වීම මඟින් පිටරටින් ආනයනය කළ භෝග වර්ග පාලනය කර එම භෝග වර්ග අප රට තුළ වගා කිරීමට පියවර ගනු ලැබීය. රජය විසින් ක්‍රියාත්මක කළ ආහාර සංග්‍රාම වැඩසටහන යටතේ වගා නොකළ සෑම ඉඩමක්ම වගා කිරීමට පියවර ගත් අතර, එසේම ආනයනික භාණ්ඩ රැසක් දේශීය වශයෙන් නිෂ්පාදනය කිරීම ආරම්භ කළහ.

එම යුගයේ සමගි පෙරමුණු රජය ගෙන ගිය දේශීය නිෂ්පාදන ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය යටතේ විවිධ ආහාර ද්‍රව්‍ය සහ භාණ්ඩ දේශීය වශයෙන් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා විවිධ කර්මාන්තශාලා රට පුරාම ක්‍රියාත්මක විය. එහි ප්‍රතිඵල ලෙස මෙරට දේශීය කර්මාන්ත රැසක් ආරම්භ වූ අතර තවද ආරම්භ කර තිබූ දේශීය කර්මාන්ත ශාලා සහ වගා වැඩපිළිවෙළ රාශියක් නව ක්‍රමවේද ඔස්සේ ක්‍රියාත්මක කිරීමට කටයුතු කළහ.

ටයර් සංස්ථාව- කැළණිය , කඩදාසි කර්මාන්තශාලා- වාලච්චේන සහ ඇඹිලිපිටිය,වානේ සංස්ථාව- ඔරුවල, නූල් සහ රෙදි- තුල්හිරිය, වේයන්ගොඩ, වැල්ලවත්ත කපු නූල් නිෂ්පාදනය කර ඇමරිකාවට ප්‍රතිඅපනයනය කිරීම- කපුවත්ත , ලංකා පිටි සංස්ථාව ,ලංකා ධීවර සංස්ථාව,ලංකා ලෝහ භාණ්ඩ සංස්ථාව, පෝසිලේන් පිඟන්- රත්තොට , සීනි- කන්තලේ සහ හිඟුරාණ,කිරි මණ්ඩලය ,පොහොර සංස්ථාව,වාලච්චේන කඩදාසි කම්හල ඒ අතරින් ප්‍රධාන ආයතන ලෙස සැලකිය හැකිය.

මෙම දේශීය කර්මාන්ත ශක්තිමත් කිරීමේ ප්‍රතිපත්තිය නිසා මෙරට ආර්ථිකය නව දිශාවකට යොමු වූ අතර, ආණ්ඩුව ක්‍රියාත්මක කළ සමහර අන්තගාමී ආර්ථික උපාය මාර්ග සහ යල් පැන ගිය වාමාංශික මූලධර්ම නිසා සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මහත්මිය ගේ ආණ්ඩුවේ හොඳ අංග පවා ජනතාව විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන තැනකට පත්විය. සමඟි ආණ්ඩුවේ ප්‍රගතිශීලී සහ රටේ දියුණුව වෙත ගමන් කළ හැකි වැඩපිළිවෙළ ජනතාව අතින් ප්‍රතික්ෂේප වීමට සමඟි ආණ්ඩුවේ අසමඟිය ද බලවත් ලෙස රුකුල් සැපයීය.

දියත්වුණු වගා සංග්‍රාම වැඩසටහන යටතේ වගා නොකර පැවති සෑම ඉඩමක්ම වගා කිරීම තුළින් බලාපොරොත්තු වුයේ දේශීය පරිභෝජනයට අවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යය රැසක් මෙහි නිෂ්පාදනය කර ගැනීමයි. එම නිසා මෙරට වගා කළ භෝග වර්ග ආනයනය කිරීම සීමා කළේය. නමුත් බලාපොරොත්තු නොවුණු ආකාරයට වැසි නොලැබීම සහ වෙනත් හේතූන් නිසා දේශීය පරිභෝජනයට ප්‍රමාණවත් තරම් අස්වැන්නක් ලැබුණේ නැත. එම නිසා රට තුළ අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යය හිඟයක් නිර්මාණය විය. එසේම ආනයනය කරමින් තිබුණු සමහර අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ දේශීය වශයෙන් නිපදවනු ලැබුවත් එය රටේ ජනතාවගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීමට ප්‍රමාණවත් වුණේ නැත. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් රට තුළ අත්‍යාවශ්‍ය ආහාර සහ භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති විය. එම අර්බූදය ජය ගැනීමට ආණ්ඩුව ගත් ක්‍රියා මාර්ගය වූයේ මෙම අත්‍යාවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය පාරිභෝජනය පාලනය යොමු වීමයි. එමඟින් තවත් අර්බුදය උග්‍ර වූ අතර, රට තුළ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය ශක්තිතමත් කරන පස් අවුරුදු වැඩපිළිවෙළ න්‍යායාත්මකව හොඳ වැඩපිළිවෙළක් වුවද එය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී සහ සැලසුම් කිරීමේ දී ජනතා ප්‍රශ්න ගැන අවධානය යොමු නොකිරීම සහ සමාජය සමඟ සංවාදයකට නොගොස් හිතුමතේ සැලැසුම් ක්‍රියාත්මක කිරීම නිසා රටට වඩාත් යහපත් අනාගතයක් නිර්මාණය කළ හැකිව තිබූ වැඩපිළිවෙළ ජනතාව දැඩි ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට හේතුවක් විය.

එහි අවසාන ප්‍රතිඵලය වූයේ 1975 වන විට සමඟි පෙරමුණු ආණ්ඩුව දෙදරා ගොස් සමසමාජ පාර්ශ්වය ආණ්ඩුවෙන් ඉවත්ව යාමත් ජනතාව තුළ අප්‍රසාදය තව තවත් දැඩි වීමය. 1970 දී මන්ත්‍රී ධුර දාහතකට සීමා වූ එජාපයට 1977 මහ මැතිවරණය වන විට විශාල ජන රැල්ලක් ඇතිව තිබු අතර, එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ 1977 වන විට සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක ආණ්ඩුවේ දේශීයත්වය අගයන වැඩපිළිවෙළ අතැර ජේ. ආර්. ජයවර්ධනගේ විවෘත ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය ජනතාව වැලඳ ගැනීමය. 1970 දී තුනෙන් දෙකක ආණ්ඩුව භාර ගත් බණ්ඩාරනායක මැතිනියට 1977 දී එක්සත් ජාතික පක්ෂයට පරාජය වුයේ මුළු දිවයිනෙන්ම ආසන අටක් පමණක් ජයග්‍රහණය කරමිනි.

එම ජයග්‍රහණය සමඟ මෙරට ආර්ථිකය වෙනස් මාර්ගයක ගමන් කළ අතර, අවුරුදු හතලිස් තුනක් ඉක්ම ගිය තැන ද මෙරට ආර්ථිකය විවෘත ආර්ථික ගමන් මඟේ ගමන් කරන අතර, එහි සාර්ථකත්වය හෝ අසාර්ථකත්වය කෙසේ ද යන්න ඔබට තීරණය කළ හැකිය.

ප්‍රසන්න වෙල්ගම

නමේ මුල් අකුරු කී පමණින් රටම නොව ලෝකයම දන්නා දේශපාලනඥයින් දෙදෙනෙක් ලංකාවේ සිටියහ. දේශපාලන කඳවුරු දෙකක් නියෝජනය කළ මේ දෙදෙනා

ගෙන් එක් අයෙක් ඇන්.ඇම්.ය. අනෙක් දේශපාලනඥයා ජේ. ආර්. ය.

ඇන්. ඇම්. ලංකාවේ බිහිවූ පළමුවැනි දේශපාලන පක්ෂය වන ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ නායකයාය. ජේ. ආර්. එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ප්‍රබලයෙක්ව සිට පසු කලෙක එහි නායකයා වී රටේ මුල්ම විධායක ජනාධිපතිවරයා ද විය.

මා අද මෙහි සඳහන් කරන්නට යන්නේ පක්ෂ නායකයෙක්, විපක්ෂ නායකවරයෙක්, මුදල් ඇම­ැතිවරයෙක් ද වූ ඇන්.ඇම්. හෙවත් ආචාර්ය ඇන්. ඇම්. පෙරේරා සහෝදරයා සම්බන්ධ මතකයක් පිළිබඳවය. මාධ්‍යවේදියකු ලෙස කටයුතු කිරීම හේතුවෙන් 60 දශකයේ අන්තිම සහ 70 දශකයේ මෙන්ම 1985 වසර පමණ වනතුරුම ආචාර්ය ඇන්. ඇම්. පෙරේරා මෙන්ම ආචාර්ය කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා සහෝදරවරු සමඟ රටපුරා දේශපාලන රැස්වීම්වලට ඔවුන් යන වාහනවලින්ම යාමේ අවස්ථාව මට ලැබිණි. රටක් වටින මේ දේශපාලන යෝධයන් දෙදෙනා සමග කතාබස් කරමින් මෙසේ යන්නට වරම් ලැබීම මාධ්‍යවේදියකු ලෙසින් මා ලැබූ භාග්‍යයක් හා වරප්‍රසාදයක් යැයි අදත් මට හැඟේ.

දිනක් මම ඇන්.ඇම්. සහෝදරයා සමඟ දැදිගම ආසනයේ වරකාපොළ රැස්වීමකට යමින් සිටියෙමි. රැස්වීම සංවිධානය කළේ එදා දැදිගම ලසසප සංවිධායකවරයාව සිටි සුප්‍රසිද්ධ කවියකු වූ නැව්ගල රත්නායක සහෝදරයාය. රියදුරු මහතා හැරුණුකොට වාහනයේ වූයේ ඇන්.ඇම්. සහ මා පමණි. 1971 කැරැල්ල අවසන් වී ටික කාලයක් බැවින් අපේ මාතෘකාව වූයේ ඒ පිළිබඳවය.

එවකට මම අද තරමට දේශපාලන අවබෝධයක් ලබා නොතිබිණි. මම ඇන්.ඇම් සහෝදරයගෙන් මෙසේ ප්‍රශ්න කළෙමි

"ඇන්.ඇම්. සහෝදරයා! දැන් ජේ. වී. පී.එක විප්ලවයක් කළානේ. ඉතින් විප්ලවවාදී පක්ෂයක් හැටියට ඇයි අපි එයට අකමැති වුණේ'"

ඔහු මා දෙස මුහුණ හරවා බැලීය."රොහාන්ල විප්ලවයක් කළා නේද? "යනුවෙන් උච්චාරණය කරමින්ම මා දෙස බැලූ ඔහුගේ මුහුණින් පිළිබිඹු වූයේ ප්‍රශ්නාර්ථයක් සහ විශ්මයක් වැනි හැඟීමකි.

මා ඇසූ ප්‍රශ්නය බොළඳ බව මට ක්ෂණිකවම වැටහුනත් දැන් කළ යුත්තක් නැත.

ඇන්. ඇම්. සහෝදරයා විජේවීර හැඳින්වූයේ රොහාන් කියාය.

රිය මදක් ඉදිරියට ඇදෙද්දී නැවත මාදෙස හැරුනු ඇන්. ඇම්. සහෝදරයා"ඔයාලගේ ගමේ සමූපකාරයක් තියෙනවා නේද"මගෙන් ඇසීය.

මම ,"ඔව්"යැයි කීවෙමි.

*ඒ සමුපකාරයේ බඩු කාට දෙන්ඩ තියෙන ඒවද?

"ගමේ මිනිස්සුන්ට යැයි මම පිළිතුරු දුන්නෙමි.

""ගමේ මිනිස්සුන්ට දෙන්න තියෙන බඩු කවුරුහරි හොරකම් කරන් ගියාම මිනිස්සු ඒකට කැමතිද?"ඔහු ඇසීය..

මම "නැහැ"යි කීමි. සමුපකාර කඩ කැඩීම්, හොරට බඩු කිරන්නන්ගේ හිස කපා වැට මායිම්වල ගැසීම් 71 කැරැල්ල අවදියේ සිදුවිය.

ඔහු එක දිගට ප්‍රශ්න අසන්නේ නැත. ප්‍රශ්නයක් අතරතුර යමක් හිතන්නට ඉඩ දෙමින් කරුණු විචාරයි. මඳ දුරක් ගිය පසු ඔහු මගෙන් තවත් ප්‍රශ්නයක් ඇසුවේය.

"ඔයාලගෙ ගෙවල් කිට්ටුව මස් කඩයක් තියෙනවා ද?"

,"ඔව්. රාගම කඳාන නගරවල තියෙනවා"

"ඒ මස් කඩේ වැඩ කරන්නේ අයිතිකාරයා ද නැත්නම් සේවක යෙක්ද?"

"සේවකයෙක් "මම කීවෙමි.

"ඇයි ඒ මනුස්සය ඒකෙ වැඩ කරන්නෙ"

"දරුවො බිරිද ජීවත් කරවන්න"

"එතකොට මස් අඩුවට කිරුවයි කියලා හරි වැඩි මිලට වික්කයි කියලා හරි ඒ මනුස්සයගෙ බෙල්ල කපල වැටේ ඉන්නක ගහපුවම ඒක හරිද? එහෙම උනාම අර අඹු දරුවෝ ජීවත් කරවන්නේ කවුද?"

මඳක් නිහඬව සිටී ඇන්. ඇම්. සහෝදරයා දේශපාලන පන්තියක් කරන්නාක් මෙන් වතුකරය හැදුණු හැටිත් එම ඉඩම් වල හේන් ගොවිතැන් කරමින් ජීවත් වූ ගැමියන් සුද්දන් විසින් ඒවායින් පන්නා දැමූ හැටිත් ගැමියන්ගේ ඉඩම් මහා යායක් සේ වටකරගෙන වැට මායිම් ගසා අක්කර සිය දහස් ගණන් විශාල වතු අල්ලාගත් හැටිත් පිළිබඳව පැහැදිලි කිරීමක් කළේය.

"දැන් සහෝදරයා මේක විප්ලවයක් නම් ජනතාවගේ සහාය තියෙන්න ඕන නේද? අඩුගානේ ජනතාවගේ සහාය ගන්න අර ඉඩම්වලින් පර්චස් හත අටවත් ඒ ගම්වලින් පන්නපු අහිංසක මිනිස්සුන්ට දීලා රතු කොඩියක්වත් ඔසවන්න ඕන නේද? "

මගේ ඔළුව අැතුල ටික ටික සේදී අලුත් වන්නාක් මෙන් මට දැනිණි. අවුරුදු විස්සක්වත් වයස නැති මගේ හිත නිරවුල් වෙමින් තිබිණ. ඇන්.ඇම්. සහෝදරයා තවත් ප්‍රශ්නයක් මට යොමු කළේය.

'රටේ වැඩකරන පන්තිය ගොවි කම්කරු ජනතාව කරන්න යන පරිවර්තන වෙනස කරන්ඩ විප්ලවයට අනිවාර්යයෙන්ම සම්බන්ධ වෙන්න ඕනෑ. සම්බන්ධ කරගන්න ඕනෑ. ඇයි ඒක නොවුණේ?

මම නිහධව සිටියෙමි.

"සහෝදරයා මේ රටේ වැඩකරන ජනතාවට විශේෂයෙන්ම කම්කරු පන්තියට වමේ ව්‍යාපාරය මගින් හොඳ දැනුමක් දීලා තියෙනවා. ඔවුන් දන්නවා විප්ලවය සමාජ වෙනස වගේම මොකක්ද මේ වෙන්නේ කියලත්. ඒ නිසා ඔවුන් මේ වෙලාවේ තමන්ගෙ වැඩ පළවල් ආරක්ෂා කරගන්ඩ උනන්දුවෙන් ක්‍රියා කළා".

මම නිහඬව ඔහුට සවන් දුන්නෙමි.

"විප්ලවයක් නම් වැඩකරන පන්තියේ ජනතාවගේ සහාය තියෙන්න ඕනෑ. ජනතාව ඕනෑකමින්ම ඊට සහාය දෙන්න එකතු වෙන තත්ත්වයක් තියෙන්න ඕනෑ. ජනතා කැමැත්තක් ජනතාවගේ ඉදිරිපත් වීමක් නැතිව ආයුධ අරගෙන හොරෙන් සාකච්ඡා කරල කරන ඒවට කියන්නෙ විප්ලවය නෙවෙයි කුමන්ත්‍රණ. දැනුමෙන් අඩු හැදී වැඩී එන වයසෙ අයගෙ හිත් අවුස්සල සීමිත පිරිසක් සම්බන්ධ වෙලා කරන ඒවට කියන්නේ කුමන්ත්‍රණ."මහා දේශපාලන පාඩමක් ඔහු මට කියා දුන්නේය.

"සමාජ ක්‍රමය වෙනසක් කරනවා නම් විප්ලවයක් කරනවා නම් මේ පවතින පාලන රටාව මුළුමනින්ම වෙනස් කරන්න ඕන නේද? "

මම "ඔව්"යැයි කීවෙමි.

"මේ ගොල්ල දවස් දෙක තුනකට සමහර ප්‍රදේශ අල්ලා ගත්තා. මොනවද කළේ.? මේ තියෙනවා වගේම දිසාපතිලා උපදිසාපතිලා ඇතුළු නිලධාරීන් පත්කළා. බලය අරගෙන මොකක්ද කරන්නේ කියලා වත් ඒගොල්ලන්ට සැලසුමක් තිබුණේ නෑ.".

සුදුසු පරිසරයක් නැතිව විප්ලවයක් ,සමාජ වෙනසක් කරන්න බැහැ.අනෙක සමාජ පරිවර්තනය කිරීම ආයුධ සන්නද්ධවම කළ යුත්තක් කියලත් නැහැ.කොහොම කළත් ජනතා සහාය අත්‍යවශ්‍යම දෙයක් "ඇන්. ඇම්. සහෝදරයා කීවේය. මම එදා ආපසු ආවේ විප්ලවය යන්න ගැන මගේ සිතේ තිබූ හැඟීම් නිරවුල් කරගෙනය.

දයා සෝමසිරි

1989 වර්ෂයේ දී රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතා මෙරට ජනාධිපතිවරයා වශයෙන් රාජකාරි ඇරඹී ය. ඔහු බලයට පත්වන විට ප්‍රධාන ගැටලු තුනකට මුහුණ දෙමින් සිටියේය. පළමුවැන්න ඉන්දියානු සාමසාධක හමුදාව 70 000ක් පමණ ලංකාවේ සිටීමයි. දෙවැන්න සහ තෙවැන්න පිළිවෙළින්, උතුරේ එල්.ටී.ටී.ඊ. ගැටලුව සහ දකුණේ ආයුධ සන්නද්ධ අරගලයයි. රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතා එවක ඉතා ශක්තිමත් නායකත්වයක් ප්‍රදර්ශනය කළේය. ඔහු කිසිවිටෙකත් සතුරු ප්‍රහාරවලට බිය වූයේ නැත. එබැවින් ම ඔහුට එරෙහිව ඉදිරිපත් වූ දෝෂාභියෝගය ජය ගන්නට ඔහුට හැකි විය.

ලලිත්-ගාමිණී ඇතුළු පිරිසක් පක්ෂයෙන් නෙරපා දමා ස්වකීය බල ආධිපත්‍යය එක්සත් ජාතික පක්ෂය තුළ තහවුරු කර ගන්නට ඔහුට හැකි විය. ලලිත්-ගාමිණී මූලිකත්වයෙන් රාජාලියා සලකුණෙන් නව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී එක්සත් ජාතික පෙරමුණ බිහි වන්නේ ස්වකීය තෙම්පරාදු දේශපාලන බුද්ධිය මෙහෙයවා ජයග්‍රහණය පෙනි පෙනී තිබූ දෝෂාභියෝග යෝජනාවට අවසන මන්ත්‍රීන් 08ක් පමණ ඉතිරි කර එය ඉල්ලා අස් කර ගැනීමට සැලැස්වීමෙන් අනතුරුව ය. ප්‍රේමදාස මහතා සතුරාට පහර දීමට දෙවරක් සිතුවේ නැත. ලලිත්-ගාමිණී සහ ජී.එම් ප්‍රේමචන්ද්‍ර ඇතුළු පිරිස පක්ෂයෙන් නෙරපන ලද්දේ එබැවිනි. ප්‍රේමදාස මහතාගේ බලයටවත් ආණ්ඩුවේ බලයටවත් අභියෝග කරන්නට කිසිවෙක් නොවූ විරූ මොහොතක ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය ද සී සී කඩ ය.

හැම අතින් ම එය ප්‍රේමදාස මහතාට වාසිදායක පිටියකි. ඔහුට ලැබෙන කවර වර්ගයේ පන්දුවකට වුව ද හයේ පහරක් ම එල්ල කරන්නට ඔහුට හැකියාව තිබුණි. මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා මේ අභියෝගය බාර ගත්තේය. ඔහු ලංකාවේ ලාබාල ම මන්ත්‍රීවරයා වශයෙන් සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක ආණ්ඩුවේ දේශපාලන සරසවි බඳු වූ ඇන්.ඇම්. කොල්වින්, ලෙස්ලි, කේනමන්. ෆීලික්ස් ඩයස්, ඉලංගරත්න, මෛත්‍රීපාල සේනානායක, ටී.බී සුභසිංහ වැන්නන්ට අමතරව විපක්ෂයේ ඩඩ්ලි, ජේ.ආර්, දහනායක, එස්.ජේ.වී චෙල්වනායගම්, කදිරවේලුපිල්ලලේ වැනි අයගේ ඇසුරින් පරිණත වූවෙක් විය.

මේ වන විට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිකයෙකු වශයෙන් මෙන් ම ජනතාවගේ පැත්තේ හිටගෙන සිටි අයෙක් විය.71 කැරැල්ල සම්බන්ධ සැකකරුවකු ලෙස අත­්ඩංගුවට පත් ව සිටි වාසුදේව නානායක්කාර මහතා වෙනුවෙන් නිවාඩු ලබා දීමේ යෝජනාව විපක්ෂ මන්ත්‍රීවරයෙකු වූ ඩබ්. දහනායක විසින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ අතර ආණ්ඩු පක්ෂ මන්ත්‍රීවරයෙක් වූ මහින්ද රාජපක්ෂ අනුමත කළේය. වාසුගේ සහය තමා වෙත ලබා ගැනීමේ කඩ ඉමෙන් ඔහු දිනුවේ ය.

මේ වන විට ජ.වි.පෙ සන්නද්ධ අරගලය ජය සිහින දකිමින් සිටියේ ය. භීෂණ සමය තුළ අතුරුදන් වූවන්ගේ ලේඛනයක් 1988 දී මහින්ද රාජපක්ෂගේ අත්සනින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන්නට අනුර බණ්ඩ­ාරනායක කටයුතු කළේය. අනීතික අත්අඩංගුවට ගැනීම්, රඳවා තබා ගැනීම් සහ අතුරුදන් කරවීම් ආදියට එරෙහිව හඬ නැගූවකු ලෙස මහින්ද රාජපක්ෂ කටයුතු කළේය. මේ සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාකාරී වූ නායකයෙක් ලෙස ජනතා කැමැත්තෙන් 1989 දී පත් වූ රාජපක්ෂ මහතා ඊට පෙර පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටත සිට විශාල ජන අරගලයක නිරත විය. ඔහුව එවක හම්බන්තොට ජනතාව හඳුනාගෙන සිටියේ මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිකයෙකු වශයෙනි. ලලිත්-ගාමිණී ඇතුළු පිරිස පක්ෂයෙන් නෙරපා හැර දැඩි අධිකාරී බලයක් හිමිකරගෙන සිටි ප්‍රේමදාස මහතාට එරෙහිව 'හ්ම්'කියා වචනයක් කියන්නට ශ්‍රීලනිපයට නොහැකිව පැවති වකවානුවකය මහින්ද චරිතය ඉදිරියට එන්නේ.

ශ්‍රීලනිපය මේ වනවිට මැතිනියගේ අසනීප තත්ත්වයන් සමඟ සහ දැඩි අධිකාරී පාලනය ද ඉදිරියේ අසරණව සිටියේ ය. පක්ෂය වෙනුවෙන් සැලකියයුතු කාර්‍යභාර්‍යයක් ඉටුකරමින් සිටි සිය පුතු වූ අනුරට පක්ෂය දීමට ද මැතිනිය අකමැත්තෙන් පසු වූවාය. ඒ අතර චන්ද්‍රිකා කරළියට ගෙන ඒමේ කටයුත්ත මංගල සහ එස්.බී විසින් ඉටුකරමින් සිටියෝ ය. මහින්ද රාජපක්ෂ ආණ්ඩු විරෝධී අරගලයක අවශ්‍යතාව දැඩිව අවධාරණය කර සිටියේ ය. පෞද්ගලීකරණය ද ඒ සඳහා අවියක් බවට පත් කර ගන්නට ඔහු තීරණය කළේය.

පාද යාත්‍රාව සංවිධානය වෙද්දී අනුර - චන්ද්‍රිකා සටන පක්ෂය තුළ ඇවිළෙමින් පැවතුනි. ශ්‍රීලනිපය දැඩි අර්බුදයකය. මාස 04කින් පාර්ලිමේන්තු කණ්ඩායම් රැස්වීම ද , මාස 03කින් මධ්‍යම කාරක සභාව ද රැස් කිරීමට නොහැකි තත්ත්වයකි. මැතිනිය ද ක්ෂණික තීන්දුවක් ලෙස එවක පක්ෂ මහලේකම් ව සිටි ජේ.ආර්.පී.සූරියප්පෙරුම අනුර පාක්ෂිකයෙක් ලෙස සලකා ඉවත් කොට ධර්මසිරි සේනානායක පත් කළාය.

මහින්දගේ පාද යාත්‍රාව සම්බන්ධ කරුණු දැනගත් වීරසිංහ මල්ලිමාරච්චි "පාද යාත්‍රාව තහනම් කරමු"යැයි ප්‍රේමදාසට යෝජනා කරන ලදුව එය ඔහු ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත්තේ "පාද යාත්‍රා කරන්නෙ කොහෙද එක ගෙදර අය ගහ ගන්නකොට. නොකෙ‍ෙරන ඒව තහනම් කරල නිකං කුණු ගා ගන්නෙ මොකටද ? යනුවෙන් පැවසීමෙනි. මේ අරගලය එජාප විරෝධී එකක් නොව ප්‍රේමදාස විරෝධී එකක් ලෙස ජනගත කරන්නට මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු පිරිසට හැකි විය. ප්‍රේමදාසට විරුද්ධ නැඟිටින නායකයා ලෙස මේ නිසා මහින්ද රාජපක්ෂ හැඳින්විණි.

මෙවන් වාතාවරණයක් තුළ "පාද යාත්‍රාව" 1991 නොවැම්බර් අග සිට 92 මාර්තු 15 දක්වා සංවිධානය විය. එහි ප්‍රධාන ඉල්ලීම් 04ක් ගොනු වී තිබුණි. (01) අතුරුදහන් කෙරුණු පුද්ගගලයින් පිළිබඳ වගවීම, (2) අධික ජීවන වියදම, (3) පෞද්ගලීකරණය නතර කිරීම සහ (4) යුද්ධය වෙනුවට සාකච්ඡාමය විසඳුමක් යන්න ඒ ඉල්ලීම් විය. මෙහි සංවිධාන කටයුතු ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ අමරසිරි දොඩංගොඩ විසින් ද මාතර මහින්ද විජේසේකර විසින් ද හම්බන්තොට චමල් රාජපක්ෂ විසින් ද සිදු කළ අතර මහින්ද ඉතිරි දිස්ත්‍රික්ක පෞද්ගලිකව සංවිධානය කළේය. සුරේෂ් ප්‍රේමචන්ද්‍රන්ගේ ඊ.පී.ආර්.එල්.එෆ් සංවිධානයේ සහය ද ඔවුන්ට හිමි විය. මහින්ද රට වටා ගොස් සියලුම ප්‍රාදේශීය නායකයන්, පළාත් නායකයන්, වෘත්තීය සමිති නායකයන් මුණ ගැසුණේය. ඔහු දැඩි කැපවීමෙන් සහ විශ්වාසයෙන් මේ කටයුත්ත සංවිධානය කළේය.

මහින්දගේ ආමන්ත්‍රණය "සියලු ම එජාප විරුද්ධවාදීන්ට"දිගු විය. ප්‍රසිද්ධියේම මීට විරෝධතා පළ කරමින් සිටි කොමියුනිස්ට් සහ සමසමාජ පාක්ෂිකයන් රැසක් එයින් තම කාර්යය සඳහා එක්කර ගැනීමට මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාට හැකි විය. මේ පාද යාත්‍රාව සාමාන්‍ය ක්‍රමයට වඩා තරමක් වෙනස් හැඩයක් ගත්තේය. ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව අධිපතිවාදී ආණ්ඩුවක් තිබෙන නිසා පාද යාත්‍රාව කොළඹට පැමිණෙනු වෙනුවට කොළඹ සිට කතරගමට යාමට තීන්දු කර තිබීම හේතුවෙනි. පාද යාත්‍රාව කොළඹ විහාරමහා දේවි උද්‍යානය අසළින් අරඹන විට ශ්‍රීලනිපයේ කැඩුණු බිඳුණු සියලු කොටස් ඒකරාශි විය. චන්ද්‍රිකා මෙන්ම අනුර කණ්ඩායම් ද එක් විය. මෙහිදී විශේෂ එක්වීමක් ද සිදු විය. පක්ෂයේ තීරණයට පිටින් යමින් කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ කාන්තා සම්මේලනය විවියන් ගුණවර්ධනගේ නායකත්වයෙන් මාතර දී එක්වීම එය යි. කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ මාතර පළාත් මන්ත්‍රීවරුන් ද එක් වූහ.

53 හර්තාලයෙන් පසුව සිදු කළ දැවැන්තම ජනතා විරෝධය එසේ සිදු විය. එහි ප්‍රතිඵල ඉතා ඉක්මනින් ම පළාත් සභා මැතිවරණවල දී නෙළා ගැනීමට ශ්‍රීලනිපයට හැකි විය. 77 පරාජයෙන් පන්නරයක් ලැබූ මහින්ද රාජපක්ෂ සිය ජයග්‍රාහී මාවතට එසේ අවතීර්ණ විය.

ගයාන් පීරිස්

ලංකාවට පැමිණි මුල් වකවානුවේදී ඉන්දියානු කම්කරුවෝ තම මවුබිම වූ ඉන්දියාව සමඟ සම්බන්ධතාව ගැන සැලකිලිමත් වූහ. සංක්‍රමණිකයන් ලෙස පමණක් රැඳී සිටි මොවුන් බොහෝ දෙනාගේ අරමුණ වූයේ මුදල් උපයාගෙන ආපසු ඉන්දියාවට යෑමය. එහෙත් කල් ගතවෙත්ම ඉන්දියාවේ උපන් ගම් සමඟ පැවැති සම්බන්ධය ක්‍රමයෙන් හීනවීමත්, තම අතරමැදියා වූ කංකානම යටතේ තිබූ බැමි ලිහිල්වීමත් සමඟම ඔවුන්ගේ සිතුම් පැතුම් වෙනස් වන්නට විය. කෙමෙන් ඔවුන් ලංකාවේ ස්ථිර ජීවිතයකට හුරුවීමට පටන්ගත්තේය.

කෙසේ වුවත් ආචාර්ය කුමාරි ජයවර්ධන ප්‍රකාශ කරන ආකාරයට ඔවුන්ගේ ජීවිත “ අප්‍රසන්න, දිළිඳු, තිරිසන් හා ආයුෂ කෙටි“ බවින් තොර එකක් වන බව පෙනෙන්නට නොතිබිණි. නාගරික කම්කරු පිරිස් දිගින් දිගටම ඉන්දියානු කම්කරුවන්ට එරෙහි ව කටයුතු කරන්නට විය. මේ පසුබිමෙහි වතුකරයේ කම්කරු ව්‍යාපාර ස්වාධීන ලෙස වර්ධනය විය යුතු බව කම්කරු නායකයෝ අවබෝධ කරගත්හ. මේ අනුව 1931දී වතු කම්කරුවන් වෙනුවෙන් කම්කරු ව්‍යාපාරය ඇරැඹීමට මඟ පෑදිණි. මේ සඳහා මූලික වූයේ කලක් ඒ.ඊ. ගුණසිංහයන්ගේ කම්කරු ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධව සිට එහි උප සභාපතිවරයකු ලෙස ද කටයුතු කළ නාතේස අයියාර් ය. වතුකම්කරුවන් වෙනුවෙන්ම වෘත්තීය සංගමයක් ඇරඹි මුල්ම අවස්ථාව එය විය. ධනවාදී නිෂ්පාදන ක්‍රමය හදුන්වාදීමත් සමඟම වැඩවසම් ලක්ෂණ සමාජයෙන් තුරන් වෙමින් පැවැතිය ද, වතු කම්කරුවා සහ සේව්‍යයා අතර යම් යම් වැඩවසම් ලක්ෂණ නොනැසී පැවැතිණි. මේ තත්ත්වය මත වතුකරයේ කම්කරු ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට කල් ගත වීම සිදු විය. 

වතුකම්කරු වෘත්තීය සමිතිය ආරම්භ කිරීමට මුල්වූ නාතේස අයියාර් 1887 දී ඉන්දියාවේ තන්ජාවුර්හි උපත ලද අයෙකි. ලිපිකරුවකු ලෙස මුලින්ම රැකියාව ආරම්භ කළ ඔහු පසුව පුවත්පත් කලාවේදියකු ලෙසද කටයුතු කරන ලදි. භාරතයෙන් බිහි වූ මහා කවියකු වූ භාර්තියාර්ගේ කවි ගැන උනන්දුවක් තිබූවකු වූ ලෙස පිළිගැනෙන අයියාර්, ඒ ඔස්සේ දේශීය චින්තනය පිළිබඳ හැඟීමෙන් ඔදවැඩුණු චරිතයක් විය. තව ද ඔහු ඉන්දියානු ජාතිකවාදියකු සහ කොමියුනිට්ස්වාදියකු වූ ඩී.එම්. මනිලාල් සමඟ සමීප සම්බන්ධයක් ගොඩ නගාගෙන තබිණි. මොරිෂියස් , පීජි වැනි දූපත්වලද, දකුණු අප්‍රිකාව වැනි රටවලදී ඉන්දියානු සංක්‍රමණිකයන් පිළිබඳ උනන්දුවෙන් කටයුතු කළ මනිලාල් ඉන්දීය ජාතික ව්‍යාපාරය තුළ ගාන්ධි සමඟ සමීපව කටයුතු කළ අයෙකි.

මෙලෙස ඉන්දියානු ජාතික ව්‍යාපාරය සමඟ සමීප සබඳතා පැවැති නාතේස අයියාර් මුල්ම වතාවට ලංකාවට පැමිණියේ 1915 දීය. ඒ කොළඹ පැවැති දකුණු ඉන්දියානු වෙළඳුන්ගේ සංගමයේ වාර්ෂික සම්මේලනයට සහභාගි වීමටය. ලංකාවට පැමිණි ඔහුට ලංකාවේ වෙසෙන ඉන්දීය කම්කරුවන්ගේ ජීවිත පිළිබඳ සියැසින් දැක ගැනීමට අවශ්‍ය විය. එහෙත් ගැටලුවක් තිබිණි. ඒ එකල වතු පාලකයන් බාහිර පිරිස් සඳහා වතුයායට ඇතුළු වීමට ඉඩ නොදීමය. රෙදි වෙළෙඳුන්ට හා ජංගම වෙළෙඳුන්ට පමණක් වතුවලට ඇතුළු වීමට අවසර තිබිණි. ඒ අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගත් නාතේස අයියාර් රෙදි ව්‍යාපාරිකයකු ලෙස රෙදි පොට්ටනියක් හිසේ තබාගෙන අනෙක් වෙළෙන්දන් සමඟ වතුයායන්ට ඇතුළු විය. වතුයායට ගිය මේ ගමන නිසා දෙමළ වතු කම්කරුවන් විඳින දුක්ඛිත ජීවිතය ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගැනීමට ඔහුට හැකියාව ලැබිණි.

ආපසු ඉන්දියාවට ගිය ඔහු ලංකාවේ වතුකම්කරුවන් විඳින පීඩාව සම්බන්ධයෙන් අත් පත්‍රිකා බෙදා හැරියේය. තජාවුර් කොංග්‍රස් කමිටුවට ලංකාවේදී ලද අත්දැකීම් පිළිබඳ දැනුම්වත් කළේය. නැවත 1920 දශකයේ ඔහු ලංකාවට පැමිණියේය. ඒ වන විට වතුකම්කරුවන්ගේ ප්‍රශ්න සම්බන්ධයෙන් පොන්නම්බලම් අරුනාචලම් ද අවස්ථා කිහිපයදී අවධාරණය කර තිබිණි. එහෙත් ඊට වඩා අයියාර්ගේ ව්‍යාපාරය ප්‍රබල විය. 1920 දී ලංකාවට පැමිණ, නාගරික වෘත්තීය සමිති නායකයා වූ ඒ.ඊ. ගුණසිංහ මහතා සමඟ කටයුතු කළේය. පසුව ඔහු සමඟ ඇති වූ ගැටුම නිසා ඉන් ඉවත්ව ස්වාධීනවම වතුකරයේ කම්කරු සටන් වල යෙදීමට නාතේස අයියාර් කටයුතු කළේය. එහිදී ඔහුගේ ප්‍රධාන අවියක් වූයේ පුවත්පත් කලාවයි. විශේෂයෙන්ම මෙකල වතුකම්කරුවන්ගේ ප්‍රශ්න ගැන අවධානය සඳහා යොමු කෙරුණු මාර්ග දෙකක් පැවැතිණි. ඒ පෙත්සම් ගැසීම සහ පත්‍රිකා, සඟරා,රැස්වීම් ආදිය පැවැත්වීම යනුවෙනි. ඒ අනුව යමින් ලංකා ජාතික කොංග්‍රසයේ අරුලානන්දන් සහ ඊ.වී. රත්නම්ට අයත් “තේස නේසන්“ පුවත්පතේ කර්තෘවරයා ලෙස කටයුතු කළේය.

මෙහිදී වතු කම්කරුවන්ගේ ගැටලු හාම්පුතුන්ට පෙන්වා දීමට ක්‍රියා කළේය. වතු පාලකයන් සහ පෙරිය කංකානිලාගේ බාධා කිරීම් මධ්‍යයේ මේ පුවත්පත පවත්වාගෙන යෑමට සිදුවිය. වරෙක 1924 දී ඔහු මෙසේ ලීවේය.

“තේස නේසන් කාටවත් හතුරු නැත. බොරුකාරයින්ට විරුද්ධය. අරාජිකයන්ගේ හා ව්‍යාජ බොරු කාරයින්ගේ හතුරාය. සැබෑ සහෝදරත්වය, සමානත්වය, නිදහස අපේ ඉලක්කයයි. ධනවත්තු නිතරම දුප්පතුන්ට විරුද්ධය. කම්කරුවන්ට ආදරයෙන් කටයුතු කරන්න“

කොළඹ සහ යාපනය වැඩ කළ ජනතාවත් මධ්‍යම සහ පහළ පන්තීන් එක් කිරීමටත් කේ. නාතේස අයියාර් මහත් උත්සාහයක් ගත්තේය. ඔහු ඇති කළ මේ ප්‍රවණතාව දෙමළ පුවත්පත්වලින් ප්‍රදර්ශනය විය.

පසුව ඇරඹි‘සිටිසන්‘ පුවත්පතේ කර්තෘ ලෝරි මුතු ක්‍රිෂ්ණාවූ අතර නාතේස අයියාර් එහි ප්‍රකාශක විය. මෙහි කතුවැකි සමාජයේ දැඩි අවධානයක් දිනා ගත් අතර, එක් කතුවැකියක ලංකාව දේශපාලනමය වශයෙන් ඉන්දියාවට වඩා බොහෝ නොදියුණු තත්ත්වයේ පවතින බවද අවධාරණය කර තිබිණි. තමාගේම පුවත්පතක් ආරම්භ කළ නාතේස අයියාර් එය “දේශභක්තන්“ නමින් සති තුනකට වරක් පළ කළේය. එය වසර 5ක් පවත්වාගෙන යෑමට ඔහුට හැකියාව තිබිණි. පසුව එය 1929 දී දිනපතා පුවත්පතක් ලෙස එක්විය. ජාතික පුවත්පතක් වු මෙයින් වතුකම්කරුවන්ගේ ජීවිතයේ දුක්ඛ පක්ෂය මෙන්ම ඔවුන්ගේ අයිතිය ගැන ද කරුණු රැසක් අන්තර්ගත විය. මෙහිදී කේ.රත්නම් ගැනද කතා කළ යුතුය. නඩේස අයියර්ගේ සහායකයා වූ ඔහුද වතු ජනතාවගේ ජීවන තත්ත්වය නංවාලීමට විශාල සේවයක් කළේය. නඩේස අයියර්ගේ දෙමළ දේශපාලන පුවත්පත් කලාව, එකල පැවැති සිංහල දේශපාලන පුවත්පත් කලාවට වඩා පියවර ගණනාවක් ඉදිරි තිබුණු බව “ශ්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත් කලාව“ කෘතියේ මහාචාර්ය තිස්ස කාරියවසම් මහතා අවධාරණය කර තිබේ. එහිදී මහාචාර්ය කාරියවසම් මහතා පෙන්වා දෙන්නේ වැවිලි ආර්ථිකයට සම්බන්ධ හාම්පුතුන්ගේ සහ වෙනත් බලවත් කණ්ඩායම් වල විරෝධය මැද 1927 දී ‘අවම වැටුප් පනත‘ රජය ලවා අනුමත කරවා ගැනීමට හැකිවීම ඔහුගේ පුවත්පත් වතු කම්කරුවන්ට ලබාදුන් සුවිශේෂ ජයග්‍රහණයක් බවය.

1931 වර්ෂය වතු කම්කරුවන්ට ඓතිහාසික වර්ෂයක් විය. ඒ ඔවුන්ට ඡන්ද බලය හිමිවීමයි. එතෙක් ලංකාවේ ඡන්ද බලය හිමිව තිබුණේ ආදායම, දේපොළ හා උගත්කම වැනි සුදුසුකම් මත පදනම් වෙමිනි. එහෙත් මෙහිදී සංක්‍රමණික ඉන්දියානුවන්ට ඡන්ද බලය ලබාදීමට ලාංකික දේශපාලනඥයෝ වැඩි දෙනෙක් විරුද්ධ වූහ. ලංකාව සමඟ නිත්‍ය සම්බන්ධයක් නොතිබීම, සංක්‍රමණික දෙමළ පිරිස නිසා සිංහල ඡන්ද යටපත් වී යෑම වැනි සාධක මේ විරෝධතාවට පදනම වී තිබුණි. මේ විරෝධය නිසා ඇති වූ මැතිවරණ පසුබිමේ ඡන්ද බලය හිමිවීම නිසා වතු කම්කරුවන්ට ඉල්ලුමක් ලැබිණි. මන්ත්‍රී ධුර අපේක්ෂකයෝද රැස්වීම්, පත්‍රිකා, මැතිවරණ ප්‍රකාශන ආදියෙන් ජනතා උද්යෝගය ඇවිස්සූහ. අවසානයේ මැතිවරණයෙන් ඉන්දියානු ඡන්ද මගින් අපේක්ෂකයෝ තිදෙනෙක් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට තේරී පත්වූහ. මින් ඉන්දියානු අපේක්ෂකයෙක් වූ පෙරී සුන්දරම්, කම්කරු කර්මාන්ත හා වාණිජ ඇමැති ධුරයට පත්වීම වතුකම්කරුවන්ගේ සුවිශේෂ ජයග්‍රහණයක් විය.

කෙසේ වුවත් නාතේස අයියාර්ට ද තම ව්‍යාපාරය කරගෙන යෑමට වතු හිමිකරුවෝ ඉඩ ලබා දුන්නේ නැත. මේ සඳහා විවිධ උපක්‍රම භාවිත විය. පුද්ගලික අපහාස, අයියාර්ගේ බ්‍රාහ්මණ වංශික පසුබිම සහ පීඩිත කුලවල පිරිස් අතර, ගැටුම් ඇතිවන ආකාරයේ ප්‍රචාර ආදිය මෙහිදී භාවිත විය. මේ කුමන බාධා මැද ඉදිරියට පැමිණිය ද 1931-1933 කාලයේ ඇති වූ ආර්ථික පරිහානිය නිසා අයියාර්ගේ ව්‍යාපාරය බිඳ වැටෙමින් පැවැතිණි. 1933 වන විට ඒ.ඊ. ගුණසිංහ මහතා ගේ ව්‍යාපාරයට ඇති වූ තත්ත්වයම නාතේස අයියාර්ටද මුහුණ දෙන්නට විය. නැවත වතු කම්කරු සටන් කරලිය පැමිණෙන්නේ 1939 පමණ වන විටය. එය ලේ සෙලවුණු අරගලයක් විය.

ලබන සතියට..

මලික් චමින්ද ධර්මවර්ධන

අරාබි ලෝකයේ ප්‍රධානතම රාජ්‍යය වන සෞදි අරාබියේ විප්ලවවාදීන්ට ඉඩක් නැත. ඉස්ලාමය කේන්ද්‍ර කරගනිමින් ගොඩනැගුණු රාජ්‍ය පාලනය තුළ විප්ලව කිරීමට කිසිවකු ඉදිරිපත් වන්නේ ද නැත. ඉස්ලාමයට ප්‍රමුඛස්ථානය දෙමින් එරට ගොඩනැගෙන රාජ්‍ය පාලනය තුළ ගනු ලබන සෑම තීරණයක්ම ඉස්ලාම් දහමට අනුකූලව සිදුවන අතර, ඉන් ඔබ්බට යමින් හිතුවක්කාර ලෙස කටයුතු කිරීමේ අවස්ථාවක් සෞදි රජවරුන්ට පවා නොතිබිණි. එවැනි පසුබිමක් තුළ ජනතාවගේ සුබසිද්ධිය උදෙසා සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමයට පටහැනිව කටයුතු කළ ෆයිසාල් රජුට හිමිවන්නේ අද්විතීය ස්ථානයකි. ඔහු සෞදි අරාබියේ පාලකයන් අතර විප්ලවීය පාලකයා ලෙස කාගෙත් ආදරය දිනාගත්තේ ද එබැවිනි.

වසර 1975දී ඝාතනයට ලක් වූ මේ විශිෂ්ට පාලකයා 70 දශකයේ අරාබි ලෝකයේ විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කිරීමට ගත් බොහෝ ක්‍රියාමාර්ග ඔහුට අවසානයේ ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවීමට සිදු වූ කරුණු බවට පත් වූ බව නොරහසකි.

ෆයිසාල් රජුගේ ඝාතනයට සී.අයි.ඒ.සංවිධානය සෘජුවම සම්බන්ධ බවට එකළ මත පළ වූයේ ද බටහිර රටවල ක්‍රියාකාරකම්වලට එරෙහිව ඔහු විසින් ගන්නා ලද ඇතැම් විප්ලවවාදී තීරණ නිසාවෙනි. තමාගේම බෑණනුවකුගේ වෙඩි පහරකින් ජීවිතක්ෂයට පත්වන විට 69 හැවිරිදි වියේ පසුවූ ෆයිසාල් රජු දැඩි මතධාරී ඉස්ලාම් රාජ්‍යයක නව ලිබරල්වාදී ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කිරීමේදී දැක්වූ නිර්භීතභාවය ගැන සෞදි වැසියෝ අදටත් කතා කරති.

ෆයිසාල් රජුගේ ඝාතනය අරාබි ලෝකය දැඩි කැලඹීමකට පත් කළ සිදුවීමකි. ඔහු ඝාතනයට ලක් වූයේ නිදහස් මතධාරියකු ලෙස සෞදි අරාබිය දේශපාලන හා ආර්ථික වශයෙන් විප්ලවීය වෙනසකට භාජනය කරමින් සිටියදීය. ඔහුගේ ඝාතනය අරබයා අමෙරිකාවට චෝදනා එල්ල වුයේ එම කාලය වනවිට ඔහු බටහිර රටවල් සමග පවත්වාගෙන ගිය මිත්‍රත්වයත් පළුදු වී තිබීම නිසාය. එමෙන්ම ඔහුට වෙඩි තැබූ බෑනනුවන් ඒ වනවිට අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටියේ ද අමෙරිකාවේය. ඔහු ෆයිසාල් රජුට වෙඩි තබද්දී අමෙරිකාවේ සිට පෙරළා මවුරටට පැමිණ වැඩි කාලයක් ද ගත වී නොතිබිණි. ඒ සියලු සාධක මත ෆයිසාල් රජුගේ ඝාතනය අමෙරිකාවෙ අවශ්‍යතාවට සිදුවූවාක් බවට පැතිර ගිය මතවාදයට ශක්තිමත් පදනමක් වැටී තිබිණි. රාජ්‍යතන්ත්‍රයේ අභ්‍යන්තර ගැටුම් නොතිබුණත්, ඔහු දේශපාලනික වශයෙන් අන්තර්ජාතික මට්ටමේ සතුරන් ඇතිකර ගැනීම ඊට ආසන්නතම හේතුව බවටත් එකල මත පල වී තිබිණි.

මුල්කාලයේදී දැඩි කොමියුනිස්ට් විරෝධියකු වූ ෆයිසාල් රජු සිය පිය රජු මෙන්ම බටහිර රටවල් සමග දැඩි මිත්‍රත්වයක් පවත්වාගෙන ගියද, ඒ මිතුරුදම බිඳ වැටුණේ 1973දී අරාබි - ඊශ්‍රාල යුද්ධයත් සමගිනි. අන්වර් සදාත් ඊජිප්තුවේ ජනාධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ සමයේ ඊශ්‍රාලය සමග ගැටුමකට මුල පිරුණු අතර, අමෙරිකාව ප්‍රමුඛ බටහිර රටවල් ඊශ්‍රාලයට සහයෝගය දැක්වීම නිසා උරණ වූ ෆයිසාල් රජු අමෙරිකාව සමග ගොඩනැගුණු මිත්‍රත්වයට එසේ නැවතීමේ තිත තැබුවේය. ඉන් නොනැවතුණු හෙතෙම ඊට විරෝධය පාමින් බටහිර රටවලට තම රටින් තෙල් ලබා දීම එහෙම පිටින්ම නතර කිරීමට පියවර ගත්තේය. අමෙරිකාවේ ආර්ථිකය වසර ගණනාවක් ආපස්සට හරවා තබමින් 1973 වසරේදී සිදු වූ තෙල් අර්බුදය හේතුවෙන් ලොවම අඩපණ වුවත්, ෆයිසාල් රජුගේ නිර්භීත තීරණය නිසා ඔහු අරාබි රටවල ගෞරවාදරයට පත් විය.

අරාබි ලෝකයේ තෙල් ආධිපත්‍යයට එරෙහිව සටන් කිරීමට තරම් ශක්තියක් අමෙරිකාවට නොතිබිණි. අරාබි ලෝකයේ රටවල් සියල්ල ෆයිසාල් රජු වටා ඒකරාශී වීමේ අනතුරුදායක බව බටහිර රටවලට දැනෙන්නට වූයේ ද ඉන් පසුවය. ඒ වනවිට සිය බලපරාක්‍රමය අරාබි ලොව තුළ ඉතා මැනවින් ස්ථාපිත කරගෙන සිටි ෆයිසාල් රජු ඊළඟ වසරේදී අමෙරිකාවේම ප්‍රකට සඟරාවක් වන ‘ටයිම්‘ සඟරාව ‘වසරේ මිනිසා ‘ ලෙස තෝරා ගනු ලැබුවේ මේ නිර්භීත රාජ්‍ය පාලකයාගේ ප්‍රතිරූපයට ජාත්‍යන්තරය තුළ ඉහළින්ම කැපී පෙනුණු නිසාය. 

සිය පිය රජු වූ සෞදි රජුගේ පාලන සමය තුළ අගමැති පදවියේ කටයුතු කළ ෆයිසාල් කුමරු පිය රජුගේ සාම්ප්‍රදායික රාජ්‍ය පාලනයට දැඩි විරුධත්වයක් පළ කරමින් නිසා පිය රජුගේ තවත් බිරියකගේ පාර්ශ්වයක් උරණවී සිටි බව ප්‍රකට කරුණකි. ෆයිසාල් රජු ඝාතනය කළ මුසෙයිඩ් එම පාර්ශ්වයේ පුත්‍රයෙකි. එකල ෆයිසාල් කුමරු අගමැති පදවියේ සිටියදී පියරජුගේ විරුද්ධත්වය නොසලකා හරිමින් සෞදිය නවීකරණය කිරීමට ගත් බොහෝ ක්‍රියාමාර්ග නිසා මුසෙයිඩ් පාර්ශ්වය පසු වූයේ දැඩි කෝපයකිනි.

ඒ සියලු විවේචන හමුවේ නොසැලී ක්‍රියා කළ ෆයිසාල් කුමරු බොහෝ දෙනාගේ විරුද්ධත්වය මැද සෞදි අරාබියට රූපවාහිනිය හඳුන්වා දුන්නේය. සෞදි කාන්තාවන්ට පළමු වතාවට පාසල් යෑමේ අවස්ථාව උදාකර දුන්නේය. එකල සෞදියේ උසස් පවුල්වල පිරිමි දරුවන් ඉහළ අධ්‍යාපනයට විදෙස් ගත වීම සිදු වූ අතර, ෆයිසාල් එය නතර කරමින් ඔවුන්ට සෞදිය තුළම අධ්‍යාපනය ලැබිය යුතු බව නීතිගත කළේය. වහල් වෙළෙඳාම තහනම් කළේය. මේ සියලු ක්‍රියාමාර්ගවලට එරෙහිව මුසෙයිඩ්ගේ පිය පාර්ශ්වයෙන් දැඩි විරුද්ධත්වයක් පළ විය. සෞදි ප්‍රතිසංස්කරණය අරබයා මුසෙයිඩ්ගේ පිය පාර්ශ්වයෙන් ගෙන ගිය අරගලයකට නායකත්වය දෙනු ලැබුවේ මුසෙයිඩ්ගේ සොයුරකු වූ කාලිඩ් කුමරුය. එම අරගලය අතරතුර ඔහු සෞදි හමුදාව අතින් මැරුම් කෑවේය.

ෆයිසාල් රජු ඝාතනය කිරීමට මුසෙයිඩ් පොලඹවාලූ ප්‍රධානතම කරුණ එය බවට අමෙරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල පුවත්පත්වල පළ විය. එහෙත් එම ඝාතනයේ අදිසි හස්තය අමෙරිකාවේ සීඅයිඒ සංවිධානය බව සෞදි ජනතාව දැඩි ලෙස විශ්වාස කළේ ඔහු බටහිර රටවලට දැඩි හිසරදයක් බවට පත්ව සිටි නිසාය.

ඔහු ඝාතනයට ලක් වූයේ 1975 මාර්තු මාසයේ 25 වැනිදා ජනතාවගේ ගැටලුවලට පිළිතුරු දීමේ අරමුණින් විවෘත සභා ගැබක අසුන්ගෙන සිටියදිය. ඔහුගේ ඝාතකයා වූ ෆයිසාල් බින් මුසයිඩ් ඒ මොහොතේ සභා ගර්භයට ඇතුළු විය. ඔහුට ෆයිසාල් රජු සමග වැඩි ඇසුරක් නොතිබිණි. එමෙන්ම සෞදිය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට ෆයිසාල් රජු ගත් තීරණ සම්බන්ධව ඔහු තුළ කැමැත්තක් ද නොතිබිණි. සාම්ප්‍රදායික සෞදි පාලනයට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූ මුසෙයිඩ් ඇතුළු පිරිසක් ෆයිසාල් රජුගේ බොහෝ තීරණ විවේචනය කරමින් සිටියේ දිගු කාලයක සිටය. ඔවුන් සැබැවින්ම බටහිර රටවල ගැතිවාදින් බවටත් පත්ව සිටියහ.

තම මාමණ්ඩිය වූ ෆයිසාල් රජු මුණ ගැසීමට අවශ්‍ය බව මුසෙයිඩ් ආරක්ෂක හමුදාවට දන්වා සිටීමෙන් පසුව ඔහු ෆයිසාල් රජු හමුවට ඉදිරිපත් කර තිබූ අතර, තම බෑණනුවන් සිප ආචාර කිරිමට රජු මඳක් ඉදිරියට පහත්වූ අවස්ථ­ාවේදී මුසෙයිඩ් සිය ලෝගුව තුළින් පිස්තෝලයක් ගෙන ෆයිසාල් රජුට වෙඩි තැබුවේය. ඔහුගේ මුහුණට වෙඩි පහර දෙකක් වැදී තිබිණි. ඉන් එකක් ෆයිසාල් රජුගේ කම්මුලට වැදුණු අතර, අනෙක ඔහුගේ කන හරහා හිසට ඇතුළු වී තිබිණි. රෝහල් ගත කරන විටත් ෆයිසාල් රජු හුස්ම ගනිමින් සිටි අතර, ඔහුගේ එකම ඉල්ලීම වූයේ තම බෑණනුවන් නිදහස් කරන ලෙසය.

ෆයිසාල් රජුගේ ඝාතනය සම්බන්ධ නඩු විභාගය ඔහුගේ අවසන් කටයුතුවලින් දින කිහිපයකට පසුව ආරම්භ වූ අතර, ඝාතකයා උන්මත්තක තත්ත්වයක පසුවන බවට මුලින් තීන්දු කෙරිණි. නමුත් එම ඝාතනය සිදුවන අවස්ථාවේ මුසෙයිඩ් පියවි සිහියෙන් පසුවූ බවටත්, එය සැලසුම් සහගත ඝාතනයක් බවටත් නිගමනය කිරීමෙන් පසු රියාද් නුවර දී මහජනතාව ඉදිරියේ මුසෙයිඩ් එල්ලා මරා දමනු ලැබීය.

දකුණු පළාත (බටහිර ආසනයේ) නියෝජිතයා වශයෙන් 1927 සැප්තැම්බර් 27 වන දින විශිෂ්ට ජයග්‍රහණයකින් ව්‍යවස්ථාදායක සභාවට පත් වූ කන්නන්ගර මහතා ඩොනමෝර් කොමිසමේ කාර්යභාර විධිවිධාන ඔස්සේ 1931 පළමුවන රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ ගාල්ල කොට්ඨාසයට පත් වූයේ විශිෂ්ට ජයග්‍රහණයකිනි. කන්නන්ගර මහතා අධ්‍යාපන කාරක සභාවේ සභාපති වශයෙන් (අධ්‍යාපන ඇමැති) වශයෙන් පත් විය. ඒ.රත්නායක, ඩබ්ලිව්.ටී.බී.කරල්ලියැද්ද, එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය, ජී.රොබට් ද සොයිසා, ජී.ඒ.මඩවල, දොස්තර එස්.ඒ.වික්‍රමසිංහ අනෙක් සභිකයෝ වූහ.

1923 වර්ෂයේ ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රණ සභාවට පත් වූ මෙතුමා ජාතික ඇඳුමෙන් සැරසුණු මුල්ම ඇමැතිවරයා ද වේ. 1930 දී එතුමා ලංකා ජාතික සංගමයේ සභාපති වූ බව ද අපි සිහිපත් කරමු. ඉන් පසු සිංහල සභාවේ උප සභාපතිවරයා ද විය. 1931 දී අධ්‍යාපන ඇමැති වශයෙන් නිදහස් අධ්‍යාපන පනත සම්මත කර ගැනීමට මූලික විධිවිධාන ගොඩනගා ගත්තේය. අධිරාජ්‍යවාදී පාලන ක්‍රමයක් යටතේ නිදහස් අධ්‍යාපන පනතක් රාජ්‍ය සභාවට ගෙන ඒම යකාගේ කට ඇතුලට අත දැමීමක් වග කිවයුතු නොවේ.

රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ දෙවැනි මහා මැතිවරණය 1936 පෙබරවාරියේදී පැවැත්විණි. කන්නන්ගර මහතාගේ ජන්ම භූමිය වූයේ කළුතර දිස්ත්‍රික්කයේ පස්යොදුන් කෝරළයේ ලුල්බද්දුව නම් පිටිසර ගම්මානයකි. කන්නන්ගර ප්‍රභූ පවුලට අපේ කන්නන්ගර මහතා ද අයත් විය. තාත්තා අම්බලන්ගොඩ රන්දොඹේ පදිංචිව සිට ඇත. මෑණියන් මෙලොවින් සමුගෙන ඇත්තේ අපේ කන්නන්ගර මහතාගේ ළමා කාලයේදීය. ජන්ම උරුමයෙන් පස් යොදුන් කෝරලයේ අයිතිය ඔස්සේ කන්නන්ගර මහතා 1936 මැතිවරණයට තරග කළේ කළුතර දිස්ත්‍රික්කයේ මතුගම ඡන්ද කොට්ඨාසයෙනි. රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට අයත් වූ බල ප්‍රදේශ හතර වූයේ කළුතර, මතුගම, පානදුර සහ හොරණය. කන්නන්ගර මහතා සමග අපේක්ෂකයෝ හතර දෙනෙක් තරග කළහ. ඡන්ද දහතුන් දහස් තුන්සිය දහඅටක්(13318) ක් ලබා වැඩි ඡන්ද හාරදහස් හාරසිය පනස් නවයකින් (4459) ජයග්‍රහණය කළේය.

අධ්‍යාපන කාරක සභාවේ සභාපති ධුරයට නැත්නම් අධ්‍යාපන ඇමැති ධුරයට කන්නන්ගර මහතා පත් කර ගත්තේ ඒකච්ඡන්දයෙනි. ඒ‍.රත්නායක, එච්.ඩබ්ලිව්.අමරසූරිය, ආචාර්ය ඒ.පී.ද සොයිසා, ඩී.ඩී.ගුණසේකර, ඇස්.නඩේෂන්, ටී.බී.ජයා, ජී.ඊ.වෙල්ලෙ මන්ත්‍රීවරු සභාවට පත් වූහ.

අධ්‍යාපන කාරක සභාවේ සභාපති වශයෙන් අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රශ්න කිහිපයකට විසඳුම් ලබා දුන්නේය. උපකෘත පාඨශාලාවල ගුරු වැටුප් ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබා දුන්නේය. පාඨමාලා ප්‍රතිසංස්කරණය කළේය. ‘ග්‍රාමීය අධ්‍යාපනය’ නමින් වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කළේය. පාසල් සිසුන්ට දවල් ආහාරයත් සැපැයීම ප්‍රගතිශීලි පියවරක් බව පැවසිය යුතු නොවේ. අධ්‍යාපනය පිළිබඳ විශේෂ කමිටුවක් පත් කර නිදහස් අධ්‍යාපන පනතක් ගෙන ඒමට මුල් පියවර ගත්තේය.

1943 දී නිදහස් අධ්‍යාපන පනත රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට ඉදිරිපත් කෙරිණි. සියලු ප්‍රතිවාදී බල කඳවුරු එකාවන්ව එකතුව එතුමාටත් එතුමා ඉදිරිපත් කළ පනතටත් පහර ගසන්නට විය. එහෙත් සැලුනේ එතුමා නොවේ. පන්ති සතුරෝ එතුමාට විකට චිත්‍ර මගින් ද නර්මාලාපයන් මගින් ද මඩ පහර ගසන්නට වූහ.

එකල ද්විභාෂා පාසලක් වශයෙන් පැවැති මතුගම විද්‍යාලය පසුව මතුගම මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය ලෙස පත් කළේ කන්නන්ගර මහතා විසිනි.

1945 ඔක්තෝබර් 1 වන දින පටන් ලක්දිව සියලුම පාසල්වල ප්‍රාථමික පන්තිවල අධ්‍යාපන මාධ්‍යය සිය බසින් විය යුතු ලෙසට නියම කිරීමෙන් උසස් අධ්‍යාපනය සිය බසින් දීමේ වැඩ පිළිවෙළට නියම පදනම එතුමා සකස් කළේය. දුම්බර මන්ත්‍රි ඒ.රත්නායක මහතා ප්‍රධාන දේශප්‍රේමිත්වයෙන් යුත් ප්‍රගතිශීලි පිරිසක් කන්නන්ගර මහතාට උපරිම සහාය ලබා දුන්හ.

සිය රටේ අධ්‍යාපනට සැලසූ අනූපම සේවයට උපහාර දැක්වීමක් වශයෙන් ශ්‍රී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලය මගින් 1943 වැන්නෙහි පැවැත් වූ පළමුවන උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයේදී එහි අනු - කුලපතිවර ක්‍රිස්ටෝපර් විලියම් විජේකෝන් කන්නන්ගර මහතාට ආචාර්ය උපාධියක් පිරිනමන ලද බව විශේෂයෙන් සිහිපත් කරමු.

1945 ජුනි මස 15 වැනිදා නිදහස් අධ්‍යාපන පනත රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවෙන් සභා සම්මත වීමත් සමගම කන්නන්ගර විරෝධි මහා සම්මත බල පිරිසක් ද බිහි වූ බැව් සිහිපත් කළ යුතුවේ. නිදහස් පනත සම්මත වන සමයේ රාජ්‍ය මන්ත්‍ර සභාවේ ආසන 52 කි. මධ්‍ය මහා විද්‍යාල 54 ක්ම ආරම්භ කිරීමට සමත් විය. 1947 ජුනි 18 වැනිදා අභාවයට යන රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ විශේෂ සැසි වාරයක් ආණ්ඩුකාරයා විසින් කැඳවන ලදී. ජූලි මස 15 වන දා අවසාන රැස්වීම පැවැත්විණි. 1947 ජූලි 26 වැනිදා සෝල්බරි ආණ්ඩු ක්‍රමයට අයත් පළමුවන මහා මැතිවරණයට නාම යෝජනා භාර ගැනීම සිදු කෙරිණි.

1936 රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ අධ්‍යාපන ඇමැති ධුරය හෙබවූ නිදහස් අධ්‍යාපන පනත ඉතාම අපහසුවෙන් සම්මත කර ගැනීමට වෙහෙසෙමින් වරප්‍රසාද නොලත් පන්තියේ දූ දරුවන්ගේ හෙට දවස උදෙසා මහා පරිශ්‍රමයකින් ජයග්‍රහණය ලබා දුන් සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්. කන්නන්ගර මහතා එ.ජා.ප. අපේක්ෂකයා වශයෙන් මතුගම කොට්ඨාසයට තරග කළේය. එතුමාට විරුද්ධව හොරණ ශ්‍රී පාලි නිකේතනයේ අධිපති ඉඩම් හිමි වැවිලිකරු විල්මට් ඒ.පෙරේරා මහතා නාම යෝජනා පත්‍ර භාර දුන්නේය. ආර්. ඒ.මුණසිංහ මහතා ස්වාධීන අපේක්ෂකයෙකු ලෙස ඉදිරිපත් විය.

1943 පටන් නිදහස් අධ්‍යාපන පනතට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වූ සකලවිධ බලවේගයන් හි අදිසි හස්තයන් ඉතා රහසිගත ලෙස ක්‍රියාත්මක වීම පිටුපස සියුම් ප්‍රතිගාමි කුමන්ත්‍රණයක් පවතින බවට රාවයක් පැතිර ගියේය. නිදහස් අධ්‍යාපන පනතට පූර්ණ සහයෝගයක් දැක් වූ බලවේගයන් දුර්මුඛ කිරීමේ අ‍ටියෙන් සියුම් ප්‍රතිගාමි කුමන්ත්‍රණයක් ඉතා රහසිගතව ක්‍රියාත්මක වීමේ ලකුණු පහළ වී තිබුණි. අපේක්ෂක විල්මට් පෙරේරා මහතාට පක්ෂව හොරණ සිට මතුගම දක්වා මහා ජනබලයක් ඉතා සියුම් ආකාරයෙන් ගොඩනැගී වර්ධනය වී තිබුණි. කන්නන්ගර අධ්‍යාපන ඇමැතිවරයාගේ ප්‍රගතිශීලි පිළිවෙතට ද්‍රෝහි වූ පිරිස කන්නන්ගරගේ දේශපාලනයත් එජාපයේ ප්‍රතිගාමි ගමන් මගත් යටිකූට්ටු ක්‍රියා මාර්ගයෙන් දැන හැඳින නොගෙන විල්මට් ඒ.පෙරේරා ජයග්‍රහණය කරන්නට වෙහෙස ගත්හ.

1947 - ප්‍රතිඵල මෙසේය.

විල්මට් ඒ.පෙරේරා ස්වාධීන 19753

සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර එජාප 16139

ආර්.ඒ.මුණසිංහ ස්වාධීන 1091

වැඩි ඡන්ද 3614

හොරණ - එජාපය ජයග්‍රහණය කළේය. පානදුර කළුතර අගලවත්ත (ලං.ස.ස.ප ය)ට ජයග්‍රහණය හිමිවිණි. 1947 පාර්ලිමේන්තුවේ වක්‍රව ලබා ගත් බලයෙන් ඩී.එස්.සේනානායක මහතා අගමැති ධුරයට පත් විය. කඩුගන්නාව 2 වන මන්ත්‍රී ඊ.ඒ.නුගවෙල මහතා අධ්‍යාපන ඇමැති ධුරයට පත් කෙරිණි. අධිරාජ්‍ය ගැති ප්‍රතිගාමිත්වයට සාම්ප්‍රදායික වමෙන් ද පුළුල් සහයෝගයක් ලැබුණි. 1945 රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවෙන් නිදහස් අධ්‍යාපන පනත ඉතා අපහසුවෙන් සම්මත කරගෙන ක්‍රියාත්මක කළ කන්නන්ගර මහතා ඉතා ඉක්මනින් ඉන්දුනීසියාවේ ලංකා තානාපති ධුරයට පත් කරන්නට රජය ක්‍රියාත්මක විය.

1952 මහා මැතිවරණ සමයේ එ.ජා.පක්ෂයේ ඉහළ පහළ නායකයෝ එක්සත් ජාතික පක්ෂ රජයෙන් ලංකාවේ දුප්පත් දරුවන්ට නිදහස් අධ්‍යාපන අයිතිය ලබා දුන්නා යැයි වේදිකාවල බෙරිහන් දුන්හ. 1952 මැතිවරණයට සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්. කන්නන්ගර මහතා එ.ජා.පක්ෂය නියෝජනය කරමින් අගලවත්ත මැතිවරණ කොට්ඨාසයට තරග කළේය. මතුගම කොට්ඨාසයට එවරත් ඉදිරිපත් වූ විල්මට් ඒ.පෙරේරා මහතා (සමූහාණ්ඩු පක්ෂයෙන්) නිදහස් අධ්‍යාපන පනත ගැන දැඩි අවධානයකින් අදහස් පළ කෙළේය. හොරණ ශ්‍රී පාලි විදුහල එකල පැවතුනේ ආධාර ලබන පාඨශාලාවක් වශයෙනි.

කන්නන්ගර මහතා 1952 දී අගලවත්ත හිටපු මන්ත්‍රී එස්.ඒ.සිල්වා (ලං.ස.ස.ප. ය) සහ හොරණ හිටපු එජාප මන්ත්‍රී ඒ.පී.ජයසූරිය (ශ්‍රී.ල.නි.ප.) මහත්වරු පරදවා වැඩි ඡන්ද 7032 ජය ලබා ගත්තේ ය.

විල්මට් පෙරේරා මහතා (මහජන සමූහාණ්ඩු පක්ෂය) ජයග්‍රහණය කළේ වැඩි ඡන්ද 2502 කි. අගමැති ඩඩ්ලි සේනානායක රජයේ එවර අධ්‍යාපන ඇමැති ධුරයට පත් කරන ලද්දේ මතුරට මන්ත්‍රී ඇම්.ඩී.බණ්ඩා මහතාය. අගලවත්ත මන්ත්‍රී ආචාර්ය සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර මහතා පළාත් පාලන ඇමැති ධුරයට පත් කෙරිණි.

1956 මහා මැතිවරණයට කන්නන්ගර මහතා හෝ විල්මට් ඒ.පෙරේරා මහත්වරු තරග නොකළහ. කන්නන්ගර මහතා අපේ රටට අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට පුළුල් මෙහෙවරක් ඉටු කර අවසාන කාලයේ ඉතා අයහපත් ආර්ථික පීඩනයකට ලක් වූ බවට තොරතුරු පවතී. 1964 ආධාර ලබන පාසල් රජයට පවරා ගැනීමට විරුද්ධව අදහස් දැක් වූ ශ්‍රීපාලි නිර්මාතෘ විල්මට් ඒ.පෙරේරා මහතා නිහඬ දේශපාලනයකට යොමු වූයේය.

1965 පාලන බලය ගත් එජාප රජයේ අගමැති ඩඩ්ලි සේනානායක මහතාගේ විශේෂ අනුග්‍රහය මත 1965 නොවැම්බර් මස 5 වැනි දින විශේෂ පනතක ආධාරයෙන් එතුමාට විශ්‍රාමික වේතනයක් පිරිනැමීමට තීන්දු කෙරිණි. නැති බැරි පන්තියේ දරුවන්ට සුන්දර හෙට දවසක් උදා කරන්නට ජීවිතය කැප කළ ආචාර්ය සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර ජාතික වීරයා 1969 සැප්තැම්බර් 23 වන දින සිය ජීවිතයෙන් සමුගත්තේය.

හොරණ - බන්දුල ආර්.ගුලවත්ත

1956 දී රට තුළ මෙතෙක් නොවූ විරූ නව දේශපාලන, සංස්කෘතික හා සමාජීය පුනරුදයක උදාව විය. අපේ ආණ්ඩුව, අපේ රට සාමාන්‍ය මිනිසාගේ මුවඟ තුළ රැව් පිළිරැව් දෙන්ට විය. මහා ගත්කරු මාර්ටින් වික්‍රමසිංහයනට එය බමුණු කුලයේ බිඳ වැටීමකි. තවකෙක් මෙය දියසේන කුමාරයගේ පහළ වීම යයි තර්ක කළහ. 1956 පෙරළියේ පෙර ගමන්කරුවා පැය විසිහතරෙන් සිංහලය රාජ්‍ය භාෂාව රජ කරවීමේ පොරොන්දුවයි කිවහොත් එය නිවැරැදි වන්නට පුළුවනි. සිංහලය රාජ්‍ය භාෂාව කිරීමට තුඩු දුන් එක් හේතුවක් වූයේ එවකට කොළඹ, මහනුවර, ගාල්ල සහ යාපනය නගරවල ප්‍රධාන පෙළේ පාසල්වලින් බිහි වූ සිසුනට විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනයෙන් පසු රාජ්‍ය සේවයේ එනම් පරිපාලන සේවය, පොලීසිය හා ත්‍රිවිධ හමුදාව, ගණකාධිකාරී සේවය තුළ රැකියා ඩැහැගැනීමට හැකි වීමය. ඒ තුළින් තරුණයින් අතර උස් පහත් භේදය වඩාත් ප්‍රචලිත විය. සිංහලය රටේ ජනගහනයෙන් 70%ටත් වඩා පිරිසක් කතා කරති. සිංහලය රාජ්‍ය භාෂාව වීමෙන් පසු දහස් ගණනින් ගැමි සිසුන් තම මවුබසින් තරග විභාගවලට පෙනී සිට රජයේ රැකියාවලට පත් වූහ. විශ්වවිද්‍යාලයට තොග වශයෙන් ඇතුල් වී පසුව රටේ අනාගතය භාර ගැනීමට හැකි තරම් තත්ත්වයක් කතා ඒමට ඔවුනට හැකි වූයේ ද එනිසාමය. එයට පෙර සිංහල උගතාට දිනාගත හැකි වූයේ බණ්ඩාරනායක මිනී මැරුම් නඩුවේ මිනීමරු සෝමාරාම වෙනුවෙන් පෙනී සිට පසුකලකදී ස්විට්සර්ලන්තයෙ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමයේ ඉතා උසස් නීති

නිලයක් දැරූ ලූෂියන් ජී. වීරමන්ත්‍රී මයා පවසන අයුරු සිංහල ගුරු, ආයුර්වේද වෛද්‍ය යන තනතුරු හැරුණ විට රජයේ පියන්වරු වැනි සුළු රැකියාවන් පමණකි. රැකියා ලබාගැනීම හැරුණ විට බහුතර සිංහල ගැමියාට ආණ්ඩුවේ කන්තෝරුවකට ගොස් දන්න භාෂාවෙන් තම දුක් ගැනවිල්ල කියා යම් සහනයක් ලැබීමට හැකිවීම තවත් අවස්ථාවකි.

ආගම, භාෂාව හා සංස්කෘතිය ජනතාව එකිනෙකට බද්ධ කරන තවත් බැම්මක් නැති තරම්ය. සිංහල රජවීම නිසා කෙළ වුණ අවස්ථාවන් ද නැතිවා නොවේ. සිංහලයේ නව උදාවත් සමඟ ඉංග්‍රීසිය තුට්ටුවට, දෙකට වැටුණි. මව්බස ලත් ජයග්‍රහණය නිසා බොහෝදෙනෙක් ඉංග්‍රීසිය අතහැර දැමීය. ශ්‍රී ලංකාව ශත වර්ෂ 1 1/2 කට වඩා වැඩි කාලයක් ඉංග්‍රීසි ආධිපත්‍යයට යටව සිටි නිසා ඉංග්‍රීසි භාෂාව බොහෝදෙනෙකුගේ ජීවිතයේ කොටසක් විය. රජයේ ආයතනයකට ගිය ගැමියාට පෝරමය පුරවා ගැනීමට ඉංග්‍රීසි උගතකු පසුපස යාමට සිදු විය. අපරාධයකදී ‍ෙමානවා ලියා තිබුණා දැයි නොදැන පොලීසියේ පොතේ සිය අත්සන දැමීමට නූගත් ගැමියාට සිදු විය. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම්, සබඳතා, ගනුදෙනු සහ අනෙකුත් බොහෝ කටයුතුවලදී ඉංග්‍රීසි භාෂාව සතු වැදගත්කම සත්‍යයකි. රාජ්‍ය සේවය මෙන් නොව පෞද්ගලික අංශයේ රැකියා සඳහා ඉංග්‍රීසි නොනිල වශයෙන් අනිවාර්ය විය. අදටත් පෞද්ගලික අංශයේ විධායක තනතුරුවලට සිංහල උපාධියට වඩා ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ චතුර භාවය බෙහෙවින් වැදගත් වේ. ඒ නිසාම ඉංග්‍රීසියෙන් පෞද්ගලික පාසල්වල අධ්‍යාපන ලබන්නවුන්ට වැඩි වාසි අත්වීම නොරහසකි.

ජාත්‍යන්තර පාසල් සංකල්පය ධනපති පංතියේ ඉගෙනීමට දක්ෂ නැති දරුවන් උගතුන් කිරීමේ වෑයමක් ලෙස ද දකින පිරිසක් සිටිති. අතමිට සරුවට තිබෙන පවුල්වල මව්පියෝ තම දරුවන්ට ‘ලන්ඩන් ඒ ලෙවල්’ කරවා පිටරට උපාධියක් ලබාගැනීම සඳහා විශේෂයෙන්ම ඕස්ට්‍රේලියාව හෝ සිංගප්පූරුවට යවති. තමන් සතු දේපළ උකස් තියා හෝ විකුණා කෙසේ හෝ තම දරුවන්ට ‘මෙහෙ නැත්නම් එහෙවත්’ උසස් ජීවිතයක් ගත කිරීම සඳහා වෙර දරන මව්පියෝ බොහෝය.

සිංහල භාෂාවෙන් උපාධිය සමතාට උසස් රැකියා ලබාගැනීමේදී ඇති වන ගැහැට සහ අනෙකුත් බාධක නිසා රජයට විරුද්ධව කැරළි ගැසීමට තරම් මෙරට තරුණ පිරිස පෙලඹුණි. ප්‍රේමදාස රජය විසින් 88/89 තරුණ නැඟිටීමට ඉක්බිතිව පත්වෙන ලද තරුණ කොමිසම ඉදිරියේ සාක්ෂි දුන් බොහෝ තරුණ පිරිස් සහ උගතුන් තම ‘කැක්කුමÓ විස්තර කළේ ’කොළඹට කිරි අපට කැකිරි’ යනුවෙනි. ‘අසාධාරණය’ ඔවුන්ගේ කෝපයට තවත් හේතුවක් විය.

මෙසේ සිංහල උපාධිය ලත් තරුණ පිරිස් තුළ අනෙකුත් වරප්‍රසාද හිමි පන්තියේ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලද තරුණ පිරිස් සමාජයේ උසස් තැන් හොබවද්දී සමාජ අසාධාරණය ගිනිලන්නට විය. මෙම අවාසනාවන්ත පිරිස් හඳුන්වනු ලැබුවේ ‘56 කෝපාවිෂ්ට දරුවන්’ (Angry Children& 56) වශයෙනි. සිංහල රාජ්‍ය භාෂාව වී ඉංග්‍රීසිය ප්‍රමාණවත් අයුරින් ගම්බද තරුණ පිරිස් අතරට ප්‍රවිශ්ට නොවීම නිසා රටට කෙළවුණේ නැත්තේ ද නොවේ. ඉංග්‍රීසියේ අඩුව පිරිමසා ගැනීම සඳහා පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල සහ ජාත්‍යන්තර පාසල් පිහිටුවීම ද එක් ප්‍රයත්නයකි. මෙමඟින් ‘රටට කෙළවීම’ අඩුකර ගත් බවක් නම් නොපෙනේ. මේ අතර ගෝලීයකරණය වැඩි වැඩියෙන් පුළුල්වන ජාත්‍යන්තර සම්බාධක හා වෙ‍ෙළඳාම සහ නව ලිබරල්වාදී ප්‍රතිපත්ති නිසාම ඉංග්‍රීසිය සතු වැදගත්කම තව තවත් තහවුරු වී තිබේ.

කෙසේ වෙතත් සිංහල රජවීම නිසා රටට ‘කෙළ වූ’ තරමටම ඉංග්‍රීසියේ අඩුකම නිසා ගම්බද දූ දරුවන් පසුබෑමකට ලක් වූ අතර, එමනිසා සමාජ වෛරය හා වේදනාව වර්ධනය වනවා නිසැකය.

කේ. ඩී. එම්. කිත්තම්පහුව

රට තුළ යුද උණුසුම උග්‍ර අතට පත්ව තිබූ අතර ලෝකයෙන් අප රටට එල්ලවන පීඩනය සහ බලපෑම්ද විශාල ලෙස ඉහළ යමින් තිබුණි. ඉන්දියාවෙන් අප රටට එල්ල වූයේ අතිමහත් බලපෑමකි. එම බලපෑමේ ප්‍රධානම සිදුවීම බවට පත් වූයේ ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම නමින් ගිවිසුමක් දෙරට අතර ඇති වීමය. එම ගිවිසුම ගැන රට තුළ විශාල ආන්දෝලනයක් ඇති විය. ඒ තත්ත්වය නිසා රට තුළ පමණක් නොව ආණ්ඩු පක්ෂය තුළ ද විවිධ ගැටුම් ඇති විය. ඒ වන විට එක්සත් ජාතික පක්ෂ ආණ්ඩුව අති ප්‍රබල තැනක තිබුණි. ඒ සිදුවීම් අතර ප්‍රතිපත්තිය වෙනුවෙන් පදවි තානාන්තර අත්හළ සිදුවීමක් ද අපට දක්නට ලැබුණි. ගැහැණියක පිරිමියකු බවට පත් කිරීම හැර සියල්ල කළ හැකි බලසම්පන්න ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහතා ට තමා ගත් තීරණය ගැන නැවත සිතන්නට තරම් මෙම දේශපාලන සිදුවීම බලවත් විය. 

ලොව තුළ දේශපාලනඥයන් බිහි වන්නේ කලාතුරකිනි. නමින් දේශපාලනඥයන් වුවත් වචනයේ අර්ථයෙන්ම සෑම කෙනෙක්ම දේශපාලනඥයන් නොවීම එයට හේතුවයි. නමුත් මෑත ඉතිහාසයේ බිහි වූ දේශපාලනඥයන් අතර නිහතමානී, පරමාදර්ශී දේශපාලන චරිතයක් ලෙස ගාමණී ජයසූරිය මහතා සඳහන් කිරීම විවාදයට කරුණක් නොවන්නකි. ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම ලක්දිව ස්වාධීනත්වයට අහිතකර එකක් බව පවසා ආණ්ඩු පක්ෂයේ සිටිද්දීම එයට විරුද්ධව කටයුතු කිරීමට තරම් සෘජු බවක් ගාමණී ජයසූරිය මහතාට ලැබුණි.

දේශපාලන ප්‍රතිපත්ති අතින් සෘජු තීරණ ගත් ගාමණි දේශපාලනයේ දී පරිත්‍යාගශීලිත්වය අතින් ඉහළය. 1982 වර්ෂයේදී මීගොඩ ආයුර්වේද රෝහල සහ එහි ඔසු උයන ඉදිකිරීමට අක්කර 16 ක ඉඩමක් පරිත්‍යාග කිරීමට තරම් ඔහු උත්තුංග මිනිසෙක් වූයේය. මීගොඩ නඩුහේන ප්‍රදේශයේ මහා බෝධි නමින් ළමා නිවාසයක් ස්ථාපිත කර ඇත්තේ ද ගාමණී ජයසූරිය මහතාගේ ඉඩමක් තුළය.

එසේම තමන් නියෝජනය කළ හෝමාගම බල ප්‍රදේශය තුළ සුරාසැල් සහ ගව මස් කඩ තහනම් කිරීමට ඔහු කටයුතු කළේය. ඔහු ගෙනා එම තහනම අදට ද හෝමාගම බල ප්‍රදේශය තුළ ක්‍රියාත්මක වෙයි. එවන් ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාවට නැංවීමෙන් ඔහු රටේ අනාගත පරපුර ගැන ද සිතා බැලුවේය. ගාමණී ජයසූරිය මහතා අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ පරම්පරාවට නෑකම් කියන්නෙක් ද වෙයි. ඉඩකඩම්, වස්තු සම්පත් ආදිය නොඅඩුව තිබූ ගාමණී ජයසූරිය මහතා ඒවා රට වෙනුවෙන් පරිත්‍යාග කළේ දේශපාලනයේ නියම අරුත පෙන්වා දෙමිනි.

ගාමණී ජයසූරිය මහතා පිළිබඳව රටේ වඩාත් කතාබහට ලක් වන්නේ 1987 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාව, ඉන්දියාව සමඟ අස්සන් කළ ඉන්දු ලංකා ගිවිසුමත් සමඟය. ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වන සංශෝධනය සිදු වන්නේ ද ඉන්දු ලංකා ගිවිසුමෙන් ගෙනා යෝජනා ක්‍රියාත්මක කරවීමටය. පාර්ලිමේන්තුවේ පමණක් නොව මුළු මහත් දේශයේම මෙම ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම පිළිබඳ කතාබහට ලක් විය. රටේ බොහෝ පාර්ශ්වවලින් එයට විරෝධතා එල්ල විය. ගිවිසුමට විරුද්ධව රට තුළ උද්ඝෝෂණ, විරෝධතා ව්‍යාපාර රැසක්ම ක්‍රියාත්මක විය. විපක්ෂයේ මන්ත්‍රීන් සියල්ලන්ම පාහේ මෙම ගිවිසුමට විරෝධය පළ කරද්දී ආණ්ඩුවේ මැති ඇමැතිවරු පිරිසක් ද ඉන්දු ලංකා ගිවිසුමට විරෝධය පළ කළහ. එම පිරිස අතර එවකට අමාත්‍ය ධුරයක් හෙබවූ ගාමණී ජයසූරිය මහතා ද සිටියේය. ඉන්දු ලංකා ගිවිසුම රටට අහිතකර ගිවිසුමක් යැයි පවසමින් ඔහු සිය අමාත්‍ය ධුරයෙන් පමණක් නොව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ධුරයෙන් ද ඉල්ලා අස්වීමට කටයුතු කළේය. එවන් දේශ හිතෛෂී, පරමාදර්ශී චරිත වත්මන් දේශපාලන භූමිකාව තුළ සෙවීම කළුනික සොයනවාටත් වඩා අපහසු වන්නේය. නමුත් ගාමණී ජයසූරිය එවන් පන්නයේ විශිෂ්ට නායකයෙක් විය. 1987 වර්ෂයේ නොවැම්බර් මස ඔහු සිය පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වූයේ සිය දේශපාලන ජීවිතයට ද සමු දෙමිනි. එවන් තීරණයක් ගැනීමට තරම් ඔහු සෘජු විය. ඔහු රට වෙනුවෙන් අවංකවම කටයුතු කළ අයෙක් විය. පක්ෂයක ප්‍රතිපත්තිවලට වඩා ඔහු රට වෙනුවෙන් ස්වාධීනව කටයුතු කළේය. එහිදී ඔහු පක්ෂය මාරු කිරීමට කටයුතු කළේ නැත. එතුළින් ප්‍රකට වන්නේ ඔහුගේ අවංක සහ සෘජු ප්‍රතිපත්තියයි. ගාමණී ජයසූරිය මහතා එදා එසේ දේශපාලනයෙන් සමුගත්තත්, ඔහු තම සමාජ සේවා කටයුතුවල දිගින් දිගටම නිරත විය. 1998 වසරේදී වසර 73 ක් ආයු වලඳා ඔහු මෙලොවින් සමු ගත්තේය. ජේ. ආර්. ජයවර්ධන නම් බලසම්පන්න විධායක ජනාධිපතිවරයා ජය පරාජය හමුවේ සැලෙන මිනිසකු වුවද ගාමණී ගේ ඉල්ලා අස්වීමත් සමඟ ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයාට තිබූ අයෝමය බලය ගැන සමාජය තුළ තිබූ විශ්වාසනීය පිළිගැනීම මේ සමඟ බිඳි ගියේය.

පසිඳු මිහිරාන් රැටියල

* ඉපදුණේ-ඉන්දියාවේ
* රැකියාව-සිඟමන 
* ගෙදර උස අඩි 4යි

නොරොච්චෝලේ නගරයේ හරි මැද හිස් ඉඩමක ඇටවූ කුඩා නිවෙසකි. එහි ප්‍රමාණය හරියටම කියනවානම් දිගින් අඩි හයකි. පලළින් අඩි හතරකට නොවැඩි එම කුඩා නිවස උසින් අඩි හතරකි. එම නිවෙසේ තාවකාලික හිමිකරුවා විලියන් ගෝපාලන් ජයමංගලන්ය.කෝපාලන් ට දැන් වයස හැට හතක් බව ඔහු කියයි. මෙම කුඩාම නිවෙස ඔහුට සාදා දී ඇත්තේ නොරොච්චෝලේ ප්‍රදේශ වාසීන් විසිනි. කෝපාලන් නොරොච්චෝලේට ආවේ මන්නාරම සිට ය. මන්නාරමට හෙතෙම පැමිණියේ ඉන්දියාවේ රාමේෂ්වරී සිටය. ඒ මීට වසර පනස් අටකට පෙරය. එදා සිටම ශ්‍රී ලාංකිකයකු වන කෝපාලන් මඟ තොට දැකිය හැකිවන්නේ කලාතුරකිනි. කුඩා නිවෙසට වී කාලය ගෙවන ඔහු කිසිවකු සමඟවත් වැඩි කතා බහක් නැත. දවස තිස්සේම නිදන මේ තලත්තෑනී මිනිසා නිවෙසින් එළියට පැමිණෙන්නේ අත්‍යාවශ්‍ය කටයුත්තක් සඳහා පමණි. ඒ නිසාම මේ කුඩා මඩු නිවැසියා ගැන නොරොච්චෝලේ නගරවාසීන්ද දන්නේ අතලොස්සකි. ඔහු ගැන කාට හෝ කීම ගෝපාලන් ගේ අකැමැතිම කටයුත්තයි. අප දැන් ඔහු කැමැති කරවාගන්නට යන්නේ අකැමැතිම කටයුත්ත සඳහායි.

ඔයා එක්ක කතා කළා කියල මට මොනවද ලැබෙන්නේ? 

ඔහු අවදිව එසේ අසමින් නැවත නිදන්නට පටන් ගනී.මගේ භාෂා පරිවර්ථකයා මහින්ද ලාල් විවිධ ප්‍රශ්න ඔහුට යොමු කළද ඊට ලැබෙන්නේ කෙටි පිළිතුරුය.

එළියට එන්න බෑ.මෙහෙම ඉඳන් කතා කරමු. මගේ ලෝකයම තියෙන්නේ මේ පුංචි මන්දිරේ ඇතුළෙ.

ඔහු කතාවට යාන්තමින් මුල පුරයි. ඔහුගේ කුඩා නිවෙසේ එක් කෙළවරක ගඩොලින් තැනූ ලිපකි. ලිපට උඩින් සැකසූ කුඩා මැස්සේ පොල් හනසුවලට මුල් තැන දෙන දර ආනකි.ලිප උදෑසනද ගිනි දැල්වූ වගට තවමත් දුම් නඟින අලු සාක්ෂි සපයයි. එරමිණියා ගොතාගත් ගෝපාලන් අප සමඟ කතාවට පිවිසෙන්නේ ඇඟමැලි කඩමිනි.

"මම ඉපදුණේ ඉන්දියාවේ.පුංචිම කාලේ අප්පයි අම්මයි එක්ක මම ලංකාවට ආව.ඒ ආවේ ඇයි කියල මම දන්නෙ නෑ. පුංචිම කාලේ අම්මයි අප්පයි දෙන්නම මැරුණා.එතකොට අපි හිටියේ මන්නාරම. මම තනිවුණා ඒ කාලේ එක එක වැඩ කරමින් එදාවේල හොයාගෙන ජීවිතය ගෙව්වා.කාත් කවුරුත් නැති නිසා මට ලොකු බරපතළකමක් තිබ්බෙ නෑ. ඕක තමා මගේ ජීවිතේ.

ගෝපාලන් මාමා යළිත් සුපුරුදු ලෙස නිහඬ වෙයි. නමුත් ඒ නිහඬ බව පවත්වාගෙන යාමට අප කණ්ඩායමෙන් අවසරයක් නැත. බලු දම්වැලකින් ගැට ගසා ඉබ්බෙකු දැමූ කුඩා දොර අසල අප ඔහු කතාවට අල්ලා ගැනීමේ උත්සහයෙන් බලාසිටී.

මම කැමතිම නිදහසේ ජීවිතය ගෙවන්න. නිදහස තරම් වටින දෙයක් තවත් තියෙනවද ලෝකේ. මම උපරිම නිදහස විඳිනවා. උදේම නැගිටල නාල මේක ඇතුළට වුණාම ආයේ එළියට එන්නේ අත්‍යාවශ්‍ය කටයුත්තකට විතරයි. කෑම බීම ඔක්කොම මට මේ ගමේ මිනිස්සුන්ගෙන් ලැබෙනවා. කාටවත් මගෙන් කරදරයකුත් නෑ. මම කාටවත් කරදරයකුත්නෑ.

ගෝපාලන් එසේ කියා නිමවෙද්දී ඒ අසලට පැමිණෙන ගම්වාසියා ඔහුට බත් පතක් පිරිනමන්නේ සුවදුක් විමසමිනි. ඔහු සමඟ ද ගෝපාලන් මාමා වැඩි සංවාදයක් නැත. ගම් වැසියා අප කවුරුන්දැයි විමසා සමුගෙන ගිය හෙයින් අප නැවත කතා කරන්නේ කතාවට අකැමැතිම මිනිසකු සමඟ ය.

තරුණ කාලේ මං හැම තැනම කුලී වැඩ කළා. ඒ කාලේ වැඩ කරල හම්බ කරල තමා ජීවිතේ ගෙව්වේ. යාපනේ පවා හිටියා.කාලයක් ගතවෙනකොට මම පුත්තලමට ආවා.එතකොට මං තරුණයා. කවදාවත් පෙළවහක් කරගන්නෙ නෑ කියල හිතපු මං පුත්තලමේදී කසාදයක් කරගත්තා. පවුල් ජීවිතේ තිබුණේ පොඩි කාලයයි. කොහොමහරි අපි දෙන්න වෙන් වුණා. මං ආයේ හුරු පුරුදු නිදහස් ජීවිතේ එක්ක ඔට්ටුවුණා.

එවර ගෝපාලන් මාමාගේ මුවගට ලා සිනාවක් එබෙයි.දිගු හුස්මක්ද පිටවෙයි. පැසුණු රැවුල සීරුවට පිරිමදින ඔහු යන්තමින් දුම් දමන ලිප දෙස හැරී බලයි.නිහඬ බව බිඳදමන්නට අප යළිත් ඔහුගෙන් ප්‍රශ්න කිරීම අරඹයි.

"කසාද ජීවිතේ ඉවරවෙලත් මං ආයේ එක එක කුලී වැඩ කළා.කාලයක් යද්දී ඇඟේ හයි හක්තිය නැතිවෙනව කියල දැනුණා.මිනිස්සු මට ඕනෑවටත් වඩා උදවු කළා. මම එහෙමම ජීවිතේ ගෙවාගෙන යනවා.මේ ගෙදර හදල දුන්නේ ගමේ කට්ටියක්. මේ ගේ මට හොඳටම ඇති. මට අවශ්‍ය හැමදේම මේ ගේ ඇතුළෙ තියෙනවා. කන බොන දේවල්, තුනපහ, හාල්, මගේ ඇඳුම් ටික, මේ හැමදෙයක්ම මෙතන තියෙනවා.

මාමාගේ නිවෙස කුඩාවුවද ඉතා පිළිවෙළය. එකිනෙකට වෙනස් ඔලගුවල එතූ අඩුම කුඩුම එහි තැන තැන පිළිවෙළින් අසුරා ඇත. මාමා නිදාගන්නේ ඔලගුවලට මැදිවය. ඒ ඒ ඔලගුවල ඇති බඩු භාහිරාදිය පිළිබඳ ඔහු හරියටම දනී. විශාල මැදුරකට වඩා මේ කුඩා නිවස අලංකාරය.බාහිරින් දකින්නකුට එය එසේ නොමැති යැයි සිතුණද ගෙතුළට එබිකම් කරන්නකුට එය හොඳින් වටහාගත හැකිය. එම කුඩා නිවෙසේ ඔහුට ආවේණික බොහෝ දේ ඇත. ඒ ගෙතුළට යාමට අපට අවසර නැත. අවසර ලැබුණද ඒ ගෙය තුළ එක්වරකට සිටිය හැක්කේ එක් අයකුට පමණි.ගෙදර දොර අඩි එක හමාරකට නොවැඩිවන නිසාම ගෝපාලන් මාමාට හැර නුපුරුදු පුද්ගලයකුට එහි ඇතුළත්විය නොහැකිය. 

ඔහු එළියට එන්නේ ද නැත. අපට ඇතුළට යාමටද නොහැකිය. අප ඔහු සමඟ කතා කරන්නේ ඒ භාදකයට මුහුණදෙමින් ය.

"ජීවිතේ නිදහස කියන්නේ සතුට. සල්ලිවලින් සතුට ගන්න බෑ. මේ ලෝකේ නිදහසක් සතුටක් නැතුව ජීවත්වෙන ගොඩක් දෙනා මම නිතරම දකිනවා. පුංචිම ඉඩකඩක ශ්‍රී ලංකාවේ සතුටින්ම ජීවිතේ ගෙවන මිනිහා මං කියල මට හිතෙනවා. මම හැම වෙලාවෙම ලැබෙන දෙයින් සතුටට පත්වෙනවා. සෑහීමකට පත්වෙනවා. එතකොට පසුතැවීමක් නෑ.

මේ කුඩා මිනිසා අපට කියන්නේ විශාල කතාවකි. ඒ කතාන්දරයේ අපට ගන්නට තවත් කෙනකුට දෙන්නට බොහො දේ තිබේ.මහා මන්දිර තනමින් ලෝකයට ණයවෙමින් මානසික පීඩනයෙන් ජිවිතය ගෙවන්නකුට වඩා ඔහු ඇත්තේ සතුටිනි.බොරු සිනාවක් මවාගනිමින් තැවෙමින් ජීවිතය ගෙවන්නන් අතර ඔහු සතුට විඳින අසිරිමත් මිනිහෙකි.

"මං අදටත් රට වටේ ඇවිදිනවා. ඉන්දියාවෙ ඉපදුණාට මගේ රට ලංකාව. මට සහෝදර සහෝදරියො හිටියා. දැන් ඉන්නවද නැද්ද දන්නෙ නෑ. මට හොයන්න විදියකුත් නෑ. ඒ ගැන මට උනන්දුවක් ඇත්තෙත් නෑ. ඇවිදින්න යන්න ඕන වුණාම මම ත්‍රීවිල් එකක් අරන් යනවා.යාපනේ යන්න තමයි කැමතිම.ඉන්දියාවට සමාන හින්ද වෙන්න ඇති. කොහේහරි ගියාම දවස් දෙක තුනක් ඉඳල එනවා. මගේ මුලු සම්පත් ඔක්කොම මට අතේ අරන් යන්න පුළුවන්. මේ පුංචි මන්දිරේ ඇතුළේ මහා ලොකු දෙයක් තියෙනවා. ඒ තමයි සතුට. ඒ සතුට රකින්න ඕන නිසා මම සමාජය එක්ක මුහුවෙන්නෙ අඩුවෙන්. මට ඕන හැමදේම මම ළඟ තියෙනවා නම් මොකටද මම දුක් වෙන්නේ.

ඔහු අපෙන් පෙරලා අසන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු ලබා දීමට භාෂාව හරස් වී ඇත. නමුත් අංග චලන බසින් අපි ඔහු කියූ දේ අනුමත කළෙමු.

පිංතූරයක් ගන්න එළියට එන්න පුළුවන්ද?

අපේ භාෂා පරිවර්තකයාගෙන් අප ඇසූ පැනය ඔහුටය.

ෆොටෝ ගත්තා කියල මට මොනවද ලැබෙන්නේ. ඒකෙන් වැඩක් නෑ. ගන්න ඕන දෙයක් මෙතනින් ගන්න.

ඔහු ගෝපාලන් මාලිගාවේ කවුළුදොරක් පෙන්වයි. සමන්ත ඒ තුළින් කැමරාව යොමා ගෝපාලන් ඡායාරූපයකට නැඟීමට වෙහෙසෙයි. එය ඔහුට ගණනක් නැත. ජීවිතයම සැහැල්ලු කරගත් බැඳීම් නැති මිනිහෙකුට අන් කවරක් ගැන මොන නිනව්වක්ද?

ගෝපාලන් මාමාගේ ඇස් අපෙන් ප්‍රශ්න කරයි. සතුට සහ නිදහස සල්ලිවලට ගත නොහැකි බවට ගෝපාලන් මාමා අපට කියයි. සතුටින් ජීවත් වීමේ කලාව ගෝපාලන් මාමා අපට නැවත නැවතත් කියයි.

ඡායාරූප - සමන්ත වීරසිරි