"කැලේ දැවැන්තයාත් සුවෙන්, කලාවේ දැවැන්තයාත් සුවෙන්."අනතුරින් දින දෙක තුනකට පසු ජැක්සන් ගැන මුහුණු පොතේ පළ වූ ඒ වචන කිහිපයෙන් ඔහුගේ වටිනාකමේ සද්දන්තකම හොඳටම පැහැදිලි කෙරේ. කැලේ දැවැන්තයා හස්ති රාජයාය. ඒ වටිනාකමට නිමක් නොමැත. ජැක්සන්ට තිබෙන වටිනාකම ද නිම කළ නොහැක. ඔහු තුළ තිබෙන අපූරු හැකියාව කලාවට පමණක් ලඝු කළ නොහැකිය. කලාව තුළ ද බහුවිධ පැතිකඩ හඹා ගිය ජැක්සන් ශ්‍රී ලාංකේය කලාව වෙනත් මානයකට ගෙන ගිය දැවැන්තයෙකි.

අනුරාධපුර - තලාව මාර්ගයේ ඔහු ගමන් කරමින් තිබූ කැබ් රථයට වන අලියකු ගැටීමෙන් ජැක්සන් පසුගියදා හදිසි අනතුරකට ලක් විය. අනතුරත් සමඟ ඇතැමුන් කතා කළේ ජැක්සන්ගේ දේශපාලන වටපිටාව ගැනය. ජැක්සන් නමැති දැවැන්තයාගේ පුරාවෘතය ඇතමුන් දේශපාලන වදන් කිහිපයකට ලඝු කළේය. ඉතිහාසයේ බොහෝ වකවානුවල අපේ රටේ දේශපාලනය හා කලාව දැඩි සමීපකමකින් කටයුතු කෙරිණි. අදටත් දේශපාලන කඳවුරුවල රැය පහන් කරන කලාකරුවන් ඕනෑ තරම්ය. රටේ බොහෝ කලාකරුවන් දේශපාලනයට සම්බන්ධ වූවන්ය. ඇතැම්මු තිරය පිටුපස සිට ඒ ජවනිකාව රඟ දක්වන විට තවත් සමහරු තිරයෙන් එළියට විත් වේදිකාව මත ඒ රඟ දැක්වීම් කරති.

මැතිවරණ සමයක් ළඟා වන විට, නව දේශපාලන ව්‍යාපාර බිහි වන විට කලාකරුවන් එක එක දේශපාලන පක්ෂවලට, එක එක දේශපාලන කඳවුරුවලට වේදිකා තනති. මෑත වකවානුවේ හැම මැතිවරණයකදීම කලාකරුවෝ කිහිපදෙනෙක් මැති සබයට ගොඩ වූහ. ඒ අය අතුරින් ඇතැමුන් ඇමැති පට්ටම් දැරීය. සමහරුන්ට ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රීකම් ලැබිණි. කලාකරුවකු මැතිවරණ බිමට පැමිණි විට ජනතාව ඒ අය ඉහළින්ම ඔසවා තැබූහ. දේශපාලනයේ පරිණත නායකයන් පසුපසට ඇද දමා මේ අය ජනප්‍රිය රැල්ලේ ළාබාල කලාකරුවන් ඉහළින් ඔසවා තැබූහ. එක් මැතිවරණයකදී රටේ ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලනඥයකු මනාප ලැයිස්තුවේ පහළට ඇද දමා ළාබාල රංගන ශිල්පිනියක ලැයිස්තුවේ පළමු තැනට ගෙන එන්නට ජනතාව ක්‍රියා කළහ. ඒ දිනවල විකාශය වූ ජනප්‍රිය ටෙලි නාට්‍යයක ජනප්‍රිය නිළියක වූ නිසාවෙන් ඇය මන්ත්‍රී ලැයිස්තුවේ මුල් තැනට පත් වූවාය.

විජය කුමාරතුංග හඳුන්වනුයේ ශ්‍රී ලාංකේය සිනමාවේ මානව හිතවාදී කලාකරුවා ලෙසය. එහෙත් විජයට ද දේශපාලන පසුබිමක් තිබිණි. ඔහු දේශපාලන ව්‍යාපාරයකට නායකත්වය දුන්නේය. සිනමා සක්විති ගාමිණී ෆොන්සේකා පාර්ලිමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය කථානායක ධුරයට පත් විය. ඔහු එවක තරග කළේ මාතර දිස්ත්‍රික්කයෙනි. ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයාට එරෙහිව දෝෂාභියෝගයක් බාර දුන් වකවානුවේ ඔහු එම තනතුර දැරීය. සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජන මාලනී ෆොන්සේකා එක් යුගයක පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරියකි. විශිෂ්ට රංගධරයකු වන රවීන්ද්‍ර රන්දෙණිය ද මැති සබය නියෝජනය කළේය. ජීවන් කුමාරතුංග, රන්ජන් රාමනායක, ගීතා කුමාරසිංහ එසේ ආ සම්මානනීය කලා කරුවෝය. මේ අය පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීකම් පමණක් නොව, ඇමැති තනතුරු දැරූහ. කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ ආණ්ඩුකාර පදවියකට පත් වන විට රෝහණ බැද්දගේ තානාපති ධුරයට පත් විය. ඉතිහාසය පුරා රටේ දේශපාලනයත් කලාවත් නෑදෑකම් කීය. මැතිවරණ ළං වන විට මේ නෑදෑකම් අලුත් වන්නට විය. දේශපාලන කඳවුරු එකිනෙකට වෙනස් වුවද කලාව හා දේශපාලනය සමීප ඥාතීන් විය. ඒ තුළ ජැක්සන් ඇන්තනීගේ දේශපාලන වටපිටාව පමණක් එක තැනකට ලඝු කළ නොහැක. ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ යුගයේ බොහෝ කලාකරුවෝ ඔහුට සමීපව කටයුතු කළහ. ඒ කලාකරුවන් අතර ජැක්සන් ද ඉදිරියෙන් සිටියේය. ඒ යුගයේදී පමණක් නොව, ප්‍රේමදාස වකවානුවේ ද බොහෝ කලාකරුවෝ ඔහුට සමීපව කටයුතු කළහ. රටේ ඇතැම් ජනප්‍රිය කලාකරුවන් එදා වැඩිපුර ගැවසුණේ ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයාගේ ගම් උදා වේදිකාවන්හිය. ජෝතිගේ හඬට එදා බොහෝ අය පෙම් බැන්දහ. වසර ගණනකට පසු අද ද බොහෝ අය ගයන්නේ ජෝතිගේ ගීය. රටම ආදරය කළ ජෝති එදා ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිවරයාගේ සමීපතමයෙකි. එදා ජනප්‍රිය තලයේ සිටි බොහෝ කලාකරුවෝ ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ වේදිකාවට ගොඩ වූහ. චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ජනාධිපතිවරියගේ මාධ්‍ය උපදේශකවරයා සනත් ගුණතිලකය. 94දී චන්ද්‍රිකා බලයට ගෙන ඒම සඳහා බොහෝ කලාකරුවෝ වෙහෙසුණහ. ඒ වෙනුවෙන් කලා සංවිධාන බිහි විය. යුද ජයග්‍රහණයත් සමඟ මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාට කලාකරුවෝ ප්‍රශස්ත ගැයූහ. ගී ලියූහ. වේදිකා තැනූහ. අද අරගලය වටා කැරකෙන දේශපාලන ව්‍යාපාර තුළ දේශපාලන කඳවුරු ගොඩනඟනුයේ ද ඇතැම් කලාකරුවෝය. මේ අය තම තමන්ගේ ජනප්‍රියකම වටිනාකමට ගෙන දේශපාලන වේදිකා තනති. එක එක යුගවල එක එක විදිහට දේශපාලනය හා කලාව සමීප ඥාතීන් සේ කටයුතු කළේය.

දේශපාලනය නිසා ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවීමට ද අපේ ඇතැම් කලාකරුවන්ට සිදු විය. මෙහි දරුණුතම අවධිය 88 - 89 වකවානුවයි. විජය කුමාරතුංග, සාගරිකා ගෝමස්, ප්‍රේමකීර්ති ද අල්විස්ලාගේ ඝාතන එක එක දේශපාලන ව්‍යාපාරවල ගිණුම්වලට එක්ව තිබේ. දේශපාලනය හා කලාව කොතරම් සමීප වුවද ඇතැමුන් කලාකරුවන්ගේ කලා වටිනාකම ඉස්මතු නොකර සිදු කරන දේශපාලන පහරදීම් බාල මට්ටමකි. ජැක්සන්ගේ අනතුරේදී ඇතැමුන් ඔහුගේ කලාවේ දැවැන්ත වටිනාකම ඉස්මතු නොකර දේශපාලනය ඉස්මතු කිරීම නින්දිත ක්‍රියාවකි. අපේ කලාවට ජැක්සන් වැන්නන් බිහි වන්නේ කලාතුරකිනි. බුරුතු පිටින් එක එක දේශපාලන අඳබාලයන් බිහිවුවද ජැක්සන්ලා වැනි කලාකරුවන් රටකට එක් වන්නේ කලාතුරකිනි. ඉතිහාසය පුරා බොහෝ කලාකරුවන් තිරය පිටුපස ද තිරයෙන් මතුපිට ද දේශපාලන රංග භූමියේ නළු නිළියෝය. ගී ගයන්නෝය. ගී ලියන්නෝය. පිටපත් රචකයෝය. එහෙත් ඒ බොහෝ අය රටට අවැසි කලාකරුවෝය. එනිසා ඒ සියල්ලන් දේශපාලන කෝණයෙන් මැනීම් නොකර ඔවුන් සතු වටිනාකම ඔවුන්ට දීමට කටයුතු කරමු.

ශ්‍රී ලංකාවේ මේ වන විට ඇති වී තිබෙන සමස්ත සමාජයටම බලපාන ප්‍රශ්නය වී ඇත්තේ ආහාර, ඉන්ධන, ඖෂධ ඇතුළු අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ හා සේවා ලබාගැනීමේ දුෂ්කරතාවයි. කවුරු කෙලෙස විග්‍රහ කළ ද, මෙයට මූලික හේතුව අපේ රටේ ඩොලර් හිඟයයි. ඕනෑම රටක ආර්ථිකය පවතින්නේ ඒ රට සතුව පවතින ඩොලර් සංචිතය මතයි.

ඩොලර් සංචිතය අඩුවීම මඟින් ඕනෑම රටක් බරපතළ ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණදෙන අතර, ඒ හේතුවෙන් රටේ අභ්‍යන්තර ගැටලු රැසක් නිර්මාණය වීම සිදු වෙයි. අද ශ්‍රී ලංකාවේ ඇති වී තිබෙන්නේ ද මේ තත්ත්වයයි. මේ තත්ත්වයට දේශපාලන වාතාවරණය මෙන්ම අවිධිමත් පරිභෝජන රටාව ද සෘජුවම බලපාන බව ඕනෑම අ‌ෙයකුට තේරෙන සත්‍යයකි. නමුත් පවතින ගැටලුවලට කෙතරම් තර්ක විතර්ක හා විවිධ විග්‍රහ ඉදිරිපත් කළ ද ඒ සඳහා පිළියම් සෙවීමට කිසිවකු ඉදිරිපත් නොවන බව පෙනී යන අතර, ගැටලුවට පිළිතුරු බොහෝ උගතුන්, දේශපාලනඥයන් දැන සිටිය ද ඒ සඳහා ගන්නා ක්‍රියා මාර්ගයක් නැත.

රටට ඩොලර් එන ප්‍රධාන ක්‍රම වන්නේ භාණ්ඩ හා සේවා අපනයනයයි. මේ වන විට රටේ පවතින අයහපත් වතාවරණය හේතුවෙන් අපනයන ආර්ථිකය දැවැන්ත ලෙස කඩාවැටීමට ලක්වී තිබේ. රටේ පවතින කලහකාරී තත්ත්වය හේතුවෙන් සංචාරක කර්මාන්තයට ද දැඩි ලෙස බාධා එල්ල වී තිබේ. එහෙත් අපේ රටට තවත් වැදගත් ඩොලර් උල්පතක් ඇති බව කාටත් අමතකව ගොස් ඇත. රැකියා සඳහා විදේශගතවන ශ්‍රමිකයන් විසින් මෙරටට එවන ඩොලර්, එම මහා ඩොලර් උල්පතයි. මීට වසර කීපයකට පෙර මෙරටට ලැබුණු ශුද්ධ විදේශ ප්‍රේෂණ (විදේශගත ශ්‍රමිකයන්ගේ ප්‍රේෂණ) අමෙරිකන් ඩොලර් බිලියන හතත් අටත් අතර ප්‍රමාණයක් ගත් බව අපට අමතක නැත. එලෙස ලැබුණු ඩොලර් බිලියන ගණන් හේතුවෙන් එකල ඉන්ධන, ඖෂධ, ඉදිකිරීමේ ද්‍රව්‍ය, කෘෂි රසායන හා වාහන ඇතුළු භාණ්ඩ ආනයනයට යොදා ගැනිණි. එම නිසා එදා ඉන්ධන හෝ ගෑස් පෝලිම් කොහොමටවත් දක්නට නොලැබුණි. නමුත් ඒ තත්ත්වය අද කොපමණ වෙනස් වී තිබේද?

ශ්‍රී ලංකාවට වාර්ෂිකව අවශ්‍ය කරන ගෑස්, ඉන්ධන, ඖෂධ ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ආනයනයට අපේ රටේ ඩොලර් හිඟ වූයේ ඇයි? මෙයට පිළිතුරු රාශියක් තිබුණ ද රටට වැදගත් පිළිතුරක් ඉදිරිපත් කිරීම වැදගත් යැයි සිතමි.

රටේ ඕනෑම ශ්‍රමිකයකු තම රටේ සිට ගමනාන්ත රටේ රැකියාවට ගිය පසු තමන් උපයන ධනය ක්‍රම දෙකකට තම මවුරටට එවයි. එනම් නීත්‍යානුකූල හා නීත්‍යානුකූල නොවන ක්‍රමවලිනි. මින් සමස්ත සමාජයම දුකින් මුදාගන්නේ නීත්‍යානුකූලව එවනු ලබන විදේශ විනිමය බව පැහැදිලිව සඳහන් කළ යුතුය. අපේ රටේ දැන් ඇති වී තිබෙන නිමක් නොපෙනෙන ඉන්ධන පෝලිම්, ගෑස් පෝලිම්, ඖෂධ හිඟය හා සමස්ත රටටම බලපාන ආහාර හිඟය ඇතිවී තිබෙන්නේ අපේ රටේ ඩොලර් නැතිවීම හේතුවෙන් ඒවා මිලදී ගැනීමට බැංකුවලට ණයවර ලිපි ඉදිරිපත් කළ නොහැකිවීම නිසයි. එසේම ණය ගෙවීම් පැහැර හැර ඇති රටවල් අතර ශ්‍රී ලංකාව ඉදිරියෙන්ම සිටින නිසා ණයවර ලිපිවලට ඉන්ධන හෝ ගෑස් ලැබෙන්නේ නැත. එය ඉතා බරපතළ තත්ත්වයක. ඔබ මා හොඳින් දන්න කාරණයක් නම් සමස්ත සමාජයම දුවන ඉන්ධන හා ගෑස් නැතිවීම හේතුවෙන් ඇති වී තිබෙන අර්බුදය බුලත් විට කඩේ සිට මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරය දක්වාම බලපා ඇත. එසේ නම් අපේ රටට අවශ්‍ය ඩොලර් ගැනීමට අපි සෑම දෙනා වගකීමෙන් එක් ජාතියක් ලෙස කටයුතු කළ යුතු කාලයයි මේ.

රැකියා සඳහා විදේශගත වන ප්‍රධාන මාර්ග තුනකි. ඉන් ප්‍රධානම මාර්ගය බලපත්‍රලාභී රැකියා නියෝජිත ආයතන මඟින් විදේශ රැකියා සඳහා යොමුවීමයි. අනෙක් ක්‍රමය ස්වයං මාර්ගයෙන් (ගිවිසුම් සහ වීසා තමන්ම ලබාගෙන) විදෙස්ගතවීමයි. එසේම රජය මාර්ගයෙන් විශේෂයෙන් කොරියාව, ජපානය ඊශ්‍රායලය රටවලට රැකියා සඳහා විදේශ ගතවීම තුන්වන ක්‍රමයයි.

රජය මාර්ගයෙන් විදේශ රැකියා සඳහා යන ශ්‍රමිකයන්ට ජාතික වගකීමක් තිබේ. අන් අයටද එලෙස වගකීමක් ඇත. විශේෂයෙන් තමන් රැකියා සඳහා විදේශගත වන්නේ රජයේ මාර්ගයෙන් නිසා මේ රටට බදු ගෙවන ජනතාවට සාධාරණයක් කිරීමට ඔවුහු බැඳී සිටිති. තමන් සේවය කරන රටේ ගෞරවය හා තමන් උපන් රටේ ගෞරවය ආරක්ෂා කිරීමෙන් තමන් උපයන ධනය නීත්‍යනුකූලව මව්රටට එවීම මේ වගකීමයි. මෙය ජාතික වගකීමක්.

ඉන්ධන පෝලිම්වල ගෑස් පෝලිම්වල හා ඖෂධ නැතිකමින් මිය යන තම රටේ මිනිසුන් වෙනුවෙන් රටේ විදේශ සංචිතය වැඩි කිරීමට හැකි එකම කණ්ඩායම විදේශගත ශ්‍රමික ප්‍රජාවයි. එබැවින් ඔවුන් උපයන මුදල් සුළු වාසියට වැරැදි ක්‍රමයට එවීමෙන් රටට ලැබෙන වාසියක් නැත. රට යනු සමස්ත ජනතාවයි. එම ජනතාව තවදුරටත් පෝලිම්වල මිය යන්නේ නම් දේශපාලන මත හෝ මොනයම් හේතු කාරණා ඇත්නම් ඒවා වහා ඉවතලා රට වෙනුවෙන් තම යුතුකම ඉටු කර රටේ ජනතාවට සැනසීම උදා කර දිය යුතුයි. මෙය දේශපාලකයන්ට වඩා හොඳින් කළහැකි පිරිස විදේශ ගත ශ්‍රමික ප්‍රජාවයි. රජයේ මාර්ගයෙන් රැකියාවට විදේශගතවී වැරැදි මාර්ගයෙන් මුදල් එවන අය වෙනුවෙන් කටයුතු කරන්නට රජයට වගකීමක් තිබේ. නීත්‍යානුකූල නොවන මාර්ගයෙන් විදේශ විනිමය ප්‍රේෂණය කිරීම නතර කිරීම එම වගකීමයි. ඒ සඳහා යම් යම් නීති පැනවීම රටට මෙන්ම මුදල් එවන පුද්ගලයාට ද මහත් සෙතකි. ඒ අනුව නීත්‍යානුකූල මාර්ගයෙන් තොරව විදේශ විනිමය එවනු ලබන රජයේ මාර්ගයෙන් විදේශ රැකියාවට ගිය අයට නැවත විදේශ රැකියාවට යාමට අවසර නොදීමට තීරණය කිරීම මහජනතාව වෙනුවෙන් ගත් කාලෝචිත ක්‍රියාමාර්ගයකි.

පාකිස්තානය,ඉන්දියාව,නේපාලය,බංග්ලාදේශය හා චීනය වැනි රටවල් මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ග ගෙන තිබේ. පාකිස්තානයේ පසුගිය වසරේ සිදුවූ ආර්ථික අවපාතයේ දී එරට විදේශ ශ්‍රමිකයන් තම මව් රටට බැංකු මාර්ගයෙන් විදේශ විනිමය ප්‍රේෂණය කළේය. ඉතියෝපියාව අද ආර්ථික වර්ධන වේගය ලබාගෙන ඇත්තේ එරට විදේශ ශ්‍රමිකයන් බැංකු මාර්ගයෙන් තම රටට ඩොලර් එවීම නිසාය. ඉන්දියානුවන්ද තම රට වෙනුවෙන් පිටරට සිට බැංකු හරහා මුදල් එවනු ලබයි. තවද අපේ රටේ පවතින දුර්මතයක්තමයි පිටරට සිට බැංකු හරහා එවන මුදල් සොරා ගන්නා බවට. එය කිසිසේත්ම කළ නොහැකිය.

අපේ රටේ ඇති වී තිබෙන ඉන්ධන, ගෑස්, ඖෂධ හා අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ප්‍රශ්නය විසඳීමට මාසිකව ඩොලර් මිලියන 500ක් අවශ්‍යව ඇත. ඩොලර් මිලියන 500ක පංගුකාරයෙක් වී රටේ දැවෙන ප්‍රශ්නයට විසඳුම් දීමට විදේශ ශ්‍රමික ප්‍රජාවට අවස්ථාව උදාවී තිබේ. හෙට උපදින පරම්පරාව වෙනුවෙන් අද යුතුකම් ඉටු කරමු.

මධුෂාන් කුලරත්න 
ශ්‍රී ලංකා විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යාංශය

කොවිඩ් 19 වසංගතය තවමත් මුළුමනින් නිමාව දැක නොමැති හා යුක්රේන යුද්ධය ඇදෙමින් ඇති පසුබිමක ගෝලීය ආර්ථික වර්ධනය පහත වැටීමක් හා පසුබෑමක් ඇති වී තිබියදී විසි දෙනාගේ කණ්ඩායම හෙවත් G – 20 රටවල විදේශ අමාත්‍යවරු ඉන්දුනීසියාවේ බාලි නගරයේදී රැස්ව සිටිති. ඉකුත් 06 වැනිදා ඇරැඹි එම සමුළුව අද (09) දක්වා පැවැත්වේ. මෙවර සභාපතිත්වය උසුලන්නේ ඉන්දුනීසියාවය.

G – 20 ලෝක ආර්ථික බලවතුන් ද ඇතුළු සංවර්ධිත රටවල් හා සංවර්ධනය වෙමින් පවත්නා රටවල් 19කින් ද යුරෝපා සංගමයෙන් (Eu) ද සමන්විතය. මෙම හවුල පිහිටුවා ගන්නා ලද්දේ 1999දී වන අතර, එහි අරමුණ ගෝලීය ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් අදාළ වන ප්‍රධාන ගැටලු පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීම හා ක්‍රියා කිරීමය. එමඟින් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීම, දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම් මෙන්ම තිරසර සංවර්ධනය පිළිබඳ අවධානය යොමු කෙරේ. සමස්ත ගෝලීය නිෂ්පාදනයෙන් 90%කට පමණ දායක වන්නේ මෙම රටවල්ය. අන්තර්ජාතික වෙළෙඳාමේ එකී පංගුව 75% - 80%ක් පමණ වේ. ලෝකයේ සමස්ත භූමි ප්‍රමාණයෙන් අඩක් G – 20 රටවල් වන අතර, ලෝක ජනගහනයෙන් 2/3ක්ම මේ රටවල වාසය කරති. G – 20 රාජ්‍ය නායක සමුළුව වාර්ෂිකව පැවැත්වීම 2008 වසරේ පටන් සිදු වේ. ඊට අමතරව විදේශ හා මුදල් අමාත්‍යවරුන්ගේ සමුළු ද ඉහළ පෙළේ නියෝජිතයන්ගේ සාකච්ඡා ද පැවැත්වේ.

පෙබරවාරි මාසයේදී යුක්රේන යුද්ධය ඇරැඹීමෙන් පසුව G – 20 විදේශ අමාත්‍යවරු මෙලෙස හමුවන්නේ පළමු වරටය. එබැවින් යුක්රේන යුද්ධය මෙවර එහි අවධානයට ලක්වූ ප්‍රධාන මාතෘකාවක් වන්නේ එය ගෝලීය ආර්ථිකයට ද බලපා ඇති බැවිනි. යුද්ධය සම්බන්ධයෙන් G – 20 නියෝජනය කරන බටහිර රටවල් රුසියාවට චෝදනා කළ ද චීනය, ඉන්දුනීසියාව, ඉන්දියාව, දකුණු අප්‍රිකාව ආදී සෙසු රටවල් එසේ කර නොමැත.

දේශපාලනික කුණාටු

සමුළුවට පෙර ප්‍රකාශයක් කරමින් ජර්මන් විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රකාශිකාව ක්‍රිස්ටියන් වැග්නර් සඳහන් කර තිබුණේ මෙවර සමුළුව ‘සාමාන්‍ය සමුළුවක්’ නොවනු ඇති බවය. G – 7 රටවල එකතුවේ සභාපතිත්වය දරන්නේ ද ජර්මනියයි.

ඇතැම් විශ්ලේෂකයන් පවසන පරිදි G – 20 විදේශ අමාත්‍යවරුන්ගේ බාලි සමුළුව පැවැත්වෙන්නේ යුද්ධය හේතුවෙන් භූ දේශපාලනික කුණාටුවක් පවතිද්දීය. මෙම තත්ත්වය යටතේ ඇතැම් හමුවීම් සඳහා තහංචි වැටීම ද දැකිය හැකි විය. විදේශ අමාත්‍ය සමුළුවෙන් පසු ඉදිරි සතිය තුළ G – 20 මුදල් අමාත්‍යවරු රැස්වීමට නියමිතව තිබේ. බාලි සමුළුවට පෙර ඉකුත් සතියේදී ඉන්දුනීසියා ජනාධිපති ජොකෝ විඩෝඩෝ යුක්රේන යුද්ධය නිමා කිරීම වෙනුවෙන් සාම මැදිහත්වීමක යෙදීමට ඇති අභිලාෂය පළ කර තිබිණි. ඔහු රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැද්මීර් පුටින් මෙන්ම යුක්රේන ජනාධිපති වොලදිමීර් සෙලෙන්ස්කි ද හමුවී ඒ බව දන්වා සිටි බව වාර්තා විය. මෙවර G – 20 සමුළුව සඳහා සහභාගි වන ලෙසට ඔහු යුක්රේනයට ද ආරාධනා කර ඇත. රුසියාව G – 20 රටකි. යුද්ධය හේතුවෙන් රුසියාවට එරෙහිව පනවා ඇති සම්බාධක ගෝලීය ආහාර අර්බුදයක් ඇති වීමට ද හේතු වී තිබේ. දෙරට අතර රාජ්‍යතාන්ත්‍රික වශයෙන් පාලමක් තැනීම තම අභිප්‍රාය බව ඉන්දුනීසියාව පවසයි. සමුළුවට පෙර ආර්ථික හා වාණිජ කටයුතු පිළිබඳ අමෙරිකා සහකාර ලේකම් රමින් තුලොයි පවසා තිබුණේ ද ආහාර හා බලශක්තිය මෙවර විදේශ අමාත්‍ය සමුළුවේ ප්‍රමුඛ අවධානයට ලක් වන මාතෘකා වනු ඇති බවය. ගෝලීය වශයෙන් උද්ගතව ඇති තෙල් හා ගෑස් මිල ඉහළ යෑම සම්බන්ධයෙන් ද යුක්රේන යුද්ධය බලපෑම් සහගතය. එම ප්‍රධාන සැපයුම්කරුවකු වන රුසියාවට පනවා ඇති සම්බාධක ඊට හේතු වී තිබේ. ගෝලීය තිරිඟු නිෂ්පාදනයේ ද රුසියාව හා යුක්රේනය ප්‍රධාන රටවල් වන අතර, යුද්ධය හේතුවෙන් එම සැපයුම අඩාළ වී තිබේ. සෙසු රටවල ආහාර හිඟයක් ඇති වීමට මෙන්ම ආහාර මිල ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ යෑමට ද මේ තත්ත්වය බලපා ඇත.

විශේෂ මෙහෙයුම

යුද්ධය සම්බන්ධයෙන් රුසියාවට යුද අපරාධ චෝදනා එල්ල කිරීමට බටහිර රටවල් කටයුතු කරයි. එය ‘විශේෂ මෙහෙයුමක්’ බව පවසන රුසියාව තම රටට එරෙහි එවැනි චෝදනා ප්‍රතික්ෂේප කර සිටී. මෙම සමුළුව ඇරැඹීමට දිනකට පෙර වියට්නාමයේ සංචාරයක යෙදෙමින් රුසියානු විදේශ අමාත්‍ය සර්ජි ලැවිරොව් පවසා සිටියේ ලොව සෑම රටක්ම, පාර්ශ්වයක්ම අන්තර්ජාතික නීති ආරක්ෂා කළ යුතු බවයි.

චීන විදේශ අමාත්‍ය වැංග් යී හා ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍ය ජයිශංඛර් මෙනන් අතර බාලිහිදී සිදු වූ හමුවෙන් පසුව චීන විදේශ අමාත්‍යවරයා කියා සිටියේ වෙනස්කම් සාර්ථකව කළමනාකරණය කර ගැනීමට තම දෙරට කටයුතු කරනු ඇති බවයි. චීන විදේශ අමාත්‍යවරයා හා රුසියානු විදේශ අමාත්‍යවරයා අතර ද මෙම සමුළුව අතරවාරයේ හමුවක් සිදු විය. මීට තෙමසකට ඉහතදී ද චීන හා ඉන්දීය විදේශ අමාත්‍යවරු නවදිල්ලියේදී හමුවූහ. අගමැති නරේන්ද්‍ර මෝදි දලයි ලාමාතුමාගේ උපන් දිනය වෙනුවෙන් සුබ පැතීම යම් ආන්දෝලනාත්මක තත්ත්වයක් ඇති කර තිබුණ ද විදේශ අමාත්‍ය දෙපලගේ බාලි හමුව සුහදශීලී එකක් වූ බව වාර්තා වේ. ආරක්ෂක හා රාජ්‍යතාන්ත්‍රික වශයෙන් නිරන්තරයෙන් සමීපව සබඳතා පැවැත්වීමට දෙරටේ විදේශ අමාත්‍යවරු එකඟවූ බව ද පැවැසිනි.

අමෙරිකා රාජ්‍ය ලේකම් ඇන්තනි බ්ලින්කන් ද G – 20 බාලි සමුළුවට සහභාගි වේ. බ්ලින්කන් සහ වැංග් යී අතර ද සාකච්ඡාවක් යෙදී තිබිණි. යුද්ධය ඇරැඹීමෙන් පසු ලොව ප්‍රබල රටවල් සියල්ලේ පාහේ ඉහළ පෙළේ නියෝජිතයන් මෙලෙස හමුවන්නේ පළමු වතාවට බැවින් යුක්රේන යුද්ධය G – 20 විදේශ අමාත්‍ය සාකච්ඡාවල කේන්ද්‍රීය කාරණයක් බවට පත්ව තිබේ. කෙසේ වුවද අමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් සහ රුසියානු විදේශ අමාත්‍යවරයා අතර ඍජු හමුවක් මෙම සමුළුව අතරවාරයේදී නොතිබිණි. සම්ප්‍රදායිකව සිදු වන පරිදි මෙවැනි සමුළුවක් අවසානයේදී ගනු ලබන එම නියෝජිතයන්ගේ සමූහ ඡායාරූපය මෙහිදී ගන්නා බවක් දැන ගැනීමට නැත. කෙසේ වුවද චීන හෝ රුසියානු විදේශ අමාත්‍යවරු අතර සිදු වූ හමුවේදී යුක්රේනය පිළිබඳ රුසියාවේ ස්ථාවරය ලැව්රොව් විසින් චීන විදේශ අමාත්‍යවරයා වෙත පැහැදිලි කළ බව වාර්තා වේ. චීනය රුසියාවට සහාය පළ කිරීම අමෙරිකාව අනුමත නොකරයි. මේ පිළිබඳ චීන-අමෙරිකා සාකච්ඡාවලදී අවධානයට ලක්වූ බව සැලකිය හැකිය.

ලොව හොඳම රැකියාව

G – 20 විදේශ අමාත්‍යවරුන්ගේ සමුළුව ඇරැඹෙන විට බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති බොරිස් ජොන්සන්ගේ ඉල්ලා අස්වීම ද වාර්තා විය. මෙම ඉල්ලා අස්වීමට හේතුව පක්ෂය තුළම දියත් වූ කැරැල්ලකි. ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා තෝරා ගන්නාතෙක් ජොන්සන් තවදුරටත් භාරකාර අගමැති ධුරය දරනු ඇත. මීළඟ නායකයා තෝරා ගැනීමේ කාලසටහන සඳුදා ප්‍රකාශයට පත් වෙතැයි අපේක්ෂිතය. කොන්සර්වෙටිව් පක්ෂයට නව නායකයෙක් හා නව අගමැතිවරයෙක් අවශ්‍ය වී ඇති බව පෙනෙන්නේ යැයි අගමැති ජොන්සන් ඩවුනින් වීදියේ අංක 10, අගමැති නිල නිවසේ සිට සිය ඉල්ලා අස්වීම ප්‍රකාශයට පත්කරමින් දැනුම් දුන්නේය. ලෝකය හමුවේ ද ඇති ආර්ථික වශයෙන් තම රටට මෙන්ම ලෝකයට ද මුහුණ දීමට සිදුව ඇති තත්ත්වය දුෂ්කර බව මෙහිදී ඔහු සඳහන් කර තිබිණි. තමන් අත්හරින්නේ ලොව ඇති හොඳම රැකියාව බව ඔහු පැවසුවේ කම්පාවෙන් යුතුවය. තමාට එරෙහිව ඉදිරිපත් වූ දූෂණ, අක්‍රමිකතා චෝදනා ආදිය ගැන ඔහු කිසිවක් සඳහන් කළේ නැත.

කොන්සර්වේටිව් පක්ෂය විසින් මිළඟ නායකයා තෝරා ගැනීමෙන් අනතුරුව නව රජයක් පිහිටුවීම සඳහා රැජන ඔවුන් වෙත දැන්වීමට නියමිතව තිබේ. අගමැති ඉල්ලා අස් වුවද මහ මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත් නොවේ. ඉක්මනින් මැතිවරණයකට යන්නේ නම් 2025 ජනවාරි තෙක් සිටිය යුතු වේ. දේශපාලන විචාරකයන් පවසන පරිදි දැනට ජොන්සන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයෙක් පිළිබඳ නිශ්චිතව නොපෙනේ. ඊට සුදුසු කිහිප දෙනෙක් සිටින බව පෙනෙන්නට ඇත. හිටපු කැබිනට් අමාත්‍යවරු වන ජෙරමිහන්ට් හා සජිඩ් ජාවිඩ්ගේ නම් ද ඒ අතර කියැවේ. සෙසු අය අතර පෙනී මොරඩන්ට්, හිටපු චාන්සලර් රිෂී සුනාත්, විදේශ ලේකම් ලිස්ට්‍රෘස්, ආරක්ෂක ලේකම් බෙන් වොලස් ආදීහු සිටිති.

බ්‍රිතාන්‍ය ඉතිහාසයේ ප්‍රබල අගමැතිවරු ගණනාවක්ම ඉල්ලා අස් වී තිබේ. කෙසේ වුවද පක්ෂය තුළින්ම ආ පීඩනයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අගමැති ජොන්සන්ට ඉවත් වීමට සිදු වීම මේ අතරින් කැපී පෙනේ. බ්‍රිතාන්‍යයේ රුසියානු තානාපති අන්දොයි කෙලින් අගමැති ජොන්සන්ගේ ඉල්ලා අස්වීම ගැන ප්‍රතිචාර දක්වමින් සඳහන් කර සිටියේ, අගමැති ජොන්සන් යුක්රේනය අරබයා වන භූ දේශපාලනික තත්ත්ව පිළිබඳ ඔහු ඕනෑවට වඩා අවධානය යොමු කළ බවයි. රට තුළ උද්ගතව ඇති ආර්ථික ගැටලු කෙරෙහි ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමු නොකළ බවයි.

ධම්මික සෙනෙවිරත්න

දැඩි දේශපාලන ව්‍යාකූලත්වයට ගොදුරු වී ඇති මියන්මාරයේ ආර්ථිකය අවුල් සහගත බව ලෝක බැංකුව ප්‍රකාශ කර ඇත. එරට දළ දේශීය නිෂ්පාදනය පිළිබඳ අනාවැකි පළ කිරීමට නොහැකි අන්දමින් එරට ආර්ථිකය අවුලෙන් අවුලට පත් වී ඇතැයි නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් ලෝක බැංකුව සඳහන් කර තිබේ.

ලෝක බැංකුව විවිධ රටවල ඉදිරි මූල්‍ය වර්ෂය සම්බන්ධව අනුමාන කරමින් පළ කරන වාර්තා අතර නැගෙනහිර ආසියා සහ ශාන්තිකර කලාපයේ එවැනි අනාවැකි පළ නොකළ එකම රට බවට ද මියැන්මාරය පත් වී ඇත.

වසර 2019 දී 6.8%ක සහ 2020 දී 3.2%ක ආර්ථික වර්ධනයක් වාර්තා කළ මියන්මාරය හිටපු නායිකා අවුන් සාන් සුකීගේ පරිපාලනය බිඳ දමා එරට හමුදාව රාජ්‍ය බලය අත් කර ගැනීමෙන් පසු මේ තත්ත්වය වඩාත් සංකීර්ණ වී ඇතැයි ද වාර්තා වේ.

හමුදා පාලනය යටතේ පවතින දැඩි නීතිරීති හේතුවෙන් එරට ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර ආයෝජකයන් රට හැර ගොස් ඇති අතර, බැංකු පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ද ඉතා දුර්වල මට්ටමක බව වාර්තා වේ. හමුදා පාලනයට එරෙහිව ජනතා බලවේග නැගී සිටීමෙන් රට පුරා දැවැන්ත අරගල හා ගැටුම් වර්ධනය වීම හේතුවෙන් රටේ ආර්ථිකය කඩා වැටී ඇති අතර. විදේශ මුදල් හා වෙළෙඳ රෙගුලාසි පැනවීමටත්, ආනයන හා අපනයන වෙළෙඳපොළ විනාශ වීමත් හේතුවෙන් වාණිජ මධ්‍යස්ථාන විශාල වශයෙන් වැසී යන තත්ත්වයක් උදා වී ඇත.

අවුන් සාන් සු කී නිවාස අඩස්සියට ගෙන මියන්මරයේ බලය අත් කරගැනීමෙන් පසු එරට හමුදාවට එල්ල වූ ජනතා විරෝධය අදටත් ඒ අයුරින්ම සිදු වන අතර, අවුන් සාන් සු කීගේ පාලනය බිඳ දැමීමට චීනය මියන්මාර හමුදාවට සහය දුන් බවට ද චෝදනා එල්ල වී තිබිණි. මේ හේතුවෙන් එරට ජනතාව අතර චින විරෝධී ක්‍රියා වර්ධනය වූ බවත්, ඔවුහු චීන කර්මාන්තශාලා සහ ව්‍යාපාර ගිනිබත් කිරීමටත්, චීන ජාතික කළමනාකරුවන්ට පහර දීමටත් පෙලඹී සිටියහ. මේ පහරදීමේ අරමුණ වූයේ මිලිටරි ජුන්ටාව පලවා හැර මියන්මාරයේ නැවත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ස්ථාපිත කිරීමට බලපෑමක් ඇති කරලීමට චීනය පොලඹවා ගැනීමය.

මියැන්මාරයේ හමුදා ජුන්ටාවට චීනය සහාය දුන් බවට චෝදනා කරමින් එරට හමුදා විරෝධී උද්ඝෝෂකයන් පෙර නොවූ විරූ අයුරින් චීන ව්‍යාපාරික ස්ථානවලට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමෙන් චීන ජනාධිපති ෂි ජින් පින්ගේ එක් තීරයක් එක් මාවතක් ව්‍යාපෘතිය යටතේ එරට ක්‍රියාත්මක වූ සංවර්ධන ක්‍රියාවලියටද බලපෑම් එල්ල වී තිබිණි.

වර්තමානයේ මියන්මාර ආර්ථිකය බිඳ වැටීමට චීන ව්‍යාපෘති ප්‍රබල සාධකයක් වූ බවට ද ඇතැම් ආර්ථික විශ්ලේෂකයන් කරුණු පෙන්වා දී තිබේ. විශේෂයෙන් වසර 2008-2009 වකවානුවේ එරට මයිට්සෝන් හයිඩ්ල් ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කිරීමෙන් පසු එම තත්ත්වය මුලින්ම පෙන්වා දී ඇත්තේ එරට කචින් ගෝත්‍රික ජනතාව බව ද වාර්තා වේ. එම ව්‍යාපෘතියට චීනය අමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 6ක් ආයෝජනය කර ඇති අතර, කචින් ගෝත්‍රිකයන් විසින් ගෙන යනු ලැබූ එම විරෝධතා රැල්ලට ගෝලීය මානව හිමිකම් සංවිධාන හා විශාල වේලි ආශ්‍රිත සංවර්ධන කටයුතු සඳහා විරෝධී පරිසරවේදින්ගේ කණ්ඩායම්වල සහයෝගය ද ලැබී ඇත.

මියැන්මාරයේ ආර්ථිකයට චීන ව්‍යාපෘති මගින් දැඩි හානියක් සිදුවූ බවට ප්‍රධාන වශයෙන් මයිට්සෝන් වේල්ල ව්‍යාපෘතිය ලේබල් ගත වී තිබූ අතර, චීන ආයෝජනය ණය උගුලක් බවට අවුන් සාන් සු කී අවබෝධ කරගෙන සිටි බවට ද කරුණු වාර්තා විය. ඇය බලයෙන් නෙරපා දැමීමට චීනය මියන්මාර හමුදාවට සහය පළ කර ඇත්තේ එම කරුණු හේතුවෙන් බවට ද එරට දේශපාලන විචාරකයන් සැක පහළ කර තිබිණි. ඇගේ පාලන සමයේදී යැන්ගොන් මෙගා නගර ව්‍යාපෘතියට වෙනත් විදේශීය ආයෝජනකරුවන් හවුල් කරගැනීමට කෙටුම්පත් සකස් කිරීම නිසා චීනය අවුන් සාන් සු කී සමඟ නොසතුටින් සිටි බව ද කියැවේ.

යුක්රේන යුද අර්බුදය හේතුවෙන් සිදු වූ ගෝලීය ආර්ථික පසුබෑමට පෙර සිට මියන්මාරයේ ආර්ථිකය චීන ව්‍යාපෘති තුළින් දැඩි අවදානමකට ලක්ව තිබූ බවත්, වත්මන් ගෝලීය ආර්ථික අර්බුදය උද්ගත වීමෙන් පසු එරට තත්ත්වය වඩාත් බරපතළ වූ බවත් මියන්මාරයේ ආර්ථික විශේෂඥයෝ කියති.

සදෙව් රත්නායක

මහාචාර්ය ටියුඩර් වීරසිංහ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපය

• ණය ගැනීමෙන් අර්බුදය උග්‍ර වෙනවා
• අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කර ගත යුතුයි
• රුසියාව අපට ශක්තියක්

මෙරට මහ ජනයා වීදි බැස මහා අරගලයක යෙදී සිටිති. ජනතාවට එල්ල වුණු විදුලි කප්පාදුව, ඉන්ධන හිඟකම, ගෑස් ප්‍රශ්නය, රුපියලේ අගය පහළ යෑම ඇතුළු ආර්ථික ගැටලු ඊට පෙනෙන පැහැදිලි හේතු කාරණා වේ. ඓතිහාසිකව ගොඩනැඟුණු කරුණු මෙන්ම විදෙස් ණය ගැනීම අර්බුදය තව දුරටත් තීව්‍ර කරන්නේ කෙසේද හා කාලීනව දේශපාලන වශයෙන් ඉදිරියේදී අප ගත යුතු ක්‍රියා මාර්ග මොනවාද යන්න පිළිබඳ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ශ්‍රීපාලි මණ්ඩපයේ මහාචාර්ය ටියුඩර් වීරසිංහ මහතා සමඟ කළ සාකච්ඡාවකි මේ.

l ජනාධිපතිතුමා ඇතුළු ආණ්ඩුවට ගෙදර යන්න බල කළ ජන අරගලය ඔබ දකින්නේ කෙසේද?

මෙය එක පාරටම මතු වුණු ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයි. මීට අවශ්‍ය කොන්දේසි සහ සාධක දිගු කාලයක් තිස්සේ නිර්මාණය වෙමින් තිබුණා. පසුගිය වසර 40ක් තිස්සේ මූලික වශයෙන් අප ක්‍රියාත්මක කරපු ආර්ථික කොන්දේසිය මීට ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වෙලා තියෙනවා. අද අපිට මුහුණපාන්නට සිදු වෙලා තියෙන ආර්ථික සහ දේශපාලන, සමාජ සංස්කෘතික රටාව, නිර්මාණය වූයේ විවෘත ආර්ථිකය යැයි හඳුන්වපු නව ලිබරල්වාදී ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය ක්‍රියාත්මක වීමේ ප්‍රතිඵලයක් විදිහටයි. අපිට ජාතික වශයෙන් හා නිෂ්පාදන ආර්ථිකයක් අත්පත් කරගන්නට තිබුණ තත්ත්වයන් අපට අත්පත් කරගන්නට නොහැකි වෙලා තිබෙනවා. ඒ ලිබරල්වාදී ආකෘතිය වැඩ කෙළේ අපට ආවේණික ස්වදේශීය ආකෘතියකට වඩා බටහිර විදේශීය සහ ඒ වගේම බහුජාතික සමාගම්වල වුවමනාවල් තමයි එම ප්‍රතිපත්තිවලින් නියෝජනය වුණේ. එක් පැත්තකින් මේවා මේ විදියට වර්ධනය වෙමින් පැවතුණු අතර කොරෝනා සාධකය තුළ එය තවත් උත්සන්න වුණා. වර්තමානයේ පශ්චාත් කොවිඩ් තත්ත්වය තුළ එය අන් කවරදාටත් වඩා උත්සන්න වීමේ ස්වභාවයක් දක්නට ලැබෙනවා. මෙය හැම ක්ෂේත්‍රයකටම බලපානවා. දැන් මේ ප්‍රතිවිරෝධතාවන් උත්සන්න අවස්ථාවකට ඇවිල්ලා, අවසාන වශයෙන් මේ ඇතිවෙලා තියෙන තත්ත්වයකට එන්න මාර්ගය විවර වුණා.

තෙල්, ගෑස් ප්‍රශ්නය, බඩු මිල අඛණ්ඩව ඉහළ යෑම ආදි තත්ත්වයන් නිර්මාණය වුණා. ඉතිහාසයේ මීට කලිනුත් මේ වගේ දේවල් සිද්ධ වුණත් මෙතරම් දරුණු ආකාරයට ආර්ථික හා සමාජ අර්බුදයක් බවට පත් වෙලා තිබුනේ නැහැ. එවැනි අවස්ථාවක් ඇති වුණ ප්‍රථම අවස්ථාව මෙය කියලා හදුන්වන්න පුලුවන්. එහි ප්‍රතිඵලයක් හැටියට තමයි මිනිස්සුන්ට වීදි බහින්න සිද්ධ වුණේ.

මීට මාස තුනකට පමණ පෙර සිට ගාලුමුවදොර පිටියේ ස්ථානගත කර ගත් අරගලකරුවන් එය මූලික වශයෙන් දේශපාලන ක්‍රියාවලියක් බවට පත් කරගනිමින් රාජ්‍ය පාලකයින්ට, රාජ්‍ය ක්‍රියාකාරීත්වයන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම වග කියන්න ඕන කියන තැනට ආවා. මේ තත්ත්වයේ දෙවැනි අදියර විදිහට මේ දවස්වල ඇති තත්වය නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා.

විශේෂයෙන්ම සාමකාමී උද්ඝෝෂණ ව්‍යාපාරයක් විදිහට පදනම් කරගනිමින් සිය විරෝධතාවය ජනාධිපතිතුමාට අගමැතිතුමාට ඇතුළු ආණ්ඩුවට එරෙහිව දියත් කළා. එම නිසා දැන් දේශපාලන වශයෙන් සුවිසල් අස්ථාවරත්වයක් ජාතික මට්ටමෙන් ඇති වෙලා තියෙනවා. එම නිසා තවදුරටත් ජනාධිපතිවරයාට බලතල අහිමි වෙලා තියෙන තත්ත්වයක් ගොඩනැගිලා තියෙනවා. ඒ වගේම අගමැතිවරයාටත් තවදුරටත් තමන්ගේ ධුරයේ කටයුතු කරගෙන යාමට නොහැකි තත්ත්වයක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම මේ වෙන විට ඇමැති මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් ද අස් වෙමින් සිටිනවා. ඒ අනුව රාජ්‍ය තන්ත්‍රයේ විශාල අක්‍රීය තත්ත්වයක් නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. මෙවැනි සංකීර්ණ තත්ත්වයක් අද නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. එහිදී පළමු කාරණය තමයි, වේගයෙන් මිනිසුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය පහළ යෑම. ඊළඟට මිනිසුන්ගේ සමාජ තත්ත්වය වේගයෙන් පහළ යෑම. මෙය අද වන විට අපේ රටේ පමණක් නොව, ලෝකෙ පුරාම වේගෙන් සිදුවන ක්‍රියාවලියක්. එය ලෝක ආර්ථික අර්බුදයත් එක්ක ආ කාරණයක්. තව පැත්තකින් විරැකියාව වර්ධනය වෙමින් පවතිනවා.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ලෝකයේ ක්‍රියාත්මක වූ ආර්ථික අර්බුදයත් සහ කොවිඩ් 19 සහ පශ්චාත් කොවිඩ් තත්ත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට ආර්ථිකයේ කුඩා, සුළු, මධ්‍යම හා මහා පරිමාණ නිෂ්පාදන ද බිඳ වැටෙමින් පවතිනවා. ස්වයං රැකියා කළ අයටත් එම තත්ත්වයටම මුහුණ පාන්නට සිද්ධ වෙලා තියෙනවා. සමාජයේ ගැටුම්කාරී තත්ත්වයන් වර්ධනය වෙමින් පවතිනවා. සමාජයේ ඇති, නැති පරතරය අන් කවරදාටවත් වඩා වේගෙන් වර්ධනය වෙලා තියෙනවා. පාලක පන්තිය හා පාලිත පන්තිය වේගයෙන් ඈත් වෙමින් පවතිනවා. එය කොතරම් ප්‍රබලද යත්, පාලකයන්ට මහජනතාවට මුහුණදිය නොහැකි තත්ත්වයක් උද්ගත වෙලා තියෙනවා. පුරවැසි ආරක්ෂාව වේගයෙන් පහළ ගිහින් තියෙනවා. දේශපාලන කණ්ඩායම්වලටත් මේ වෙලාවේදී පොදු එකඟතාවයකට එන්න නොහැකි වෙලා තියෙනවා.

l දේශපාලන වශයෙන් ඉදිරියේදී අප ගත යුතු ක්‍රියා මාර්ගය කුමක්ද?

පෙරේදා අරගලය කූටප්‍රාප්තියට ආවා. ජනාධිපති මන්දිරය, අරලියගහ මන්දිරය සහ ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලය අත්පත් කරගැනීම දක්වා වර්ධනය වෙලා තියෙනවා. සාමාන්‍ය පරිදි කරගෙන ගිය කාරණයන් තවදුරටත් කරගෙන යෑමට නොහැකි තත්ත්වයක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම ජනාධිපතිතුමා ඇතුළු පිරිසට එහි ප්‍රවිෂ්ට විය නොහැකි තත්ත්වයක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. මේ දේශපාලන අර්බුදය, එක් පැත්තකින් මෙය රාජ්‍ය පාලනය පිළිබඳ අර්බුදයක්. දේශපාලන අර්බුදයක්. ජාතික මට්ටමේ අර්බුදයක්.

මේ වෙලාවේ බහු පාර්ශ්වික අන්තර්වාර පාලනයක් පිළිබඳ කතාබහක් ඇතිවෙලා තියෙනවා. මෙවැනි අර්බුදාත්මක අවස්ථාවක ඉතා සාධනීයව මෙවැනි තත්ත්වයෙන් මඟ හැර යාමට සර්ව පාක්ෂික ආණ්ඩුවක් නිර්මාණය කර ගැනීම හොඳ ප්‍රවේශයක්. මෙය වඩාත් ප්‍රායෝගික හා ඵලදායී කාරණයක්. ලෝකයේ වෙනත් රටවල මෙවැනි තත්ත්වයක් සිදු වුණාට පස්සේ අනුගමනය කළ ක්‍රමවේද අතර වඩාත් ප්‍රායෝගික හා වඩාත් ඵලදායී ක්‍රමයක් හැටියට සර්ව පාක්ෂික ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීම යන අදහස වැදගත් වෙනවා.

මේ ජනතාවටත්, පාලකයන්ටත් හා විද්වතුන්ටත් පෙනී යනවා මෙය අවස්ථාවට වඩාත් උචිත ප්‍රවේශයක් කියලා. නමුත් ඇතැමුන් මෙයට එතරම් අනුකූලතාවක් නොදක්වන බව පෙනී යනවා. මේය කෙටි කාලීන විසඳුමක්. ඒ වගේම මේ සම්බන්ධයෙන් ජාත්‍යන්තර අත්දැකීම් ද තියනවා. ඒ වගේම තවත් සමහරු ජනාධිපතිවරණයකට යෑම ආදී කාරණා මතු කරනවා. ඒ වගේම තමා ඇතැමුන්ට තමන්ගේ තනතුරුවලින් ඉල්ලා අස් වීම ගැන කියනවා. නමුත්, මේවා කොතෙක් දුරට ක්‍රියාත්මක කරන්න පුළුවන්ද කියන කාරණ මතුවෙනවා. ඒ වගේම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව ව්‍යවස්ථාවේ ප්‍රතිපාදන තුළින් අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමට අවශ්‍ය කරන වැඩපිළිවෙළකට කියන්න පුළුවන්ද මේ තියෙන යෝජනාත් එක්ක කියන කාරණය මතු වෙනවා. තවත් පැත්තකින් අපි මුහුණ දීලා තියෙන මේ ප්‍රශ්නවලට ඉතාමත්ම ක්ෂණික විසඳුමක් ගෙනත් දෙන්න පුළුවන්ද කියලා කියන කාරණයක් මතුවෙනවා. නමුත්, මේ අන්තර්වාර සර්වපාක්ෂික ආණ්ඩුව පිහිටුවීම තුළ අපේක්ෂා කරන්නේ ජාතික වශයෙන්ඇතිවෙලා තියෙන දේශපාලන අස්තාවරභාවය හැකි ඉක්මනින් අසාමාන්‍ය තත්ත්වයකට පත් කර ගැනීමයි. ප්‍රධානම කර්තව්‍යය එයයි. ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ එන්නත් ජාත්‍යන්තර සහයෝගය හා සම්බන්ධතා ශක්තිමත් කරගැනීමටත් ඒ ඉතා අත්‍යවශ්‍ය කාරණයක්. ඒ වගේම මහජනයා පීඩාවට පත්වී තිබෙන ආර්ථික ප්‍රශ්න අතර උද්ධමනය, විදුලි අර්බුදය, තෙල්, ගෑස්, කියන මේ ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් දෙන්න හැකියාවක් තිබිය යුතුයි. මෙය දෙවැනි කාරණාවයි.

තෙවැනි කාරණාව වන්නේ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් අපේ මෙතෙක් කල් අනුගමනය කළ ක්‍රමවේදවලින් එතරම් සාර්ථක ප්‍රතිඵල අපට ලැබිලා නැහැ. නමුත් ඉදිරියේ දී ඉතා ඉක්මනින් අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය නැවත ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම, අන්තර්වාර සර්ව පාක්ෂික ආණ්ඩුවකින් බලාපොරොත්තු වෙන දෙයක්. මෙතෙක් කල් අපේ බටහිර කේන්ද්‍රීය අ‍ෙමරිකානු කේන්ද්‍රය විදේශ ප්‍රතිපත්තියක පිහිටියා. ඒ වගේ මීට සමපාත ආර්ථික හා මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියක පිහිටා කටයුතු කිරීම තුළ අර්බුදයෙන් දෙන්ඩ වර්ධනය වීම සිදු වුණා. ඒ නිසා අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය වෙනත් ඉසව්, කළාප කරා ප්‍රවේශ කළ යුතුයි. විසි එක් වෙනි සියවස, පසුගිය දසක තුන තුළ අලුත් ලෝක තත්ත්වයක් නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. මෙතෙක් කල් ලෝකයේ තිබ්බ බල කඳවුරු දෙක බිඳවැටීම, ඒ වගේම ආර්ථිකයෙ යම් යම් තත්වයන් වෙනස් වෙලා තියෙනවා, විවිධ තාක්ෂණික හා තාක්ෂණවේදී ස්වභාවය ඉතා වේගයෙන් ආර්ථිකයට බද්ධ වෙලා තියෙනවා, ඒ වගේම පෙර නොවූ ආකාරයේ කලාපීය බලවතුන් හා ප්‍රවණතා වර්ධනය වෙලා තියෙනවා. මේ ආකාරයට අලුතෙන් මතුවෙලා තියෙන බුහු දේශපාලනික, බුහු ආර්ථික හා සංග්‍රාමික යථාර්ථයන් සරිලන ආකාරයට අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්ති අපි ජාතික ප්‍රතිපත්තිය නැවත ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීමේ අභියෝගයක් තියෙනවා. මෙය ඉතා වැදගත් වෙනවා මේ අර්බුදයෙන් අපට ගොඩ එන්න. මෙයින් තොරව අපට වෙනත් ක්‍රියාමාර්ගයකට යා හැකියි කියා විශ්වාස කරන්නේ නැහැ.

l දිගින් දිගටම කාලයක් තිස්සේ සිට ජාත්‍යන්තර ණය ගැනීමත් මේ අර්බුදයේ තීව්‍ර වීමට හේතුවක් නේද?

මූලික වශයෙන් ණය ගැනීමේ අභිලාෂයන් සහ ණය ගැනීමේ උත්සාහයක තමා අපි නිරතව සිටින්නේ. ණය ගැනීම තුළ මෙම ප්‍රශ්නය තවදුරටත් තීව්‍ර වෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම ණය නිසා අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමක් අපට නෑ. එක ක්ෂණික විසඳුම් මාර්ගයක් විදිහට ණය තබාගෙන ඊට අමතරව තවත් බොහෝ දේවල් තියෙනවා ඒවාට යොමු විය යුතුයි. ඛනිජතෙල් ගෑස්, ගල් අඟුරු ආදී විදේශ රටවලින් ගෙන්වන දෑ සඳහා අපේ ජාතික මූල්‍ය ඒකකය පාවිච්චි කිරීම කළ හැකියි. ඒ ඒ රටවල් අතර භාණ්ඩ, භාණ්ඩ භාවිත කළ හැකියි. ඒ වගේම විවිධ මුදල් ඒකක හුවමාරු කර ගැනීම පසුගිය කාලය තුළ ලෝකය පුරා ක්‍රියාත්මක වෙනවා. ඒවා ආර්ථික අර්බුදයට විකල්පයක් විදිහට භාවිත කළ හැකියි.

l අපටත් විදේශ මුදල් ඒකකයකට යෑම සම්බන්ධයෙන් යෝජනාවක් පැමිණ තිබීම පිළිබඳ ඔබතුමාගේ අදහස කුමක්ද?

රුසියාවෙන් කීප වතාවක්ම අපට එහෙම ඉල්ලීම් කර කරලා තියනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදය පිළිබඳ රුසියාව සංවේදීයි. රුසියාව අපට සම්පූර්ණ සහයෝගය දීමට කැමැත්තක් දක්වනවා. නමුත් එකම දෙය අපේ පැත්තෙන් එයට එතරම් අවශ්‍ය ප්‍රතිචාරයක් සහ උනන්දුවක් නොදැක්වීමයි. අපේ ජනාධිපතිතුමා සහ රුසියානු ජනාධිපති අතර දුරකතන සංවාදයක දී එය යෝජනාවක් විදිහට ඉදිරිපත් වුණත් රටවල් දෙක අතර ඉතාම උනන්දුවෙන් සහයෝගයෙන් අන්‍යෝන්‍ය වාසිදායක පදනම් මත ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේ තියෙන සහ භාණ්ඩ භාණ්ඩ හුවමාරු කර ගැනීම, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ඒකක ඔස්සේ ගනු දෙනු කිරීම යන ආදී වශයෙන් පුළුල් ක්‍රියාමාර්ග එකට අවශ්‍ය සාකච්ඡාවකට මුල පිරීමක් සිද්ධ වුණේ නැහැ. නමුත් ඒ අත්‍යවශ්‍ය දෙයක්. මේ වෙලාවෙදි අපට ලෝක උපායමාර්ගික සම්පත්වලින් සියයට විසි පහක් තිහක් අතර තියෙන්නේ රුසියාවේ. තෙල්, ගල් අඟුරු, ගෑස්, පොහොර හා ආහාර තියෙන්නෙ රුසියාවේ. මේ සම්පත් ප්‍රමාණය ඇමරිකාවෙවත්, යුරෝපයෙවත් නෑ. ඒ නිසා මෙතෙක් කල් අපි නොසලකා හිටපු රටවල්, චීනය සහ අනෙක් රටවල් අතර සම්බන්ධතාවය තහවුරු කර ගැනීම අවශ්‍යයි. එය අපේ ආර්ථිකය ශක්තිමත් කරගැනීමටත්, ජාතික ආර්ථිකය ගොඩනගා ගැනීමටත් ඉතාම වැදගත්.

රුසියාවත් සමඟ මුදල් ඒකකයට ප්‍රවිෂ්ට වීම ඉතාමත් හොඳ දෙයක්. රුසියාව කිසිම රටකට උදව් කරන්නේ දේශපාලන අරමුණකට නෙවෙයි. අතීතයේ අපේ කාර්මික සංවර්ධනයට අවශ්‍ය බැර ලෝහ අපට ලබා දුන්නා. කැලණි ටයර්, වානේ, තෙල් පිරිපහදු මේ වගේ විශාල ද විශාල බැර කර්මාන්ත රාශියකට උදව් කළා. ඒ තුළ අපට විශාද රැකී රක්ෂා බිහි වුණා. රටේ නිෂ්පාදන ඇති වුණා. වෙළෙඳපොළක් ඇති වුණා. අපට විදේශ විනිමය උපයා ගන්න පුළුවන් වුණා. අපේ නිෂ්පාදන ආර්ථිකයට අවශ්‍ය පදනම නිර්මාණය කිරීමට විශාල සහයෝගයක් එහෙ අය ලබා දුන්නා. ඒ වගේම මේ රටේ දරුවන්ට රුසියාවේ ශිෂ්‍යත්ව ලබා දුන්නා.

වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රයට, ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයට අවශ්‍ය විශේෂඥවරුන් දහස් ගණනකට අවස්ථාව දුන්නා. එය මේ දක්වාම සිදුවන දෙයක්. එය අපේ රට ට විශාල ශක්තියක්. මෙයින් ඒ අය ශ්‍රී ලංකාවේ සිදු වෙන කිසිම අභ්‍යන්තර දේශපාලන ප්‍රශ්නයකට කවදාක්වත් අත ගැසූවේ නෑ. ජාත්‍යන්තර වශයෙන් අපට මතුවන ඕනෑම ප්‍රශ්නයක් වෙන වෙලාවකදී අප වෙනුවෙන් පෙනී සිටියා කොන්දේසි විරහිතව. යුද අපරාධ පිළිබඳව එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ කොමිෂන් සභාව කොතරම් චෝදනා කළත් අපි වෙනුවෙන් පෙනී සිටියේ අ‍ෙමරිකාවත්, බ්‍රතාන්‍යවත් නෙවෙයි. රුසියාවයි. චීනයයි. ඇතැම් අවස්ථාවලදී ඉන්දියාව පවා අපත් එක්ක මධ්‍යස්ථවයි හිටියේ. ඇමරිකාව කවදාවත් බැර කර්මාන්තවලට ආධාරයක් දුන්නේ නෑ. අ‍ෙමරිකාවේ හැමදාමත් අපට දුන්නේ ණය. ඒ නිසා ණය දෙනවා කියන්නේ, ඩොලර් කොළ අච්චු ගහනවා. ඊට පස්සේ ණය විදිහට අපට දෙනවා. ඒක වෙනමම සංසිද්ධියක්.

මෙවැනි පරිසරයක මේ රටේ මහජනයා ලෙස අප ඉතාමත් ම බුද්ධිමත්ව කටයුතු කිරීම කාලෝචිතයි. ඒ වගේම මේ මොහොතේ අප ගන්නා තීන්දු හා තීරණ රටේ ඉදිරි පැවැත්මට සෘජුවම බලපාන බව ද සිහි තබා ගත යුතුයි.

ශ්‍යාමා සමරසිංහ

පෘථිවිය ජීවයේ පැවැත්මට හිතකර වාසස්ථානයක්ව තිබීමට එක් ප්‍රධානම හේතුවක් වන්නේ එහි වායුගෝලයයි. මිනිසාගේ සේම සෙසු ජීවින්ටද ශ්වසනයට සුදුසු ප්‍රතිශතයකින් ඔක්සිජන් එහි අඩංගු වීම ජීවයේ පැවැත්ම තහවුරු කිරීමට අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. මිනිසා පමණක් නොව මිහිපිට ඇති සෑම ජීවියකුගේම පාහේ පැවැත්ම තහවුරුව තිබෙන්නේ පෘථිවිය සතුව වායුගෝලයක් තිබීම නිසාවෙනි. මිහිපිට වන සෑම දෙයක්ම අහිතකර සූර්ය විකිරණ හා ග්‍රහකවලින් ආරක්ෂා වී තිබෙන්නේ වායුගෝලය නිසාවෙනි. කාලගුණය පාලනය වන්නේ ද වායුගෝලයේ පැවැත්ම හේතුවෙනි. යම් හෙයකින් පෘථිවිය සතු මෙම වායුගෝලය යම් සුර්ය කුණාටුවක හෝ චුම්බක ක්ෂේත්‍රයේ අඩපණ වීමක් නිසා හෝ අතුරුදන් වුවහොත් පෘථිවිය කවර නම් ඉරණමකට මුහුණ දෙනු ඇතිද? ඒ ගැන යම් අදහසක් සපයා ගැනීමට අපේ අසල්වැසි අඟහරු ග්‍රහයා දෙස බැලීම ප්‍රමාණවත්ය. මීට වසර බිලියන හතරකට පෙරදී සිය වායුගෝලය මුළුමනින්ම අහිමි වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අද වන විට එය ජලය හෝ කිසිදු ජීවයකින් තොර අජීවි ග්‍රහලොවක තත්ත්වයට පත්ව තිබෙන්නේ එහි කිසිදාක හෝ ජීවයක් පැවති බව හඳුනා ගැනීමට පවා ඉඩක් නොතබමිනි. නමුත් අඟහරු මත වායුගෝලය තවමත් මුළුමනින්ම ක්ෂය වී ගොස් නැත. එහි වන තුනී වායු ස්ථරය පෘථිවියේ මෙන් සියයකින් එකක් පමණය. නමුත් එවැනි තත්ත්වයකදී වුවද එහි ජීවයක් නැත. එසේ නම් වායුගෝලය මුළුමනින්ම අහිමි වූ කලක පෘථිවියේ ඉරණම කවරක් වනු ඇති ද?

ගුවනින් පොළොවට

වායුගෝලය හදිසියේම අතුරුදන් වූ විටෙක දැනෙන පළමු හැඟීම නම් හාත්පස රජයන දරුණු නිහැඬියාවයි. කොටින්ම ඔබට කිසිදු ශබ්දයක් නොඇසී යනු ඇත. හදිසියේම ඔබ බිහිරි වූ බවක් ඔබට හැඟෙනු ඇත. මීට හේතුව වන්නේ ශබ්ද තරංග යනු සත්‍ය වශයෙන්ම වායුගෝලයේ හටගන්නා කම්පන තරංග වීමයි. වායුගෝලයකින් තොරව ශබ්දයට ගමන් කිරීමේ හැකියාවක් නොමැති බැවින් කිසිදු ශබ්දයක් හට ගත්තද එය ඔබට නෑසෙනු ඇත. අභ්‍යවකාශයේ පවත්නා ඇට මිදුළු විනිවිදින නිහැඬියාවට හේතුව වන්නේද මෙයමය. එසේම තවදුරටත් අහස නිල් පැහැයෙන් දිස් නොවනු ඇත. අප කවුරුත් ප්‍රියකරන ඉර බැස යෑමේ සුන්දර දර්ශන තවදුරටත් දැක ගැනීමට නොහැකි වනු ඇත. ඉහළින් වන ගුවන් තලය මුළුමනින්ම අඳුරු කළු පැහැයක් ගනු ඇත්තේ සූර්යයාගෙන් නික්මෙන් සුදු ආලෝකයේ ඇති නිල් පැහැ දෘශ්‍ය තරංග අවට විසිරුවා හැරීමට වායුගෝලීය අංශු කිසිවක් නොමැති වීමයි. පියාසර කිරීමට වායුගෝලීය පීඩනයේ සහාය ඇවැසි බැවින් පක්ෂීන්ට හෝ ගුවනේ සරන වෙනත් කිසිදු සත්වයකුට හෝ තවදුරටත් පියාසර කිරීමට නොහැකි වනු ඇත. පක්ෂීන් සේම ගුවන් යානාද ගුවනින් පොළොවට පතිත වනවා ඇත. අහස් තලය කියා දෙයක් තවදුරටත් අපට හිමි නොවනු ඇත.

වායුගෝලයේ අහිමි වීමේ බලපෑම දරුණු ලෙස විද්‍යාමාන කෙරෙන තවත් එක් සංසිද්ධියක් දැකිය හැක්කේ සාගර ඇතුගුවනින් පොළොවට ජලාශවලය. සාමාන්‍යයෙන් ජලය නටන උෂ්ණත්වය වන්නේ සෙල්සියස් අංශක සියයයි. නමුත් ඒ වායුගෝලීය පීඩනය යටතේය. පීඩනයක් ඇති කිරීමට සමත් වායුගෝලයක් නොමැති තත්ත්වයකදී ජලය නටන උෂ්ණත්වය තවදුරටත් පහළ යනු ඇත්තේ කාමර උෂ්ණත්වයේදි ජලය නැටීමට මඟ පාදමිනි. මේ නිසා සාගර ගංඟා ඇතුළු සියලු ජලාශවල ජලය බුබුළු දමමින් නැටීමට පටන් ගනු ඇත. ජලාශවල ජලය උතුරන කේතලයක් මෙන් නිතර දුම් දමමින්, පැසෙමින් තිබෙනු ඇත. නමුත් ඒද වැඩි කාලයකට නොවේ. ඒ ජලය එලෙස නැටීමත් සමඟ ශීඝ්‍ර වාෂ්පීකරණයක්ද සිදු වන බැවිනි. එලෙස වන වාෂ්පීකරණයට තිත වැටෙනු ඇත්තේ ජලාශ හා සාගරවල ජලය තවදුරටත් නටමින් වාෂ්ප වීම වැළැක්වීමට ප්‍රමාණවත් ජලවාෂ්ප සමතුලිතතාවක් හට ගැනීමෙන් පසුය. නමුත් වායුගෝලීය පීඩනයක් නොමැති තත්ත්වයකදි ජලයට තවදුරටත් ද්‍රව තත්ත්වයේ පැවතීමේ හැකියාවක් නොමැති බැවින් වාෂ්පීකරණය නතරවූ විට ඉතිරිව ඇති සාගර හා ගංඟා ජලය අයිස් බවට පත්වනු ඇත. මෙවැනි තත්ත්වයකදී පරිසර උෂ්ණත්වය බෙහෙවින්ම පහත බසිනු ඇත්තේ වායුගෝලයකින් තොරව ගොඩබිම මතුපිට තාපය රඳවා තබා ගැනීමේ හැකියාවක්ද නොමැති වීමද ඊට අමතර හේතුවක් කරගනිමිනි. අවම වශයෙන් මෙම උෂ්ණත්වය පහළ බැසීම -18°C(0°F)දක්වා සිදු වනු ඇති අතර, දිවා හා රාත්‍රි කාලයේදී පරිසර උණුසුමේ ශීඝ්‍ර උව්ඡාවචන අත්දැකීමට හැකි වනු ඇත.

ඔක්සිජන්

උණුසුම දරා ගැනීමට අමතරව වායුගෝලයක් නොමැති කමින් සූර්යයාගෙන් පිටවන හානිකර විකිරණවල බලපෑමට නතු වීමටද මිනිසාට සිදු වනු ඇත. දැවෙන හිරු රැසින් නොපිලිස්සී සිටීම පවා මහත් අභියෝගයක් බවට පත් වනු ඇත. නමුත් වායුගෝලයක් නොමැති තත්ත්වයකදී එවැන්නක් අත්විඳීමට තරම් කාලයක් ඔබට ජීවත් වීමට හැකි වනු ඇතිද? කෙටියෙන් කිවහොත් වායුගෝලය අතුරුදන් වූ සැණෙකින් ඔබේ මරණයද නියතවම සිදු වනු ඇත. ඒ ශ්වසනය කිරීමට නම් ඔක්සිජන් සේම වායුගෝලීය පීඩනයක්ද තිබීම අත්‍යවශ්‍ය වන නිසාය. ශ්වසනයේදී මහා ප්‍රාචීරය ක්‍රියාත්මක වන්නේ සිරුර තුළ හා ඉන් පිටත වන වායු පීඩනය අනුව බැවින් වායුගෝලීය පීඩනයකින් තොරව ශ්වසන ක්‍රියාවලියක් සිදු නොවනු ඇත. කෘත්‍රිම ශ්වසන යන්ත්‍රයකට ඔබව සම්බන්ධ කර තිබුණද ශ්වසනය කිරීමට ඔබේ සිරුරට හැකි නොවනු ඇත. මේ නිසා වායුගෝලයක් නොමැති වාතාවරණයකදී ටික වෙලාවකට හෝ පණ ගැට ගසා ගැනීමට නම් පීඩන ඇඳුමක් හා ඔක්සිජන් මුව ආවරණයක් තිබීම වැදගත්ය. හුස්ම අල්ලාගෙන සිටීමද සාර්ථක ප්‍රතිකර්මයක් නොවනු ඇත්තේ පෙණහලු පුපුරා යෑමට ඉඩ ඇති බැවිනි. ඊට සාපේක්ෂව හුස්ම පහතට හෙළීම මඟින් එනම් ප්‍රශ්වාස කිරීම මඟින් අවම වශයෙන් විනාඩි තුනක් පමණ ජීවය පවත්වා ගැනීමට ඔබට හැකි වනු ඇත. නමුත් ඉන්පසුව ඔබව සිහිසුන් වනු ඇත. මිනිසා පමණක් නොව ශ්වසනය සඳහා ඔක්සිජන් අවැසි සකල සත්ව ප්‍රජාවම එලෙස මරුමුවට පත්වුණද, නිර්වායු තත්ත්ව යටතේ පැවතීමට හැකියාව ඇති ඇතැම් බැක්ටීරියා වර්ග නොනැසී පැවතීමට යම් හැකියාවක් ඇත. සෙසු ජීවි ප්‍රජාව විනාශව ගොස් බිහි වන නව ලෝකයකදී ජීවයේ ඇරඹුමට ඒවායින් යම් දායකත්වයක් ලැබේ යැයි සිතිය හැකිය.

කාලයත් සමඟ පෘථිවිය මත පතිත වන සූර්ය විකිරණ මඟින් ජල වාෂ්ප ඔක්සිජන් බවට පරිවර්තනය වීමක් වනු ඇත. ඒත් සමඟ නව වායුගෝලයක්ද බිහි වනු ඇත්තේ පෘථිවිය මත නව ජීවයක් ඇති වීමට වාතාවරණය නිර්මාණය කරමිනි. නමුත් ඒ වායුගෝලය අහිමි වීමෙන් වූ විනාශයෙන් වසර මිලියන ගණනක් ගත වීමෙන් පසුව විය හැකිය.

රුක්ලන්ති පෙරේරා

එතෙක් වේලා සිංහ සෙයියාවෙන් හුන් ගඩ්ඩා හෙමීට සිය නගුට පශ්චාත්භාගයේ ගසා ගත්තේ බලා සිටියදීය. නමුත් පිරිසක් ඉදිරියේ නිසා සිය ගර්වයට පහරක් වැදීමට ඉඩ දීමටද ඔහුට නොහැකිය. කෙටි පිහිය අතේ තිබියදීම ගඩ්ඩා මහරන්කඩුව වෙත ඇවිද ආයේය. නමුත් ඔහුගේ පෙර තිබූ විශ්වාසය ගිලිහී ගොස්ය.

“හුහ්... තමුසෙ දන්නෙ නැත්නං මං කවුද කියල.... අහගන්නවා මුන්ගෙන්. තමුසෙ හමුදාවෙ ලොක්කලුනෙ. ආං ඒකට සලකලයි මං අදට තමුසෙව අතහරින්නෙ. ආයෙ මගෙත් එක්ක පැටලෙන්න ආවොත් කෑලි කෑලිවලට කපලා අර ඉන්න මාළුන්ට කන්න දානවා. උන් හරි ආසයි මස් කන්ඩ.” අසල වූ දැවැන්ත මාළු ටැංකිය දක්වමින් ගඩ්ඩා කීවේය. කිසිත් නොකියා ගඩ්ඩාට යෑමට පසෙකට හැරුණු මහරන්කඩුව ඉහළ ඇදගත් හුස්ම පහළට හෙළුවේ ගඩ්ඩාත් ඔහුගේ සහචරයිනුත් ඔවුන්ගේ කුටියට පිවිසෙන කොරිඩෝවෙන් ඈතට ඇවිද ගිය පසුවය.

වැස්සට තෙමුණු පාන් කෑල්ලක් සේ දුර්වලව වැටී හුන් කාමර සගයා නැගිට්ටවාගත් මහරන්කඩුව ඔහුව ඇදගෙන වාගේ සිය කුටිය කරා ළඟා විය.

“මොකද්ද තමුසෙගෙ නම?” මහරන්කඩුව විමසූයේ දුර්වල මිනිසාගේ තුවාල ජලයෙන් සෝදා බෙහෙත් දමා ඔහුගේ ඇඳ මත පහසුවෙන් වාඩි කරවීමෙන් අනතුරුවය. ඒ සියල්ලම කරන තෙක් පැතලි මුහුණක් සහ සුදට හුරු තලෙළු සමක් සහ නිලට හුරු දෑසක් හිමි මිනිසා කුඩා වීදුරු පෙට්ටියක් තදින් බදාගෙන සිටියේය.

“කෝතෝ.....” මිනිසා දුර්වලව මිමිණීය. පෙනුමට වඩා එම හඬ තරුණය. “කෝතෝ ජූනියර්.”

“මොකද්ද ඔය වීදුරු පෙට්ටිය?”

“අනේ මේක වැඩකට ඇති එකක් නෙමෙයි සර්...” කෝතෝ ජූනියර් කීවේ වෙව්ලන හඬිනි.

“නෑ..නෑ.. බය වෙන්ඩ එපා මිනිහෝ. මට තමුසෙගෙ වීදුරු පෙට්ටියෙන් වැඩක් නෑ.”

කෝතෝ ජූනියර් බොහෝ කලකට පසුව මෙන් සැහැල්ලුවෙන් සිනාසුණේය. “සර් විතරයි එහෙම දෙයක් කිව්වෙ. හැමෝටම ඕනෙ මගෙ වීදුරු පෙට්ටිය! හරියට නිකම් ලෝකෙ වටිනාම දේ මේ වීදුරු පෙට්ටිය වගේ! පර හැත්ත!”

“තමුසෙ මොනවා කරලද මේ හිරේට වැටුණේ?”

කෝතෝ ජූනියර් දුර්වලව හිස බිමට නැඹුරු කර ගත්තේය. “මිනීමැරුමකට සර්...”

“තමුසෙ? මිනීමැරුමකට!” දීර්ඝ කාල සීමාවකට පසුව මහරන්කඩුව උස් හඬින් පෙණහැලි පිරෙන තෙක් සිනාසුනේය. එය සිනා නොවිය යුතු කාරණයක් වුව ද මහරන්කඩුවට සිනා ආයේය.

“මං හිතාමතා කරපු දෙයක් නෙමෙයි සර්...” කෝතෝ ජූනියර් කියන්නේ බුම්මගෙනය. “ඌටත් ඕනෙ වුණේ මේ වීදුරු පෙට්ටිය හොරකං කරගන්න. හිතුවෙ නැති විදිහට ඌ අතින් පිස්තෝලෙ වැටුණා. මං ඒ හැටි දුරක් හිතුවෙ නෑ. පිස්තෝලෙ අහුලගෙන ඌ දිහාට මානලා කොකා ගැස්සුවා. එච්චරයි.”

“තමුසෙ එතකොට කොහොමද මේ සුපිරි බන්ධනාගාරෙට ආවෙ? තමුසෙ වගේ මිනිහෙක්ට එච්චර සම්බන්ධකම් තියෙන්න විදිහක් නෑ.”

කෝතෝ ජූනියර් හිස වැනීය. “අනේ ඔව් සර්... කවුදෝ මහත්තයෙක් මාව හිරේට නියම වුණු දවසෙ ඇවිත් මොනවද කරදාසි ෆයිල් එකක් දීලා ලොකු මහත්තරුන්ට කිව්වා මාව මෙහෙට්ට ගෙනහල්ලා දාන්න කියලා....”

“තමුසෙ දැක්කද ඒ කවුද කියලා?” මහරන්කඩුව ඇසුවේ හුදු කුකුසෙනි.

“අනේ නෑ සර්... ඒ මහත්තයා තද පාට කමිසෙකුයි ලොකු හවායන් තොප්පියකුයි දාලා හිටියා. මට මතක එච්චරයි.” කතා කරන ගමන් කෝතෝ ජූනියර් මහත් ඇල්මෙන් යුතුව කුඩා වීදුරු පෙට්ටිය අත ගෑවේය.

අපූරුයි ඕයි... තමුසෙට ජීවිතේ ඉතිරි කාලෙ ඉන්න වෙලා තියෙන්නෙ පිස්සෙක් එක්ක... මරු, එක පිස්සෙක් මදිවට පිස්සොම දෙන්නෙක්! මහරන්කඩුව තමාට සිතින් සුබ පතා ගත්තේය.

“ඉතින් මොකද්ද දැන් ඔය වීදුරු පෙට්ටියෙන් තමුසෙට ඇති වැඩේ?”

කෝතෝ ජූනියර් දුඹුරු පැහැ දත් විලිස්සා සිනාසුනේය. “මේක මහත්තයෝ මට ලැබුණේ මගේ තාත්තගෙන්. එහෙම බැලුවම මේක පරම්පරාවෙන් එන වස්තුවක්!”

“හ්ම්.....” මහරන්කඩුව හාන්සි පුටුවේ දිගෑදුණේ ටැබ්ලටයෙන් පුවත්පත් කියවීම සඳහාය.

“සර් දන්නවද...” කෝතෝ ජූනියර් විශාල රහසක් හෙළිදරව් කිරීමට මෙන් මහරන්කඩුව දෙසට නැඹුරු වූයේය. ඔහුගේ ඇස් ඉල්පී, හඬ තිබුණාටත් වඩා පහත් වී තිබිණි. “අපේ තාත්ත.... කෝතෝ... දැකලා තියෙනවලු මේ වීදුරු පෙට්ටිය ඇතුළෙ බත්කූරෝ ඉන්නවා!”

හාන්සි පුටුවෙන් විදුලියක් වැදුණා මෙන් මහරන්කඩුව උඩ පැන නැගිට්ටේය. ‘දඩ දඩ’ ගා ගැහෙමින් තිබූ ඔහුගේ හෘදය කන් බිහිරි කරවන සුලුය. සර්වාංගයම වෙළාගෙන නැඟුණු ශීතල අස්සේ මහරන්කඩුව ගොත ගැසීය.

“මො...මොකක්... තමුසෙ මොකද්ද කිව්වෙ?”

කෝතෝ ජූනියර් මහරන්කඩුවගේ තැතිගැන්ම රස විඳිමින් සිනාසුනේය.

“බත්කූරො සර්! රත්තරං පාට දිලිසෙන බත්කූරො!”

මතු සම්බන්ධයි

අමාලි අනුපමා මල්ලවආරච්චි

පාඩම් කිරීම යනු කම්මැළි, එපා කළ දෙයක් ලෙස ළමයින් සැලකුවත් පාඩම් නොකර විභාග සමත් වීම අසීරු බව ඔවුන් ද දනී. පාඩම් කිරීමේ වෙහෙස අඩු කිරීමේ තවත් ක්‍රමයක් වන්නේ ප්‍රශ්න පත්‍රවලට පිළිතුරු ලිවීමයි. එහිද නොයෙකුත් වාසි-අවාසි දක්නට ඇත. සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රශ්න පත්‍රයකට පිළිතුරු ලිවිය හැක්කේ එක් වතාවක් පමණි. මේ දිනවල ඇති කඩදාසි හිඟය හේතුවෙන් ප්‍රශ්න පත්‍ර ෆොටෝ කොපි කිරීමට ද වැය වන මුදල ඉහළය.

එසේම ප්‍රශ්න පත්‍රයකට උත්තර ලිවීමට නම් පහසු තැනක මේසයක, පු‍ටුවක වාඩි විය යුතුය. බසයේ ගමන් කරන අතර, තමන්ට පහසු තැනක සිට මේ කාර්ය කළ නොහැක. කාලයට ගැළපෙන ගැටලුවලට විසඳුම් දැන් ලැබී ඇත. ඒ, 'O level Paper Hub'ඇප් එක මඟිනි.

මෙහි සාමාන්‍ය පෙළ විෂයන් දහයකට අදාළ ප්‍රශ්න පත්‍ර ඇත. ඉදිරියේදී මෙයට පෙරහුරු ප්‍රශ්න පත්‍ර, පළාත් ප්‍රශ්න පත්‍ර කතු කිරීමටද සැලසුම් කර ඇත. මෙය නොමිලේ ලබා දෙන්නක් වන අතර, ලියාපදිංචි වීමට හෝ කිසිවක් කළ යුතු නැත. එමෙන්ම ප්‍රශ්න පත්‍රවලට පිළිතුරු ලියූ පසු එම පිළිතුරුවල නිවැ‍රැදිතාව ඒ මොහොතේම බලා ගැනීමට හැකිය. එසේම තවත් විශේෂාංග ‍රැසක් ද මෙහි අන්තර් ගතය. මෙහි දක්නට ඇති ප්‍රශ්න පත්‍ර මඟින් සම්පූර්ණ විෂය නිර්දේශයම ආවරණය වීම ද අනෙක් විශේෂත්වයයි. එය පරිශීලකයන්ට ලැබෙන විශේෂ වරප්‍රසාදයකි.

ගුරුවරුන්ටත් මේ ඇප් එක හරහා අධ්‍යාපනය ලබන සිසු, සිසුවියන්ට අත හිත දිය හැකිය. ඒ ගුරුවරුන් විසින් සැකසූ ආදර්ශ ප්‍රශ්න පත්‍ර රට පුරා සිටින සිසු, සිසුවියන්ට ලබා දීමයි.

“ICT මංපෙත ඇප් එක මම හදපු තවත් ජංගම දුරකතන වැඩසටහනක්. මේ ඇප් එක භාවිතයෙන් මුද්‍රණය කළ ප්‍රශ්න පත්‍රයක් කරන එකේ අවාසි වළක්වා ගන්න පුළුවන්. බොහෝ වෙලාවට එක පේපර් එකක් කරන්න පුළුවන් එක පාරයි. සමහර පේපර් හොයා ගන්න ගොඩක් අමාරුයි (පළාත් පේපර්, ඉස්කෝලවල පේපර් එහෙම) ඒ පේපර්වලට උත්තර හොයාගන්න ඊට වඩා අමාරුයි. පේපර් හොයන්න ප්‍රින්ට් කරන්න එහෙම පොඩි මුදලක් වැය වෙනවා. ඔය ඔක්කොම කොහොම හරි කරගත්තත් මුළු සිලබස් එකම කවර් වෙන්නෙ නෑ. මේ ගැටලු සියල්ලට ගෙනා විසඳුමක් තමයි ‘ICT මංපෙත’ ඇප් එක. මේකෙන් අර කිව්ව ඔක්කොම විසඳගන්න පුළුවන්. අපි මේක දෙන්නෙත් සම්පූර්ණයෙන්ම නොමිලේ. රෙජිස්ටර් වෙන්නවත් ඕනි නෑ. ඔයත් ICT කරන කෙනෙක් නම් මේ ඇප් එක අරන් බලන්න අමතක කරන්න එපා. අපි දැනට ඇප් එක හදල තියෙන්නෙ ICT විෂයට පමණයි. මේ ඇප් එකට හොද ප්‍රතිචාර ලැබුණොත් අනික් විෂයන් එකතු කරන්න අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා.

මම නිහිඳු දිනුවර (UI/UX Design), මාධව ක්‍රිෂාන් (App Development) සහ ගඟන සඳරුවන් (Markating) යන මිතුරන් හා එක්ව තමයි මේ මොබයිල් ඇප් දෙක නිර්මාණය කළේ. මම පුද්ගලික ආයතනයක සේවය කරනවා. මාධව සහ ගඟන උසස් අධ්‍යාපනය ලබමින් ඉන්නවා. ඒ අතරතුර තමයි අපි මේ මෘදුකාංග නිර්මාණය සිදු කරන්නේ. අපි ඉදිරියටත් මේ වගේ ජංගම දුරකතන වැඩසටහන් නිර්මාණය කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. අනික අපි මේ ඇප් ලබා දෙන්නේ නොමිලේ.

ඇන්ඩ්‍රොයිඩ් ප්ලේ ස්ටෝර් (Android Play Store) වෙතින් මේ ඇප් දෙක භාගත කර ගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම මේ ඇප් දෙක භාවිත කරන ගමන් එහි අඩුපාඩු දැක්කොත් ඒවා සටහන් කරන්නත් අමතක කරන්න එපා. ඒක මේ ඇප් දෙක වැඩි දියුණු කරන්න අපට සහායක් වේවි. වැඩිදුරට විස්තර දැන ගන්න අවශ්‍යනම් www.sipsathara.netවෙබ් අඩවියට පිවිස දැන ගන්නත් පුළුවන්.”

පී.කේ. බණ්ඩාර

ඇඳුම් අඳින්නේ විළි වසා ගැනීමටය. රැඟුම් පාන්නේ සිත් සතුටු කිරීමටය. ඇතැම් සංවේදී රංගනයකට මිනිස් සිත දමනය කිරීමට තරම් ශක්තියක් තිබේ.

නැටුම්, ගැයුම්, වැයුම් භික්ෂූන්ට තහනම්ය. එහෙත් අද භික්ෂූහු ඒවා නරඹති. බොහෝ විට සිත දමනය කිරීමක් නොව සිල් බිඳීමක් එයින් සිදු වේ.

අප ශිෂ්ටාචාරයට පිවිසියේ සියවස් ගණනාවකට පෙරය. ගල් යුගයේ මිනිසා සිටියේ නිරුවතිනි. ගැහැනිය කියා වෙනසක් තිබුණේ නැත. විළි වසා ගැනීමට කොළ අතු ඉණ දවටා ගත්හ. ගැහැනු පිරිමි දෙදෙනාගේම උඩුකය නිරුවත්ය. මෙහි ඇත්ත නැත්ත පෙන්වීමට බොහෝ දෙනෙක් සීගිරි ලලනාවන්ගේ චිත්‍ර පෙන්වමින් තර්ක විතර්ක කරති.

සීගිරි චිත්‍රවල සිටින ලලනාවන් බොහෝදෙනකු සිටින්නේ උඩුකය නිරුවතිනි. උඩුකය වසාගත් ලලනාවන් ඇත්නම් ඒ දෙතුන් දෙනෙකි. ඔවුහු රජ මෙහෙසියෝය. උඩුකය නිරුවතින් සිටින්නේ අන්තඃපුර කාන්තාවන්ය. අන්තඃපුර කාන්තාවන්ට උඩුකය වැසීම රජුන් විසින් තහනම් කර තිබිණ. සීගිරි ලලනාවන් වැඩිදෙනෙක් උඩුකය නිරුවතින් සිටින්නේ එබැවිනි. එය සීගිරි ලලනාවන්ගේවත් ඒ සිතුවම් ඇන්ද චිත්‍ර ශිල්පීන්ගේවත් වරදක් නොව තේජෝ බල පරාක්‍රමයෙන් යුත් රජුන්ගේ වරදය. තම අග මෙහෙසියන්ගේ නොව අන්තඃපුර කාන්තාවන්ගේ අඩ නිරුවත දැකීම රජුන්ගේ ආශාව වූ නිසා විය යුතුය.

එහෙත් අද රංගන වේදිකාවේ ඇතැම් තැන් හුවා දක්වන්නේ නිරුවත පෙන්වීමටය. දියුණු වන ශිෂ්ටාචාරය අද එතැනට ඇද වැටී තිබේ.

මිනිසා හෝ ගැහැනිය ඇඳුම් ඇන්දේ විළි වසා ගැනීමටය. අද සමාජයේ මිනිසා උඩුකය නිරුවතින් සිටියද ගැහැනියට ඒ සඳහා අවසරයක් නැත. ඒ ශිෂ්ටාචාරය විසින් අප කිසියම් තැනකට ගෙනවිත් ඇති බැවිනි.

අද ආදි වාසී ජනතාවද සම්ප්‍රදායයන් බිඳ දමමින් ශිෂ්ටාචාරයේ ඉහළම තැනට පැමිණ සිටිති. ආදි වාසී ගැහැනිය හොඳින් ඇඟ වසා ගැනීමට රෙද්ද හැට්ටයෙන් සැරසී සිටින්නීය. නැටුම් පානා අවස්ථාවලදී පමණක් පිරිමි පැරණි සම්ප්‍රදාය ගරු කරමින් කොළ අතු ඉණ වටා බැඳගෙන නැටුමේ යෙදෙති. අප්‍රිකානු රටවල නොදියුණු ජනතාවද අඩ නිරුවතින් නැටුම් පාති. ගැහැනුන් කියා විශේෂයක් නැත. සමහර අවස්ථාවලදී ඒ ගැහැනුන්ගේ රැඟුම් බලා සිටීම අපුලය. නිරුවත් උඩුකය සොලවමින් නටන්නේ කාමාතුරයන්ගේ සිතුවිලි නඩත්තු කිරීම සඳහාය.

අද ප්‍රසිද්ධ වේදිකාවට පැමිණෙන සමහර ගැහැනුන් රැඟුම් පාන්නේ තම රැඟුම් කුසලතා පෙන්වීමට නොව නිරුවත හුවා දැක්වීමටය. සමහර නාටිකාංගනාවන් දිග සායක් ඇඳ සිටියත් තැනින් තැන පහළ සිට ඉහළටම උඩ ඇඳුම විවරකර ඇත්තේ යට ඇඳුම් පෙන්වීම සඳහාය. සමහරු වේදිකාව මතම උඩ ඇඳුම් ගලවා දමති. එසේ කරමින් තම සිරුරේ සබ්බ සකලමනාවම හිරිකිතක් නැතිවම පෙන්වති. සිත සමනය කර ගැනීමට රැඟුමක් නරඹන බොහෝදෙනකු මේ දෙස බලා සිටින්නේ පිළිකුලෙනි. කාමාතුරයන්ට නම් මේවා මන පිනවන දසුන්ය. සමහර නළුවෝ අඩනිරුවත් නිළියන් කරපිට තබාගෙන වේදිකාව මත කරණම් ගසති.

අද පණීභාරතලා, චන්ද්‍ර‍ෙල්ඛාලා සිටියා නම් අනේ අපේ නැටුමට ගිය කල යයි කලකිරීමට පත් වනු ඇත. චන්ද්‍රලේඛා යනු ඉන්දියාවේ සිට පැමිණ ලංකාවේ වෙස් බැන්ද රංගන ශිල්පිනියකි. ඈ කවදාවත් නිරුවත පෙන්වූ බවක් අපට මතක නැත.

ශිෂ්ටාචාරය දියුණුවෙත්ම මිනිසා ආපසු ගල්යුගයට අත වනන බවක් පෙනේ. බැලේ නාට්‍යවල හෙලුවැලි නිළියන් කරපිට තබාගෙන නළුවන් වේදිකාව මත කරණම් ගැසීමේ ලක්ෂණයක් ඇත්දැයි මම නොදනිමි. එහෙත් බලා සිටින පුද්ගලයාට ඒවා හිරිකිත දනවයි. රංගනය යනු සිත සමනය කරන කලා මාධ්‍යයකි. කාමාතුරයන්ගේ නෙත් සිත් පිනවීමට මෙවන් අංගෝපාංග බොහෝ සෙයින් ඉවහල් වේ.

බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූන්ට නච්චගීත වාදන විසූප දස්සන ඇසීම දැකීම තහනම් කරන්නට ඇත්තේ මෙවන් අංග කවදා හෝ එළි දකිතැයි සිතා විය යුතුය. කාන්තා දූෂණයට වැට බැඳිය යුතු යයි අඬ බෙර ගසන සමාජ ශෝධකයන්ට මේවා නොපෙනේ ද? මෙවන් රැඟුම් දකින කාමාතුරයන්ට තවත් මොන තහංචි ද? උන්ගේ උන්මාද චින්තනය අතු ඉති ලමින් වැඩීමට මේවා ඉවහල් වන බව නොපෙනීයෑමත් අප සමාජය ආපස්සට යෑමේ පෙරනිමිත්තකි.

ඉල්යා බොයාෂොව්

21 වැනි සියවසේ දිවි ගෙවන නූතන මිනිසා තමන් ලබා සිටින දියුණුව ගැන පසුවන්නේ මහත් අභිමානයෙනි. එහෙත් පුදුමයට හා ලජ්ජාවට කාරණය වන්නේ ආදි කල්පිත, ගෝත්‍රික හා ප්‍රාථමික තත්ත්වයක් වන යුද මානසිකත්වයෙන් මිදීමට ඔහුට තවමත් නොහැකිව තිබීමය. මිනිසා විසින් මිනිසාටම එරෙහිව නිපදවා ගත් දුෂ්ටතම ක්‍රියාවලිය යුද්ධයයි. මේ වසරේ මුල ඇවිළීී තවමත් නොනිවී පවතින රුසියානු - යුක්රේන යුද්ධය ඊට ආසන්නතම නිදසුනයි.

මිනිසාගේ ඉතිහාසය පුරා දාර්ශනිකයන්, චින්තකයන්, කවීන්, ගත්කරුවන් හා ආගමික ශාස්තෘවරුන් විසින් යුද්ධයට එරෙහිව කියා - ලියා ඇති දෑ බොහෝය. ලෝක සාමය උදෙසා මිනිසා විසින් පිහිටුවා ගත් සංවිධාන රැසකි. එහෙත් ඒ සියල්ල අබිබවා යුද්ධ හටගනී.

දෙවැනි ලෝක යුද්ධයෙන් බොහෝ පීඩාවිඳි සෝවියට් සංගමයට අයත්ව තිබූ රුසියාව හා යුක්රේන වෙතින් බිහි වූ විශිෂ්ට යුද සාහිත්‍යයක් ඇත. ඒ සියලු කෘතීන් තුළින් විහිදෙන්නේ යුද්ධය තුළ දුක්විඳි මනුෂ්‍යත්වයේ ශෝකාලාපයයි.

රුසියානු ගත්කරුවකු හා ඉතිහාසය පිළිබඳ ගුරුවරයකු වන ඉල්යා බොයාෂොව් (Ilya Boyashov) ගේ The Tank Driver (යුද ටැංකි රියැදුරු) යුද්ධය පිළිබඳව ලියැවුණු විශිෂ්ට කෙටි නවකතාවකි. කැරන් ෂක්නාසරෝව් (Karen Shakhnazarov) විසින් එය ඇසුරින් “White Tiger” (ධවල ව්‍යාඝ්‍රයා) නමැති යුද චිත්‍රපටය නිර්මාණය කළේය.

චිත්‍රපටයේ අවසාන දර්ශනයෙහි හිට්ලර් තවත් යුද සෙනෙවියකු සමඟ කතාබහක යෙදී සිටී. ඔහු මෙසේ කියයි.

“යුද්ධය කියන්නේ කිසිදා නොනවතින දෙයක්. එය මිනිසා තුළ නිදන්ගත වූ මානසික තත්ත්වයක්.”

ඉල්යා බොයාෂොව්ගේ නවකතාවේ ප්‍රධාන චරිතය වන්නේ ඉවාන් නාඩෙනොෆ් නමැති යුද ටැංකි රියැදුරෙකි. යුද බිමේදී දරුණු ප්‍රහාරයකට ලක් වන ඔහුගේ දිවි ගැලවුණත් මතකය අවුල් වෙයි. එහෙත් දක්ෂ රියැදුරකු මෙන්ම කාර්මිකයකු ද වන ඔහු මදක් සුවය ලැබීමෙන් පසු යුද බිමට යැවෙයි.

කෙමෙන් ඉදිරියට යන ජර්මන් සේනාංක මැඬලීමට යන සෝවියට් යුද ටැංකි හා හමුදා භටයන් හැමවිටම පරාජයට පත්වෙයි. ඊට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ ඉතා ශක්තිමත්ව නිපදවා ඇති විශාල යුද ටැංකියකින් එල්ල වන ප්‍රහාරයක් බව සෝවියට් භටයෝ පවසති. “වයිට් ටයිගර්” නොහොත් ධවල ව්‍යාඝ්‍රයා නමින් ඔවුන් හඳුන්වන එම නාසි යුද ටැංකිය පිළිබඳ නොයෙක් අද්භූත කතා පැතිරෙයි.

කිසිවකු දැක නොතිබූ ධවල ව්‍යාඝ්‍රයා සොයා ගැනීමත්, එය විනාශ කිරීමත්, නාඩෙනොෆ්ට සහ ඔහුගේ අණදෙන නිලධාරියාටත් පැවරෙයි.

නාඩෙනොෆ් යුද ටැංකිවලට අධිපති දෙවියකු ගැන විශ්වාස කරයි. එය අනෙක් සෙබළුන්ගේ සිනාවට කාරණයක් වෙයි. එහෙත් නාඩෙනොෆ්ගේ අණදෙන නිලධාරි මේජර්වරයා එය ප්‍රතික්ෂේප නොකරයි. අද්භූත යුද ටැංකිය දකින මේජර්වරයා ඒ පිළිබඳ තම උසස් නිලධාරියාට වාර්තා කරයි. එහෙත් එය නොපිළිගන්නා නිලධාරියා මේජර්වරයා අධික වෙහෙසින් මානසික අවුලකට පත්ව ඇති බව පවසා ඔහුට දින දහයක නිවාඩුවක් නියම කරයි.

එක් අවස්ථාවක මේජර් හා ටැංකි රියැදුරා අද්භූත යුද ටැංකියේ රෝද සළකුණු පසුපස වනය තුළට යයි. වගුරු බිමක් අසලදී රෝද සලකුණු දක්නට නැතිව යයි. යුද ටැංකිය ගිලීයන්නට ඇතැයි මේජර් සිතයි. එහෙත් රියැදුරා ඊට එකඟ නොවෙයි.

අබිරහස් ධවල ව්‍යාඝ්‍රයා සොයා ගැනීමේ වගකීම තමන්ම පවරා ගන්නා නාඩෙනොෆ්, තනිවම සිය යුද ටැංකියේ නැඟී වනාන්තරය තුළට ගමන් කරයි. පාළුවට ගිය ගම්මානයක් දකින ඔහු එහි ඇති ගබඩාවකට ප්‍රහාරයක් එල්ල කරයි. එතුළින් “ව්‍යඝ්‍රයා” පිටතට පැමිණ ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වෙයි. අවසානයේදී අබිරහස් යුද ටැංකිය විනාශ කිරීමට ඔහු සමත් වෙයි. එම යුද ටැංකිය තුළ රියැදුරකු හෝ වෙනත් භටයන් නොසිටීම ඔහු පුදුමයට පත් කරවයි.

යුද ටැංකි රියැදුරා වැනි යුද වීරයන්ගෙන් සෝවියට් සාහිත්‍ය හා සිනමාව පිරී පවතී. “ධවල ව්‍යාඝ්‍රයා” හි විශේෂත්වයක් වන්නේ එහි වීරයා අවුල් වූ මානසිකත්වයෙන් යුතු පුද්ගලයකු වීමත්, යුද ටැංකි දෙවියකු පිළිබඳ විශ්වාසයෙන් වැඩ කිරීමත්ය. ඔහුගේ ජයග්‍රහණය පසුපස එම දේව විශ්වාසය පවතී.

එක් දර්ශනයක ඔහු බිම දණගසා ටැංකි දෙවියන් යදිමින් සිටී. මේජර්වරයා ද එය දකින නමුදු බාධා නොකරයි. එක් අවස්ථාවක රියැදුරා මේජර්වරයාට මෙසේ කියයි. “යුද්ධ ටැංකිවලටත් කතා කරන්න පුළුවන්. මට ඒ භාෂාව තේරෙනවා. ”

විකල් මනසින් යුත් ටැංකි රියැදුරා මඟින් ඉල්යා බොයාෂෝව් කියා සිටින්නේ මුළුමහත් යුද්ධයම විකාරයක් - උමතුවක් බවයි.

ගුරු වෘත්තියෙහි යෙදෙන ඉල්යා බොයාෂෝව් පූර්ණ කාලීනව ලේඛන කලාවේ නොයෙදෙයි. එහෙත් ඔහු ලියූ සියලු කෘතින් පාඨක විචාරක අවධානයට ලක් විය. “යුද ටැංකි රියැදුරා” නවකතාව National Best Seller හා Big Book (2008/ 2009) සාහිත්‍ය සම්මානයන් සඳහා ද නිර්දේශිත වූ අතර, ඔහුගේ “The Way of Muri” (මූරීගේ ගමන් මඟ) ඉංග්‍රීසි හා ප්‍රංශ භාෂාවන්ට පරිවර්තනය කෙරුණි.

ඉතිහාසය ෆැන්ටසිය හා උපහාසය මිශ්‍ර ආඛ්‍යාන ශෛලියක් අනුගමනය කරන බොයෂෝව් “මූරීගේ ගමන් මඟ” නවකතාවේදී ජීවිතයෙහි අර්ථය හා මිනිසාගේ දෛවය වැනි දාර්ශනික සංකල්ප වෙත යොමු වෙයි.

1992දී යුගොස්ලොවියානු යුද සමයේ බොස්නියානු ගමක වෙසෙන මූරී නමැති බළලා නිවසින් පිට වෙයි. එතැන් සිට මූරී ෆින්ලන්තය, ලිතුවේනියා, ජර්මනිය, ඔස්ට්‍රියාව ආදි රටවල ගමන් කරයි. මේ දීර්ඝ චාරිකාවේදී ඔහුට විවිධ චරිත මුණගැසෙයි. ගමන් මඟ සොයාගත නොහැකිව හතරමංහන්දියක නැවතී සිටින ‘ඇඩොල්ෆ්’ නමැති පෝලන්ත සුනඛයා ඉන් කෙනෙකි.

බිරියන් තිස්දෙනකු හා තෙල් ආකර දහතුනක් හිමි ෂෙයික් අබ්දුල්ලා නමැති අරාබි ජාතිකයෙක්, සර්බියානු ලොරි රියැදුරෙක්, ප්‍රංශ කාන්තාවක්, රෝද පුටුවක සිටින කඳු නඟින්නෙක් හා මහාචාර්යවරුන් දෙදෙනෙක් ද, මූරීට මුණගැසෙන සෙසු චරිත අතර වෙති. මේ සියලු දෙනාම පෝලන්ත සුනඛයා මෙන්ම සිය ගමන්මඟ හෝ ගමනාන්තය පිළිබඳ ගැටලුවලට මුහුණපා සිටින්නෝය.

නවකතාව ආරම්භ වන්නේ ද චීන දාර්ශනිකයන් දෙදෙනකු ජීවන ගමන පිළිබඳව කෙරෙහි දාර්ශනික සංවාදයකිනි. විවිධ චරිත සමඟ ජීවිතය හා මිනිසාගේ ගමන්මඟ පිළිබඳ දාර්ශනික සංවාදයන්හි යෙදෙන සන්දර්භයකින් යුතු බැවින් “මූරීගේ ගමන්මඟ”, ජෝන් බනියන්ගේ The Pilgrim’s Prograss, ජොස්ටින් ගාඩර්ගේ “සොෆීගේ ලෝකය” හා බෙන් ඔක්රිගේ “The Femished Road” වැනි කෘතීන් මතකයට නංවයි.

මූරී යනු මනුෂ්‍යත්ව රෝපිත සත්වයෙකි. එබඳු සතුන් (බළලුන් හා බල්ලන්) හරුකි මුරකාමිගේ නවකතාවලදී ද හමුවේ.

ජාතක කතා හෝ උපමා කතාවකදී මෙන්ම මූරීගේ චාරිකාවේදී ද මූරී යනු සතෙක් ද මිනිසෙක් ද යන ගැටලුව අපට පැන නොනගී. වැදගත් වන්නේ මූරී නමැති “පණ්ඩිත බළලා” මනුෂ්‍යත්වය හා ජීවිතය පිළිබඳ මතු කරන සත්‍යයයි.

මූරීට මුණගැසෙන ධනවත් අරාබි ජාතිකයාට ලොව වටා ගමන් කිරීමට අවශ්‍යය. ප්‍රංශ කාන්තාව අත්ලාන්තික් සාගර තරණයට සිහින මවයි. දෙපා අප්‍රාණික කඳු නඟින්නා තම කවුළුවෙන් දිස්වන උස් කඳු මුදුන් තරණයෙහි ආශාවෙන් පසුවෙයි. සර්බියානු ලොරි රියැදුරාට අවශ්‍ය වන්නේ නිවෙසකි. සැනසිල්ලේ දිවි ගෙවිය හැකි නිවෙසකි. මේ සියලු දෙනා ජීවිතය නමැති ගමන්මඟෙහි සතරමං හන්දියක නතරව සිහින දකිති.

කාලය වේගයෙන් ගමන් කරයි.

අවසානයේ ඉතිරි වනු ඇත්තේ සැබෑ නොවූ සිහින පමණක්ම විය හැකිය.

“මේ උතුම් මව්බිමෙහි නැත්තේ කවර සම්පතද පිටරටට අත දිගු කළ යුත්තේ මන්ද කුඹුරු යායේ නිතිපතා ගී ගයමු අසල්වැසි රටවල් තුළ ඔබේ වටිනාකම ඉහළ යයි ඒ ඒ පාර්ශ්වයන්ගේ මතවාද අනුව රටක විවිධ පාට කොඩි තිබිය හැකි ය නමුත් සෑම තැනකම ලෙළදිය යුත්තේ එක ම එක පුංචි කොඩියකි එය, එරට සාගතයක් නැති බව දක්වන කොඩිය යි.”

පැරණි දමිළ චිත්‍රපටයක් වූ විවසායි (ගොවියා) හි එන ගීතයක පද කිහිපයක් එසේ ය. මේ පදවැල් උපුටා දක්වමින් කතා කරන මිනිසෙක් මට මුණගැසුණි. මා මුලින් ඔහු දුටුවේ සාමාන්‍ය ජීවිතයේ දී නොවෙයි. බඩගිනි වූ ඔහු පාන් කෑල්ලක් කමින් සිටියේ ය. ඒ පාන් කෑල්ල ඔහුට දෙන ලද්දේ නඩුකාරයකු විසිනි. ඒ නඩුකාරයා පල් හොරෙකි. ඔහු මේ මිනිසාට දුප්පතකු මෙන් පාන් කෑල්ල කන අයුරු ද උගන්වයි. පසුව ඔහුගේ දෑත් පිරික්සයි. දෑතෙහි එකදු කරගැටයක් වත් නොදකින නඩුකාරයා ඔහු පන්නා දමයි.

අසඩක් විනිසුරාගෙන් වේදිකාව මතදී පාන් කෑල්ලක් ලැබ එය බුදින මේ මිනිසා යාපනය මල්ලාහම් මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයෙහි උප විනිසුරු පදවිය හොබවන සෝමසුන්දරම් දේවරාජා මහතා ය. ඔහු පාන් කෑල්ල කෑවේ වෙණ්කට්ටි වට්ටම් (හුණු වටය) නාට්‍යයේදීය.

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයෙන් නීති උපාධිය ලබා ඇති දේවරාජා මහතා නීතිඥවරයෙකි. ප්‍රසිද්ධ නොතාරිස්වරයෙකි, දිවුරුම් කොමසාරිස්වරයෙකි, උප විනිසුරුවරයෙකි, නළුවෙකි, ලේඛකයෙකි, එ මෙන්ම කවියෙකි. ඔහු 1968 වසරේ සිට වේදිකා නාට්‍යවල රඟපෑමේ නිරතව සිටියි. මිහිරි ලෙස කවි ගායනා කිරීමට සමත් ඔහු කවි රැසක් රචනා කොට තිබේ. ඒවායින් සමහරක් සංග්‍රහ කොටආච්චි (ආච්චි) නමින් කාව්‍ය ග්‍රන්ථයක් ප්‍රකාශයට පත් කොට ඇත. තායහම් (මව්බිම) සඟරාවේ ලේඛක මණ්ඩල සාමාජිකයකු ද, පණ්ඩතරිප්පු, කාලෛයඩි පුනරුද සංසදයේ නිර්මාතෘවරයකු ද වෙයි. කුඩා කල සිටම කථනය සහ රංගන කුසලතාවයෙන් දස්කම් දැක්වූ ඔහු තම මිතුරන් සමඟ එක්ව 1968 දී කාලෛයඩි දේව ගෝපාල ක්‍රිෂ්ණා නාට්‍ය සංගමයද, 1972 දී කාලෛයඩි මුරුගන් ක්‍රීඩා සංගමය සමඟ එක්ව පුනරුද සංසදය ද පිහිටුවන ලදී. එම සංගම් මගින් රඟ දැක්වූ නට්පු (මිත්‍රත්වය), වාළ්වින් වළි (ජීවන මඟ) වැනි නාට්‍යවල ප්‍රධාන චරිතය රඟපාමින් ප්‍රේක්ෂක හදවත් තුළ ලැඟුම් ගත්තේ ය. 1975 දී ඔහු තූංගාද තූණ්ගළ් (නොනිදන කුළුණු) නමින් දීර්ඝ නාට්‍ය පිටපතක් රචනා කොට, අධ්‍යක්ෂණය කරමින් එහි ප්‍රධාන චරිතය රඟපෑවේය. තව ද කාගිදප් පුලිහළ් (කඩදාසි කොටි), වියර්වෛත් තුළිහළ් (දා බිංදු), වීරම් විළෛන්දදු (වීරත්වය පැතිරුණි) වැනි නාට්‍ය රැසකට රංගනයෙන් දායක වුණේ ය.

1976 වසරේදී සෙව්වානත්තිල් ඔරු.... (රතු අහසේ එක්......) නාට්‍යයේ රංගනය වෙනුවෙන් රාජ්‍ය නාට්‍ය උලෙළේ දී හොඳම නළුවා සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය. කේ.එම්. වාසගර් මහතා විසින් රචනා කරන ලද වාළපිරන්දවර්හළ් (ජීවත් වීමට උපන් අය) ගුවන් විදුලි නාට්‍යයේ ද, වී.එම්. කුගරාජා මහතා ගේ කදෛ ඉදුතාන් (මේක තමයි කතාව) ටෙලි නාට්‍යයේ ද ඔහු චරිත නිරූපණය කළේ ය. නාට්‍ය රචක එම්. ෂන්මුගලිංගම් මහතාගේ කූඩි විළෛයාඩු පාප්පා (එකතුව සෙල්ලම් කරන්න බබෝ), කාට්ටුරාජා (කැලෑරජා) වැනි ළමා නාට්‍යවලට රංගනයෙන් දායක වුණේ ය.

අවුරුදු හැත්තෑවක් වයසැති මේ කලාකරුවා තවමත් උද්යෝගයෙන් යුතුව රංගනයේ යෙදෙනු දකින්නට ලැබීම තරුණ නළු නිළියන්ට මහත් ජීවයක් සපයන්නකි. ජන කරලිය නාට්‍ය කණ්ඩායමේ වෙන්කට්ටි වට්ටම් (හුණු වටය), සෙම්මුහම් නාට්‍ය කණ්ඩායමේ අන්බමුදූරුම් අයලාර් (මිත්‍රශීලී අසල්වැසියා) සහ ඉතා මෑත දී පරාක්‍රම නිරිඇල්ල මහතා විසින් අධ්‍යක්ෂණය කළ කොට්ටම් (මහන්තත්වය) නාට්‍යයේ ද රසික සිත් ඇද බැඳ ගනිමින්, මකරාගෙන් රට බේරා ගැනීමට ඉදිරිපත් වන ලාන්ස්ලොට් නමැති වීරයාට ඉන්ද්‍රජාලික තොප්පියක් සාදා දෙන තොප්පි නිපදවන්නකු ලෙසින් මනරම් චරිත නිරූපණයක යෙදෙයි. දකුණෙන් උතුරට පැමිණෙන සිංහල කලාකරුවන් හා සල්ලාපයේ යෙදෙමින් අදහස් බෙදා හදා ගැනීමට ඔහු බෙහෙවින් ප්‍රිය කරයි. සිංහල වත් පිළිවෙත්, ආහාරපාන අගය කරයි.

“සිංහල සහෝදරවරු රසට පොළොස් කරි උයනවා. මම කාලා තියෙනවා. අපි කොස්, පොළොස් උයන්නෙ නෑ. ඉදුණම වරකා විතරයි කන්නෙ.”

තම දිව රසගැන්වූ වෑංජනයක් පිළිබඳ දන්නා සිංහල වචන ටිකට ඉංග්‍රීසිත් එකතු කොට ඔහු කියයි. ඔහු සොබා දහම හා ඉතා සමීපව, සරල චාම් දිවි පෙවෙතක් ගත කරයි. තම අතින් බෝග හදා වවා ඵලදාව අසල්වැසියන්ට ද පරිත්‍යාග කරයි. නීතිඥයකු වූ ඔහුගේ නිවෙසේ මිදුලෙහි නීතියේ කන්‍යාවගේ පිළිරුවක් දක්නට ලැබෙයි. නිවෙස සිතුවම් පිරි කාලගාරයකි. ගෙදර සහ මිදුල ඉතා චාම් ලෙස පොත් දොරට වැඩීමේ උත්සවයක් පවා පැවැත්වීමට අවශ්‍ය ලෙස සකසා තිබෙයි.

“එළවළු වර්ග ඔක්කොම මගේ වත්තෙ මම ම වවා ගන්නවා. මම උදේ නැගිට්ට ගමන් සරම ඇඳගෙන වත්තට බැහැලා පැය දෙකක් වැඩ කරනවා. ඊට පස්සෙ තමයි වැඩට යන්න ලෑස්ති වෙන්නෙ. ඇඟෙන් දාඩිය පිටවීම ශරීර සෞඛ්‍යයට හිතකරයි. මහ පොළොවත් එක්ක හැප්පිලා වැඩ කරලා, හැදෙන මල්, ගෙඩි දකින කොට හිතට දැනෙන සන්තෝසෙ මුදල්වලින් මනින්න බෑ. කෙසෙල්, ලූණු, වම්බටු, මිරිස්, තක්කාලි, කහ මම වවලා තියෙනවා. පහුගිය කොරෝනා කාලෙ මම හිටවපු මඤ්ඤොක්කාවලින් කිලෝ දෙදාහක් විතර අස්වැන්න ලැබුණා. මම ඒ අල වේලලා පිටි හැදුවා. ඒවායින් පිට්ටු හැදුවා. වටේ පිටේ අයටත් පිටි බෙදා දුන්නා. දෙවියන් නමැති ස්වාමියා හොයා ගත්ත සේවකයා තමයි ගොවියා. මේ උතුම් මව්බිමේ අපට අඩුපාඩු මොනවද.”

සිනා මුසු මුහුණින් ඔහු පවසන්නේ මහත් ආදර්ශවත් කතාවකි.

ප්‍රජාව තෘප්තිමත්ව සහ ශක්තිමත්ව සකස් කිරීමයි වැදගත්

මේ වෙන කොට අපේ රටේ කියලා නිෂ්පාදනය කරන කිසි දෙයක් නැහැ

ප්‍රශ්නවලදී ඍජුව මැදිහත් වීම සහ කතාබහ අත්‍යවශ්‍යයි

රටක ආර්ථිකය යනු එරටේ සියලු අංශවල පැවැත්මට බලපාන තිරසර  සාධකයයි. ආර්ථිකයේ යම් වර්ධනයක් හෝ බිඳවැටීමක් වෙතොත් එය සමස්ත සමාජයේ සියලු ජනයාගේ ජීවිතවලට අඩු වැඩි වශයෙන් බලපායි. දැන්, දැන් මෙරටේ පැන නැඟී ඇති අර්බුදවලින් ගොඩ ඒමට  අනුගමනය කළ යුත්තේ කුමන පිළිවෙත් දැයි යන්න ගැන කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ සමාජ විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය  මොහොමඩ් මහීෂ් සමඟ කළ කතාබහ මෙසේ දක්වමු.

l ආර්ථික අර්බුදය අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට බලපාන ආකාරය පැහැදිලි කර දෙන්න?

ශ්‍රී ලංකාවේ පාසල් අධ්‍යාපනය ගත්තාම අධ්‍යාපන ආයතනය හා දරුවන්ගේ නවාතැන අතර කිට්ටුවක් නැහැ. දරුවන්ට වගේම ගුරුවරුන්ටත් මේක බලපානවා. සමහර පාසල්වලට ප්‍රමාණවත් ගුරුවරු නැහැ. පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය ගත්තොත් වැඩිපුරම ගුරුවරු යන්නෙ කුරුණෑගලටයි. හම්බන්තොට ගත්තාම ගාල්ල, මාතරින් එන්නේ. මොනරාගලට යන්නේ බදුල්ලෙන්. පාසල් ගත්තාම දුෂ්කර, අති දුෂ්කර, ප්‍රිය මනාප කියලා කලාප තියෙනවා. මේ කලාප බෙදලා තියෙන්නේ ඇත්ත වශයෙන්ම ප්‍රවාහන පහසුකම් මතයි. එතකොට, විශේෂයෙන්ම ඉන්ධන සහ ප්‍රවාහන අපහසුකම් එක්ක, මේ ප්‍රශ්නය තවදුරටත් දෙගුණ තෙගුණ වෙලා තියෙනවා. ඒ නිසා විශේෂයෙන්ම බොහෝ පාසල් දරුවන් පාසලට පැමිණීම සහ ආපසු නි‍ෙවසට යෑම සම්බන්ධයෙන් විශාල ප්‍රවාහන අපහසු තාවයකට පත් වෙලා ඉන්නවා. උදාහරණයක් විදියට පදවිය, පොරමඩුල්ල මධ්‍ය මහා විද්‍යාලය, තෙලිජ්ජවිල හේනේගම වගේ දුෂ්කර පළාත්වල දරුවන් එන පෝෂිත ප්‍රදේශ 20ක් පමණ විහිදිලා තියෙනවා. ගුරුවරු නම් කිලෝමීටර් 20ට එහා සිට පාසල්වලට පැමිණෙනවා. කොළඹ නගරයේ පාසල් ගත්තාම එහි පෝෂිත ප්‍රදේශය භුගෝලීය වශයෙන් ඉතා විශාලයි. ඒ නිසා මේ පාසල්වල දරුවන්ට පාසල්වලට පැමිණීමට ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. ඉන්ධන සපයා ගැනීමට නොහැකි වීම, පාසල් ප්‍රවාහන පද්ධතිය බිඳ වැටීම. ශ්‍රී ලංකාවේ මෝටර්සයිකල් මිලියන 13ක් තියෙනවා. මෙයින් ගුරුවරු විශාල ප්‍රමාණයක් පාවිච්චි කරනවා. ඉන්ධන මිල අධික ලෙස ඉහල යෑමත් සමඟ පෝලිම්වල සිටීමට සිදු වීම වැනි කාරණා හේතුවෙන් මේ අයට තව දුරටත් මේ පුවාහන සේවාවේ යෙදෙන්න බෑ. ඒ නිසා අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට මේ මෙය ඉතාම ඍජුවම බලපාන කරුණක්.

අපේ රටේ පොදු ප්‍රවාහන පද්ධතියක් නැති බව මෙයින් පැහැදිලිව පෙනෙනවා. ප්‍රවාහනය මත රඳා පවතින අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ඇති රටක ප්‍රවාහන පද්ධතිය කඩා වැටුණාම අධ්‍යාපන පද්ධතියත් කඩා වැටෙනවා. ඇතැම් පාසල් අතර තියෙන විෂමතාවය සමතුලිතතාවට පත් කර ගන්න දරුවෝ උපකාරක පන්තිවලට යන්න පුරුදු වෙලා. පන්ති ගාස්තුව වගේ දෙතුන් ගුණයක් යනවා ප්‍රවාහන ගාස්තුවලට. ආන්තික හා අවදානම් කණ්ඩායම්වලට තමන්ගේ ජීවන ලයිස්තුවේ පළවෙනි දේ ආහාර මිසක් අධ්‍යාපනය නෙවෙයි.

රජයේ පාසල්වලට සහ ගමේ පාසල්වලට වෙන වෙනම අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් ගැන රජය විසින් යෝජනා කරලා තිබුණා. නගරයේ පාසල්වලට මාර්ගගත ක්‍රමයයි, ගමේ පාසල්වලට සාමාන්‍ය ක්‍රමයයි ලෙසින් දෙවිදිහක් යෝජනා කරන තිබුණා. නමුත් මොකක්ද නගරය, මොකක්ද ගම කියන එක අපට නිශ්චිතව තෝරා බේරාගන්න බැහැ. ඊට නිශ්චිත මායිමක් නැහැ. ගමේ අය ගමට විතරක් නෙවෙයි, නගරයෙ පාසල්වලටත් යනවා. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ අධ්‍යාපන පරිපාලන සිතියම හරියාකාරව වටහා නොගැනීම පිළිබඳ ගැටලුවක් ද වෙනවා.

ජනප්‍රිය පාසල් පසුපස හඹායෑමත් එක්ක තමයි මේ ගැටලුව තියෙන්නේ. කෘෂිකර්ම අමාත්‍යාංශය වන ජීවි සංරක්ෂණ, දෙපාර්තමේන්තුව, සත්වෝද්‍යානය, ආපදා කළමනාකරණ, ධීවර, වාරිමාර්ග මෙවැනි අමාත්‍යාංශ නගරයට කේන්ද්‍රගත අවශ්‍ය දෙයක් නෙවෙයි. මේවා අසාමාන්‍ය විදියට වැරදි විදිහට කේන්ද්‍රගත වී තිබීම තමයි මීට ප්‍රධාන ගැටලුව. ඒ නිසා හැම කෙනාම කොළඹට නැත්නම් නගරයට එක්රොක් වෙනවා. ඒ නිසා කොළඹට මිනිස්සු යන එකයි නවත්වන්න ඕනෑ. නැතිනම් කොළඹට යන්න පහසුකම් දීලා වැඩක් නෑ. රටේ තියෙන විවිධාකාර සේවා අයතන අදාළ නියමිත ස්ථානවල ස්ථාපිත කළ යුතු බවයි මගේ අදහස. එය ප්‍රායෝගිකයි. අද එසේ ගොඩනැගී තිබුණේ නම්, මෙවැනි ප්‍රවාහන ගැටලු වගේ ප්‍රායෝගික ගැටලු මතු වන්නේ නෑ. ශ්‍රී ලංකාව පොඩි රටක්. ඒ නිසා මේ රට තුළ හැම පැත්තෙන්ම යෑමට පහසුකම් තියෙනවා.

ශ්‍රී ලංකාවෙ ඉන්න සියලුම දොස්තරවරු ඉන්නේ කොළඹ. සියලු විශේෂඥ වෛද්‍යවරු ඉන්නේ කොළඹ. හොඳම පාසල් ටික තියෙන්නෙත් කොළඹ. සත්තු වත්ත තියෙන්නෙත් කොළඹ. රට පුරා ඉන්න මිනිස්සු කොළඹට ඇදී එනකොට නොයෙක් අපහසුතා හා අවහිරතාවලටත් මුහුණ දෙන්න සිද්ධ වෙනවා. බදුල්ල, පොලොන්නරුව, මහනුවර ආදී රෝහල් ටිකක් එයින් මිදුණා. මේ ආකාරයට කලාපීය රෝහල් සැදිය යුතුයි. වාණිජ මධ්‍යස්ථාන හැදෙන්න ඕනෑ. සෑම පළාතකම නගරයක් දියුණු වෙන්න ඕනෑ. එහෙම වෙනවා මිසක් සියලු දේවල් එක නගරයක් වටා කේන්ද්‍ර වුණොත් නොයෙක් අවහිරතා හා අපහසුතාවලට අපට මුහුණ දෙන්න සිද්ධ වෙනවා.

උසස් පෙළට කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයෙන් වැඩි ශිෂ්‍ය සංඛ්‍යාවක් විශ්වවිද්‍යාලවලට ඇතුළත් කර ගන්නවා. අනෙක් දිස්ත්‍රික්කවලත් මේ ගාන වැඩි කරන්න ඕනෑ. කොළඹට ඇදී යෑම අධෛර්යවත් කරන්න ඕනෑ. කොළඹින් ඈත නගරවල ළමයින්ට වරප්‍රසාද හිමිවන විදිහට අවස්ථාව සලසා දිය යුතුයි. ගුරුවරුන්ට දුෂ්කර දීමනා ලබාදීම. නිල නිවාස සාදා දීම, වැනි වැඩපිළිවෙළ තවදුරටත් දියුණු කළ හැකියි.

l මෙරටේ ඇති වී තිබෙන පෝලිම් ක්‍රමය කවදා නිමාව දකී කියා ඔබ විශ්වාස කරනවාද?

අපි මෙතෙක් කල් ඕනෑවටත් වඩා අධි පරිභෝජනයක් තුළ ජීවත් වෙච්ච පිරිසක් කියලා දැන් අපට දැනෙනවා. අපට කිසිදු ගාණක් තිබ්බෙ නෑ. අපි තෙල් ගහගෙන එහෙ ගියා. මෙහෙ ගියා. අපි කළේ නාස්තිකාර දේවල් කියලා අපට දැන් හොඳට දැනිලා තියෙනවා.

අපි ජාතියක් විදියට පුළුවන් තරම් දැන් නාස්තිය අවම කළ යුතුමයි. දැන් තියෙන්නෙ තෙල් නැතිකමම නෙවෙයි. ඉස්සර රු.2000ට තෙල් ගහපු මිනිහා දැන් 10000ක තෙල් ගහනවා. ඉස්සර තෙල් ටැංකියට කාලක් ගහපු මිනිහා දැන් ෆුල් ටෑන්ක් ගහනවා. දැන් හැමෝගෙම ගෙවල්වල තෙල් තියෙනවා. ඉස්සර මෙහෙම ගෙවල්වල තෙල් තියාගෙන හිටියේ නෑ නේ. දැන් කොච්චර තෙල් දුන්නත් මදි. මේක දැන් ව්‍යාපාරයක් වෙලා. එනිසා මම හිතන දෙයක් තමයි, සරල පරිභෝජනය මිනිස්සුන්ට පුරුදු කළ යුතුයි. අපි ජාතියක් හැටියට, අවම පරිභෝජනයෙන්, අරපිරිමැස්මෙන් හා නාස්තිය අඩු කරලා ජීවත් වෙන්නේ කොහොමද කියලා පුරුදු විය යුතුයි. අපි ගොඩක් කෑම නාස්ති කරපු ජාතියක්. ඒ නිසා අපේ පැත්තෙනුත් යමක් කළ යුතුයි. ඊට පස්සේ අනිත් අයට උපදෙස් දෙන්න පුළුවන්. රජය වගේම අපේ ජීවිතත් නිසි කළමනාකරණයකට ලක් කරගත යුතුමයි. ඒ වගේම මෙසේ කරනකොට සාධාරණ විය යුතුයි. තෙල් පරිභෝජනය අවශ්‍ය දේවලට පමණක් යොදා ගැනීමට වග බලා ගත යුතුයි. ඒ වගේම මිනිසුන්ට තමන් සිදු කරන ඒ වැඩය ගැන හැඟීමක් ඇති විය යුතුයි. අපි නාස්ති නොකර ඉමු. අපි කට්ටියම එකතු වෙලා යමක් කරමු.

l මේ ආර්ථික අර්බුදය අපට විතරක් නොවෙයි. ලෝකයේ තවත් බොහෝ රටවලට ආර්ථික අර්බුදවලට මුහුණ පාන්නට සිදු වෙලා තිබෙනවා. ඒ පිළිබඳව ඔබේ අදහස කුමක්ද?

මිනිසුන්ව සකස් කිරීමට ආණ්ඩුව පැත්තෙන් දුර්වලයි. ගෙදර දරුවන්ට තරවටු කරමින් අපි ඒ වැඩේ කරනවා නම් එහෙයින් ඇති තේරුමක් නැහැ. පාලක පංතිය හොඳට පරිභෝජනය කරලා රටේ වැසියන්ට අවම පරිභෝජනය කරන්න වුණොත්, එතැන දී මහජනතාව විරුද්ධව නැඟී සිටිනවා. ඒක වළක්වන්න බෑ. ප්‍රජාව තෘප්තිමත්ව සහ ශක්තිමත්ව සකස් කිරීම තමයි වැදගත්. ඒ නිසා ප්‍රශ්නවල දී සෘජුව මැදිහත් වීම, සහ කතාබහ කිරීම අත්‍යවශ්‍යයි.

l ආර්ථික අර්බුදය එක්කරා අවස්ථාවකදී අති උත්සන්න වී සමස්ත පද්ධතියම වෙනත් මානයකට තල්ලු වී යන බවට බොහෝ විද්වතුන් අදහස් ප්‍රකාශ කරනවා. ඒ පිළිබඳ ඔබේ මතය කුමක්ද?

ජාතික චින්තනයකට නැඹුරු වෙන බව බොහෝ අය ප්‍රකාශ කළත් මා සිතන ආකාරයට එහෙම වටාපිටාවකුත් ගොඩනැගී තිබෙනවා. නැත්තේම නෑ. නමුත්, ඉතිහාසයේ සිට ගෙන බැලූ කල එතරම් සුවිසල් ආකාරයට ජාතික චින්තනයක් දක්වා ගොඩ නැගී නැහැ. එක මතයක් ඔස්සේ එහෙම ගොඩනැගෙන්න බෑ. අපේ අතර බැඳීම් වැඩියි. තවමත් එහෙම පාටක් පේන්න නැහැ. තමන්ට හුරු පුරුදු වූ ආකාරයට පෞද්ගලිකව විසඳුම් හොයන්න පමණයි තවමත් මිනිසුන් උත්සහ කරන්නේ. තනි තනිවම බොහෝ දෙනා විදෙස්ගත වෙන්න දැන් උත්සහා කරන බවක් පේනවා. තවමත් සාමූහික හෘදය සාක්ෂියක් ගොඩනැගිලා නෑ. බැලූබැල්මට පෙනුණත්, එහෙම ගොඩනැගිලා නෑ.

l ආර්ථික අර්බුදය විසඳීම සඳහා ඵලදායී ක්‍රම ගවේෂණය වෙනුවෙන් පසුගියදා අ‍ෙමරිකාවෙන් ලබා දුන් සහයෝගය පිළිබඳව මේ දැක්ම කුමක්ද?

දැන් අ‍ෙමරිකාව ප්‍රමුඛ බටහිර රටවල් මේ වෙලාවේ බියක් දක්වනවා, ශ්‍රී ලංකාව වෙන ධනවත්, හා බලවත් රටක් හා සම්බන්ධ වේවි කියලා. අපි කෑම බීම නැතුව හිර වෙලා ඉන්න අවස්ථාවක දී කිසියම් අයෙක් ඇවිත් අපිට අපේ අවශ්‍යතා ලබාදෙනවා නම්, අපි ඒ පැත්තට නිරායාසයෙන්ම හැරෙනවා. ඒක සාමාන්‍ය දෙයක්. මේත් ඒ වගේ දෙයක්. චීනය, ඉන්දියාව සහ අ‍ෙමරිකාව අතර තරගයක්නෙ තියෙන්නේ. මේ නිසා අ‍ෙමරිකාව අපිත් එක්ක ඉන්නවා කියන එක හඟවන්න තමයි ඔය විදිහට සහයෝගය දෙන්නේ. එහෙම නම්, ඉතින් අ‍ෙමරිකාවට කියන්න පුළුවන්, අපි අ‍ෙමරිකානු ඩොලර් බිලියන 51ක් ණයයි. අපේ විදේශ සංචිත ප්‍රමාණය ගොඩ නංවා ගෙන තෙල් ටික ගෙනල්ලා රට සාමාන්‍ය පරිදි සිදු කර ගෙන යෑමට නම් අපට තව ඩොලර් බිලියන 5ක් තිබ්බොත් ඇති. පසුගියදා යුක්රේනයට ඩොලර් බිලියන 40ක් දුන්නා. මෙයින් පේනවා ඒ අය යුද්ධයට කැමතියි. අපිට ණය දෙන්න ඒ අය කැමති නැත්තෙ අපි කෙරෙහි විශ්වාසයක් නැති කමයි. රටවල් එකතු වෙලා ගොඩනඟාගත් අරමුදලට තමයි IMF කියන්නේ. එ් රටවල් ණය දෙනකොට බලනවා, මේ රටවල්වල මිනිස්සුන්ගෙ ගතිගුණ මොනවාද කියලා. බැංකුවක් අපට ණය දෙන කොට බලන්නෙ අපිට ණය ගෙවා ගන්න පුළුවන්ද කියලා. අපට වත් කම් තියෙනවද කියලා. ඒ විතරක් නෙවෙයි, කල්ක්‍රියාව යහපත් ද කියලා. මේ වගේ රටකට ණය දෙනකොටත් බලනවා. ශ්‍රී ලංකාව හැම අතින්ම වැටිලයි තියෙන්නේ. ජාත්‍යන්තර ලැයිස්තුගත කිරීම් අනුව, ශ්‍රී ලංකාව වැඩක් නැහැ කියලත් හඳුනාගෙනයි තියෙන්නේ. එතකොට කවුද ණය දෙන්නෙ.

මේ වෙනකොට අපේ රටේ කියලා නිෂ්පාදනය කරන කිසි දෙයක් නැහැ. සියලුම දේවල් අපි පිටරටින් ගේන්නේ. එහෙම රාජ්‍යකට විදෙස් රාජ්‍යන්වල උදව් නැතුව ඉහළට ආ නොහැකියි. ඒ නිසා හරි අමාරුවක අපි ඉන්නේ. ඒක කාටවත් බැලූ බැල්මට තේරෙන්නේ නෑ. පේන්නෙත් නෑ. තෙල් නැත්නම් ඔක්කොම දේවල් නතර වෙනවා. ඒ නිසා මට හිතෙනවා ඇමෙරිකාව නිකම් ඇවිල්ලා බලනවා මොකද වෙන්නේ කියලා. ඒ නිසා ඩොලර් මිලියන ගාණක් හරි දෙනවා. ඩොලර් මිලියන ගාණකින් අපට මහ ලොකු දෙයක් කරන්න බෑ. ඉස්සර නම් සංචාරක කර්මාන්තයෙන්, ගාමන්ට් ෆැක්ට්‍රවලින්, මැදපෙරදිගින්, තවත් පොඩි පොඩි ආයෝජනවලින් විදෙස් විනිමය ආවා.

l මේ අවස්ථාවේදී බොහෝ ප්‍රශ්න රැසකින් හෙම්බත් වෙලා සිටින රටේ මහජනයා කුමක් කළ යුතුද?

ආර්ථික ප්‍රශ්නත් එක්ක සමාජයට සිදු වී තියෙන හානිය පිළිබඳ කිසිවකු තක්සේරු කරන්නේ නෑ. ඒවා බලන්නෙත් නැහැ. පේන්නෙත් නෑ. දුප්පත්කම, මන්දපෝෂණය හා දරිද්‍රතාව කියන්නේ ප්‍රශ්න රැසකම ආරම්භයක්. ආදායම අහිමි වීම, කෑම නැතිකම, මන්දපෝෂණය එක්ක දරුවන් පාසලට යෑම නවත්වනවා. අසනීප වෙනවා. බෙහෙත් හිගයක් ඇතිවෙනවා. හොස්පිට්ල්වල බෙහෙත් නැහැ. විටමින් නැහැ. මේ සියල්ලත් එක්ක සෞඛ්‍යය පිරිහී යනවා. ආදායම පිරිහී යනවා. මෙය ගණිකා වෘත්තියට, මත්පැන්වලට ඇබ්බැහි වීම සහ අපරාධ වැඩි වීමට හේතු වෙන්න පුළුවන්. අහල, පහළ ගෙවල්වලට ගහන්න පුළුවන්. ඊර්ෂ්‍යාව ඇති වෙන්න පුළුවන්.

ඒ නිසා අපි හිතන්නෙ නැති ප්‍රශ්න රාශියක් ඇති වෙන්න මේ ටික අර්බුදය බලපානවා.

මේ කරුණු කාරණා දිහා බැලුවාම අපට තියෙන සම්පත් නිසි විදියට කළමනාකරණය කර ගත යුතුයි. නි‍ෙවසක වුණත් එහෙමයි. මේ වෙලාවේදී අපේ ගෘහිණියට අරපරිස්සම හා ඉතිරිය ගැන අමුතුවෙන් කියා දිය යුුතු නෑ. අපේ අනවශ්‍ය ප්‍රවාහන ගමනාගමනය අඩු කරගන්න ඕනෑ. පළාතේ තියෙන ආහාර ද්‍රව්‍ය, එළවළු පරිභෝජනය කරන්නේ කොහොමද? අනෙක් පැතිවලට යවන්නේ කොහොමද? ඒ වගේම අපි අනෙක් පැත්තෙන් බලන්නත් ඕනෑ, කාටද තෙල් ඕනෑ කියලා. වෛද්‍යවරු වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම තවත් වෙනත් අත්‍යවශ්‍ය සේවාවක යෙදෙන අයෙක් වෙන්න පුළුවන්. මේ අයටයි ප්‍රමුඛතාව දිය යුත්තේ. ඒ නිසා ප්‍රමුඛතා ලැයිස්තුවක් සෑදිය යුතුයි.

ශ්‍යාමා සමරසිංහ

කලින් දා රාත්‍රි‍යේ ඇදහැලුණ මහ වැස්සක අඳුරු වලාවත්, පෙර‘ඹරින් හිරු නැඟ එත්ම ක්‍රමයෙන් පහව යමින් තිබිණි. අපගේ ඇස් මායිමෙන් ඈත මුහුද දෙසට දිවෙන ඒ වලාකුළු අතරින් උදා ළහිරු එක දෙක රිදී රේඛා මවමින් මාදු ගං දියට පතිත වන්නට ගියේ නිමේශයකි.

එතෙක් නිසලව තිබූ මාදු ගං දිය දෙසට හමා ආ සුළං රැලි නිසා ගංදිය මතුපිට චංචල වෙමින් පැවතිණි. ඒ චංචල දිය රැලි අප සිටි ගං ඉවුරේ රිද්මයකට වැදෙමින් නිසල වුණේ සුදෝ සුදු පෙණ පිඬු නංවමිනි. ගං දිය මත හිරු කිරණින් මැවූ රිදීවන් දිය දහරා තවත් චංචල කරමින් අප රැගෙන මාදු ගඟේ දූපත් බලන්නට යෑමට කුඩා මෝටර් බෝට්ටුවක් අප සිටි තොටුපොළට ළඟා වූයේ පෙරවරු හතයි තිහට පමණය. 

අප ඊට පා තැබුවේ ඇතැම් සිතියම් පොත්වල පවා නැති සුන්දර මාදු ගඟේ සොඳුරු දූපත් සහ කඩොලාන නැරඹීමේ ආසාවත්, කුතුහලයත් ඇතිවය. අප රැගත් මෝටර් බෝට්ටුව තවත් මොහොතකින් තොටුපොළින් මෑත් වී මාදු ගඟේ නැඟෙනහිර දියඹ දෙසට පිවිසුණේ ආඳා දොළත්, වේරතුඩුව පැත්තත් යා කෙරෙන මගී පාලම යටිනි.

මාදු ගඟේ දූපත් තිස් ගණනක් තිබෙන බව ඇතැම් පොතපතක සඳහන් වුවත් එහි ලොකු කුඩා දූපත් හැට ගණනක් තිබෙන බව අපට පැවසුවේ මාදු ගං චාරිකාවට එක්ව සිටි පියවංශ ගිනිගේ මහතායි. මෙරට සිටි සුප්‍රකට කවියකු වූ ආනන්ද රාජකරුණා මහතාත්, එතුමාගේ කවි පෙළක මාදු ගඟේ දූපත් 64ක් තිබෙන බව සඳහන් කර තිබේ.

මාදු ගඟේ ස්වල්ප දුරක් බෝට්ටුවෙන් ඉදිරියට ගිය අපට මුලින්ම දැක ගන්නට ලැබුණේ සුන්දර ඕවිලාන දූපතයි.

‘අපේ රටේ දූපතක් මැදින් කෝච්චියක් ධාවනය කෙරෙන එකම තැන මෙතැනයි. මේ පැත්තට කියන්නේ පාතමුල්ල කියලයි. රේල් පාර යන්නෙ මේ ඕවිලාන උඩිනුයි. මාදු ගඟේ තියෙන දූපත් අතරින් මේ දූපත විශාලත්වයෙන් වැඩියි. දූපතේ වට ප්‍රමාණය කිලෝමීටර් තුනක් විතර වෙනවා.‘

ඕවිලාන දූපතේ අප නොදන්න පැත්ත ගැන පියවංශ මහතා අපට පහදා දුන්නේ එලෙසිනි.

තවත් ඉදිරියට යාත්‍රා කරද්දි අපට දැක ගන්නට ලැබුණේ කඩොලාන සහිත දූපත් කිහිපයක්. ඒ දූපත් වගේම ඉස්සන් ඇතුළු මත්ස්‍යයන් ආරක්ෂා කරන්නේත් කඩොලාන ශාක. එතැනදී අපට ඉස්සන් කොටු කිහිපයක් ද දැක ගන්නට ලැබිණි. ඒවා ධීවරයන් හඳුන්වන්නේ ‘ජා කොටු‘ නමිනි.

ජා කොටු වටකර සෑදූ වැට මත දියකාවුන් පෙළ ගැසී උන්ගේ තෙතබරිත අත්තටු වියළමින් සිටි අයුරු මනස්කාන්තය. තවත් අවස්ථාවක අප නෙත ගැටුණේ දූපතක කඩොලාන ශාකයක් මත නැඟුණු කොලු ගැටයෙක් ඇමක් යොදාගෙන බිලි බාන අයුරුය.

මේ කඩොලාන දූපත වටා යාත්‍රා කළ අපට දකින්නට ලැබුණේ එය උසින් අඩි තුන හතරකට වඩා උස් නොවන බවය. විශාල ගංවතුරකදී මෙවැනි දූපත් යටවන නමුත් එම දූපත් රැක ගන්නේ කඩොලාන ශාක බවත් පියවංශ මහතා මතකයට නැඟුවේය.

නැවතත් අප යාත්‍රා කළේ යකඩ පාලමක් යටිනි. ගඟ ඉස්මත්තේ ඈතින් පෙනුණේ ගොඩබිමේ ඇති බලපිටිය දුම්රිය ස්ථානයයි. ඒ අසලින් අප ඊළඟට යොමු වූයේ ගල්මන්දූව දෙසටය. ගල්මන්දූව යනු මිනිසුන් පදිංචිව සිටින තරමක් විශාල දූපතකි.

මාදු ගඟත්, ගල්මන්දූවත් (දූපතත්), ගල්මන්ගොඩත් (ගොඩබිමත්) යා කෙරෙන්නේ අඩි තිහ හතළිහක දිග පාලමකිනි. එහි ඇති කඩොලාන හැරුණු විට තැන තැන කිරල, කදුරු, රත්මල් වැනි විසිතුරු ශාකවල පිපී තිබුණු මල්ගොමු ද දූපතින් ගඟ දෙසට නැඹුරු වී තිබෙනු දක්නට ලැබිණි.

මේ අතරින් යන විට අපට වම්පසින් දර්ශනය වූයේ මිනිස් වාසයෙන් තොර තවත් සුන්දර දූපත් තුනකි. ඒ දිමිදූව, කටුදූව සහ මඩදූවය. ඊටත් ඉදිරිපසින් දිස්වන්නේ මිනිසුන් පදිංචිව සිටින අප්පලදූවය.

අප්පලදූවත් ගොඩබිමත් යාව ඇත්තේ හීනටිය දෙසටය. හීනටිය ගොඩබිමේ සිට පාලමකින් අප්පලදූවට පිවිසිය හැකි වේ. තවත් ඉදිරියට යන විට අපට දැක ගන්නට ලැබුණේ තරමක් විශාල මහලදූවය. හීනටිය ගොඩබිමේ සිට මහලදූවටත් පාලමකින් එතෙර වී වාහනයකින් වුවද යා හැකි වේ.

මහමාදු ගඟ ඇත්තේ මේ පාලමින් එහා ගැඹුරු දියඹ දෙසට වන්නටය. අප රැගත් බෝට්ටුව ඊළඟට හැරුණේ කුඩා දිමිදූව දෙසටය.

දිමිදූව අසලින් ගඟට බැසීමට වුවද පුළුවන. අනතුරුව අප ගමන් කළේ මඩදූවත්, මහලදූවත් අතරිනි.

කිරල, කදුරු, කිරි කඩොලාන, පන් ගස් සේම දකින්නට දුර්ලභ ගිංපොල් ශාක ගහන මේ දූපත් අතරින් යද්දී මඩදූවටත්, ගෝනදූවටත් ගොඩ බැස අත්දැකීම් ලබා ඇති ගිනිගේ මහතා අපට පැවසුවේ එම දූපත්වල නෙල්ලි ගස් ද තිබෙන බවය.

ගෝනදූව අපට සමීපව දිස්වන්නේ මඩදූවත්, මහලදූවත් අතරින් ගමන් කරද්දීය. තවත් මොහොතකින් අප ළඟා වූයේ දූපත් කිහිපයක්ම යා කෙරෙන දිගම යකඩ පාලම අසලටය. එය පාතේගම ගොඩබිමින් ඇරඹී මාදු ගඟ මැදින් ගෝනදූව, තල්දූව, ගෝදූව යන දූපත් අතරින් වැටී තිබෙන්නේ මාදුව දක්වාය. අපට ඉදිරියෙන් පෙරියමරක්කලදූවත් අනෙක්පස ඈතින් කොහිලවගුර පොල්වත්තත් දකින්නට ලැබේ. 

හීනටිබොක්කට ළඟා වෙද්දී දක්නට ලැබෙන්නේ තවත් අපූර්ව දර්ශනයකි. මාදු ගඟේ මිනිසුන් පදිංචිව සිටින ලොකුම දූපත මාදුවය. ඊට ඇත්තේ සියවස් ගණනාවක අතීතයකි. දේවපතිරාජ ඇමැතිවරයාගේ සමයේදී ඉන්දියාවේ කාලිංග දේශයෙන් (කලිඟු රටින්) පැමිණි පිරිසක් ලක්දිව ආක්‍රමණය කිරීමට ගොඩබැස ඇත්තේ බලපිටි මෝදරින් බව පැවසේ.

අදත් මාදුවේ එක් ස්ථානයක් හැඳින්වෙන්නේ කාලිංග පිටිය නමිනි. එදා එහි ඇති වූ සටනින් කාලිංග ආක්‍රමණිකයන්ගේ ලේ මාදු ගඟට මුසු වූ බවත් සඳහන් වේ.

අප ඊළඟට යොමු වූයේ මාදු ගඟේ විසිතුරුම සොබාදම් නිමැවුම වූ ‘කඩොලාන පියස්ස‘ දෙසටය. ඒ සඳහා අපට මිරල දූවත්, මුවන්න දූවත් අතරින් තවත් ස්වල්ප දුරක් යාත්‍රා කළ යුතු විය. ලෝකයේ ඝර්ම කලාපීය ගංමෝය, කලපු සහ සාගර බොක්ක සහිත ස්ථානවල දක්නට ඇති මේ සදාහරිත උස් කඩොලාන පරිසරය අප චමත්කාරයෙන් පුබුදු කරවන්නට සමත් වූයේ එම පියස්ස යටින් ගමන් කරද්දීය.

එය නිර්මාණය වී තිබෙන්නේ මහකඩොල්, රත්මල් කඩොල්, මහමල්කඩොල්, හීන්මල්කඩොල් වැනි කඩොලාන ශාක ගොනු මීටර් 4-5ක් උසට වැවී යාමෙනි. විනාඩි කිහිපයකින් කඩොලාන පියස්සෙන් පිටවූ අප ඊළඟට ළංවූයේ දූපත වටා ගිංපොල් ශාක දකින්නට හැකි මිරල දූපතටය.

ගිංපොල් යනු කඩොලාන විශේෂයටම අයත් සුන්දරව විකසිත වන මලක් සහිත ශාකයකටය. එම මලේ හැඩය ගැන ලියන්නට නොතේරෙන තරම්ය. එවැන්නක් දකින්නට මාදු ගඟේ සංචාරයක් යා යුතුමය. එම ශාකය දක්නට ලැබෙන්නේ කළුතර, ගිංතොට සහ ගාලු වෙරළාසන්නයේ පමණකි.

දිවා ආහාරය සඳහා අප ගොඩවූයේ මිරලදූවටය. ඊට පිවිසිය හැක්කේ ගල් තලාවකිනි. හිඹුටු, මාදං, බෝවිටියා, තෙලකීරිය ශාක ගහණයෙන් යුතු මිරලදූවෙන් පසු යොමු වූයේ කොත්දූව කරා යෑමටය. ඒ සඳහා නයිදූවත්, ඊට එහායින් ඇති හුදෙකලා සතපහේදූවත් වටා කැරකුණේ දික්දූව දෙසට යාත්‍රා කිරීමටය. වර්ග අඩි 25ක්වත් ඇති-නැති කුඩා සතපහේ දූපත තුළ ඇත්තේ දෙවොලක නටබුන් පමණකි.

මේ සොබාසිරි විඳිමින් අප කුරුඳු ගසින් පිරි දික්දූව පසු කර මාදූවත්, නෙල්ලිගොඩ ගොඩබිමත් අතර මාදු ගඟින් කොත්දූවට ළඟා වූයේ පස්වරුවේය. කොත්දූව පන්සලේ නිසසල දසුන විඩාපත් අප දෙනෙතට ගෙන ආවේ රසඳුනකි.

සුදු මානෙල්, කැරන් කොකු, දියපර, රත්මල්, ඕලු, පන් ආදියෙන් පිරි දූපත්වලටත්, කොකුන්, දියකාවුන්, කුරුළුගොයන් අසලටත් සමීප වෙමින් අප ආපසු ගමනට පිටත් වූයේ හිරු අවරට යන හෝරාවකදීය.

බන්ධුල ගුණරත්න

ඇති විට අගයක් නැති මුත් නැති විට මහත් සේ අගය දැනෙන අවශ්‍යතා අතර ආහාරවලට හිමි වන්නේ සුවිශේෂි ස්ථානයකි. ආහාර හිඟයක් ගැන වැඩියෙන් කතා කරන මේ කාලය තුළ ආහාර මතුවට ආරක්ෂා කර ගැනීම අතිශයින්ම වැදගත්ය. මේ මොහොතේ අතිරික්තයක් ඇති එළවළු, පලතුරු කල් තබා ගැනීමට හැකි නම් එය කෙතරම් අගනේ ද? ඇහැටුවැව ප්‍රාදේශීය ලේකම් ඩබ්.එම්.යු. වීරසිංහ මහත්මියගේ උපදෙස් හා මඟපෙන්විම මත ඇහැටුවැව විදාතා සම්පත් මධ්‍යස්ථානයේ විද්‍යා හා තාක්ෂණ නිලධාරි හේමන්ත වන්නිනායක මහතා ඇතුළු නිලධාරීන් විසින් සංවිධානය කොට ඉදිරිපත්කරන ලද පුහුණු වැඩමුළුවක් ඇසුරින් මේ ලිපිය සකස් කෙරිණි.

ආහාර අවශ්‍යතාව සපුරා ගැනීමටත් ආදායම් මාර්ගයක් ලෙසත් අගය එකතු කළ භාණ්ඩයක් ලෙසත් වඩාත් නිර්මාණශීලිව ආහාර කල් තබා ගැනිමේ තාක්ෂණය යොදා ගත හැකිය. ආහාර කල් තබා ගැනිමේ තාක්ෂණයේදි විජලනය තරම් සාර්ථක ක්‍රමවේදයක් නොමැති තරම්ය.

එමෙන්ම ආහාරවල රසය, ගුණය, පැහැය නොනැසී නව විජලිත තාක්ණයෙන් මේ ශාස්ත්‍රය මනාව කර ගැනීමට හැකියාව ද ඇත. ආහාර විජලනයේ දි පළමුව කල් තබා ගත හැකි ආහාර තෝරා බේරා ගත යුතුය. මේ දිනවල සුලභව ඇති කොස්, දෙල් මෙන්ම වම්බටු, කරවිල, තක්කාලි, අඹ, කොහිල, බිම්මල් ආදි අපේ ආහාර වට්ටෝරුවේ බොහෝ දෑ විජලනය කළ හැකිය. විජලනයේ දි වැදගත් වන කරුණු අතරින් කපා ගන්නා ආකාරය, ඒ ඒ ආහාර වර්ග විජලනයට අවශ්‍ය කරන උෂ්ණත්වය, සුළගේ වේගය එනම් ආහාරයේ අඩංගු ජලය ඉක්මනින් ඉවත් කර ගත හැකි අයුරින් සුළං ධාරාවේ වේගය ආදී කාරණා ඉතා වැදගත්ය. 

සෑම ආහාරයකම අනන්‍ය ගති ලක්ෂණ වෙනස් නිසා ආහාරවල නැවුම් බව හා ගුණ ආරක්ෂා වන පරිදි විජලනය කර ගත යුතුය. ඇතැම් එළවළු කපා ගන්නා විට පැහැය වෙනස් වෙයි. ඇතැම් ඒවායේ ස්වාභාවික වර්ණය ඒ අයුරින් ආරක්ෂා කර ගැනීමෙන් වෙළෙපොළට ඉදිරිපත් කරන විට ආකර්ෂණයක් ඇති වෙයි.

නිදසුනක් ලෙස බෝංචි ගත හැකිය. විජලනයේදී බලපාන මෙම කරුණු අවම කර ගැනීම සහා නව තාකෂණික ක්‍රම පවතී. මීළඟට වැදගත් වන්නේ විජලනයට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය සපයා ගැනීමයි. ලුණු, කහ, දෙහි, උණු ජලය, ඇල් ජලය ආදිය අවශ්‍ය වේ. නැවුම් එළවළු සහ පලතුරු විජලනය කර ගැනීමට පෙර කපා ගැනීමේදී ඒ ඒ ආහාරයට සුදුසු මාධ්‍යය අප විසින් තෝරා ගත යුතුය. ඇතැම් එළවළු කපා ගන්නේ උණු ජලයටය. එය බ්ලාංචිකරණය ලෙස හඳුන්වයි. හුමාලයෙන් ද බ්ලාංචිකරණය කළ හැකිය.

ආහාර විජලනයේදි ආහාර පරීක්ෂක ද අවශ්‍ය වෙයි. එනම් පැහැය හෙවත් වර්ණය, රසය ඒ අයුරින්ම ආරක්ෂා කර ගැනීමට යොදා ගත හැකි සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ද්‍රව්‍යයි. නිදසුනක් ලෙස එළවළු සහ පලතුරුවල කහට පිපීම වළක්වා ගැනීමට සෝඩියම් මෙටා බයිසල්ෆයිඩ් යොදා ගනී. එමෙන්ම කොළ පැහැය ආරක්ෂා කර ගැනීමට සෝඩියම් බයිකාබනේට් හෙවත් ආප්ප සෝඩා, මැග්නීසියම් ඔක්සයිඩ්, ආදිය භාවිතා කළ හැකිය. මේවා යොදා ගන්නේ ඉතා ස්වල්ප වශයෙනි.ජලය ලීටර් 1කට ග්රෑම් 1ක් වැනි ස්වල්පයකි.

විජලනය සඳහා කුඩු ලිප් විජලිත උදුන, ගෘහස්ථ සුර්ය තාප භාවිතා කළ හැකිය.

එළවළු විජලනය කරන අයුරු
කැරට්
1. පිටත සිවිය ඉවත් කර මිලිමීටර් 4-5 පෙති කපා ගන්න.
2. විනාඩි 2-3ක් උණු දියේ බහා ඉවතට ගෙන සීතල වතුරෙන් සෝදන්න
3. පැය 14-15ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60ක උෂණත්වයෙන් විජලනය කර ගන්න.

වම්බටු
1. මිලිමිටර් 6ක දික් හැඩයට තීරු කපා ගෙන සෝඩියම් මෙටා බයි සල්ෆයිඩ් ද්‍රාවණයක විනාඩි 10ක් ගිල්වා තබන්න.
2. රෙදි පොට්ටනියක විනාඩි 3ක් උණු ජලයේ බහා පසුව සීතල ජලයෙන් සෝදන්න.
3. පැය 6-8ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

බණ්ඩක්කා
1. මිලිමීටර් 6ක ඝනකම ඇති පෙති කපා ගන්න.
2. රෙදි කැබැල්ලකට දමා විනාඩි 4ක් උණු ජලයේ බහා ඉවතට
ගෙන සීතල ජලයෙන් සෝදන්න.
3. පැය 6-8ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය
කරන්න.

අර්තාපල්
1. මිලිමීටර් 4ක ප්‍රමාණයේ පෙති කපා සෝඩියම් මෙටා බයි සල්ෆයිඩ් ද්‍රාවණයක විනාඩි 10ක් ගිල්වන්න.
2. විනාඩි 3-4ක් උණුදියේ දමා ඇල් ජලයෙන් සෝදන්න.
3. පැය 7-8ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

තක්කාලි
1. මිලිමිටර් 4-8 ප්‍රමාණයේ පෙති කපා ගන්න.
2. විනාඩි 2ක් උණුදියේ දමා ඇල් ජලයෙන් සෝදන්න.
3. පැය 9-10ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

අළුකෙසෙල්
1. පොතු හැර මිලිමීටර් 4ක ප්‍රමාණයේ පෙති කපා සෝඩියම් මෙටා බයි සල්ෆයිඩ් ද්‍රාවණයක විනාඩි 10ක් ගිල්වන්න.
2. විනාඩි 3-4ක් උණුදියේ දමා ඇල් ජලයෙන්සෝදන්න.
3. පැය 8-9ක් සෙල්සියස් අංශක 55-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

කොස් සහ දෙල්
1. මිලිමිටර් 4-5 ප්‍රමාණයෙ කැබලි කපා ගන්න.
2. විනාඩි 2ක් උණුදියේ දමා ඇල් ජලයෙන් සෝදන්න
3. පැය 8-9ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

බිම්මල්
1. තිරු වශයෙන් වෙන් කර ගන්න.
2. උණු ජලය සහිත ලුණු ද්‍රාවණයක විනාඩි 2ක් දමා පෙරා විජලනය කරන්න.
3. පැය 6-8ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

වට්ටක්කා
1. මිලිමිටර් 4-6 කැබලි කපා ගන්න.
2. විනාඩි 3ක් උණු දියේ හෝ විනාඩි 2ක් හුමාලයෙන් තම්බා සීතල වතුරෙන් සෝදා හරින්න.
3. පැය 9-10ක් සෙල්සියස් අංශක 50-60 උෂ්ණත්වයෙන් විජලනය කරන්න.

ගෘහාශ්‍රිත ක්‍රමයට කුකුළන් ඇති කිරීම නිවෙස්වලට සුළු පරිමාණයෙන් කළ හැකි ලාභදායී ව්‍යාපාරයකි. ගොවිපළ ක්‍රමයට කුකුළන් ඇති කිරීමේදී මෙන් මිල අධික ආහාර හා අනෙකුත් යෙදවුම් ගෘහස්ථ ක්‍රමයෙන් කුකුළන් ඇති කිරීම සඳහා අවශ්‍ය නොවේ.

මෙම ව්‍යාපෘතිය යටතේ මසක් වයසැති කිකිළි පැටවුන් ලබා දෙනු ලැබේ. වැඩි මරණ අනුපාතයක් සහිත මාසයක කාලය මෙම සතුන් පසු කර තිබීම හා වැඩි බිත්තර ප්‍රතිශතයක් ලබා දෙන කිකිළි පැටවුන් ලබා දීම ප්‍රතිලාභියාට වාසි සහගත වේ.

ගෘහාශ්‍රිත කුකුළන් ඇති කිරීමේ වාසි

ගම් කුකුළු බිත්තර හා කුකුල් මස් සඳහා වැඩි ඉල්ලුමක් හා වැඩි මිලක් තිබේ. ආරම්භක වියදම අඩු වන අතර, යෙදවුම් සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ ද අඩු මුදලක්. එමෙන්ම අමතර ශ්‍රමයක් ද වැය නොවේ. සත්ත්ව ප්‍රෝටීන ලබා දෙන හෙයින් සෙසු පෝෂණ අවශ්‍යතා සපුරයි.

බිත්තර හා අතිරේක කුකුළන් විකිණීමෙන් ගෘහණියට අතිරේක ආදායමක් උපයා ගත හැකිය. මුළුතැන්ගෙයි ඉවතලන සහ අවට පරිසරයේ පවතින දෑ ආහාර ලෙස ගැනීම නිසා වැය කළ යුතු වියදම අඩුය. දේශීය තත්ත්වයට ඔරොත්තු දෙන ගම් කුකුළු පැටවුන් බෝ කර විකිණීමෙන් අමතර ආදායමක් උපයා ගත හැකිය. අද පවතින සත්ත්ව ප්‍රෝටීන ප්‍රභව අතුරින් පහසුවෙන්ම සපයා ගත හැක්කේ බිත්තර ය. 

කුකුළු අපද්‍රව්‍ය පොහොර ලෙස ගෙවතු වගාවට සෘජුවම එක් කළ හැකි අතර ඒවා කොම්පෝස්ට් පොහොර සෑදීම සඳහා ද භාවිත කළ හැකි වීම තවත් වාසියකි.

යෙදවුම්, අවශ්‍යතා සහ අමුද්‍රව්‍ය

දිනක් හෝ මසක් වයසැති කිකිළි සහ කුකුළු පැටවුන් සහ කුකුළු කොටුවක් මේ සඳහා අවශ්‍යය. ගෙවතු වගාවේදී සරල ආකාරයට සකස් කළ හැකි විවිධ කුකුල් කොටු වර්ග ඇති අතර, අවශ්‍යතාවට ගැලපෙන ආකාරයකට මෙය කළ හැකිය.

ගෘහාශ්‍රිත ව කුකුල් කොටුවක් ආරම්භ කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන වියදම ප්‍රධාන වශයෙන් රඳා පවතිනුයේ එම කුකුල් කොටුව කුමන අරමුණක් සඳහා යොදවා ගන්නේ ද යන්න අනුවය. පවුලේ පෝෂණ අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීම සඳහා කුකුල් කොටුවක් සාදා ගන්නේ නම් ආසන්න වශයෙන් රුපියල් 3000ක් පමණ මූලික වියදමක් අවශ්‍ය වේ.

ගම් කුකුළු පැටවු බෝ කර විකිණීම සඳහා අරමුණු කරගත් කුකුළු කොටුවක් සඳහා නම් රුපියල් 10,000ක මුදලක් ප්‍රමාණවත්ය. එහෙත් ව්‍යාපාරයක් ලෙස ගෙවත්තේ කුකුළු කොටුවක් පවත්වාගෙන යෑමට අදහස් කරන්නේ නම් අවම වශයෙන් කිකිළියන් 50ක් වත් ඇති කළ යුතුය.

කුකුළු පාලනය ආරම්භ කළ යුතු කාලය

වසරේ ඕනෑම කලකදී ඇරඹිය හැකිය. ප්‍රාදේශීය පශු වෛද්‍ය කාර්යාලයෙන් අවශ්‍ය සේවාවන් සපයා ගත හැකි අතර එමඟින් ගෙවත්තෙහි සාර්ථක කුකුළු කොටුවක් පවත්වා ගත හැකිය. ප්‍රාදේශීය පශු වෛද්‍ය කාර්යාලයෙන් සපයා ගත හැකි සේවාවන් වනුයේ, දිනක් හෝ මසක් වයසැති පැටවුන් සපයා ගැනීම, සතුන් ඇති දැඩි කිරීමට උපදෙස් ගැනීම, රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර ඇතුළු තාක්ෂණික උපදෙස් ලැබීම ආදියයි.

කුකුළු නිවාසය ඉදිකිරීම

එක් සතකුට වර්ග අඩි 2 සිට 2.5ක් දක්වා ප්‍රදේශයක් අවශ්‍යය. ඒ අනුව කිකිළි පැටවුන් 10ක් සඳහා අඩි 6ක් හා පළල අඩි 4ක් වන කූඩුවක් ප්‍රමාණවත් වේ.

ආහාර සැපයීම

ප්‍රශස්ත නිෂ්පාදනයක් ලබා ගැනීම සඳහා වෙළෙඳපොළෙන් මිල දී ගත් කුකුළු ආහාර සැපයීම යෝග්‍යය. දින 1 සිට සති 8ක් දක්වා සතුන්ට පැටවුන් සඳහා දෙන ආහාර දිය යුතුය. සති 8 සිට සති 16 දක්වා සතුන්ට වැඩෙන ආහාර සුදුසුය. සති 16 න් පසු බිත්තර දමන සතුන් සඳහා දෙන ආහාර සුදුසුය.

ආහාර වෙනස් කිරීම සිදු කරන ආකාරය

ආහාර වෙනස් කිරීමේ දී එක වරම වෙනසක් නොකරන අතර ක්‍රමක්‍රමයෙන් පහත දැක්වෙන අනුපාතයන්ගෙන් දැනට දෙනු ලබන ආහාරය හා අලුතින් එකතු කරනු ලබන ආහාරය මිශ්‍ර කර දීම කළ යුතුය.

පණුහරණය

සති 7 දී පටන් ගෙන සති 6-8 කට වරක් පණු බෙහෙත් දිය යුතු වේ.

සතුන්ගේ රෝගී බව හඳුනා ගැනිම

ක්‍රියාශීලී බව අඩු වීම, මලපහවල ස්වභාවය වෙනස් වීම, .හුස්ම ගැනීමේ ශබ්දයේ වෙනස්කම්, හැසිරීමේ වෙනස්කම්, ආහාර ඉතිරි වීම, ඉහතින් දක්වා ඇති රෝග ලක්ෂණ දුටුවහොත් වහාම පශු වෛද්‍ය කාර්යාලයට පැමිණ උපදෙස් හා ප්‍රතිකාර ගැනීම කළ යුතු වේ.

ඒ. පී. ගු ණරත්න

ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතා සහ ආණ්ඩුව ඉවත් වීමට ජන අරගලය ප්‍රමුඛ හේතුවක් වුණා. මේ අරගලය මින් ඉදිරියට සිදු කරන කාර්යභාරය කුමක්ද?

මෙරට මහ ජනතාව තමන් වෙත එල්ල වූ ආර්ථික පීඩනය සහ දේශපාලන ක්‍රමයේ වෙනසක් සඳහායි මේ ජන අරගලය ක්‍රියාත්මක වුණේ. ජනාධිපති රාජපක්ෂ මහතා ඇතුළු ආණ්ඩුව ඉවත් වෙන්නෙම තුන් මසක් පුරා ක්‍රියාත්මක වූ මහජන අරගලයක ප්‍රතිඵලයක් විදියටයි. ඉතිහාසයේ සිදු නොවූ ආකාරයේ මහ ජනතා බලවේගයක් අරගලය වටා එකතු වුණා. සාමාන්‍යයෙන් සිදු වෙන්නේ එක් පක්ෂයක්, පෙරමුණක් මෙවැනි විරෝධතාවක් සඳහා එකතු වීමයි. එහෙත් ගෝල්ෆේස් භූමිය මූලික කර ගෙන ඇරැඹි මේ ව්‍යාපාරය හුදු විරෝධතා ව්‍යාපාරයකින් බැහැරව පක්ෂ දේශපාලනයෙන් එපිටට ගිය මහජන අරගලයක් බවට පත් වුණා. අද ජනාධිපතිවරයා ඉවත්ව සිටින්නේ මේ මහා ජනතා අරගලයේ ප්‍රතිඵලයක් විදියටයි.

අරගලය ජයග්‍රාහී දිශාවකට යොමුව තිබෙනවා. මේ අරගලයෙන් පසු එළඹෙන යුගය නිර්මාණය විය යුත්තේ කුමන ආකාරයටද?

අනාගතයේදී නව ජනතා සම්මුතියකට අනාගත පාලන තන්ත්‍රයම යොමු කිරීමයි කළ යුත්තේ. මේ නව මහජන සම්මුතියට සමස්ත පාලන තන්ත්‍රයම ඇතුළත් කර ගැනීමට කටයුතු කර තිබෙනවා.

එහෙත් පවතින ව්‍යවස්ථාව තුළ ජනාධිපතිවරයා සහ අගමැතිවරයා පත් කර ගන්නා ක්‍රමවේදය වෙනස් කරන්න බැහැ නේද.?

පාර්ලිමේන්තුව තුළ ඡන්දයෙන් ජනාධිපතිවරයා සහ අගමැතිවරයා පත් කර ගත් පසු, ජනතාවාදී නව ව්‍යවස්ථාවක් නිර්මාණය කරන තැනට ජනතා බලය යොමු කළ යුතුයි.

එසේ ඇති කරන ව්‍යවස්ථාවක් තුළ අන්තර්ගත විය යුතු කරුණු මොනවාද?

නව ව්‍යවස්ථාව තුළ ජනතා නියෝජිතයන්, ජනතාවට වග කියන ප්‍රතිපාදන, ජීවත් වීමේ අයිතිය සහ මූලික අයිතිවාසිකම් පුළුල් කරන ප්‍රතිපාදන වගේම, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන ප්‍රතිපාදන ඇතුළත් විය යුතුයි.

අරගල බිමෙන් නැඟෙන ප්‍රබල මතයක් බවට පත් වෙන්නේ, ‘මහජන කවුන්සිලයක්’ පිහිටුවීම පිළිබඳ කරුණුයි. අරගලකරුවන් සඳහන් කරන මහජන කවුන්සියල කුමක්ද?

වැඩ කරන ජනතාව, ධීවරයා, කාන්තාව ඇතුළු මහජන පාර්ශ්වවලට නිසි නියෝජනයක් සහිතව ව්‍යුහයක් නිර්මාණය කරලා, රාජ්‍ය පාලනයට ඔවුන් සම්බන්ධ කර ගැනීමට කටයුතු කළ යුතුයි.

අරගලයෙන් පසු යුගය තුළ ආර්ථිකය සකස් වෙන්න ඕන කොයි විදියට ද? ඒ ගැන ඔබේ අදහස මොන වගේද?

සෘජු බදු ප්‍රතිශතය වැඩි කරලා, අධික ලාභ ලබන ධන කුවේරයන්ගෙන් බදු අය කර ගත යුතුයි. ආර්ථික අසමානතාව තුරන් කිරීම සඳහා ශ්‍රමයට නිසි වටිනාකමක් දිය යුතුයි. ආර්ථික අසමානතාව නැති කර ගත යුතුයි. නිෂ්පාදනය පදනම් වූ ආර්ථිකයක් නිර්මාණය කළ යුතුයි.

ඕනෑම කෙනකුට බලයට එන්න පුළුවන්ජන වරමකින් විතරයි
- 43 සේනාංක නායක, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී පාඨලී චම්පික රණවක

රටේ පවතින අර්බුද තත්ත්වය වෙනුවෙන් දේශපාලන, ආර්ථිකමය වශයෙන් ඉදිරියේදී සිදු කරන්නේ මොකක් ද?

43 සේනාංකය හැටියට මීට සතියකට පමණ පෙර, සියලුම ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂවලට අපි ලිපියක් යොමු කළා. ඒ, රටේ පවතින තත්ත්වය යහපත් අතට පත් කිරීම සඳහා, අනාගතයේදී දේශපාලන, ආර්ථිකමය වශයෙන් ගතයුතු පියවර කුමක් ද? යන්න පිළිබඳයි. එහිදී අප කරුණු හතරක් ගැන අවධාරණය කළා. එයින් පළමු කරුණ වෙන්නේ, 22 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අපට ඒ විදියටම පිළිගන්න බැහැ කියන එකයි. ඒ නිසා එය ප්‍රශස්ත ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ප්‍රතිසංස්කරණයක් බවට පාර්ලිමේන්තුව තුළ පත් කර ගැනීම අවශ්‍යයි. දෙවැන්න, වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම සර්වපාක්ෂිකව අන්තර්කාලීන ආණ්ඩුවක් ඇති කර ගැනීම. තෙවැනි කරුණ, ඒ සඳහා පොදු වැඩපිළිවෙළකට එකඟතාව හදා ගැනීම. හතර වැන්න, ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඉවත් වීම කියන කාරණා. එයින්, මේ වන විට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහත්මයා ඉවත් වීම ප්‍රකාශ කර තිබෙනවා. එතුමා කථානායකවරයාට ප්‍රකාශ කරපු ආකාරයෙන්ම ඉවත් වෙයි කියලා අපි හිතනවා.

අනුර කුමාර දිසානායක කියන නම අගමැති ධුරය වෙනුවෙන් යෝජනා වෙලා තියෙනවා. තැනින් තැන ඔබතුමාගේ නමත් කියැවිලා තියෙනවා. මේ ගැන ඔබේ අදහස කුමක්ද?

රට ගොඩගන්න අගමැති, ජනපති පදවි නොවෙයි, රටේ සමාජ ක්‍රියාකාරිකයන්; කුසලතාව තියෙන මිනිස්සු හැටියට නොයෙක් දේශපාලන මතවාදවල සිටින අයගෙන් මේ සමාජය විසින් අද එකමුතුභාවයක් ඉල්ලලා තියෙනවා. ඒ නිසා මේ රට මෙතැනින් ගොඩ ගැනීමේ කාර්යය වෙනුවෙන් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට මේ වෙලාවේ කාර්යභාරයක් පැවරිලා තියෙනවා.

දැන් මේ රටේ ජනතාවට දේශපාලනඥයන් ගැන කිසිදු විශ්වාසයක් නෑ. ජන බලයත් වැඩියි. අරගලකරුවන් පවසන්නේ, ඔවුන්ගේ ක්‍රමයට මේ රට කරගෙන යන්න ඕන කියලයි. ඔබතුමන්ලා පවසන්නේ ව්‍යවස්ථානුකුලව යා යුතු බවයි. මේ වෙලාවේදී ඔබතුමන්ලා සිටින්නේ කුමන තැනකද?

ව්‍යවස්ථාව තුළ තමයි රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුව ගොඩනැඟිලා තියෙන්නේ. ඒ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුවෙන් පිටත කවුරුවත් කොහාටවත් වගවීමට බැඳිලා නැහැ.

තමන් ජනතාවගෙ පැත්තේ කියලා යම් යම් අයට යම් යම් තීරණ ගන්න පුළුවන්. ඒත්, ජනතාව අනාගත මැතිවරණයකදී හෝ පසුගිය මැතිවරණයකදී හෝ දීලා තියෙන තීන්දුව හරි හෝ වැරැදි හෝ කියලා අපට පිළිගන්න පුළුවන්. හැබැයි, රාජපක්ෂවරුන්ට දීපු ජනමතය අහෝසියි කියන එක නම් අප පිළිගන්නවා. ඒක ඉතාම පැහැදිලියි. ඒ නිසා ඒ අය තව දුරටත් මේ බලයට උරුමක්කාරයො වෙන්න බැහැ. හැබැයි එහෙම අහෝසියි කියලා තවත් අයට ‘අපට තමයි දැන් බලය තියෙන්නේ’ කියලා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයෙන් පිට, ව්‍යවස්ථාවෙන් පිට කටයුතු කිරීමේ අයිතියකුත් නැහැ.

සමඟි ජන බලවේගය, ඒ වගේම ආණ්ඩුවේ අනෙකුත් කණ්ඩායම්, ස්වාධීන නිර්පාක්ෂික කණ්ඩායම් අතර සාකච්ඡාවක් සිදු වෙමින් තිබෙනවා. පොදු ප්‍රතිපත්තියක් තනා ගැනීමටත්, ඒ වගේම දේශපාලන වැඩපිළිවෙලක් තිබීමත් අවශ්‍යයි. මේ රටේ බහුතර ජනතාව ඉල්ලා සිටින්නේ 225ම එපා කියලයි. අරගලයේ මතය ඔළු ගෙඩි මාරුවකට යන්න එපා කියන එකයි. ඔය 225ත් පත් කළේ ඒ ජනතාවමයි. ඒ වගේම මේ පත් කළ අයට යන්න ක්‍රමයකුත් තියෙනවද?

මේ රට හුදෙකලා රටක් නොවෙයිනේ. මේ රට ලෝකයේ පිළිගත්ත සාම්ප්‍රදායකට අනුවනේ ගමන් කරමින් තියෙන්නේ. අරගලයේ අයට පුළුවන් ඊළඟ මැතිවරණය ආවාම ඔය 225ම එපා කියලා, වෙන හොඳ 225 ක් පත් කරගෙන යන්න. අප ඒකට විරුද්ධ නැහැ. ජනතාවගේ මතයක්නේ. ඒ නිසා ඔවුන් මැතිවරණවලට ඉදිරිපත් විය යුතුයි.

ඔබතුමා කියන්නේ අරගලය කියන්නේ වෙනම කණ්ඩායමක් කියලද?

නෑ. එතැන ඉන්නේ ජනතාවනේ. ඒ ජනතාව වෙනුවෙන් අපි, අපියි කියලා කණ්ඩායම ඉදිරිපත් වුණාට, ඒ ඇත්තන්ටත් කරන්න තියෙන්නේ ඊ ළඟ මැතිවරණයේදී මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වෙලා, තමන්ගේ හිතේ තියෙන මේ පරමාදර්ශි අදහස් ඉටු කර ගන්න ජනතාවගෙන් වරමක් ඉල්ලන එකයි. එහෙම නැතුව පිටතින් බලය පිහිටුවන එක සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධියි.

ජනතාව ප්‍රතික්ෂේප කරන ජරාජීර්ණ දේශපාලනයට ඒ අයටත් එන්න කියලද ඔබතුමා ආරාධනා කරන්නේ?

නෑ. වෙන මොකක්ද තියෙන ක්‍රමය? ජරාජීර්ණයි කියලා මේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටත මොකක්ද තියෙන ක්‍රමය? තනි පුද්ගලයකුට, කණ්ඩායමකට කම්පුච්චියාවේ කළා වගේ පාලනයක් ද? එහෙම නෙවෙයිනේ. මේ රටේ ශිෂ්ට සම්පන්න පිළිගත්ත ක්‍රමවේදයක් තියෙනවානේ. ඒ ක්‍රමයට එපැයි එන්න. අරගලය කිවුවට විවිධ කණ්ඩායම් ඉන්නවා. ඕන කණ්ඩායමකට පුළුවන් තමන්ගේ ඕන මතයක් ජනතාවට ප්‍රකාශ කරලා, මැතිවරණයකින් බලය ලබා ගෙන, ඒවා ඉෂ්ට කරන්න. ඒකට අපේ කිසිම විරුද්ධත්වයක් නෑ. එහෙම විරුද්ධ වෙන්න අපට අයිතියකුත් නෑ.

ආර්ථික හා දේශපාලන න්‍යාය පත්‍ර සකස් කිරීමේදී සහ මහජන මතය හැඩගැස්වීමේදී ගෝලීය වශයෙන් වැඩි බලපෑමක් ලබා ගැනීමේ අරමුණින් චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය පුළුල් ලෙස ඉලක්ක කරගත් ‘කතිකාවේ බලය‘ ලොව පුරා ප්‍රවර්ධනය කිරීමට විශාල වශයෙන් මුදල් ආයෝජනය කර ඇතැයි විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කළේය.

චීනයේ මිලිටරි හා ආර්ථික බලය ඉහළ යෑමත් සමග එම කතිකාවේ බලය ලොව පුරා පතුරුවාලීමට චීනය වැඩි ආයෝජනයක් සිදු කර ඇත්තේ ෂි ජින්පින් එරට ජනාධිපතිධුරයට පත්වීමෙන් පසුව බව ද විදෙස් මාධ්‍ය වැඩිදුරටත් වාර්තා කළේය.

ඔහු චීනයේ ජනාධිපතිධුරයට පත්වීමෙන් පසු චීනය ගෝලීය වශයෙන් ගැටුම්කාරී විදේශ ප්‍රතිපත්තීන් අනුගමනය කිරීමට පෙලඹී ඇති අතර, චීනය අරභයා ගෝලීය මහජන මතය වෙනස් කිරීමට දැඩි උත්සාහයකින් යුතුව කටයුතු කරමින් සිටින බව ද වාර්තා වේ.

චීනය සිය උපාය මාර්ගික සැලසුම් ක්‍රියාත්මක කිරීම කොවිඩ් වයිරසය චීනයෙන් ලොවට ව්‍යාප්ත වූ බවට බටහිර රටවලින් චෝදනා එල්ල වීමත් සමග බරපතළ ලෙස අභියෝගයකට ලක් වී ඇතැයි ද විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කර ඇත. විශේෂයෙන් ලොව පුරා ආර්ථික අර්බුදයක් නිර්මාණය වීමට බලපෑ පළමු සාධකය බවට පත් වූ කොවිඩ් වසංගතය හේතුවෙන් දැඩි පසුබෑමකට ලක්වූ ලොව බොහෝ රටවල් මෙතෙක් යථා තත්ත්වයට පත් වී නැති අතර, පසුගිය පෙබරවාරියේදී යුක්රේන යුද ගැටුම් ආරම්භ වීමත් සමග එම තත්ත්වය තවදුරටත් පුළුල් වී ඇතැයි ද සඳහන් වේ.

මේ වන විට ලොව පුරා රටවල් රැසක් ධනවාදී හෝ ඌන සංවර්ධිත රටවල් ලෙස කිසිදු භේදයකින් තොරව මේ ආර්ථික අර්බුදයට හා උද්ධමනයට මුහුණ පා සිටින අතර, අමෙරිකාව සහ බ්‍රිතාන්‍ය වැනි ලොව බලවත්ම රටවල්ද ඒ අතර වේ.

කෙසේ වෙතත් මේ සියලු අර්බුද නොතකා හැර සිය කතිකාවේ බලය ප්‍රචාරණය කිරීමට චීනය තවදුරටත් ආයෝජන සිදු කරමින් සිටින බවත් වාර්තා වේ. පසුගිය අප්‍රේල් මාසයේදී නිකුත් කරනු ලැබූ චීනයේ කතිකාව බල මෙහෙයුම් පිළිබඳ අත්ලාන්තික් කවුන්සිල වාර්තාවේ නැගී එන ගෝලීය බලවතකු ලෙස ධනාත්මක ප්‍රතිරූපයක් ගොඩනැගීමේ චීන සාර්ථකත්වය පිළිබඳ තක්සේරු කර ඇති අතර, එම වාර්තාව සකස් කර ඇත්තේ සහරා කාන්තාරය ආශ්‍රිත අප්‍රිකා කලාපය, ලතින් අමෙරිකා රටවල් සහ මැදපෙරදිග කලාපයේ චීන ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරමිනි.

අත්ලාන්තික් කවුන්සිලයේ ඩිජිටල් අධිකරණ වෛද්‍ය පර්යේෂණාගාරය එහි සොයා ගැනීම් තුළින් නිගමනය කර ඇත්තේ චීනයේ ගෝලීය බලපෑම් වර්ධනය වී ඇතත්, එය මෙතෙක් ජාත්‍යන්තර වශයෙන් මහජනයාගේ මනස දිනා ගැනීම දක්වා මෙතෙක් පරිවර්තනය වී නැති බවය. චීන ජනපතිගේ සංකල්පයකට අනුව ආරම්භ කරනු ලැබූ එක් මාවතක් - එක් තීරයක් ගෝලීය ආර්ථික ආයෝජන ව්‍යපෘතිය මඟින් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල යටිතල පහසුකම් සඳහා අරමුදල් සැපයීම හා සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීමෙන් වුවද ඒ රටවල් අතර චීනය කෙරෙහි පවතින අවිශ්වාසය මෙතෙක් තුරන් කිරීමට චීනයට හැකියාවක් ලැබී නැතැයි ද එම වාර්තාවේ සඳහන් වේ.

අධිවේගී මහා මාර්ග, දුම්රිය හා වරාය වැනි දැවැන්ත සංවර්ධන ව්‍යාපෘති හෝ බලශක්ති ව්‍යාපෘති ගොඩ නැගීම මතින් දකුණු ලෝකයේ රටවල් අතර සිය කතිකාවේ බලය වර්ධනය කිරීමට චීනය දැඩි උත්සාහයක නිරතව සිටියද, එම ව්‍යාපෘතිවල ප්‍රතිඵල හෝ ප්‍රගතිය මෙන්ම පිරිවැය සහ ප්‍රතිලාභ විශ්ලේෂණ පරීක්ෂණයෙන් සමත්වීමට චීනයට මෙතෙක් හැකි වී නැතැයිද එහි සඳහන් වේ.

චීනය සිය කතිකාවේ බලය වර්ධනය කිරීම සඳහා දකුණු ලෝකය වැදගත් කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙස දකින අතර, එම අරමුණ සාක්ෂාත් කරගැනීමට උපක්‍රම ගණනාවක් යොදවා ඇතැයි කියැවේ. සිය සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීමට පෙර එම රටවල් සමග ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා ශක්තිමත් කර ගැනීමට චීනය සමත් වූවද, එවැනි රටවල සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීමේදී සහ පවත්වාගෙන යෑමේදී එම රටවල ජනතාව තුළින් මතු වූ විරෝධතාවන්ද සැලකිය යුතු මට්ටමක පවතින බව පෙනෙන්නට තිබේ. එම සංවර්ධන ව්‍යාපෘති තුළින් පවා චීනය උත්සාහ කර ඇත්තේ සිය කතිකාවේ බලය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට ජාත්‍යන්තර වේදිකාවක් සකස් කිරීමට බව අත්ලාන්තික් වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.

ආරම්භයේ සිටම චීන ව්‍යාපෘති සම්බන්ධව බටහිර රටවල් විසින් සිදු කරනු ලැබූ අනතුරු ඇඟවීම් මේ වනවිට එම ව්‍යාපෘති ආරම්භ කළ බොහෝ රටවල් අත්විඳිමින් සිටින බවත්, එම රටවල් චීන ආයෝජන ව්‍යාපෘති හේතුවෙන් අනවශ්‍ය ණය බරකට ඇද වැටී ඇති බවත් අත්ලාන්තික් වාර්තාවෙන් පැහැදිලි කර තිබේ. චීනයේ සහාය ඇතිව ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක වන බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල චීනය අරභයා විවේචන හා විරෝධතා රැසක් එල්ල වී ඇති අතර, එමගින් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ සිය කතිකාවේ බලය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට වැඩි දායකත්වයක් සලසනු ඇතැයි චීනය අනුමාන කළ එක් මාවතක් - එක් තීරයක් දැවැන්ත ගෝලීය ආර්ථික ව්‍යාපෘතිය එම අරමුණ තවදුරටත් ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව අතුරින් දුරස් බවය.

කැලුම් රොෂාන්ත

මෙරට යුගාන්තරණය දෙස අවධානය යොමු කිරීමේදී අනුරාධපුර, පොළොන්නරු, දඹදෙණිය, යාපහුව, කුරුණෑගල, ගම්පොළ, කෝට්ටේ හා මහනුවර යුගයන් වැදගත් වේ. එම යුගයන්හි පැවැති සිතුවම් කලාව පිළිබඳව කථිකාවක් ගොඩනඟන විට විද්වතුන් බොහෝ විට දක්වන කරුණක් වන්නේ අනුරාධපුර යුගයෙන් ඇරැඹි මෙරට සම්භාව්‍ය සිතුවම් කලාව පොලොන්නරු යුගයේ අවසානයත් සමඟ බිඳ වැටෙන බවය. කාලිංගමාඝගේ ආක්‍රමණය, අභ්‍යන්තර ගැටුම් හා යුද කෝලාහල, වාරිමාර්ග පද්ධතියෙහි බිඳ වැටීම, දේශගුණික විපර්යාස, මැලේරියා වසංගතය හා වාණිජමය හේතුන් යන විවිධ කරුණු රැසක් හේතුවෙන් රාජධානිය එනම් අගනුවර පොළොන්නරුවේ සිට නිරිත දිග පෙදෙසට අයත් ආරක්ෂිත ස්ථානවලට මාරුවීමට පටන් ගැනීමත් සමඟ මෙම සංක්‍රාන්තික අවධීන්ගෙන් මහනුවර සමය හැරුණු විට අනෙකුත් සෑම අවධියකදීම වාගේ පැරැණි අනුරපුර හා පොළොන්නරු යුගවලදී මෙන් සමාජ, ආර්ථික හා සංස්කෘතික අංශවල එතරම් විශිෂ්ට වර්ධනයක් ඇති නොවීය. ඒ නිසා දහතුන්වෙනි සියවසින් පසු කාලයේදී පැරැණි සම්භාව්‍ය බිතුසිතුවම් කලාව අභාවයට ගිය බවක් පෙනෙන අතර මෙම කාලපරිච්ඡේදය තුළ පැවැති බිතුසිතුවම් කලාව හැදෑරීමට සාධක නොමැති තරම් බව උගතුන් පෙන්වාදෙයි.

මෙම කාලයේදී ආභාවයට ගිය චිත්‍ර කලාවේ තොරතුරු සොයා බැලීමට ඇති ප්‍රබලම මූලාශ්‍රය වන්නේ කාලීනව ලියවී ඇති සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවල එන තොරතුරුය. ඒ හැරුණු විට පුස්කොළ පොත්වල ඇති කුරුටු චිත්‍ර වැදගත් වේ. ඒවායේ ද ඇත්තේ මහනුවර යුගයේ චිත්‍ර කලා සම්ප්‍රදායේ අනු ශෛලියකි. (බිනරගම 1999:55/බිනරගම 2008:45) මෙම යුගයේ ගොඩනැඟිලිවල බිත්තිවල පමණක් නොව ලෑලිවල සහ රෙදිවලත් අදින ලද සිතුවම් ගැන වංශකතාවේත් මේ යුගයේ ලියවුණු සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවලත් සඳහන් වී තිබේ. දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු රුවන් සක්මනේ යෙදී සිටින ආකාරයේ ජීවමාන බුද්ධ රූපයට සමාන රුවක් චිත්‍රයට නඟා එය ප්‍රදර්ශනය කළ බව මහාවංශයේ සඳහන් වේ. (මහාවංශය 85:97,98) එසේම එම රජුගේ පුත් විජයබාහු කුමරු දඹදෙණිය රජමාළිගය විචිත්‍ර චිත්‍රාවලියකින් අලංකාර කර තිබේ. (පූජාවලිය 1986:794) හතරවන පරාක්‍රමබාහු රජු කල නොයෙක් පින්කම් වෙන වෙනම දැක්වීමේදී පූජාවලිය සඳහන් කර තිබෙන කරුණක් නම් සිත්තරුන් මොනවට සතුටු කොට එක් රෙදි කඩක බුද්ධ රූප දහසකට වැඩි ගණනක් ඉන්ද්‍රජාලයකින් මෙන් සිත්තම් කරවු බවය. ගඩලාදෙණියේ හා ලංකාතිලකයේ සෙල්ලිපිවල විහාර ද්විත්වයේ තිබුණු බිතුසිතුවම් පිළිබඳව සඳහන්ව ඇත.

හයවන පරාක්‍රමබාහු රජුගේ රාජ්‍ය කාලයේදීත් නැවත දහ අටවන සියවසේදීත් මේ විහාරවල අලුතින් හුණු බදාම ගෑ අවස්ථාවලදී මෙම මුල් සිතුවම් වෙනුවට අලුත් සිතුවම් අදින්නට ඇති බව අනුමාන කළ හැකිය. (ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයේ ලංකා ඉතිහාසය 1972:747) එසේම සද්ධර්මරත්නාවලිය, එළුඅත්තනගළුවංශය ආදී ග්‍රන්ථවල ද මෙම අවධියේ පැවැති සිතුවම් ගැන සඳහන් වේ. දහ හතරවන සියවසෙන් පසු 15,16 සියවස්වල කළ සිතුවම් ගැන සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවල පැහැදිලිව සඳහන් වී ඇතත් වර්තමානය වන විට සිතුවම් ශේෂ වී නොමැති නිසා ඒවා සනාථ කිරීමට අපහසු වී තිබේ. තිසර, සැළලිහිණි, ගිරා, කොවුල්, සැවුල් ආදී සන්දේශවලින් ද ගුත්තිල කාව්‍යයේ සඳහන් විස්තරයන්ගෙන් ද පෙනී යන්නේ කෝට්ටේ යුගයේ එනම් 15 වන සියවස වන විටත් චිත්‍ර කලාව නොපිරිහී පැවැති බවය. විහාරාරාමවල පමණක් නොව මෙම යුගයේ පොදු

ජන නිවාසවල ද සිතුවම් ඇද තිබු බවට සාධක ලැබේ.

ඇති යම් සිරිතැනක වූ ලෙසිනි බබළනා

සිතියම් ඇති නොයෙක් රුදු සොඳුරු විම තිනා

බැති පෙම් තුනුරුවනැ ඇති සත නිතොර වනා

දැතිගම් පුරවරට වදු මිතුර සිතු මෙනා

(තිසර සන්දේශය 1955:144 පද්‍ය).

දැනට කොළඹ ජාතික කෞතුකාගාරයෙහි තැන්පත් කර ඇති නැට්ටුවන් පිරිසක් නිරූපණය වන චුල්ලවග්ග අත්පිටපතෙහි කම්බයේ සිතුවම් ද මේ කාලයට අයත් වෙතැයි සැලකේ.

(මහින්ද 2007:39,40) භාරතීය විජයනගර් සම්ප්‍රදායේ හා ඇතැම් මධ්‍ය ආසියාතික චිත්‍ර සම්ප්‍රදායන්හි දක්නට ලැබෙන ශෛලීය ලක්ෂණ ද මෙම චිත්‍රවල පිළිබිඹු වෙන බව සේනක බණ්ඩාරනායක මහතා සඳහන් කරයි. (බණ්ඩාරනායක 1996:13,14/බණ්ඩාරනායක 1990:42) ගම්පොළ සහ කෝට්ටේ යුගවල දී චිත්‍ර සම්ප්‍රදාය පැවතුන ද බහුල වශයෙන් විහාරස්ථාන බිත්තිවල සිතුවම් කරන ලද බවට සාධක නොමැත. එහෙත් ලී පුවරුවල හා රෙදි මත සිතුවම් ඇදීමේ ක්‍රමය දිගටම ගෙන ගිය බවට සාධක ඇත. ගම්පොළ කෝට්ටේ යුගවලදී භික්ෂූන් වහන්සේ ධර්ම දේශනා කරන විට විශාල දැව පෙට්ටිවල ජාතක කතා සිතුවම් කර ඒ ආශ්‍රයෙන් ධර්ම දේශනා පැවැත් වු බව සඳහන් වේ.

ඇම්බැක්කේ දේවාලයේ දක්නට ලැබෙන සිතුවම් ක්‍රි. වර්ෂයෙන් 14 වන සියවසට අයත් බවට මත ඇති අතර මෙම දේවාලයේ දක්නට ලැබෙන ලී කැටයම් කලාත්මක භාවයෙන් මෙන්ම නිමාවෙන් පරිපූර්ණය. එහෙත් දේවාලයේ බිත්තිවල දැක්වෙන සිතුවම් බොහෝදුරට නොසලකා හැරීම නිසා කලාත්මක වශයෙන් පිරීහී ගොස් තිබේ. (බස්නායක 2002:231) මෙහි සත්සතිය ද එයට අමතරව අතක මල බැගින් ඇති ශ්‍රාවක රූ කීපයකි. (තුන්දෙණිය 2002:15) ගම්පොළ යුගයේ දී කරන ලදැයි සැලකෙන ගඩලාදෙණිය ප්‍රතිමාඝරයේ අභ්‍යන්තරය නොයෙක් චිත්‍ර කර්මාන්තයෙන් විචිත්‍ර කොට තිබු බව ගඩලාදෙණි ශිලා ලේඛනයෙන් පැහැදිලි වේ. එහෙත් 18 සියවසේ කරන ලද ප්‍රතිසංස්කරණ නිසා එම සිතුවම් කර්මාන්ත වෙනස් වු බව සිතිය හැකිය. එහෙත් පිළිම ගෙයි ශිඛරයේ ඇති සිතුවම් මුල් කාලයේදී අඳින ලද ඒවා වශයෙන් සලකනු ලැබේ. දුර්වර්ණ වී ඇති ඒ සිතුවම්වල දළ සටහන් පමණක් විද්‍යාමානය. (ගම්පොළ 1960:30) මෙහි ශිඛරයේ ඇති සිතුවම් ගම්පොළ සමයට අයත්වන බව අනුරාධ සෙනෙවිරත්න මහතා ද සඳහන් කරයි.

ගම්පොල හා කෝට්ටේ යුගයටන්ට අයත් චිත්‍ර සියනෑ කෝරලයේ මැදපත්තුවේ මංගලගිරිය නම් ගම්මානයේ පිහිටා තිබෙන වාරණ රජ මහා විහාරයේ ද දක්නට ලැබේ. සිද්ධාර්ථ කුමරුගේ රූපය, බුදුන් වහන්සේ බුදුවීමට පෙර ගත කළ අත්ථකිලමථානු යෝගය වැනි දර්ශන දක්ෂ කලාකරුවන් අතින් නිම වී තිබෙන බව පෙනේ.

(බස්නායක 2002:232) මෙහි යුග තුනකට අයත් සිතුවම් ඇති බවට හඳුනාගෙන ඇති අතර දැනට අපට දක්නට ලැබෙන්නේ කෝට්ටේ යුගයේදී ඇඳි චිත්‍ර පමණි. මෙහි ලී කැටයම් මහනුවර යුගයට අයත් ඒවා වේ. (සිරිසේන 2000:78) එස්.ඒ. වික්‍රමසිංහ මහතාගේ අදහසක් උපුටා දක්වන දර්ශන රත්නායක මහතා සඳහන් කරන්නේ දඹුලු විහාරයේ සිතුවම් මහනුවර කාලයේදී ප්‍රතිසංස්කරණය වීමට පළමුව දඹදෙණිය යුගයේදී ඇඳුණු චිත්‍ර ද පවතින්නට ඇති බවය. එසේම කුරුණෑගල රීදී විහාරයේ ලෙනට ඉහළින් පිහිටි අවලම්බාකාර පර්වත බෑවුමෙහි ඇඳ තිබෙන සිතුවම් මහනුවර සිතුවම් ක්‍රමයට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් බව එම මහතා සඳහන් කරයි.

කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා තිබෙන සීතාවක රාජධානි සමයට අයත් බැරැණ්ඩි කෝවිලේ ද සිතුවම් ඇඳ තිබූ බවට සැවුල් සන්දේශයෙන් හෙළි වන අතර මෙහි චිත්‍ර ඇඳ තිබෙන්නට ඇත්තේ එහි විමානය ඇතුළත බිත්තිවල හෝ ඊට ඉදිරිපසින් ඇති අර්ධ මණ්ඩපයේ බිත්තිවල හා සිවිලිමේ විය හැකි බවට මත ඇත. (ගම්ලත් 1996:173) මේ අනුව පෙනීයන්නේ මෙම යුගයේ පැවැති සිතුවම් කලාව පිළිබඳව ඉතා අල්ප වශයෙන් පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක ලැබෙන බවය.

දැනට හඳුනාගෙන ඇති සිතුවම් කොටස්වල ද තාක්ෂණික පාර්ශවය පිළිබඳ පර්යේෂණ සිදුකර නොමැති අතර යම්තාක් දුරකට හෝ හඳුනාගැනීමක් කර තිබෙන්නේ ගඩලාදෙණි විහාරයේ සිතුවම්වල නිර්මාණ කාර්යය පමණි. ගඩලාදෙණි විහාර ශිඛරයේ ඉතිරිව ඇති සිතුවම් කොටස් පරීක්ෂා කළ විද්වතුන් එහි සිතුවම් අඳින ලද බදාමය වැලි මිශ්‍ර එකක් බවත් ඒ මතුපිට කුඩා හුණු ස්ථරයක් ආලේප කර බිතුසිතුවම් නිර්මාණය කර ඇති බවත් හඳුනාගෙන ඇත. (සෝමතිලක 2004:92). සංක්‍රාන්තික අවධියේ එනම් දඹදෙණිය, යාපහුව, කුරුණෑගල, ගම්පොළ සහ කෝට්ටේ යන යුගවලදී අඳින ලද සිතුවම් බොහෝ විට ගඩොල් බිත්ති උපයෝගී කර ගෙන නිර්මාණය කර තිබුණ ද මහනුවර යුගයේදී හා ඊට පසුකාලීන ප්‍රතිසංස්කරණවලට ලක්වීම නිසා හඳුනාගත නොහැකි

තත්ත්වයට පත්ව ඇත. ගල් ලෙන් හා පර්වතාශ්‍රිත බිතුසිතුවම් කලාවෙන් ඔබ්බට ගිය පසුකාලීන සිත්තරුන් පොළොන්නරු යුගයේ දී මෙන් මේ සඳහා බොහෝදුරට කෘත්‍රිමව ගොඩනැඟූ විහාර ගෘහයන් රැසක් භාවිතා කළ බව පෙනේ. (සෝමතිලක 1999:7) බිතුසිතුවම් නිර්මාණ තාක්ෂණය

හඳුනාගැනීමේ දී පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක විරල වුවත් එම යුගයේ රචිත සාහිත්‍ය මුලාශ්‍ර මඟින් ද සිතුවම් තාක්ෂණය පිළිබඳව යම් තොරතුරු ප්‍රමාණයක් උකහාගත හැකිය. (විමලවංස 2000:538) මෙම කාලය තුළදී දැව මත සිතුවම් නිර්මිත තාක්ෂණය දියුණුව පැවැති බවට ද සාධක තිබේ.

දඹදෙණියේ දෙවැනි පරාක්‍රමබාහු රජුගේ කාලයේදී කරනු ලැබී යැයි සලකන චුල්ලවග්ගපාලි පුස්කොළ අත්පිටපතේ පොත් කම්බයේ බහුවර්ණික රූප සටහන් දක්නට ලැබේ. එසේම මෙම අවධියේම කරන ලද සාරත්ථදීපනී විනය ටීකා පුස්කොළ පොත් කම්බයේත් ඒක වර්ණ සිතුවම් දක්නට ලැබෙන බව සෝමතිලක මහතා පෙන්වා දෙයි. (සෝමතිලක 2004:96) මෙම අවධියේ පුස්කොළ පොත් කඳම්බයන්හි සිතුවම් නිර්මාණ ක්‍රමයක් පැවැති අතර (ලක්දුසිංහ 1988:56/ ද සිල්වා 1996 ජනවාරි-මාර්තු:20) මේ පිළිබඳව අපූර්වතම විග්‍රහයක් ආරිය ලගමුව මහතා ඉදිරිපත් කර තිබේ.

පොත්කම්බා විසිතුරු කිරීම සඳහා කැටයම් සහිත හෝ කැටයම් රහිත හෝ යන කම්බා වර්ග දෙකොටසේම ස්වාභාවික වර්ණ භාවිතයෙන් හෝ ලාක්ෂා භාවිතයෙන් සිතුවම් කිරිම විශේෂ ලක්ෂණයකි. කැටයම් සහිත කම්බාවල පිටත ස්ථරය සිතුවම් කරන ලද්දේ අල්ප වශයෙනි. එය දසිතුවම් කිරිමක් නොව කැටයමට ගැලපෙන පරිදි එහි වර්ණ ගැන්වීමයි. කැටයම් රහිත උන්දම ඉතා විසිතුරු ලෙස විවිධ මෝස්තරවලින් අලංකාරකර තිබේ. ඇන්දත්, ලෝහ හා පුස්කොළ යන ද්‍රව්‍යවලින් නිර්මාණය කළ කම්බා ද සිතුවම් කර ඇති අතර දැව කම්බා බහුතරය සිතුවම් කර ඇත.

මෙම කම්බාවල සිතුවම් වැඩ පුස්කොළ පොත් නිර්මාණ ශීල්පීන්ම විසින් කරන ලද බව සිතිය හැකි අතර ලාක්ෂා ශිල්පීන් හා සිත්තරුන් විසින් ද කරන්නට ඇති බවට මත තිබේ. මේ අනුව අපට පෙනීයන්නේ එකල සිත්තරුන් විවිධ පෘෂ්ඨයන්හි සිතුවම් නිර්මාණය කිරීම සඳහා අවැසි තාක්ෂණය මනාව හඳුනාගෙන සිටි බවයි.

ආදි මානවයාගේ කුරුටු රූප තුළින් ඇරැඹි මෙරට සිතුවම් කලාවේ සම්භාව්‍ය ඇරැඹුම අනුරාධපුර යුගයෙන් සිදුවන අතර පොලොන්නරු යුගය හරහා සංවර්ධනය වෙමින් පැමිණෙන ලදි. රාජධනිය නිරිතදිගට මාරුවීමත් සමඟ ගොඩනැඟුණු යුග තුළදී මෙරට සිතුවම් කලාවේ හිඩසක් ඇති වන අතර නැවත මහනුවර රාජධානි සමයේදී පුළුල් ව්‍යාප්තියක් සිදුවන්නට විය. මෙසේ නිරිතදිග රාජධානි සමයේ ඇති වන හිඩැස මෙරට සිතුවම් කලාවේ අඛණ්ඩ ගමන්මඟ පිළිබඳ ගැටලු මතු කරනු ලැබේ. එහෙත් උක්ත කරුණු අනුව පැහැදිලි වන්නේ පුරාවිද්‍යත්මක සාධක අල්ප වුවද එම අල්ප පුරාවිද්‍යා සාධක මෙන්ම වංශකතා සාධක හා සාහිත්‍ය මූලාශ්‍ර පදනම් කරගෙන එම අඳුරු වලාපටින් රිදී ඉරක්‍ දැකිය හැකි බවය.

කේ. උදේනි අරුණසිරි

පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව

“රෝහණ” ශාක්‍ය කුමරුවන් රුහුණු පුරය පිහිටුවීමෙන් පසු පඬුවස්දෙව් රජතුමාගේ පුත්‍රයකු වූ “ගිරිඛන්ඩ ශිව” රුහුණේ අස්වද්දන ලද පෙදෙස “ගිරියායයි”. මෙය පසුව ජනවහරට අනුව “ගිරුවාය” යනුවෙන් ප්‍රසිද්ධ විය.

“ගිරි ඛන්ඩ ශිව” නොහොත් ගිරිගඬු ශිව රන්ගල් තැබීමෙන් පිහිටුවන ලද වෙහෙර “රන්ගල්ල” තංගල්ල වීය. එදා ගිරුවායේ ප්‍රධාන නගරය වූ තංගල්ල ග්‍රාම නාමය පිළිබඳ විමසන වියතුන්ගේ මතයයි. තපස්සු - භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන්ට (ප්‍රථම දේවාවික උපාසකවරු) බුදු රදුන්ගෙන් ලද කේශ ධාතු රැගෙන මුහුදු යාත්‍රා මඟින් වෙළෙඳාමේ යෑමේදී තමන් ගෙන ආ කේශ ධාතු කරඬුව “ගිරිගඬු” නම් ස්ථානයක තබා ඔවුන් එහි නවාතැන් ගෙන පසුව ගමන් ඇරඹූ අවස්ථාවේ තමන් තැන්පත් කළ “කේශධාතු කරඬුව” ආපසු ගත නොහැකිව ඒ ගල්පව්ව මත ඇලී තිබූ නිසා එය එහි තිබෙන්නට හැර කරඬුව ගල්වලින් වසා ගිය බවක් පූජාවලියේ සඳහන් වේ. තංගලු පුරවරයේ රංගලු විහාරය (වර්තමාන බෝධිය) අවට - ස්ථානයේ දක්නට ඇති පුරාණ ගඩොල් ශිලා ලේඛන මෙහි පෞරාණික බවට දෙස් දෙයි. දැනට පොලිස් ස්ථානය, බන්ධනාගාරය, තංගල්ල බෝධිය යන ස්ථාන ආශ්‍රිතව පුරාණ රංගලු වෙහෙර පිහිටා තිබූ බව පෙනේ.

මේ අනුව ස්ඵුට වන කරුණ නම් ගිරියාය (ගිරුවාය) අස්වද්දන ලද ගිරිඛන්ඩ ශිවගේ පුදබිම “ගිරිගඬු” නම් වූ බවත්, වෙළෙඳ දෙබෑයන්ගේ කේශධාතුව රැගත් කරඬුව තැන්පත් වූ හෙයින් “ගිරිගඬු” ‘රන්ගල’ වී ඇති බවත් පසුව රන්ගල්ල ජනවහරට අනුව තංගල්ල වූ බවත්ය. ඓතිහාසික කරුණු අනුව හා ජනප්‍රවාදයට අනුව තිරිකුණාමල දිස්ත්‍රික්කයේ තිරියායේ තපස්සු භල්ලුක කේශ ධාතු නිදන් කළ ගිරිගඬු සෑයක් ඇති බවත්, අම්බලන්තොට වලවේ ගං මෝය අසල ගිරිගඬු නමින් සෑයක් ඇති බවත් සඳහන්ය.

එහෙත් ගිරුවාය ( ගිරියාය) ගිරිඛන්ඩ ශිවගේ “ගිරිගඬු” වෙහෙර හා බැඳුණු ඓතිහාසික තොරතුරු අනුව එදා ගිරිඛන්ඩ ශිවගේ ප්‍ර‍දේශයේ ඔහුගේ පුදබිම ගිරිගඩු වූ බවත් ඔහු අස්වැද්දූ වෙල්යාය “ගිරියාය” වූ බවත් එය පසුව ජනප්‍රවාදයට අනුව “ගිරුවාය” වී ඇති බවත් පැහැදිලිය. ගිරුවාය ප්‍ර‍දේශයට අයත් අම්බලන්තොට “ගිරිගඩුසෑය” ගිරිඛන්ඩ ශිවගේ නිර්මාණයක් හෙයින් එය ද “ගිරිගඩු” නම් වී ඇතත්, දඹදිව සිට මුහුදු ගමනක යෙදුණු තපස්සු - භල්ලුක වෙළෙඳුන් මුහුදින් මඳක් දුර වූ අම්බලන්තොට “ගිරිගඩු සෑය” පිහිටි ස්ථානයට පැමිණීම පිළිගැනීමට දුෂ්කර කරුණකි.

තංගල්ල හෙවත් “ගිරිගඩු” වූ මෙම ස්ථානය එකල ද වරායක් වී ඇති බවත් මුහුදු ගමනින් වෙහෙසට පත් වෙළෙඳුන් මෙහි ගොඩ බැස විවේක ගත් බව පිළිගැනීම දුෂ්කර නොවේ. එමෙන්ම තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් ගොඩබට ස්ථානය, තංගල්ල බවත්, එකල “ගිරිගඩු”නම් වූ මේ ස්ථානය ‘රන්කරඬුව‘ සහිත ගල යන අරුතින් රන්ගල, ඒ පසුව තංගල්ල වී ඇති බවත් කවීශ්වර සුගදාස ධර්මබන්ධු මහතාගේ “තංගලු පුර වර්ණනා” නම් ග්‍රන්ථයේ සඳහන් වේ.

“ගිරිගඩු” වෙහෙර තංගල්ල බවට පිළිගත හැකි සාධක “චුල්ලබෝධිවංශය” නම් වූ බෝධිවංශයට ලියන ලද පරිකතාවේ සඳහන් කර ඇත.

“අප බුදුන් තපස්සු භල්ලුක නම් වෙළෙඳුන්ට දුන් ජීව කේශ ධාතු පිහිටි “ගිරිගඩු” නම් තංගලු වෙහෙරට” (සංස්කෘතිය පොළොම්මාරුවේ පියරතන හිමි) මහ පැරකුම්බා රජ සමයේ ද මෙම ස්ථානය “රන්ගල” වූ බව සනාථ වේ. එකල මහාවංශයේ සඳහන් “සුවන්තමලය” තංගල්ල බව පෙනේ. එකල පරාක්‍රමබාහු රජුගේ සෙන්පතියකු හා ‘සුගලා‘ දේවිය අතර සටන් කීපයක් මෙහිදී සිදුවූ බව සඳහන් වීමෙන් මෙය සනාථ වේ. මේ සුවණ්නමලය මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ ඇති “රත්මලේ” ලෙස ජන වහරේ සඳහන් වී ඇතත් එය සනාථ කර ගැනීමට ඓතිහාසික සාධක නැත. සීතාවක රාජසිංහ රජුද මෙහි අය බදු එකතු කිරීමට පන්තායමක් පිහිටුවන ලද බව කියැවේ.

කිතු බසින් 1800 දී කොළඹ විසූ ඉංග්‍රීසි දේවගැති “ජේම්ස් කෝඩිතර්” මහතාගේ ඓතිහාසික ග්‍රන්ථයක ද තංගල්ල පිළිබඳ විස්තරයක් මෙසේ සඳහන් කර ඇත.

“තංගල්ල වනාහි කුඩා වරායකින් සමන්විත වූ මුහුදු බඩ පිහිටි කදිම ස්ථානයකි. අතිශය විචිත්‍ර වූ ස්වාභාවික පරිසර දර්ශනයන්ගෙන් හෙබියා වු ද විශාල වන ලැහැබින් යුක්ත වූ ද උස් ගිරි වැටකින් ආවරණය වූද මේ ස්ථානය ප්‍රියජනක ස්වභාවයක් උසුලයි. කන්ද මුදුනේ කාලතුවක්කු දෙකක් සවි කළ කොටුවක් ද විද්‍යමානය. කැලෑවකින් යුක්ත වූ මුත් මේ ස්ථානයේ දර්ශනය වඩාත් දීප්තිමත් කරවන සුලු “බුදුරජුන්ගේ සොහොනක්” මේ අසල පිහිටා තිබේ. කොටුව තුළ ගෙවල් තුනක නෂ්ටාවශේෂයන් ද දක්නට ලැබේ.”

එම දේවගැතිවරයා අදහස් කළ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සොහොන මේ ජීව කේශ ධාතු නිදන් කළ චෛත්‍යයයි. වෙනත් ධාතු නිදන් කළ සෑයක් මෙහි වූවා නම් දේවගැතිවරයා මේ සඳහා බුදුන්ගේ සොහොන යන නම භාවිත නොකරනු ඇත. මේ කරුණින් ද තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් තමනට ලැබුණු කේශ ධාතු තැන්පත් කළ ස්ථානය ගිරියාය ගිරිගඬුවේ රන්ගල නම් ස්ථානයම බව සනාථ වේ. තිරිකුණාමල දිස්ත්‍රික්කයේ තිරියායේ තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් ගෙන ආ ජීවමාන කේශධාතු නිදන් කළ බවට ජනවහරේ පැවතුණත් මෙය ද සනාථ කර ගැනීමට සාධක නොලැබීම නිසාත්, අම්බලන්තොට වලවේ ගං මෝයේ අසල ඇති ගිරිගඬු සෑය මුහුදු වෙරළට සැතැපුමක් පමණ දුරින් පිහිටි ස්ථානයක් නිසාත් මේ ස්ථාන දෙකටම වඩා තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන් ගෙන ආ බුදුරදුන්ගේ ජීවමාන කේශධාතු කරඬුව නිදන් වූ ස්ථානය රුහුණේ ගිරියායේ (ගිරුවායේ) ගිරිගඩුව වූ රන්ගල (තංගල්ල) දැනට නටබුන් වී ඇති තංගල්ල බෝධිය අවට ඇති දාගැබ් අත්තිවාරම හා වෙහෙර මළුව දක්නට ඇති ස්ථානයම බව ඉහතින් දැක්වූ ඓතිහාසික සාධක අනුව පැහැදිලි වේ.

බන්දුල සේනානායක