මෙතෙක් දියත උයනට දින වකවානුවල එතරම් විශේෂයක් නොවීය. ඒ නිතර දෙවේලේ කොයි කවුරුන් හෝ ඒ ඉසව්වේ ගැවසුණු නිසාය.

ඒ තැනක වෙළෙඳ කුටි ය. තව ඉසව්වක විසිතුරු මසුන් පෙළකි. උයන සිසාරා සුසැදි තුරු වැල් ය. එහි කොනක ළමා ක්‍රීඩාපිටිය දියවන්නාවට සැඳෑවේ ගොඩබස්වන ‘සී ප්ලේන්’ අවට ගුගුරුවාගෙන පහත් වන විට කාගේත් අවධානය හැරෙන්නේ එදෙසටය.

ඒ සියල්ල කලෙක පටන් දියත උයනේ පැළපැදියම්ව තිබූ අංගය. එහෙත් දැන් සෑම බ්‍රහස්පතින්දාකම ඒ සියල්ලේ අගය තවත් දෙගුණ තෙගුණ කරන කලාංග පෙළක් ඊට එකතු වේ. 

‘ශිල්ප THURSDAY’

හැදෙන රටට

සාම්ප්‍රදායික හස්ත කර්මාන්ත වෙළෙද ප්‍රදර්ශනය... ’

ඒ අපේ අභිනව සුබ නිමිත්තයි. මෙතැන් පටන් දිවයින පුරා විහිද විසිරී සිටින සාම්ප්‍රදායික අත්කම් නිර්මාණකරුවන් රැසක් ඒ නිර්මාණ ද රැගෙන දියත උයනට පැමිණේ. ඒ සොබාදහමෙන් නෙළා ගත් ස්වභාවිකත්වයේ ගුණ සුවඳට පරිසරයෙන් සපයා ගත් වර්ණ, හැඩතල සහ සොබාවික සුවඳ මුසු කරමිනි.

ඒ අපූර්වත්වය කොළොම්තොටට කැන්දාගෙන එන්නෝ රැසකි. අපේ මේ සූදානම ඔවුන්ගෙන් ඇතමෙක් ඔබට හඳුන්වා දෙන්නටය. සාම්ප්‍රදායික හස්ත කර්මාන්ත නිර්මාණකරුවන් පණ සේ සලකා ඇප කැප වී නිර්මාණය කරන ස්වභාවික නිෂ්පාදනවල රුව ගුණ කියා පාන්නටය.

දැන් හස්ත කර්මාන්ත ශිල්පින් පෙළක් වටා සැරිසරන්නට යි අපගේ සූදානම. ඔබත් එන්න මේ විචිත්‍ර අඩවියේ ඒ අපූරු අත්දැකීම විඳගන්න. මේ වේවැල්, පිත්තල, මැටි , ලී බඩු සහ ග්‍රාමීය කර්මාන්ත ප්‍රවර්ධන රාජ්‍ය අමාත්‍යංශයේ මෙහෙයවීමෙන් ජාතික ශිල්ප සභාවෙන් දියත් කෙරෙන නවමු ව්‍යාපෘතියකි.

‘අපි වැඩ දාන්නේ

රටින් ගෙන්වන බතික්වලට’

හා පුරා කියා අප හමුවන්නේ බතික් නිර්මාණ ශිල්පිනියකි.

එම්.ඩබ්. අයිරාංගනී (60) - ගාල්ලේ, හබරාදුව පදිංචි බතික් ක්ෂේත්‍රයේ 30 වසරක අත්දැකීම් ඇත්තියකි. ‘ෂර්මිලා බතික්’ ඇයගේ ව්‍යාපාරයයි.

‘ජාතික ශිල්ප සභාව අපට නිතර හොඳ වෙළෙඳපොළක් තනාදීමට කටයුතු කරනවා. අලෙවිපොළ පැවැත්වීම ඒ අතින් වැදගත් පියවරක්. බතික් නිර්මාණ කිරීම පහසු නැහැ. සාරියකට දවස් 4ක් විතර කාලයක් යනවා. එක්කෙනකුට ඒ වැඩේ කරන්න අමාරුයි.

දැනට ලංකාවේ රෙදි නිෂ්පාදනය කෙරෙන්නේ නැතිම තරම්. රටින් ගෙනෙන රෙදිවල තමයි අපට බතික් වැඩ දාන්න වෙලා තියෙන්නේ. අපේ රටේ රෙදි විවීම කළත් ඊට ලොකු වියදමක් දරන්න සිදු වෙයි කියලයි අහන්න ලැබෙන්නේ.

ඩයි මිලත් හුඟක් ඉහළයි. දිනෙන් දින ඒවා ඉතා ඉහළ ගණන්වලින් මිල වැඩි වෙනවා. දම් (පර්පල්) ඩයි කිලෝ එකක් කොරෝනා වසංගතේට කලින් තිබුණේ රුපියල් හත්දාහට. දැන් එය තවත් රුපියල් හත්දාහකින් මිල වැඩි වෙලා. දැන් ඒ මිල රුපියල් 14,000 යි. ඒ අධික වියදම් දරාගෙන අපි නිර්මාණ කරන්නේ. අපට සහන පොලී යටතේ ණයක් ලබා ගැනීමට පහසුකම් ලැබුණොත් එය ඉතා වැදගත්. දැන් අපට ණයක් ලබා ගැනීමත් ඉතා අමාරු තත්ත්වයක තියෙන්නේ.

පැරණි ඡායාරූප රාමු කිරීම වෙනම කලාවක්

ඒ දකුණේ හබරාදුවේ බතික් කලාවේ දුක. බතික් රටාවලින් ඉවතට ගත් අපේ දෑස් ඊළඟට ඇද බැඳ ගත්තේ ඉපැරණි ඡායාරූප පෙළකි. ඒ අතර ‘බේරේ ගෙදර’ විරුදාවලි ලද ලේක්හවුසියේ ඉපැරණි පින්තූරයක් පමණක් නෙවෙයි, කැලණියේ ඉපැරණි කැලණි පාලම, මහනුවර ශ්‍රී දළදා පෙරහරින් (ක්‍රි.ව.1880) මේ ඡායාරූප එකතුව සැදුම්ලත් වේ.

අත්කම් ශිල්පින් එකට රොඳ බඳින ප්‍රදර්ශනයෙන් ප්‍රදර්ශනයට රට වටා ගමන් කරනා ඒ අපූරු ඡායාරූප ශිල්පින් දෙසට දැන් අප පියවර තබනවා. මේ ඔවුන්ගේ කතාවයි.

‘අපි පැරණි ඡායාරූප නව තාක්ෂණය යොදාගෙන සකස් කරනවා. අධි තාක්ෂණික යන්ත්‍ර යොදාගෙනයි ඒ පැරණි පින්තූර ස්කෑන් කර ගන්නේ. පරණ වලව්වල විදියට හල්මිල්ල ලීයෙන් පින්තූර රාමු කරන්නේ.

සංචාරක හෝටල්වලින් අපට ලොකු ඉල්ලුමක් තිබුණා. විදේශිකයන් වුණත් මේවාට හරිම කැමතියි. දශක ගණනක් තිස්සේ අප මේ කලාවේ යෙදෙනවා. ඒත් අපට විශේෂ සහනයක් නම් තවම ලැබිලා නැහැ.

අපි සති අන්තයේ පිටකෝට්ටේ, මාදිවෙල, මහරගම, පිළියන්දල බස් නැවතුම්පළවල ප්‍රදර්ශන පවත්වනවා. ඒ හැම තැනකදීම ඉහළ ප්‍රතිචාර මහ ජනතාවගෙන් ලැබෙනවා.

අපේ මේ සැරිසැරීම එකකට එකක් වෙනස් නිර්මාණ අතරය. ඒ ඔස්සේ කඳුගැට අතරින් බලන්ගොඩට පිවිසෙන්නයි මේ ලෑස්තිය. ඒ තවත් බතික් නිර්මාණකාරියකගේ නිර්මාණ මැදුරටයි. තවත් එක් බතික් රටා මවන්නියක වන බ්‍රිජට් මාලනී ප්‍රනාන්දු ධෛර්යයෙන් දෛවය පරදවා නැඟී සිටින අපේ කාලයේ වීර මාතවක වනු ඇත.

ජීවිතයට ශක්තිය ලැබුණේ බතික්වලින්.

බතික් කලාවට නැඹුරු වූ ගුරු දෑතක කතාව

‘මං බළන්ගොඩ , ඉඹුල්පේ පදිංචියි. අවුරුදු 27ක් මං ගුරුවරියක් විදියට වැඩ කළා. ඒත් හිටි හැටියේ කථන හැකියාව මට නැති වුණා. ඒ නිසා ගුරු වෘත්තියෙන් ඉවත් වෙලා මං බතික් කර්මාන්තයට යොමු වුණා. මුලදී දවසට එක බතික් වැඩයි මං කළේ. දැන් දවසකට බතික් නිර්මාණ 100කට වඩා කරනවා.

ගෙදර උඩු මහලේ තමයි අපි බතික් වැඩ කරන්නේ. එය ගොඩනංවා ගන්න මේ ව්‍යාපාරයෙන් ලද ආදායම උපකාරි වුණා. ස්වාභාවික ඩයි පාවිච්චි කරලා නිර්මාණ කරන නිසා අපේ සරොම්, ගවුම්, කොට්ට උරවලට හුඟදෙනෙක් විශේෂ කැමැත්තක් දක්වනවා.

අපි මහෝගනී පොතු අරන් ඒවා කොටලා තම්බනවා. ඒ සාරය ඉටිකරලා සකස් කරගෙන බතික් නිර්මාණ කරන වැඩේ නිසා තව කාන්තාවන් කීපදෙනකුටම අර්ධ කාලීන රැකියා සැපයීමට මට පුළුවන් වුණා.

ගැනුම්කරුවන් ළඟට එනතුරු මං බලන් ඉන්නේ නැහැ. ඒ අය සොයාගෙන මං රජයේ කාර්යාලවලට යනවා. බළන්ගොඩ ඉඳන් බතික් ඇඳුම් බෑග් අරන් අප ඊයේ පාන්දර 2ට බස් එකෙන් කොළඹ එන්න පිටත් වුණේ. මට බතික් පුහුණුව ශිල්ප සභාවෙන් ලැබුණේ. මං ඒකට ඔවුන්ට ස්තූති කරනවා. ජීවිතේ දුෂ්කරයි තමයි. ඒත් ඊට නොබියව මුහුණ දුන් මට අලුත් හඬක් ලැබුණේ බතික් නිර්මාණ නිසයි...’

බ්‍රිජට් මාලනීගේ දිරිය කතාවෙන් තරමක් ඈතට ඇදෙන අපේ දෙපා පුංචි ආභරණ මන්දිරයක නවතිනවා. දිලේකා ලක්ෂිමා අතුරුගිරියේ පදිංචි තරුණියකි. ටෙරා - කොටා (Terra – cotta) ජුවෙලරි ඇයගේ ව්‍යාපාරයයි. මේ මැටි වලින් පලඳනා උපදවන ඔවුන්ගේ විස්තරයයි.

‘අපි දෑතින්මයි මේ ආභරණ හදන්නේ. ඊළඟට ඒවා සෙල්සියස් අංශක 800 උෂ්ණත්වයේ පුලුස්සනවා. ඉන්පසුව වර්ණ ගන්වනවා. ඇට වර්ග ගළපා හැඩතල වෙන්කරගෙන වෙන වෙනම තිබෙන ඇට එක වැලකට අමුණනවා.

එකම වැලේ අමුණන වෙනස් රටාවක වගතුග

අපිට බියගම කර්මාන්ත ශාලාවකින් මැටි ලබා ගන්න පුළුවන්. ඒත් හුඟ කාලයක් මේ නිර්මාණ වැඩවලට ඕනි. සිරුරට අහිතකර නොවෙන නිසා මේවාට හුඟදෙනෙක් කැමතියි. පරිසර හිතකාමී දෙයක් දේශීය වශයෙන් නිපදවන්න ලැබීම අපිටත් ආඩම්බරයක්.

කොරෝනා වසංගතයට කලින් අපට බිස්නස් තිබුණා. දැන් නම් අඩුයි. අපිට ලක්සලට නිර්මාණ ඉදිරිපත් කරන්න අවස්ථාව ලැබී තියෙනවා. විදේශිකයන්ගේ ලොකු කැමැත්තක් තිබෙන නිසා විදෙස් වෙළෙඳපොළට එකතු වෙන්න අපට අවස්ථාවක් ලැබෙනවා නම් හුඟක් වටිනවා.

අගයෙන් අඩු මැටිවලට ඩොලර්වලින් මිල නියම කිරීමට කැසකවන දිලේකා තවමත් කලින් පැවැති වෙළෙඳපොළ යළි සැකසෙන අපේක්ෂාවෙන් මඟ බලා සිටිනවා.

එතෙකින් නිමා නොවන දියත උයනේ විසිතුරු අත්කම් නිර්මාණ පෙළ වේවැල් නිෂ්පාදනවලට ඉහළ වටිනාකමක් ඇති වී තිබෙනවා. කොළඹ අවට පදිංචි වේවැල් නිෂ්පාදනයට නම් දරන පවුලකින් පැවත එන්නෙක් විදියට විමලසිරි පෙරේරා හඳුන්වාදිය හැකියි.

දුෂ්කරම වැඩේ වේවැල් හොයාගැනීම

ලන්තෑරුම්, පුටු, ලෑම්ප්ෂේඩ් වටකරගත් විමලසිරි මේ කියන්නේ වේවැල වටා ගෙතුණු ජීවිකාව පිළිබඳයි.

‘වේවැල් සපයා ගැනීමයි අපට තිබෙන දුෂ්කරම කාර්යය. ඒකට පර්මිට් වුවමනා කරනවා. වේවැල් සපයා ගත් පසුව ඒවා ප්‍රවාහනය කිරීමට අවශ්‍ය බලපත්‍ර අපට ශිල්ප සභාවේ මැදිහත් වීමෙන් ලැබෙනවා. හොඳ ඉල්ලුමක් වේවැල් නිෂ්පාදන සඳහා දැන් පවතිනවා. ඒත් පසුගිය ආණ්ඩු කාලයේ මේ කර්මාන්තය මරාදාලා තිබුණේ. ඒ අය පිටරටවලින් ගෙන්වන්නයි වැඩි ඉඩක් වෙන් කළේ.

දැන් ඒ කටයුත්ත නවතා දමා තිබෙනවා. අවුරුදු 13 ඉඳන් මං මේ රැකියාව කරන්නේ. ලංකාවේ වේවැල් ඉතිහාසය අතීත රජ දවස දක්වා දිවෙනවා. අත්අඩංගුවට ගත් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගේ දෑත් සුදු ජාතිකයන් ගැට ගැසූ බව කියන්නේත් කුකුල් වැල්වලින්.

අප මෙතෙක් මහ පොළොවේ රැඳුණේ මැටි, වේවැල්, බතික් සමඟයි. දැන් එහි වෙනසක් කරන්නයි අපේ සූදානම. අප දැන් කර පොවන්නේ කිතුල් කඳට

මිහිරැති කිතුල් ක‍ඳේ රුව

දකුණුලක ගාලු පුරේ - කහඳ ගමටයි අප එතැනින් කර පොවන්නේ. ඒ රංජිත් ප්‍රේමසිරිගේ ගම. ඒත් ඔහු පාරම්පරිකව කිතුල් කර්මාන්තය නොකළ බවයි අසන්නට ලැබෙන්නේ.

‘දැන් අවුරුදු 18ක් තිස්සේ මං මේ ව්‍යාපාරය කරනවා. මේ වැඩේට හැම කිතුල් කොටේම ගන්න බැහැ. මල් පීදෙන ගස් සුදුසු නෑ. මල් වැටුණු ගස්වල කඳ තමයි විසිතුරු භාණ්ඩවලට ගන්නේ. ඒ රංජිත්ගේ වැඩිදුර විස්තර කිරීමයි.

‘ලෙදර්’ කියමින් වෙළෙඳපොළේ අලෙවි කරන නිෂ්පාදන සියල්ල නියම ලෙදර් ද යන්න සමාජයේ විවාදයට ලක් වන්නකි. එය එසේ තිබියදී ‘Real Leather Goods’ වෙළෙඳ නාමයෙන් යුතුව එළු සහ හරක් සම්වලින් නිම වූ විවිධ භාණ්ඩ නියම ප්‍රමිතියෙන් යුතුව මිලට ගැනීමට දියතට පැමිණෙන ලෙසයි, නිමල් ජයරත්න මහජනයාට ආරාධනා කරන්නේ.

ඉනික්බිතිව කොළොම්තොටින් මිදී අපේ කල්පනාව නැවත දකුණුලකට අප කැඳවාගෙන යන්නේ නිර්මාණකාරියක්. ඈ චන්ද්‍රිකා කාරියවසම්. බෙන්තොට පදිංචි චන්ද්‍රිකා - පැදුරු, ටේබල් මැට්, පර්ස් දෝත දරාගෙන පාරිභෝගික ඔබ අපේක්ෂාවෙන් සිටිනවා.

සැප සනීපැති පන් නිමැවුම්

‘ගල්ලැහැ පන් පොලොන්නරුවේ ඉඳන් ගෙන්වාගෙනයි බෙන්තොට අපි නිෂ්පාදන කරන්නේ. කලින් තරම් විදේශ සංචාරකයන් දැන් එන්නේ නැහැ. ඒත් අපි අගහිඟකම් දරාගෙන නිර්මාණ කරනවා. අද ඉඳන් සෑම බ්‍රහස්පතින්දාකම අපි දියත උයනේ ඉන්නවා. ඇවිත් හොඳ නිෂ්පාදනවල අගය වටහාගන්න කියලා අපි ජනතාවගෙන් ඉල්ලන්නේ.

වෛවර්ණ විවිධ නිමැවුම් ළඟින් අපි දැන් දෑස් නිලංකාර වන තරමේ දිස්නයක් විහිදුවන රාමු කළ අපූරු රූප පෙළක් වෙත යොමු වෙනවා.

එක් රාමුවක තුන්පත් රෑනක්. ඊට යාබදව මල් වැලක්. එක පෙළට එල්ලා තිබෙන්නේ මිනිස් කැලක දින ගණනාවක වෙහෙස මහන්සිය.

තුන්පත් රෑනක රූප වැඩ දාලා ගන්න පැය එකහමාරක් දෙකක් අපට ගත වෙනවා. දිලිසෙන කුඩු තිය තියා පරෙස්සමට භාවනාවක් වගේ මේ වැඩේ කරන්න ඕනි. ක්ලිප් කටු, ඇණ වගේ අනෙක් අඩුම කුඩුම එකතු කරන් හීන්සීරුවේ මේ වැඩේ කරන්නේ.

ඒ ඉෂාරා සඳමාලි, වචනයෙන් අමුණන ‘ඕවල් ආර්ට්’ කලාවේ වග තුග. ඇය රාජගිරියේ බණ්ඩාරනායකපුර පදිංචිකාරියක්. දින ගණනකට කලින් ඇරඹූ නව ව්‍යාපාරයට දියත උයනේ විශේෂ වෙළෙඳ කුටියක ඉඩ වෙන්වීම පිළිබඳ ඉෂාරා ඉතා සතුටින් සිටිනවා.

දියත උයනට සැඳෑ සිරිය කා වදින විට හාත්පස චමත්කාරයෙන් බැබළෙයි. මෙතැන් පටන් සෑම ගුරුදාකම ඒ සිරිය දෙගුණ තෙගුණ කරන්නට අත්කම් නිර්මාණ දෝත දැරූ කලා ශිල්පි ශිල්පිනියෝ ද එක් වෙති.

ඡායාරූප : සමන් ශ්‍රී වෙදගේ

කොරෝනාව සති දෙකෙන් අමතකය. මුඛ ආවරණයත් අමතකව යන එන අය බොහෝ ය. අලුත් ආණ්ඩුවක් ද පැමිණ ඇත. ජීවන බර සැහැල්ලු කරලීමට නව යෝජනා සෞභාග්‍යයේ ඉදිරි දැක්මෙන් ඉදිරිපත්ව ඇත. “දේශීය කර්මාන්ත, නිෂ්පාදන ආර්ථිකය වැඩි දියුණු කරලීම, ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදනයන්ට සුදුසු වෙළෙඳපොළ ආර්ථිකයක් ගොඩනැංවීම වැනි අරමුණු පදනම් කොටගෙන දේශීය නිෂ්පාදන විෂයෙහි ඊට අදාළව බතික් කර්මාන්තය, වේවැල්, පන් ආදි කර්මාන්ත කෙරෙහි අමාත්‍යවරුන් සහ අමාත්‍යංශ පළමුවරට පිහිටුවා ඇත.

අනාදිමත් කාලයක පටන් සිය ජීවන වියදම සරි කරගන්නට වෙර දරන වෘත්තික පිරිසක් ලෙස දේශීය අත්කම් නිර්මාණකරුවෝ අරගලයක නිරත වෙති. පහුගිය කාල පරිච්ඡේදයේ දී, වූ ව්‍යසන හමුවේ, දේශීය වෙළෙඳපොළ තුළ නිෂ්පාදනවල ඉල්ලුම සැපයුම තුළ වූ අවපාතය නිසා, ස්වයං රැකියා කර්මාන්තයේ ඉදිරි දැක්ම පිළිබඳ ගැටලුකාරී අවස්ථාවන් එම ජනයා අතරින්ම මතු වූවා නැතිවාම නොවේ. බොහෝ මාධ්‍ය ආයතන මඟින් ඔවුන්ගේ දුක් ගැනවිලි, දෛනික ජීවන අරගලවල කටුකභාවය සංවේදී ලෙස වාර්තා විය. කවුරුන් කුමන ලෙස පැවසුවත් මේ වන විට පාලන අධිකාරියෙන් දේශීය නිෂ්පාදකයාට සහනශීලී පිළිතුරක් දී ඇත. වේවැල්, පන් ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන පින්තාරු කලාව, මැටි ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන මෙන්ම අනෙකුත් කුඩා කර්මාන්ත නියෝජනය වන පරිදි අමාත්‍යාංශ, අමාත්‍යවරුන්, නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් සහ අදාළ අමාත්‍යාංශවලට අනුයුක්තව සේවකයින් බඳවාගෙන ද අවසන්ය.

ගැටලුව නම් කොවිඩ් සමය අමතක වූ‍වා සේම මෙසේ දුන් යෝජනා, විධිවිධාන නිසි ලෙස ක්‍රියාත්මක වේද යන්නය. දේශීය නිෂ්පාදනයන්ට යම් හෝ ආර්ථික වටපිටාවක්, සකස් කර තිබූ සංචාරක කර්මාන්තය මෑත කාලීනව ද අර්බුදයක ඇති සමයක, දේශීය නිෂ්පාදකයාගේ අනාගතය කෙබඳු වීද යන පැනය නැගේ.

තාවකාලික සමාජ කාරණා විමසා බැලීමේ දී දේශීය නිෂ්පාදන සඳහා ඇති ඉල්ලුම යම් වර්ධනීය අවස්ථාවකට පත් ව ඇත්තේ රජය විසින් ගෙන යන වැඩපිළිවෙළේ සාධනීය සාධකයන් දක්නට ලැබෙන නිසාය. මෙහිදී දේශීය රෙදි පිළි කර්මාන්තයට වාසි ගෙන දෙන ලෙස ආනයනික රෙදි පිළි තීරු බදු සංශෝධනයට ලක් කර ඇත.

කුමන ආණ්ඩු, කුමන පාලකයන් පත් වූ වත් වසර 5 හෝ 6 සිට යෝජනාවන් පමණක් ස්ථිර කරමින් ප්‍රතිසම්පාදනයන් සිදු කරනු ලැබුවත්, විය යුතු දේ අවශ්‍ය ප්‍රතිලාභ අදාළ ඉලක්කගත පිරිසට ලබාදීමයි. දේශීය කර්මාන්තකරුවාගේ නිෂ්පාදනයන්ට අදාළ වෙළෙඳපොළ ඉල්ලුම සකස් වීම කුමන හෝ ආකාරයෙන් සිදු විය හැකිය. එහෙත් මෙහි දී නිසි මැදිහත්කරුවෙකුගේ අවශ්‍යතාවය සැපිරීම අදාළ බලතල ලද පිරිස විසින් ඉටු කළ යුතුය. තවමත් වේවැල් නිෂ්පාදන ඔවුන්ගේම නිවෙසේ ගොඩගසා ඇත්නම් එතැනම ප්‍රශ්නයකි. වෙළෙඳපොළ ඉල්ලුම පවතී නම් ඊට සැපයුම ලබාදීමේ ගාමක බලවේගයක් බිහිවිය යුතුය. ඒ සඳහා ප්‍රතිපාදන සම්පාදකයින්ගේ අවධානය යොමු විය යුතුය.

දේශීය නිෂ්පාදනවලට සුදුසු අමුද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනයේ දී ඇති ප්‍රතිපාදන පිළිබඳ විනිවිද භාවයකින් කටයුතු කළ යුතුය. ජනතාවගේ ගැටලුවලට නිසි ක්‍රියාමාර්ග ගන්නට නම් ඔවුන් අතරට යා යුතුය. නැතිනම් ඔවුන්ගේ ප්‍රශ්න ප්‍රශ්න පමණක් ම වී පවතිනු ඇත.

දේශීය වශයෙන් මෙම නිෂ්පාදන අර්ථිකය නඟා සිටුවීමේ හඳුන්වාදීමේ අදියරයන් ලෙස ප්‍රාදේශීය, පළාත් හා ජාතික මට්ටමේ ප්‍රදර්ශන සහ අලෙවිසැල් දියත් කිරීම් ජාතික ශිල්ප සභාව ආදී ආයතන මැදිහත් වීමෙන් සිදු කරනු පෙනේ. මේ සඳහා වන වෙළෙඳපොළ තුළ ප්‍රාදේශීය වෙළෙඳ පොළ පමණක් ඉලක්ක කරගැනීමට නොව දේශීය වශයෙන් වන භාවිතය ඉහළ නංවා ගැනීම උදෙසා වන පාරිභෝගික ආකාර්ෂණය නංවාලීමට වැඩපිළිවෙළක් ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.

ප්‍රධාන වාණිජ අගනගරය වන කොළඹ තුළ මේ වන විට විවිධ මට්ටමේ ප්‍රදර්ශනයන් සංවිධානය වේ. දියත ඇතුළු මහජනතාව ගැවෙසන ප්‍රදේශ ඉලක්ක කරගනිමින් මෙම කටයුතු සිදුවීම පැසසිය යුතු අතර, කාලයකට පමණක් සීමා වීම නොව සර්වකාලීන සුබ සිද්ධි ළඟා කර ගැනීමට නම් යෝජිත ප්‍රකාශ ප්‍රායෝගිකව ඉටු වීම විය යුතුය.

ඉෂාන්ති අමරසිංහ

මේ වන විට පළාත් සභා තිබෙන්නේ අක්‍රියවය. ඒවා පවත්වා ගෙන යනු ලබන්නේ ආණ්ඩුකාරවරුන්ගේ අධීක්‍ෂණය යටතේය. පළාත් සභා මැතිවරණය පැවැත්වීම දැන් අර්බුදයක්ව තිබේ. ඒ එම මැතිවරණයට අදාළ පනත යහපාලන ආණ්ඩු සමයේ සංශෝධනය කිරීමය. දැන් ගඟට පැදි ඔරුව වැනි තත්ත්වයකට මේ මැතිවරණය පත්ව ඇත. 

මධ්‍යයේ ඇති දේශපාලන හා පරිපාලන බලය පරිධිය දක්වා විතැන් කිරීමේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදි ව්‍යූහයක් ලෙස පළාත් සභා ක්‍රමය හැඳින්විය හැක්කේ දේශපාලන විද්‍යානුකූලවය. කේමිබ්‍රිජ් විශ්වකෝෂයට (Cambridge Encyclopedia) අනුව බලය විමධ්‍යගත කිරීම යන වදන අරුත් ගන්වන්නේ රටේ ව්‍යවස්ථාදායකය සතු බල අධිකාරිය පහළ මට්ටමේ පිහිටි නියෝජන ආයතන වෙත පවරා දීම යනුවෙනි. එසේ නම් කේන්‍ද්‍රගතව ඇති බලය ජනතාවට සමීප කිරීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාවක් බව අවිවාදිතය. එහෙත් න්‍යායයන් තුළ එල්බගත් අතළොස්සක් හැර තවත් බොහෝ දෙනකු පළාත් සභා ක්‍රමය හැඳින්වූයේ ප්‍රජාතාන්ත්‍රීක ව්‍යූහයකටත් වඩා රටට බරක් වූ සුදු අලියකු ලෙසය. සුදු අලියා සුදු පාටින් තබා ගැනීමට නම් නිතර නහවා පිරිසුදුව තබා ගත යුතුය. කිලිටි වන නිසා වැඩකට යොදා ගැනීමටද නොහැකිය. කොට ඇදීමට, ගස් බිම හෙළීමට, පෙරහරේ ගෙනයෑමට යොදා ගන්නේ සාමාන්‍ය අලින් ය. වැඩකට නැති සුදු අලියකු නඩත්තු කිරීම සාමාන්‍ය ජනතාව මත පැටවේ නම් එය අපරාධයකි. පළාත් සභා ක්‍රමය මෙරට ජනතාවට බරක් වූ සුදු අලියෙක් ද? නැති ද? යන්න විපරම් කිරීම කාලෝචිත අවශ්‍යතාවකි. පළාත් සභා සියල්ල විසුරුවා හැර මේ වන විට සෑහෙන කාලයක් ගතව තිබේ. අදාළ කාලය තුළ ජනතාවට පළාත් සභා නොමැති නිසා සිදු වූ පාඩුව කුමක්ද යන්න සොයා බැලීමේදී පැහැදිලි වන කාරණය වන්නේ පළාත් සභා අක්‍රීය වී තිබෙන බව හෝ ඔවුන් නොදන්නා බවය. එසේ නම් මේවා ක්‍රියාත්මක විය යුතුද නැද්ද නොඑසේ නම් ඒවාට නව මුහුණුවරක් දිය යුතුද යන්න ගැඹුරින් සාකච්ඡා කළ යුතුව තිබෙන කාරණයකි.

ඉන්දීය මැදිහත් වීම

පළාත් සභා මෙරටට හඳුන්වා දෙන්නේම මෙරට දේශපාලන ප්‍රචණ්ඩත්වය ඉහළ ගොස් තිබූණු වකවානුවක සිදු වූ ඉන්දීය ආක්‍රමණයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙසිනි. 1987 ජූලි 29 දින ජේ.ආර් ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයා බිත්තියට හේත්තු කොට අස්සන් කරගත් ඉන්දු ලංකා ගිවිසුමට අනුව ඉන්දීය ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය වූයේ ශ්‍රී ලංකාවට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හඳුන්වා දීමවත් උතුරේ දමිළ ජනතාවට ස්වයංපාලනය දීමවත් නොව දකුණු ආසියාවේ ඉන්දීය හෙජමනිය හෙවත් ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමේදී 'ජයවර්ධන-ප්‍රේමදාස'ආණ්ඩුවේ දේශීය විදේශීය සහ කලාපීය පිළිවෙත බාධාකාරී ලෙසින් විවරණය කර ගැනීම මත ඇති වූ අමනාපය පිරිමසා ගැනීමය. උතුරු නැගෙනහිර දමිළ ජනතාවගේ ගැටලුවට දේශපාලන විසඳුමක් සොයනු වෙනුවට දිගින් දිගටම යුද්ධය පවත්වාගෙන යෑම නිසා බටහිර මැදිහත් වීම් මගින් බෙදුම්වාදයට ජයග්‍රහණ අත්පත් කර දුන හොත් එහි ප්‍රතිවිපාකයන්ට මුහුණදීමට සිදුවෙතැයි ඉන්දියාවට බියක් තිබිණි. ඒ වන විටත් ඉතා බරපතළ ලෙසින් බෙදුම්වාදයට නැඹුරුව තිබූ පංජාබය, ඇසෑමය හා තමිල්නාඩුව ලංකාව ආදර්ශයට ගනු ඇතැයි ඉන්දියාවේ නිගමනය විය. ලාංකික දමිළ ජනතාවගේ ගැටලුවට ඉන්දීය මධ්‍යම ආණ්ඩුව මැදිහත් විය යුතුය යන තෙරපීම ද තමිල්නාඩුව විසින් මතු කරනු ලැබීය.

ශ්‍රී ලංකාවේ අභ්‍යන්තර ගැටලුවට ඉන්දියාවේ මැදිහත්වීම කෙරෙහි බලපෑ දෙවන කරුණ වූයේ අන්තර්ජාතික දේශපාලනය තුළ ඉන්දියාවට මුහුණදීමට සිදුව තිබූ ප්‍රශ්නයි. දකුණු ආසියානු කළාපය තුළ ඉන්දියාවේ අපේක්‍ෂාවන් පවත්වාගෙන යෑමට ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය යම් බලපෑමක් කරනු ලැබීය. ත්‍රිකුණාමල වරාය අමරිකානු නැව් සඳහා පහසුකම් සැපයීමත් අමෙරිකානු හඬ (Voice of America) නම් ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේක්ෂකාගාරයට ඉරණවිල ප්‍රදේශයෙන් 1991 සිට 2020 දක්වා කාලයක් සඳහා හෙක්ටයාර 166.03ක් වසරකට ඩොලර් 40000ක මුදලකට පවරා දීමත් තමන්ට පරම සතුරු වූ එහෙත් අමෙරිකාවේ සහ චීනයේ දකුණු ආසියානු මිතුරා වූ පාකිස්තානය සමඟ ශ්‍රී ලංකාව යුදමය ගනුදෙනු පවත්වාගෙන යෑමත් ඉන්දියාව දුටුවේ තමන්ට කරන කෙනහිලිකම් ලෙසිනි. මේ සියල්ලේ ප්‍රතිඵලය වූයේ 1987 නොවැ 14 දින ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට කළ 13 වන සංශෝධනය මගින් 1987 අංක 42 දරන පළාත් සභා පනත සම්මත කොට පළාත් සභා ක්‍රමය ස්ථාපිත කිරීමය. ජයවර්ධන ආණ්ඩුවේ අගමැතිවරයා සහ ස්වදේශ කටයුතු පිළිබඳ ඇමතිවරයා ඇතුළු බොහෝ දෙනකුගේ විරෝධය එල්ල වී තිබියදී කවුරු විරුද්ධ වුණත් මම මෙය අත්සන් කරනවා යැයි කී ජයවර්ධන ජනාධිපතිවරයා ගිවිසුමට එළැඹ මාස කිහිපයකට පසු පළාත් සභා මැතිවරණ ද පැවැත් වූවේය.

සිහින රාජ්‍යය

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ක්ෂයක් වූ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයත්, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණත් මැතිවරණ වර්ජනය කළේය. එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානය මුලින්ම එය ප්‍රතික්ෂේප කොට තිබිණි. මධ්‍යම ආණ්ඩුව හා බැඳුණු එහි අධීක්‍ෂණයට යටත් වූ විසඳුමක් වෙනුවට ඔවුන් අපේක්ෂා කළේ ඊළම නම් වූ වෙනම රාජ්‍යයකි. එය 1949 දී චෙල්වනායගම් විසින් පිහිටුවාගත් ද්‍රවිඩ රාජ්‍ය පක්‍ෂය දුටු සිහින රාජ්‍යය විය. නැළියක් ඉල්ලූ තැනට පතක් දුන් විට එය ගැනීමට අකමැති වන්නාක් මෙන් එල්.ටී.ටී.ඊ ය පළාත් සභා ක්‍රමය පිළිගත්තේ නැත. පළාත් සභා වලංගු කිරීමට සිදු වූයේ උතුරට නොව එවැන්නක් නො ඉල්ලූ දකුණටය. පළාත් සභා ක්‍රමය මෙරට ස්ථාපිත වූයේ ඉන්දීය ආණ්ඩුවේ සහ ලංකාණ්ඩුවේ විධායකයේ අවශ්‍යතාවන්ට බැවින් එයට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී උප්පැන්නයක් දීම අසීරු විය. එහෙත් අද වන විට පළාත් සභා ක්‍රමය මෙරට ස්ථාපිත වී තිබෙන්නේ එදා එය ප්‍රතික්ෂේප කළ දේශපලාන පක්ෂ පවා පළාත් සභා මැතිවරණවලට තරග කරන පසුබිමක් තුළ උතුරේ සහ දකුණේ පක්ෂ සියල්ලම එය පවත්වා ගෙන යාමට හවුල් වී තිබේ. සැබවින්ම එයට වැඩියෙන්ම ආකර්ෂණ වී තිබෙන්නේ දේශපාලන පවුල් ගස් වගාකරන්නන් යැයි කීවොත් එය නිවැරදිය. එදා ඉන්දීය ව්‍යාප්තවාදයට එරෙහි වී පළාත් සභා වර්ජනය කළ ජවිපෙ තමන් පළාත් සභාවලට කරග කිරීම සාධාරණීකරණය කළේ එන බස් එකට ගොඩ නොවුණහොත් තමන් ට මඟ සිටීමට සිදුවන බැවින් පළාත් සභා බසයට ගොඩ වූ බව කියමිනි. ඊළාම් සිහිනය බොඳ වූ උතුරේ පක්‍ෂ 2013 වන තෙක් මේ බසයට ගොඩ වූයේ නැත.

කෙසේ වුවත් මේ වන විට පළාත් සභා තිබෙන්නේ අක්‍රීයවය. ඒවා පවත්වා ගෙන යනු ලබන්නේ ආණ්ඩුකාරවරුන්ගේ අධීක්‍ෂණය යටතේය. පළාත් සභා මැතිවරණය පැවැත්වීම දැන් අර්බුදයක්ව තිබේ. ඒ එම මැතිවරණයට අදාළ පනත යහපාලන ආණ්ඩු සමයේ සංශෝධනය කිරීමය. දැන් ගඟට පැදි ඔරුව වැනි තත්ත්වයකට මේ මැතිවරණය පත්ව ඇත. සමානුපාතික ක්‍රමයටද නොඑසේ නම් සමානුපාතික හා ආසන ක්‍රමයේ සම්මිශ්‍රන ක්‍රමයකටද මැතිවරණය පැවැත්විය යුත්තේ යන්න සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ එකඟතාව ගන්නා තෙක් පළාත් සභා මැතිවරණය පැවැත්වීමේ හැකියාවක් නොමැත. කෙසේ වුවත් වහාම මැතිවරණය පවත්වා ජනතාවගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිය දිය යුතු යැයි පළාත් සභා ක්‍රමයට ආලවන්තකම් දක්වන්නන්ගේ මතයයි. පළාත් සභා නැතැයි කියා සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය පවත්වා ගෙන යෑමට බාධාවක් නොමැති වූ බැවින් මේ ව්‍යුහය නඩත්තු කිරීම තේරුමක් නැතැයි තව කොටසකගේ මතය වී තිබේ. සැබවින්ම අවශ්‍ය දේ ඉටු වී ධනයත් ඉතිරි කරගත හැකි නම් අනවශ්‍ය දෙයක් සඳහා වෙහෙසෙන්නේ ඇයිදැයි කෙනකුට සිතිය හැකිය. 2018 වසරේ ඔක්තෝබර් මාසයේ මධ්‍යම පළාත් සභාවේ කාල සීමාව අවසන් වූ පසු මහජන නියෝජිතයන්ගේත් ඔවුන්ගේ කාර්ය මණ්ඩලත් නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් වැය කෙරෙන මුදල්වලින් ලක්ෂ 4000 ක් පමණ මේ වන විට ඉතිරිව තිබේ.

සමාජීය විසමතා

කිසියම් ව්‍යූහයක වැදගත්කම මැනිය යුත්තේ එහි ඇති මානව උපයෝගීතාව (Human Utility) සහ පිරිවැය- වාසි විග්‍රහයට (Cost Benifits Analysis) අනුකූලවය. වාසියට වඩා පිරිවැය වැඩි නම් එවැන්නකින් සිදු වන්නේ සල්ලි දීලා හූනියම් කර ගැනීමක් නොවේදැයි කෙනකු සිතන්නට පුළුවන. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දෘෂ්ටියෙන් බලන විට පළාත් සභා ක්‍රමය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගෙන ආවේ දැයි විමසා බැලිය යුතුය. පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීමත් සමඟ ජනතාවගේ පාමුලට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගෙන යෑමට එතෙක් තිබූ ගම්සභා සහ සුළු නගර සභා ක්‍රමය අපට අහිමි විය. ඒ වෙනුවට ජනතාවට සිදු වූයේ කාලයත් ධනයත් වැය කොට මේ මහා ව්‍යුහයන් සොයා ගොස් දින ගණන්, සති ගණන් කාලය වැය කිරීමටය. මේ ව්‍යූහයන් ගේ ඇති දේශපාලන හා පරිපාලන අකාර්යක්ෂමතාව ඉහළය. තමන් ජනනතාවගේ නියෝජිතයා බව දේශපාලනඥයන් වැඩි පිරිසකට අමතකව ඇත. ඔවුන් පළාත් සභාව යොදා ගන්නේ පාර්ලිමේන්තු සිහිනය ළඟා කර ගන්නා තෙක් ලගින අබ්බලමක් ලෙසටය. තමන් ජනතාවගෙන් නඩත්තු වන ජනතාවගේ සේවකයන් බව පරිපාලන නිලධාරීන්ට අමතකව ඇත.

පළාත් සභා ස්ථාපිත කිරීම මගින් පරිපාලනය කාර්යක්ෂම වන බවත් ඒ තුළින් සම්පත් වඩා ඵලදායි ලෙස භාවිත කළ හැකි බවත් මෙයට වසර 32 කට පෙර මෙම ක්‍රමය හඳුන්වාදුන් පාලකයෝ පැවසූහ. එහෙත් ඒ වෙනුවට සිදු වූයේ සමාජීය වශයෙන් දැඩි විසමතා ඇති වීමය. පළාත් සභා පාසල් හා මධ්‍යම රජයේ පාසල් අතර පහසුකම් අතින් පවතින පරස්පරතාව ඊට සුළු උදාහරණයකි. රෝහල් පද්ධතිය දෙස බැලුවොත් පළාත් සභාවලට අයත් රෝහල්වල මැස්සන් ඇහිරෙද්දී මධ්‍යම රජයේ රෝහල්වල ඉඩ හරවන්නට බැරි තදබදයක් ඇතිව තිබේ. ඒ පහසුකම්වල පවත්නා උස් පහත් බවේ ප්‍රතිඵලය. මධ්‍යම රජය සෑම විටම පළාත් සභාවලට දක්වන්නේ කුඩම්මාගේ සැලකිලිය. බලය විමධ්‍යගත කළ යුතුය. ඒ සම්බන්ධයෙන් තර්ක නොමැත.

පළාත් පාලන ආයතන ව්‍යුහය ශක්තිමත් කර ජනතාවට කාර්යක්ෂම සේවයක් ලබාදීමට පුළුවන. එය යම් තාත් දුරකට සිදුවෙයි. ඊට ඉහළින් ස්ථාපිත කර තිබෙන පළාත් සභා ඇත්තටම කොහාටවත් නැති දෙයකි. එය මධ්‍යම රජයට බරකි. පළාත් පාලන ආයතනවලට වදයකි. මේවන විට පළාත් පාලන ආයතනවල මන්ත්‍රීවරු හා මන්ත්‍රීවරියෝ 8000කට වැඩි පිරිසක් සිටිති. මෙම සංඛ්‍යාව වැඩි බවට කතාබහක්ද නිර්මාණය වෙමින් තිබේ. පළාත් සභාවලට වෙන් කරන මුදල්ද පළාත් පාලන අයතනවලට ලබා දී ඒවා ශක්තිමත් කිරීම මගින් මෙම මහජන නියෝජිතයන්ට වඩා හොඳ මහජන සේවයක් කිරීම පිණිස මඟ පාදා දීමට පුළුවන. කොට්ඨාස මට්ටමින් තරග කර ජයග්‍රහණය කර පළාත් පාලන අයතනවලට මොවුන් පත්වීම නිසා තමන්ට ඡන්දය දුන් ජනතාවට වැඩක් කරන්නට මේ පිරිස පළාත් සභා මන්ත්‍රීවරයකුට වඩා උනන්දු වන බවට තර්කයක් නැත. කොට්ඨාසයේ ජනතාවට සේවයක් නොකළොත් ඊළඟ අවස්ථාවේ ජයග්‍රහණය ඔහුට හෝ ඇයට නොලැබී යෑමට ඇති ඉඩ වැඩි නිසා ඔවුන් හැකි උපරිමයෙන් සේවය කර ඡන්ද පදනම රැක ගැනීමට උත්සාහ ගනිති.

ජනතා ප්‍රශ්න

උතුරු නැගෙනහිර ගැටලුවට දේශපාලන විසඳුමක් ලබාදීමේ අරමුණින් පළාත් සභා ඇති කළත් එම අරමුණු ඉටු නොවිණි. අවසානයේ බෙදුම්වාදය පරාජය කිරීමට සිදු වූයේ යුදමය වශයෙන් එල්.ටී.ටී.ඊ ය පරාජය කරමිනි. පළාත් සභා මගින් අපේකෂා කළ අරමුණු ඉටු නොවුණු බව තේරුම් ගැනීමට මෙයම ප්‍රමාණවත්ය. මධ්‍යම රජයේ මැති ඇමැතිවරුන්ට අමතරව පළාත් සභාවල ප්‍රධාන ඇමැතිවරයාද ඇතුළුව අමාත්‍යවරු සිව් දෙනෙක් ක්‍රියාත්මක වෙති. ඔවුන්ගේ කාර්ය මණ්ඩල සමඟ සෙසු මන්ත්‍රීවරුන් නඩත්තු කිරීමටත් ඔවුන්ට තීරුබදු රහිත වාහන ලබාදීමටත් වැය කරන්නේ මේ රටේ මහජන මුදල්ය. එලෙස වැය කරන කෝටි ගණන් මුදල්වලට සරිලන සේවයක් අපට පළාත් සභා ඔස්සේ ලැබුණේද යන්න සම්බන්ධව මේ රටේ බහුතර ජනතාවට ඇත්තේ ප්‍රශ්නයකි. පළාත් සභා නියෝජනය කළ මහජන නියෝජිතයන් මහජනතාවගේ ප්‍රශ්න අමතක කර පළාත් සභා මුදල් වැය කර රට සවාරී යද්දි ජනතාවට එපා වූයේ එම මන්ත්‍රීවරුන් නොව පළාත් සභා ක්‍රමය බව අප තේරුම් ගැනීම වැදගත්ය. පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන මන්ත්‍රීවරුන් බොහොමයකගේ දරුවන්, බිරින්දෑවරුන්, සහෝදරයන් බලා සිටින්නේ පළාත් සභා මැතිවරණය එනතුරුය. ඔවුන් පළාත් පාලන මැතිවරණයට තරග නොකරන්නේ එය මදිකමක් ලෙස සලකා මිස වෙනත් කාරණයක් නිසා නොවේ. පළාත් සභාවලට ජනතා ඡන්දයෙන් එන බොහෝ දෙනෙක් පළාත් සභා රැස්වීම්වලට පවා නිසිලෙස සහභාගි නොවෙති. මේ නිසා ඝන පූර්ණය නොමැතිව පළාත් සභා රැස්වීම් කල්දමන අවස්ථා අපි කොතෙකුත් දැක ඇත්තෙමු. අද රට ඇත්තේ දැඩි ආර්ථික අර්බුදයකය. ගඟට ඉනි කපන්නා සේ ජනතා බදු මුදල් වැය කිරීමට ආණ්ඩුවට හැකියාවක් නැත. මේ නිසා කිසිදු ප්‍රයෝජනයක් නොමැති සුදු අලි තවත් නඩත්තු කරන්නේද නැතහොත් ඒ වෙනුවට ඵලදායි වෙනත් විකල්පයක් වෙත යන්නේද යන තීරණය අප කඩිනමින් ගත යුතුව තිබේ.

අසේල කුරුළුවංශ

පාන්දර ලොකු ශබ්දයක්  එක්ක පොළොව  දෙදරලා වගේ ගියා. ඇඟට මොකක්දෝ  කඩාගෙන වැටුණා වගේ දැනුණා. මගේ ඇඳට උඩින් ගොඩනැඟිලි කොටස් මූණ  ළඟටම  ඇවිත්  තිබුණා.

පසුගිය සතියක පමණ කාලයක් පුරා මහනුවර නගරයට අතොරක් නොමැතිව ඇද හැලෙමින් පවතින වර්ෂාව කුමක් හෝ මහ විනාශයක් සිදු කරනු ඇතැයි බොහෝ දෙනකු සිතුවාට සැක නැත.බේසමක ආකාරයට පිහිටි මහනුවර නගරයේ බොහෝ ගොඩනැඟිලි ඉදි කර තිබෙන්නේ කඳු සහිත බෑවුම්වලය.

ඇති පදම් මුදල් ඇති පුද්ගලයන් මේ කඳු මුදුන්වල මහ මන්දිර ගොඩනඟා තිබෙන්නේ ඔවුන්ගේ පමණක් නොව අනෙක් අයගේද ජීවිත අනතුරට පත්කරමිනි. නි‌ෙවසක් ඉදි කිරීමට අවශ්‍ය අනුමැති බොහෝවිට අත යට ගනුදෙනු මත ලැබෙන බව මහනුවරට නම් ප්‍රසිද්ධ රහසකි. දුප්පත් අසරණ පුද්ගලයකු නිවසක් ඉදි කිරීමට අනුමැතියක් ලබා ගැනීමට ගිය විට පා ගෙවෙන තුරු ඔහු රස්තියාදු කරවන ඇතැම් නිලධාරීන් ධනපතීන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කර දෙන්නේ ඔවුන්ගේ නිවෙස්වලටම ගොසිනි. මේ ආකාර පසුබිමක් මහනුවර තිබියදී පස් මහල් ගොඩනැගිල්ලක් මහ පොළොවට පතිත වූයේ ඊයේ (20) අලුයම 5.00ට පමණය. එහි හිමිකරුවන් දිවි බේරා ගනිද්දී ඊට යට වී ජීවිතවලින් වන්දි ගෙවීමට සිදු වූයේ එකම පවුලේ මව පියා හා මාස දෙකක් පමණ වයසැති බිළිඳකුටය.

මහනුවර බූවැලිකඩ සංඝමිත්තා මාවතට යාබදව පිහිටි මෙම ගොඩනැගිල්ල හිටපු බස්නායක නිලමේවරයකුට අයත් එකකි. අධික බෑවුම් සහිත ස්ථානයක ඉදිකර තිබූ ගොඩනැගිල්ල කඩා වැටීමට සුළු වෙලාවකට පෙර එහි හිමිකරු හා දරුවන් නි‍ෙවසින් ඉවත්ව තිබෙන බව පොලීසිය පවසයි. අලුයම 3ට පමණ නිවෙසේ සිටි සුරතල් සතුන්ද රැගෙන හිමිකරුවන් නිවෙසින් පිටව ගොස් ඇති බව ආරංචිමාර්ග සැලකර සිටියි. අදාළ පස් මහල් ගොඩනැගිල්ල කඩා වැටී තිබුණේ ඊට පහතින් බෑවුමේ පිහිටි හෝටලයකට හා තවත් නි‍ෙවසක් මතටය. හෝටලයේ හිමිකරු සහ ඔහුගේ බිරිය ද දරුවා ද නිදා සිටි කාමරයත් බිරියගේ මව හා සේවිකාවක් නිදාසිටි කාමරයත් සම්පූර්ණයෙන්ම යට වූ අතර ඉන් දිවි ගලවා ගැනීමට හැකිවූයේ බිරියගේ මවට හා සේවිකාවට පමණි. ගොඩනැඟිල්ල කඩාවැටී පැය තුනකට පමණ පසු සුන්බුන් අතර සිරවී සිටි මාස දෙකක් වයසැති බිලිඳා පිටතට ගැනීමට යුද හමුදා භට කණ්ඩායම් සමත් වූහ. එම බිලිදා මහනුවර ජාතික රෝහලට ඇතුළත් කිරීමෙන් විනාඩි කිහිපකට පසු මරණයට පත්ව තිබේ.

සිද්ධියෙන් මියගොස් ඇත්තේ චමිල ප්‍රසාද් (35), අචලා ඒකනායක (32) හා ඔවුන්ගේ දෙමසක් වයසැති දරුවා බවට පොලීසිය හඳුනාගෙන ඇත. ඔවුන් දෙපොළ විවාහ වී ඇත්තේ මෙයට වසර 1 1/2 කට පමණ පෙරය. මියගිය අචලා නීතිඥවරියකි. ඇය බදුල්ල විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්යවරියක ලෙස සේවය කරයි.

ගොඩනැගිලි සුන්බුන් අතර සිරවී සිටියදී යුද හමුදාව බේරාගත් ජයන්ති ඒකානායක මහත්මිය (60) මෙසේ කීවාය. "මගේ දුවයි බෑනයි එයාලගේ දරුවයි එක කාමරක නිදා සිටියා. මායි හෝටලයේ වැඩකරන දුවකුයි එක කාමරයක නිදා සිටියා. පාන්දර ලොකු ශබ්දයක් එක්ක පොළොව දෙදරලා වගේ ගියා. ඇඟට මොකක්දෝ කඩාගෙන වැටුණා වගේ දැනුණා. මගේ ඇඳට උඩින් ගොඩනැඟිලි කොටස් මූණ ළඟටම ඇවිත් තිබුණා. මොනවා වෙලාද කියලා හිතාගන්න බැරි වුණා. අවට අතගානකොට ෆෝන් එක අහු වුණා. මම 119 අංකයට කෝල් කරලා කරදරයක් කියලා කිව්වා. ටික වෙලාවකින් පොලීසිය ආවා. හමුදාවේ කට්ටියත් ආවා. ඒ අය ලණු දාලා මාවයි කාමරේ හිටිය අනිත් තරුණියයි උඩට ගත්තා..."

"කඩාගෙන වැටිලා තියෙන්නේ තට්ටු පහක ගොඩනැගිල්ලක්. පහතින් තිබෙන හෝටලයක හා නි‌ෙවසක කොටසකට කඩා වැටුණු ගොඩනැගිල්ලේ සුන්බුන් පතිත වී තිබෙනවා. අපිට සිද්ධිය වාර්තා වුණේ උදේ 5.00ට විතර. ඊට විනාඩි 10කට පසු පොලීසිය මේ ස්ථානයට ආවා. කාමරයක සිරවී සිටි කාන්තාවන් දෙදෙනකුගේ ජීවිත බේරා ගැනීමට පොලීසියට යුද හමුදාවට හැකි වුණා. අනිත් කාමරයේ සිටි පිරිස සම්පූර්ණයෙන්ම කඩා වැටුණු ගොඩනැගිල්ලේ සුන්බුන්වලට යටවෙලා හිටියේ. ඔවුන් පිටතට ගැනීමට ලොකු මෙහෙයුමක් දියත් කළා. පොලීසිය, යුද හමුදාව හා ගුවන් හමුදාව එක්ව මේ මෙහෙයුම් දියත් කළා. කුඩා දරුවාගේ සිරුර සිද්ධියෙන් පැය තුනකට පමණ පසු පිටතට ගත්තා. දරුවාගේ මව සහ පියාගේ සිරුරු පිටතට ගැනීමට පැය හත අටක පමණ කාලයක් ගත වුණා. ඔවුන් කොන්ක්‍රීට් තට්ටුවකට යට වී සිටීම නිසා පිටතට ගැනීම අසීරු වුණා. ගොඩනැගිල්ල ඉදි කර තිබෙන්නේ නිසි අවසර ලබාගෙනද යන්න පිළිබඳ පරීක්ෂණ පැවැත්වෙනවා. මහනුවර නගර සභාවෙන් මේ සම්බන්ධයෙන් විමසීම් කර තිබෙනවා. ගොඩනැගිල්ලේ හිමිකරුගෙන් ප්‍රකාශ ලබාගැනීමටත් අපි කටයුතු කළා. ඔහු ගොඩනැගිල්ල කඩා වැටීමට පෙර එම ස්ථානයෙන් දරුවන් සමඟ ඉවත්ව තිබෙනවා."මහනුවර කොට්ඨාසභාර ජ්‍යෙෂ්ඨ පොලිස් අධිකාරී සුදත් මාසිංහ මහතා පැවසුවේය.

මියගිය යුවළ ඉතා සතුටින් ජීවිතය ගත කළ දෙදෙනෙකි. විවාහයෙන් පසු කුලුඳුලේ දරුවා කුසට පැමිණි පසු ඔවුන් ඡායාරූප ගැනීමක්ද සිදුකර ඇත.

සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ පැවැත්වීමට ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනය මගින් පරීක්ෂණයක් ආරම්භ කර තිබේ. මධ්‍යම පළාත් ආණ්ඩුකාර නීතීඥ ලලිත් යූ ගමගේ මහතාද එම ස්ථානයට ගිය අතර සිද්ධිය පිළිබඳ අදහස් දැක්වූ ඒ මහතා මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය. "මේක ඉතාම අවාසනාවන්ත තත්ත්වයක්. මේ ගොඩනැගිල්ල අනවසර ඉදිකිරිමක්ද කියා සොයා බලනවා. කොහොම වුණත් මහනුවර නගර සීමාවේ මේ වගේ අවදානම් ස්ථානවල නිසි ප්‍රමිතියට හදපු නැති ගොඩනැඟිලි රැසක් තිබෙනවා. නගරයේ ඉඳලා හන්තාන ප්‍රදේශය බැලුවොත් පේනවා කන්ද මුදුනට යනකල් හදලා තියෙන ගොඩනැගිලි. සමහර ඒවා එල්ලිලා තියෙන්නේ. එක් අයෙක් වැරැද්දක් කළොත් ඒකට වන්දි ගෙවන්න තවත් පිරිසක්. මේ අවදානම් සහිත ස්ථානවල ගොඩනැඟිලි හදන්න අනුමැති ගණනාවක් අවශ්‍යයි. සමහර තැන්වල හදලා තියෙන ගොඩනැඟිලි දැක්කම කොහොමද මේ ස්ථානවල ගොඩනැගිලි හදන්න අනුමැතිය දුන්නේ කියලා හිතා ගන්න බැහැ. අවදානම් ස්ථානයක අනිත් අයගේත් ජීවිත අවදානමට ලක්කරමින් ගොඩනැගිල්ලක් හදන්න අවසර දෙන නිලධාරීන් වගේම අවසර ඉල්ලන මිනිස්සුත් වැරදියි. මේවා ගැන දැන් අපි දැඩි අවධානය යොමු කර තිබෙනවා."

ජාතික ගොඩනැගිලි පර්යේෂණ ආයතනයේ මහනුවර දිස්ත්‍රික් භාර භූ විද්‍යාඥ සමන්ත කුමාර බෝගහපිටිය මහතා මෙසේ අදහස් දැක්වුවේය. මේ ගොඩනැඟිල්ල හදලා තියෙන්නේ නිම්නාකාර තැනක. ජල පහරක් ගොඩනැඟිල්ලට පහළින් ගමන්ගෙන තිබෙනවා. මේ නිසා එහි පාදම හෑරීමකට ලක්ව තිබෙනවා. භූමියේ ස්වභාවයට හා තත්ත්වයට ගැළපෙන ලෙස ඉදි කිරීම් සිදුකර නැහැ. එහි බර රඳවා තබා ගැනීමට හැකියාවක් නොතිබූ නිසා ගොඩනැගිල්ල ගිලා බැසීමත් සමඟ කඩා වැටී තිබෙනවා. මෙය ස්වාභාවික නාය යෑමක්ද නැත හොත් ඉදි කිරීමේ ප්‍රමිතියේ ගැටලුවක් නිසා ඇතිවූවක්ද යන්න අපි සොයා බලනවා. මේ ගොඩනැඟිල්ල කඩා වැටීමට පෙර පූර්ව ලක්ෂණ මතුවෙන්න ඇති. ඒත් මෙවැනි ස්වභාවයේ ගිලා බැසීමකදී ක්ෂණිකව තමයි ලක්ෂණ මතුවන්නේ. මේ සිදුවීමත් එක්ක මේ භූමියේ යම් අස්ථාවර භාවයක් ඇති වෙනවා. ගිලා බැසීම සිදුවූ ගොඩනැගිල්ලට යාබද තවත් ගොඩනැගිලි හතරක් අවදානම් ලෙස අප හඳුනා ගත්තා. ඔවුන් නිවාසවලින් ඉවත් කිරීමට පියවර ගෙන තිබෙනවා.

මෙයට වසර කිහිපකයට පෙර මහනුවර අනිවත්ත ප්‍රදේශයේ සිව් මහල් නිවෙසක් නාය ගියේය. එහි නිවැසියන් නාය යෑමේ පූර්ව ලක්ෂණ කල්තියා දැක නිවෙසින් පිට වීම නිසා ඔවුන්ගේ ජීවිත බේරුණි. පහළින් කිසිදු නි‌ෙවසක් නොවීම නිසා හානි අවම වූවේය. මහනුවර නගර සීමාවේ ඉඩම්වල මිල ඉතා අධිකය. මින් උපදින තණ්හාව නිසා අඟලක හෝ බිම් කඩක් ඉතිරි නොකර අහස සිඹින ගොඩනැඟිලි ඉදි කරන්නට ධනවතුන් පියවර ගෙන තිබේ. අවාසනාවකට ඔවුන්ගේ බලාපොරොත්තු ඉටු කරන්නට පෙළ ගැසී සිටින නිලධාරීහු පිරිසක්ද මහනුවර සිටිති. ස්වාභාවික ජල පහරවල් ගලා බසින බෑවුම්වල ඉදි කර තිබෙන නිවාස රැසක් මහනුවර දළදා මැඳුර පේන මානයේ තිබේ. මේවායෙහි හිමිකරුවන් දැන් සිටින්නේ සසලවය...

සටහන හා ඡායාරූප-අසේල කුරුළුවංශ

අහස් කුස අඳුරුය. වැහි බීරම කොළොම් පුරයම වසාගෙන ඇත. වැහිබර කාලගුණය පිළිබඳ කිසිවකු තුළ කිසිදු තැකීමක් නැත. කාලගුණයේ සැහැසිකම් ගැන අධෛර්යවත් නොවුණු පාඨකයන්, උදෑසන නවයටත් පෙර බණ්ඩාරනායක සම්මන්ත්‍රණ ශාලා පරිශ්‍රය වෙත පැමිණියේය.

සාහිත්‍ය වසන්ත සිරියෙන් කොළොම්තොටම ප්‍රමුදිත වී ඇත. පොත් කුටියෙන් කුටියට එක දිගට පියනැඟීමෙන් යම් වෙහෙසක් ඇති වූයේ නම්, ඒ වෙහෙස නිවාලන්නට වීදිනාට්‍ය, නැටුම් සන්දර්ශන, වාද්‍ය ප්‍රසංග, සාහිත්‍ය විචාර කතිකා වැනි නෙක් අංග නොයෙක් තන්හි දැකිය හැකිය.

22වැනි වරට පැවැත්වෙන කොළඹ අන්තර්ජාතික පොත් ප්‍රදර්ශනය, පසුගිය 18 වැනිදා සිට 27 වැනිදා දක්වා උදෑසන නවයේ සිට රාත්‍රී නවය තෙක් ‍BMICH හිදී පැවැත්වේ. ප්‍රදර්ශන කුටි සිය ගණනකින් සැදුම්ලත් මේ ප්‍රදර්ශනය, දස දහස් ගණනක් ජනී ජනයාගෙන් පිරී ඉතිරී යමින් පවතී. පාඨකයන් මේ උලෙළ වෙත පසුගිය දින තුන තුළ ඉමහත් උද්‍යෝගයකින පැමිණුණ බව, සංවිධායකයෝ පවසති.

රජත පුස්තක සාහිත්‍ය සම්මාන

ශ්‍රී ලංකා පොත් ප්‍රකාශකයන්ගේ සංගමය මඟින් කොළඹ අන්තර්ජාතික පොත් ප්‍රදර්ශනය සේම, රජත පුස්තක සම්මාන උලෙළද පවත්වයි. මෙවර එහි විශේෂත්වය වූයේ, පොත් ප්‍රදර්ශන භූමියේදීම පසුගිය 18 වැනිදා එම උලෙළ පැවැත්වීමය. කෙටි කතා, පද්‍ය සහ යොවුන් සාහිත්‍ය විෂයය උදෙසා ශ්‍රී ලංකාවේදී සම්මාන මෙන්ම වැඩිම මුදල් ත්‍යාග ප්‍රදානය කෙරෙන ඇගැයීම් උලෙළ වන්නේද මෙය බව, එම උලෙළේදී ප්‍රකාශ විය.

මෙවර ද ඒ සඳහා කෘති රැසක්ම ඉදිරිපත් කර තිබුණු බව පොත් ප්‍රකාශකයන්ගේ සංගමයේ සභාපති, උපාලි වනිගසූරිය මහතා විසින් එහිදී අවධාරණය කරන ලදී. ඒ කෙටි කතා පොත් 40ක්ද, කවි පොත් 61ක්ද, යොවුන් සාහිත්‍ය කෘති 37ක්ද වශයෙනි. එහිදී සම්මාන තිළිණ ලබා දුන්නේ මෙපරිද්දෙනි.

හොඳම කෙටි කතා සංග්‍රහය

ඉදිරිපත්ව තිබූ කෙටි කතා 40ක් අතරින් අවසන් කෘති 4ක් විනිශ්චය මණ්ඩලයේ ‘පාදක’ සහ ‘උත්තරීතර’ මණ්ඩලවල සාමාජික සාමාජිකාවන් අතරින් තේරිණි. ඒ අනුව නිර්දේශිත කෘති වූයේ ‘අපරාදේ ඒ නොවැම්බරේ’ කපිල එම්. ගමගේ, ‘විශ්‍රාමික පෙම්වතිය’ - එරික් ඉලයප්ආරච්චි, ‘සිතුවමෙන් නෙරපූ කිඳුරෙක්’ සහ අනුරසිරි හෙට්ටිගේ රචනා කළ ‘මැරීන් ඩ්රයිව්’ය. ඉන් රජත පුස්තක සම්මානයට සහ රුපියල් 250000 මුදල් ත්‍යාගය දිනා ගනු ලැබුවේ ‘මැරීන් ඩ්රයිව්’ කෙටි කතා සංග්‍රහයයි. සෙසු නිර්දේශිත කෘති පළ කළ ප්‍රකාශකයන්ට සහ ඒඒ කතුවරුන්ට සම්මාන සහ මුදල් ත්‍යාග පිරිනැමිණි.

එම විනිශ්චය මණ්ඩලය වෙනුවෙන් මහාචාර්ය කුලතිලක කුමාරසිංහ මහතා කෙටිකතා කෘතිය පිළිබඳ අදහස් දැක්වූයේ මෙසේය.

“මේ සම්මාන ප්‍රදානය පිළිබඳ අප ඒකමතිකව තීරණයට එළැඹුණා. එහි විශේෂත්වය විදියට අප දැක්කේ, සාහිත්‍යයේදී ඉතා වටිනා සාධකය වන වින්දනය සැපයීම අතින් මෙය ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. නවතාව අතින් ඉහළ තැනක මේ පොත් තියෙනවා. කියවන වාරයක් පාසා, පාඨකයාට ඊට නව ප්‍රවේශයක් ගත හැකියි. විටෙක යථාර්ථවාදී රීතිය ඉක්මවා ගොස්, පාඨකයන් විචිත්‍ර ලොවකට කැඳවන්නට කෘතිය ඉවහල් වෙනවා. ඒ අනුව ලේඛකයා සාම්ප්‍රදායික කෙටිකතාකරුවාගේ ඉම ඉක්මවා යමින්, පුද්ගල සම්බන්ධතා හා බැඳුණු, බුද්ධිමත් පාඨකයාට හැ‍ඟෙන අයුරින් නිර්මාණකරණයේ යෙදී තිබෙනවා.”

කෙටිකතා සම්බන්ධයෙන් රජත පුස්තක හේතු පාඨ එසේ ‍වෙද්දී, යොවුන් සාහිත්‍ය කෘති කෙසේවී ද? අපි ඊළඟට ඒ වෙත යොමු.

යොවුන් සාහිත්‍ය සම්මාන

විවිධ ලේඛක ලේඛිකාවන්ගේ කෘති 30ක් ඊට ඉදිරිපත්ව තිබූ මේ සම්මානය උදෙසා නිර්දේශිත කෘති 4කි. ඒ වසන්තා මාලනී දෙනිපිටියගේ ‘බැලුම්ගල පාමුල’, බුවනෙක වන්නිආරච්චිගේ ‘හත F’, ස්ටැන්ලි පතිරාජගේ ‘රන් කුඹලා’ සහ පුජාතා අලහකෝන්ගේ ‘ඒත් අපි පියාඹමු’ කෘතිය. ඉන් හොඳම ‍යොවුන් කෘතියට හිමි සම්මානය දිනා ගත්තේ ‘ඒත් අපි පියාඹමු’ කෘතියයි.

එසේම රජත පුස්තක උළෙලේ ‍හොඳම කාව්‍ය සංග්‍රහය සම්මානය කවුරු දිනා ගනීවිදැයි කලෙක පටන් සාහිත්‍ය ලෝකයේ කතාබහකෙට ලක්ව පැවතිණි.

හොඳම කාව්‍ය සංග්‍රහය

රජත සම්මාන උලෙළේදී සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ මාධ්‍යවේදිනියක මෙන්ම කිවිඳියකද වන අනුරාධා නිල්මිණිගේ ‘රිදුම් පිරි පිරිමැදුම්’ කාව්‍ය සංග්‍රහයයි. ඒ සඳහා නිර්දේශිත අනෙක් පොත් වූයේ, කුමාර හෙට්ටිආරච්චිගේ ‘කොන්ටම් භෞතික සංඛාරා’, රවී සිරිවර්ධනගේ ‘ප්‍රදීපාගාරයක ඇස් බැල්ම’, මංජුල වෙඩිවර්ධනගේ ‘සන්තාන ගීතිකා’ යන කෘතිය.

ඒ අතරින් ‘රිදුම් පිරි පිරිමැදුම්’ තේරීම සම්බන්ධයෙන් එම විනිශ්චය මණ්ඩලය වෙනුවෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨ මාධ්‍යවේදී ගාමිණී සුමනසේකර අදහස් දැක්වීය.

“විද්‍යෝදය, ගොඩගේ සාහිත්‍ය සම්මාන උලෙළවලදී සම්මාන නොලැබූ අනුරාධාගේ කෘතිය මෙවර හොඳම කාව්‍ය සංග්‍රහය වශයෙන් රජත පුස්තක සම්මානයට තෝරා තිබෙනවා. මේ කෘති හතරම ප්‍රබලයි. ඒ එක එකක සුවිශේෂතා පවතිනවා. කුමාර හෙට්ටිආරච්චි උත්ප්‍රාසය ජනිත වන පරිදි ‘පට්ට පගාවට කෙළපං චප්ප චපිරි කොට කලිසං...’ ආදී නිර්මාණ ඒ කෘති හරහා සමාජගත කරනවා.

ඒ අතරින් අනුරාධා ස්ත්‍රිත්වයේ දුක් කම්කටොලු, පීඩනය පිළිබඳ ලියනවා. ජීවන අරගලයේ නිරත කතුන් පිළිබඳ ඈ කවියෙන් ලියනවා. එහෙත් අන් අය සමඟ සංසන්දනය කරන විට, විනිශ්චය මණ්ඩලයේ අප විශාල වෙනස්කම් නුදුටු බවද සඳහන් කළ යුතුයි. ඒ අතරින් අලුත් කියවීමක් සහ කෙනිත්තීමක් අනුරාධාගේ කවිවලින් ප්‍රකට කෙරෙන බව සඳහන් කිරීමට කැමැතියි. ඇය විශාල නිම්නයක කවිය හරහා ගමන් කරනා බව අපට ඒත්තු ගැන්වුණු තවත් කරුණක්“

‘JATHAKA STORIES RETOLD’ ආචාර්ය පුංචිහේවා සහ ආචාර්ය මල්ලිකා කරුණාරත්න සම කර්තෘත්වයෙන් එළිදැක්වූ කෘතියකි. අද මැදිවියේ පසුවන පරම්පරාව ජාතක කතා සාහිත්‍යයෙන් විඳි රසය නූතන නව යොවුන් සහ තරුණ පරපුරටත් උරුම කරදීම පිණිස එම කෘතියෙන් මහඟු මෙහෙවරක් ඉටුවනු ඇත.

ප්‍රිය වචනයේ ආකර්ෂණය එහි එන නන්දිවිශාල ජාතිකයෙන්ද, සද්භාවයෙන් යුතුව ගුරුවරු සිසු සිසුවියන්ට දඬුවම් කිරීම ඔවුන්ගේ හෙට දවස කලඑළි වීම පිණිස කරන බලපෑම ‘තිලමුට්ඨි’ ජාතකයෙන් ද ඉස්මතුවේ.

මේ පිළිබඳ පසුගියදා විශාරද සුදත් සමරසිංහ, පොත් ප්‍රදර්ශනයේදී විස්තර කළේ මෙසේය.

‘කතා කියවනවාට වඩා අද සමාජයේ හුඟ දෙනෙක් කතා හදන්න දක්ෂයි. ඒත්, ආචාර්ය පී. ජී. සහ මල්ලිකා කරුණාරත්න එළිදැක්වූ ඉංග්‍රීසි කෘති එසේ නෙමෙයි. ඒවා දාර්ශනික කතා. මතු පරපුරටත් එය උරුම කර දීමට, මේ කතුවරු දැක්වූ මෙහෙය අති විශාලයි...’

එපමණක් නොව, ආචාර්ය පුංචිහේවා මේ සමඟ තවත් කෘති කිහිපයක් ද එළි දැක්වීය. STRING OF ARCHAEOLOGICAL SITES ON THE EASR COAST AND OTHER ARTICLES’ කෘතිය,නැඟෙනහිර පළාතේ පවතින ඓතිහාසික ස්ථාන පිළිබඳ අදටත් යටගිය තොරතුරු රැසක්ම හෙළිදරව් කරවන්නකි.

‘මැහි පැංචා’ වටා ගෙතුණු ආචාර්ය පුංචිහේවාගේ කතා පෙළ, අපූරු කතා අටක් දක්වාම දිවේ.

එපමණක් නොවේ, නූතනයේ ළමයින් වැඩිදෙනෙක් පොත්පත් කියවීමට මැළකමක් දක්වන වග, මව්පියන්ගෙන් අසන්නට ලැබෙන මැසිවිල්ලකි. ඊට නව තාක්ෂණික ලොවෙන්ම යෝජනා වූ පිළියමක් වශයෙන් ඉකුත්දා BMICH හිදී කරළියට නැඟි ‘Pick a Book’ කතාබහට ලක්ව තිබේ.

නව හැවිරිදි අභිමන්ත විජේසුන්දර සහ අකේස් ගුරුගේ පුතුන්, තවම ළාබාල වියේ පසුවන්නෝය. එම ‍දෙදෙනාම අන්තර්ජාල කියැවීමක් සහ හැදෑරීමක් සහිත අයය. විශ්ව සම්භාවනාවට පත් වූ ලේඛකයන් සහ සාහිත්‍ය කෘති පිළිබඳ එදින ඔවුන් කළ සවිස්තර කිරීම් ඔස්සේ, මතු පරපුරට නවමු දොරටුවක් විවර කෙරිණි. අන්තර්ජාලය මඟින් සාහිත්‍ය කෘති පරිශීලනයට දොරටුවක් ‘Pick a Book’ මඟින් විවර වනු ඇතැයි ප්‍රවීණයෝ අනාවැකි පවසති.

පොත් ප්‍රදර්ශනයේදී හමු වූ කිරිඉබ්බන්වැවේ රාහුලසිරි හිමියන්, පොත් ප්‍රදර්ශනයට පැමිණීම පිළිබඳ පැවසූවේ මෙවැනි අදහසකි.

‘‘මං බෞද්ධ හා පාලි විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙන ගන්නවා. මේ පොත් ප්‍රදර්ශනයට මං පැමිණියේ මුල් වතාවටයි. විෂයපථයට සහ ඉන් බාහිරව කියවිය යුතු පොත් හුඟක් එකම තැනකදී විශේෂ වට්ටම් සහිතව මිලදී ගැනීමටයි මං බලාපොරොත්තු වෙන්නේ...’

අනතුරුව අපට මුණගැසුණේ, එකම පවුලේ සාමාජිකයන් සිව්දෙනෙකි. සුජීවා, චන්දිමා, නෙතූ සහ මිතේෂ් ලෙස තමන්ව හඳුන්වා දුන් ඔවුහු, මොරටුවේ සිට මෙහි පැමිණි බව පැවසූහ. දෑඅවුරුද්දක පටන් නොකඩවා කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් උලෙළට සහභාගී වන ඔවුන්, පැවැති වසංගත කාල පරිච්ඡේදයෙන් පසුව සාහිත්‍ය රස විඳින්නට මෙවන් උලෙළක් සංවිධානය කිරීම පිළිබඳ කතා කළේ පැහැදීමෙනි. මේ වෙනස සතුටින් බාර ගන්නා බව ද ඔවුහු අවධාරණය කළහ.

එපමණක් නොවේ. තනිව පොත් ප්‍රදර්ශනයට පැමිණි මීරිගම රාජ‍සේකර මහතා, කාර්යබහුල මොහොතකදී අප හා අදහස් පෙළගැස්වීය.

‘‘ සාහිත්‍ය කියන්නේ ජන මනසට අත්‍යවශ්‍ය දෙයක්. වසරක් පාසා මං මෙහි එනවා. ළමයින්ට හුඟක් වැදගත් පොත් පත් මෙතැන තියෙනවා...’

සහන මිලට පොත්

මිතුරන් දෙදෙනකු වූ ජී. එස්. එස්. කුමාර සහ ආර්. ඒ. එල්. සේරසිංහ ද අප සමඟ කතාබහකට එක්වන්නට තරම් කාරුණික වූහ.

‘‘මිනිස්සු දැන් කියවනවා අඩුයි. මේ මඟින් එයට හොඳ උත්තේජනයක් ලැබෙනවා. ඒ වගේම, පාසල් යන වය‍සේ දරුවන් සිටින මව්පියන්ට සහන මිලට අධ්‍යාපනික පොත් පත් මිලදී ගන්නත් මෙතැන ඉතා වැදගත්‘’ ඔවුහු පවසති.

මහනුවර පදිංචි සංජය බණ්ඩාර හා අවනි සමරකෝන් යුවළ, පොත් ප්‍රදර්ශනය පිළිබඳ සිය අදහස් ප්‍රකාශ කර සිටියේ මෙසේය.

“මේ කටයුත්ත අප ඉතා අගය කරනවා. කොළඹින් පිටත පළාත්වලටත් මේ උලෙළ ව්‍යාප්ත කරනවා නම් ඉතා වැදගත්. හැම වතාවේදීම දින 2-3 ක් වත් BMICH ඇවිත් පොත් පත් මිලදී ගන්නා පුරුද්ද වසර කිහිපයක පටන්ම අපට තිබෙනවා. මේ ප්‍රදර්ශනය මඟින් අපට ඉමහත් සේවයක් සැලසෙනවා.‘‘

කොළඹ අන්තර්ජාතික පොත් වසන්තය ඇරැඹී අදට (21) දින හතරකි. එළැඹෙන 27 වැනි දින දක්වාම එම උලෙළ පාඨක ප්‍රජාව වෙනුවෙන් විවෘතය. එවන් ඔබ පිළිගන්නට ඔවුහු එහි මඟ බලා සිටිති.

නුවන් මහේෂ් ජයවික්‍රම

ඡායාරූපය - රංජිත් අසංක

අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ ජාතික පිරිවෙන් උපදේශක, රාජකීය පණ්ඩිත, දර්ශනපති  දොඩම්පහළ රාහුල හිමි

හොඳ පරිසරයක හැදෙන දරුවා බෙදා හදාගෙන කෑමට පුරුදු වෙනවා. හොඳ වචන කතා කරනවා. දරුවකුට ජානමය බලපෑම තිබෙන්නේ සියයට තිහයි. මිනීමරුවකුගෙ දරුවා මිනීමරුවකු වන්නේ නැහැ. ගහේ කටු උල් කරන්න ඕනෑ නැහැ කියන කතා සමාජයෙන් බැහැර කරන්න ඕනෑ. දරුවකුගේ හැදියාවට පරිසර සාධකය සියයට හැත්තෑවක්  බලපානවා.

 "අත්ථානං උපමං කත්වා න'හනෙය්‍ය න ගාතයේ'' - තමන් තමන්ට උපමා කරගෙන තව කෙනකුට හිංසාවක් නොකළ යුතු යැයි බුදුන් වහන්සේගේ දේශනාවට අනුව අප සමාජය සකසා ගන්නේ කෙසේ දැයි අද සදහම් මඟ සමඟ සාකච්ඡා කළේ, අධ්‍යාපන අමාත්‍යාශයේ ජාතික පිරිවෙන් උපදේශක රාජකීය පණ්ඩිත දර්ශනපති දොඩම්පහළ රාහුල ස්වාමීන් වහන්සේයි.

 ස්වාමීන් වහන්ස, බුදුන් වහන්සේගේ බුද්ධ දේශනාවට අනුව සියලු සත්ත්වයෝ දඬුවමට බිය වෙති. ඔබ වහන්සේ මෙය විස්තර කරන්නේ කෙසේද?

පුංචි දරු පිරිසක් අහිංසක ගැරඬියකු දැක සර්පයෙක් යන අදහසින් එම ගැරඬියාට කිසියම් හිංසාවක් දරුවන්ගෙන් සිදුවුණා. ඒ මොහොතේ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ අසළින් වැඩම කළා. උන් වහන්සේ මෙය දැක විශිෂ්ට ශාස්තෘවරයකු මෙන්ම වැඩිහිටියකු ලෙසින් ද දරුවන්ට මේ ගැන අවබෝධයක් දෙන්න කල්පනා කළා. උන් වහන්සේ මේ දරුවන්ගෙන් ඇහුවා දරුවන්‍ට කාගෙන් හරි රිදවීමක් වුණොත් කැමති ද කියලා.. දරුවෝ නෑ කිව්වා. ඔබට රිදවීමක් වුණොත් ඔබ අකැමැති වගේම මේ සතා ද රිදවීමට කැමැති වන්නේ නැහැ. එයත් රිදෙනවට දඬුවමට බයයි කියලා. ඒ නිසා ඔබ ඔබව රිදවනවාට අකමැති සේම අන්‍යයන්ට එවැනි රිදවීමක් දඬුවමක් මරණයක් සිද්ධ කරන්න එපා කියලා බුදුන් වහන්සේ දේශනා කළා. "අත්ථානං උපමං කත්වා න'හනෙය්‍ය න ගාතයේ''තමන් තමන්ට උපමා කරගෙන තව කෙනකුට ඒ හිංසාව කරන්න එපා කියලා බුදුන් වහන්සේ දේශනා කළා. බුදුන් වහන්සේ ඒ ආකාරයට දේශනා කළේ සියලුම සත්ත්වයෝ දඬුවමට බයයි කියලා.

"සබ්බේ තසන්ති දණ්ඩස්ස - සබ්බේ භායන්ති මඡ්ඡුනෝ

අත්ථානං උපමං කත්වා - නහ න්‍යෙය න ගාතයේ"

මේ සමාජයේ ඒ කුඩා දරුවන් පිරිස මුල් කරගෙන බුදුන් වහන්නේ මේ උතුම් ගාථාව දේශනා කොට මුළු සක්වලම සිටිනා සියලු සත්ත්වයෝ පිළිබඳව ඉතා පැහැදිලි සියලුම විශ්වයන්ටම අදාළ දර්ශනයක් (සර්ව ව්‍යාපී දර්ශනයක්) ඉදිරිපත් කළා. සියල්ලෝම දඬුවමට බයයි, සියල්ලෝම මරණයට බයයි කියලා. මෙය බුදුන් වහන්සේ ලෝකයට දෙන ලද ඇඟට දැනෙන ඇඟ කිලිපොළා යන උතුම දහම් කරුණක්.

ඒත් අපේ හාමුදුරුවනේ, අද සමාජයේ මිනිසුන් හැසිරෙන්නේ දඬුවමට බියක් නෑ වගෙයි නේද? මිනිසුන් එසේ හැසිරෙන්නේ ඇයි?

අපේ නූතන සමාජය කරනු ලබන ක්‍රියාකාරකම් දෙස අපි ඇස් ඇර බැලුව හොත් ඒවා අපි ‍හොඳ-නරක, සුදු-කළු, පින-පව, කුසලය-අකුසලය ආදී වශයෙන් කොටස්වලට බෙදනවා. එය ආචාර ධර්ම විද්‍යාවේ උගන්වන ඉතා වැදගත් කාරණා කිහිපයක්. මේ සමාජය දෙස බැලූ විට පෙනෙන දෙයක් තමයි පවට මින්ස්සු බයයි ද? දඬුවමට මිනිස්සු බයයි ද? කියන කාරණය. මේ පිළිබඳව ආගමික වශයෙන් මෙන්ම සමාජ විද්‍යාත්මකව සහ ආර්ථික විද්‍යාත්මක සාධක සහිතව සමාජය දෙස බැලිය යුතුයි. කුසගින්නක් ආ කල එය තමන්ට නොවෙන්න‍ට පුළුවනි, තමන්ගේ දරු මල්ලන්ට ආදී වශයෙන් යමකුට එය ඇති වුව හොත් එය සපුරා ගැනීමට කෙනකු විවිධ ක්‍රම උපයෝගී කර ගන්නවා. වෙනත් කෙනකුගෙන් ඉල්ලා ගැනීමට නොහැකි නම්, එය ලබා ගැනීමට වෙනත් ක්‍රමයක් ඔවුන්ට ඇත්තේම නැත්නම් ඇතැම් විට සොරකමකට යොමු විය හැකියි. නැතිනම් ඊටත් එහා ගිය දෙයකට යොමු විය හැකියි. එවිට බිය, දඬුවම සහ ත්‍රාසය නැතිවා නොවෙයි. එහෙත් ඊට එහා ගිය දෙයක් ඔවුන්ගේ සිත්වල තිබෙනවා. ඒ පුද්ගලයා අසංවිධිත කර තිබෙනවා. සමාජයේ යම් ආකාරයට පිළිගත් රේඛා, ඉරිවලට පිටින් ගොස් කටයුතු කර තිබෙනවා. එවිට ප්‍රාණගාතයක්, සොරකමක්, කාම මිථ්‍යාචාරයක්, මුසාවාද (බොරු, කේලම්, පරුෂ වචන), එසේත් නොමැති නම් සුරා මේරය යන පන්සිල් කඩකිරීමක් කර ඇති බව කියනවා. එම පුද්ගලයා‍ගේ කුසගින්න නිසා හෝ කිසියම් අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් නිසා හෝ මෙය කරන්නට ඇතැයි අප කියනවා. එහෙත් ඒ දේ සිදු වුණේ ඒ නිසා නොවෙයි. ඒ දේ සිදු වුණේ ඒ පුද්ගලයාට ධර්මය නැති නිසයි.

සමාජ විද්‍යාත්මකව බලන විට ඇතැම් වෙලාවට පෙන්වන්නේ ඒ සර්පයා දෂ්ට කළේ සර්පයාට ගහපු නිසා කියලයි. එහෙත් ඒ සර්පයාට ධර්මය තිබුණෙ නැහැ. බුදු දහමක් දන්නේ නැහැ. ඉවසීමක් දන්නේ නැහැ. ඒ සර්පයා විදියට මේ සමාජය තුළ මිනිසුන් ගණන් ගන්න බැහැ. අපේ සමාජයේ මිනිසුන්ට නැත්තේ මෙම වැටහීමයි.

වැරදි වැඩ කරන, පාපයට බය නෑ කියා අපට පෙනෙන, දඩුවමට බය නෑ කියා අපට පෙනෙන, මරණයට බය නෑ කියා අපට පෙනෙන මනුෂ්‍යයා තුළ නැති දේ තමයි ධර්මය.

ඇතැම් වෙලාවට පන්සලේ හැදෙන කෙනා විය හැකියි, එහෙත් ඔහුට ධර්මය නැති වෙන්න පුළුවන්, හොඳම ගුණ ධර්ම ඇති මව්පියන්ගේ දරුවෙක් විය හැකියි, එහෙත් ඔහුට ධර්මය නැතිවෙන්න පුළුවන්. පන්සලේ සිටියා කියලා ධර්මය තියෙනවා යැයි පිළිගන්න බැහැ. හොඳ මව්පියන්ගෙ දරුවන් කියා වත්, යහපත්, ගුණවන්ත දැහැමි දරුවන්ගේ මව්පියන් කියා වත් ධර්මය තිබෙනවා යැයි පිළිගන්න බැහැ. ස්වාමීන් වහන්සේලාගේ මව්පියන් කියා වත් ඔවුන් ළඟ ධර්මය තිබෙනවා යැයි කියන්න බැහැ. ඒ නිසා පුද්ගලයෝ පාපයට දඬුවමට බිය නැතිව ක්‍රියාත්මක වෙනවා. මේ සමාජයේ තරුණ දරුවන්‍ට දිය යුතු ලොකු පණිවිඩයක් තිබෙනවා. එය තමයි මේ සමාජය තුළ ආගම් එපා යැයි ආගම්වලින් පලක් නෑ'යි කියමින් මතයක් ගෙනැවිත් තිබෙනවා. ආගම නියෝජනය වන්නේ ධර්මයෙන්. මිනිස්සුන්ට ලුණු ඇඹුල් වගේ තිබිය යුතු දෙයක් තමයි ධර්මය කියන්නේ. ප්‍රාණය ගත් විට ප්‍රාණය නිරුද්ධ වුණා යැයි කියූ විට එතැන තිබෙන්නේ නිකන්ම පංචස්කන්ධය පමණයි. රූප කොටස පමණයි. වේදනා, සංඥා, සංඛාර, විඥාන එතැන නැහැ. ඒ නිසා අපට වැදගත් වන්නේ මනස හදා ගැනීමයි.

සෑම තැනකම කතා කරන්නේ භෞතිකය සංවර්ධනය කර ගැනීම පිළිබඳව පමණයි. අද ධර්ම දේශනාවක් කළත් ඒ ධර්ම දේශනාවෙන් මතු කරන්නේ සෑම විටම හෙට අනිද්දට නිවන් දකින්න කියලයි. එහෙත් සැබෑ සාරධර්මය උගන්වන්නේ නැහැ. එක කණ්ඩායමක් අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම පිළිබඳව කතා කරනවා, තව කණ්ඩායමක් සම්පූර්ණයෙන්ම යන්ත්‍ර, මන්ත්‍ර, ගුරුකම් පිළිබඳව කතා කරනවා. හොල්මන්, භූත විද්‍යාව ආදියෙන් බේරෙන හැටි කියනවා. මලගිය ඥාතියෙක් වැහිලා ඉන්නවා නම් බේරෙන්නෙ කොහොමද කියලා බලන්න ධර්මය පාවිච්චි කරනවා. මිනිස්සුන්ට මේ මොහොතෙ ජීවත් වෙන්න ඕනෑ ක්‍රමය සැබෑ ලෙසම ධර්මයට අනුව කියා දෙන්නේ නැහැ. මේ ජීවිතය දුකක්ම ද? කියන තැනින් මේ කාරණාව පටන් ගන්න සිදු වී තිබෙනවා. මිනිස්සුනට සැපය පිළිබඳව කතා කරන්න ඕනෑ. බුදුහාමුදුරුවෝ උගන්වපු සැපය ගැන සමාජගත කරන්න ඕනෑ. ලෞකික සැප, ලෝකෝත්තර සැප, ගිහි සැප, පැවිදි සැප ආදී වශයෙන් අත්ථි සුඛ, භෝග සුඛ, අණන සුඛ, අනවජ්ජ සුඛ ආදී වශයෙන් බුදුන් වහන්සේ සැප පිළිබඳව දේශනා කළා. මට යමක් තිබෙනවා යැයි යන සැපය අත්ථි සැපයයි. එය භුක්ති විඳීම භෝග සැපයයි. ණය නැතිකම අණන සැපයයි. මම නිවැරදි කර්මාන්ත කරනවා, කිසිවකුට කරදරයක් නැතිව හම්බ කර ගන්නවා යන්න අනවජ්ජ සැපයයි. මේ නිසා මනුෂ්‍යාට මේ මොහොතේ යහපත්ව ජීවත්වීමට අවශ්‍ය දේ පෙන්වා දිය යුතුයි. එයට ධර්මය එකතු කර ගත් විට මේ සමාජයේ මිනිසුන් දඬුවමට සහ මරණයට බිය වී අනිවාර්යයෙන්ම කුසල ධර්මවල නියැලේවි.

ස්වාමීන් වහන්ස, කුඩා දරුවාගේ පටන් වැඩිහිටියා දක්වා මිනිස් මනස තුළ ධර්මය ඇති කරන්නේ කොහොම ද?

කුඩා දරුවාගේ පටන් ධර්මය ඇති කරවීම සඳහා අප මූලික වශයෙන් මව් කුසේ සිට දහම ඉගැන්විය යුතුයි කියන පාඩමෙන් ආරම්භ කළ යුතුයි. මේ ලෝකයේම මව් කුසේ සිටම ඉගැන්වීම ආරම්භ කරන එකම ජන කණ්ඩායම බෞද්ධයන්. ගර්භනී මවකට අංගුලිමාල පිරිත දේශනා කර එම පිරිත තුළින් මවට සහ කුස හොත් දරුවාට ආශිර්වාද කරනවා. ඇය ආගමික පරිසරයක තබනවා. යම් නිවෙසක දරු ගැබක් සහිත මවක සිටී නම් එම නිවෙස තුළ කෙරෙන කිසියම් චාරිත්‍ර විධි තිබෙනවා. එම නිවැසියන් නිවස පවිත්‍රව තබා ගන්නවා. එහෙත් කුඹල් ගෙයක් වත් කඩන්නේ නැහැ. බාහිර වැඩවලින් අතමිදෙනවා. ඇතැම් වේලාවට වගා කිරීමට කන්නයක් නැති වීම විශාල අඩුපාඩුවක් වුවත් නියරවල් බඳින්නේ නැහැ. ඊට වඩා සම්පතක් වන්නේ දරුවා නිසයි. රටට රජෙක්, රැජනක්, පණ්ඩිත හාමුරුනමක් මගේ ‍නිවෙසින් බිහිවිය හැකියි කියන අදහසින් නිවැසියන් පසුවෙනවා. ඒ වෙනුවෙන් කැප වෙනවා. ගමේ නිවෙසක සලාක දානයක් තිබුණත් දරුවකු ලැබෙන්න සිටින මවක සිටින නිවෙසට බත් පිඟානක් දීමට අමතක කරන්නේ නැහැ. වැඩිහිටියන් අඹ ඇඹුලක් හෝ ලුණු දෙහි, බිලිං අච්චාරු හෝ කොස් ඇට කළු පොලක් සාදා විශේෂයෙන් එම නිවෙසට යවනවා. ඒ තුළින් දරුවාට පෝෂණය ලබා දෙනවා.

ඒ වගේම ගහ කොළ, මල් අතගාමින් යහපත් ගීත, කවි ආදිය කියමින් කුසේ සිටින දරුවාට පාඩම් කියා දිය යුතුයි. ඝෝෂාකාරී දේවල් වලින් දරුවන් ඈත් කරවිය යුතුයි. එය මව් කුසේ සිටම පටන් ගත යුතුයි. එවිට දරුවා නිවැරදිභාවයට පත්වෙනවා. හොඳ පරිසරයක හැදෙන දරුවා බෙදා හදාගෙන කෑමට පුරුදු වෙනවා. හොඳ වචන කතා කරනවා. දරුවකුට ජානමය බලපෑම තිබෙන්නේ සියයට තිහයි. මිනීමරුවකුගෙ දරුවා මිනීමරුවකු වන්නේ නැහැ. ගහේ කටු උල් කරන්න ඕනෑ නැහැ කියන කතා සමාජයෙන් බැහැර කරන්න ඕනෑ. දරුවකුගේ හැදියාවට පරිසර සාධකය සියයට හැත්තෑවක් බලපානවා.

"පතිරූප දේස වාසෝච - පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා අත්තසම්මා පනිධිච"කියන තැන තමයි දැනුම ආකල්ප සහ කුසලතා තිබෙන්නේ. පතිරූප දේස වාසෝච කියන්නේ සුදුසු ප්‍රදේශයක ජීවත් වීමෙන් දැනුම වර්ධනය කරනවා කියන එකයි. පුබ්බේච කත පුඤ්ඤතා කියන්නේ පෙර සිට ගෙනෙන දෙය, එය සියයට තිහයි. ඒකට ආකල්ප කියා කියනවා. කුසලතාවය දැන් වර්ධනය කළ යුතු දෙයක්. ඒ නිසා සමාජය තුළ අනිවාර්යයෙන්ම දරුවා කුඩා අවධියේ සිටම වැඩෙන විට පන්සල, පල්ලිය මුල් කර ගත යුතුයි. දහම් පාසලට දරුවා යොමු කර යුතුයි. වර්තමාන තරගකාරී අධ්‍යාපන රටාවත් සමඟ කටයුතු කළ යුතු වුවත් ඒ සමඟම දහම් පාසල් අධ්‍යාපනයට දරුවා යොමු කළ යුතුයි. දහම් පාසල දරුවාට ප්‍රිය තැනක් බවට පත් කළ යුතුයි. පන්සලේ ලොකු හාමුදුරුවෝ දහම් පාසලට වැඩම කොට එහි ප්‍රමුඛත්වය ගත යුතුයි. කාලපරිච්ඡේද ක්‍රමය දරුවන්ගෙන් බැහැර කර එක දිනකට දරුවන්ට ආචාර ධර්ම දහයක් වත් ඉගැන්විය යුතුයි. පැයක්වත් ආගමික කටයුතු පන්සලේ කළ යුතුයි. දහම් පාසලත් විෂය මූලික ක්‍රමයට තරගකාරිත්වයකින් ගිය හොත් දරුවන් පින් දැක දැක පවට, මරණයට බය නැතිව යනවා.

මාතර දිස්ත්‍රික්කයේ මුලටියන ප්‍රාදේශීය ලේකම් බල ප්‍රදේශයට අයත් බමුණුගම නැඟෙනහිර ග්‍රාම නිලධාරී වසමේ පිහිටා තිබෙන බමුණුගම රාජ මහා විහාරස්ථානය ඓතිහාසික වශයෙන් වැදගත් වන පුරාවිද්‍යාත්මක වටිනාකමක් ඇති වසර දහසක් පමණ ඉපැරණි විහාරස්ථානයකි.

විහාර කැලේ රක්ෂිත වනාන්තරය මැද සුන්දර පරිසරයක පිහිටා තිබෙන මෙම විහාරස්ථානය කැලේ විහාරය, බැද්දෙ විහාරය යන නම්වලින් ද හඳුන්වනු ලැබේ. විහාරස්ථානය සතුව පවතින ඉපැරැණි කටාරම්, සෙල් ලිපි, සඳකඩ පහණ ඇතුළත් විහාරාංග රැසක් මෙම පුදබිම සතුව පවතින හෙයින් අවස්ථා කිහිපයකදීම මෙම විහාරස්ථානය නිදන් සොරුන්ගේ ග්‍රහණයට ලක් වීමෙන් වටිනා පුරාවස්තු රැසක් විනාශයට පත්ව ඇත. එමෙන්ම මේ වන විට විහාරස්ථානයේ ඉපැරැණි බිතු සිතුවම් ඇතුළු සෙල් ලිපි බොහොමයක් විනාශ මුඛයට පත් වෙමින් තිබෙනු දැක ගත හැකිය.

කඹුරුපිටිය නගරයේ සිට ඊරියතොට හරහා හක්මන මාර්ගයේ කිලෝමීටර් හයක් පමණ ගමන් ගන්නා විට ඇල්ලවෙල වැව අසලින් කිලෝමීටර් දෙක හමාරක් පමණ රක්ෂිතය දෙසට ගමන් කරන විට මෙම පුදබිමට ළඟාවිය හැකිය. විහාරස්ථානයට ළඟා වීමට ඇති මාර්ගය මේ වන විට වල් බිහිවෙමින්, ගස් කඩා වැටී තිබෙන ඉතා දුෂ්කර මාර්ගයකි.

මේ සම්බන්ධයෙන් අදහස් දැක්වූ වත්මන්

විහාරාධිපති

ඹ්විටිගමුවේ රතනසාර හිමියෝ මෙසේ පැවසූහ..

"මා මෙම විහාරස්ථානයට පැමිණෙන විට විහාරස්ථානය කැලයෙන් යට වෙලා තිබුණේ. විහාරස්ථානයට ගමන් කරන්න පාරක් තිබුණේ නැහැ. අඩුම තරමේ වැසිකිළි, කැසිකිළි පහසුකම් කිසිවක් තිබුණේ නැහැ. ඉතාමත් දුෂ්කරතා හමුවේ මා මෙම විහාරස්ථානය එළිපෙහෙලි කර පුරාවස්තු ආරක්ෂා කරමින් වැඩසිටිනවා. මෙම පුදබිමට අවශ්‍ය විදුලිය ලබා දීමට වත්මන් අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා අවශ්‍ය පියවර ගනු ලැබුවා. මෙම විහාරස්ථානයේ පුරාවස්තු රැසක් නිධන් සොරුන් විසින් අවස්ථා කිහිපයක දී කඩා බිඳ දමා විනාශ කර තිබෙනවා.විනාශයට පත් පුරාවස්තු මේ වන විට තාවකාලිකව ප්‍රතිසංස්කරණය කර තිබෙන්නේ. විහාරස්ථානයේ පහසුකම් දියුණු කර, පුරාවස්තු සංරක්ෂණය කර දෙනවා නම් මෙම විහාරස්ථානයට පැමිණෙන බැතිමතුන්ගේ දායකත්වය ලබාගෙන විහාරස්ථානය දියුණු කරන්න හැකියාව තිබෙනවා.

ජාතික වශයෙන් වැදගත් වන මෙවැනි විහාරස්ථාන දියුණු කරන්න සහ සංරක්ෂණය කර මතු පරපුරට දායාද කර දෙන්න වගකිව යුතු අයගේ සහයෝගය ලබා දෙන ලෙස මා අදාළ බලධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිනවා.

සටහන හා ඡායාරූප තමරසිරි විජේසේකර දෙයියන්දර සමූහ

විද්‍යා ප්‍රබන්ධය

හමුදා ට්‍රක් රථය වේවැල්දෙණිය හන්දිය පහුකරගෙන යනකොට රථයේ රියැදුරා නළල රැළි කරගෙන වටපිට බැලුවා. වම් පස ආසනේ හිඳගෙන හිටිය සුචරිත නිදිමතෙන් වගේ රියැදුරා දිහා බැලුවා. වාහන අඩු දවසක්. පාර දෙපැත්තෙ දූවිලි ගැහුණු කඩපිල් පාළුවට ගිහින්. ‘මොකද?’ සුචරිත ඇහුවා.

‘නෑ සර්’ රියැදුරා ඔළුව ගසල කිව්වා. ‘නිකන් අමුත්තක් වගේ.’

සුචරිත ආයෙ නිදාගන්න කියල ඔළුව බර කරගත්තා. ඒ වෙලේ පහුකරගෙන ගිය ඩොල්කි විකුණන කඩේ ඇතුළෙ හිටපු කොල්ලො දෙන්නෙක් පාරට දුවගෙන ආවා. ඊළඟට කලබලෙන් වටපිට බලන්න වුණා. සුචරිත ඔළුව උස්සගත්තා. පාරේ අනිත් පැත්තේ බයිසිකලයක් එක අතකින් අල්ලගෙන අනිත් අතින් කෙල්ලෙක්ගේ අතින් අල්ලන් ඉන්න කොල්ලෙක්. කෙල්ල අත් දෙකෙන් ම කොල්ලගෙ බෙල්ලෙ එල්ලිලා. ‘ට්‍රක් එක අයිනට කරල නවත්තන්න.’ සුචරිත කිව්වා.

ට්‍රක් එක නතර කළාට පසුව තමා දැනෙන්න ගත්තෙ. බිම හෙල්ලෙනවා!

‘භූමිකම්පාව … ආයෙත් …’ රියැදුරා බිරාන්ත බැල්මෙන් සුක්කානම අල්ලගෙන සුචරිත දිහා බැලුවා.

‘කලබල වෙන්න දෙයක් නෑ. බොහොම සුළු කම්පනයක් වගේ.’ සුචරිත කිව්වා. ඒත් හිතට නම් සැනසීමක් නෑ. පශ්චාත් කම්පනයක් ද? නැත්නම් මේ භූ චලනයේ ආරම්භය පමණක් ද?

තවත් ගැඹුරු හුස්මක් දෙකක් ගන්න ගිය කාලය අවසානයේ දී හැමදෙයක් ම මළාක් වගේ නිශ්චල වෙලා ගියා. ඉවරද?

සුචරිත ට්‍රක් එකෙන් පැනලා පිටුපසට දුවගෙන ගියා. ඒ වෙනකොටත් සමන්තයි හමුදා නිලධාරියෙකුයි ඉස්සරහට ඇවිදගෙන එන ගමන්. සුචරිත කිසිවක් නොකියා ට්‍රක් එකට නැග්ගා. එල්ලෙන ස්විච් එක ඔබල විදුලි බල්බය පත්තු කළා. ළං වෙලා බලන අතර දැල් කූඩුව පැත්තක ඇලිල හිටිය මඩුවා හෙමීට වලිගය දිගේ රැල්ලක් යැව්වා.

‘සර්?’ සමන්ත ආයෙත් ට්‍රක් එකට නැගල. මොකුත් නෑ කියන්න ඔලුව හෙල්ලූ සුචරිත ආයෙත් ඉස්සරහට ගියා. නැවත ගමනාරම්භ කරල විනාඩි පහළොවක් යන්න කලින් මේජර්ගෙන් කෝල් එකක්;

‘භූමිකම්පාව දැනුණ ද?’

‘ඔව්. ඔව්.’ සුචරිත වෙන කල්පනාවක. භුමිකම්පා නිසා පොළොවේ පැළුම් ඇතිවෙනව ද, නැත්නම් පැළුම් නිසා භූමිකම්පා ඇතිවෙනව ද? එහෙම සිතිවිල්ලක් එන එකම තමා දැන් දැන් අසම්මත විද්‍යාවන් (Fringe Science) දිහාට හැරෙනව නේද කියන භයානක අවිනිශ්චිතතාවය ඇති කරන්නක්.

‘ප්‍රොෆෙසර්, පසුගිය පැය විසි හතර ඇතුළත ලැබුණු තොරතුරු අනුව අපිට කරුණු කාරණා ගැන මීට වඩා බරපතළ විදියට හිතන්න වෙලා තියෙනවා. අපි ඒවා පස්සෙ කතා කරමු. දැනට මෙහෙම කරන්න. ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යාගාරය දැනටම රත්මලාන ගුවන් හමුදා කඳවුරට අරගෙන එනවා. ඒ නිසා කෙළින් ම රත්මලානට එන්න. ඔහොම්ම ෆෝන් එක ඩ්‍රයිවර්ට දෙන්න, මම ම කියන්නම්.’

වැස්සක් එන්න වගේ. අඩ නින්දක හිටිය කැට් ඒ සිතුවිල්ලත් ඇහැරුණා. සාමාන්‍යයෙන් වැස්ස ගැන සිතිවිල්ලක් පවා ප්‍රමාණවත් නිදිමත ඇති කරන්න. ඒත් ලෝකය ටිකෙන් ටික අඳුරු වෙනව නේද කියන එක නිතරම හිතෙන්න ගන්න එක, ඒක හිතට කරදරයක් වෙන එක නිදිමත පළවා හරින්නක්. පාර අඳුරු වෙලා. පාර දෙපැත්තෙ කුඹුරු යාය ඉහළින් කළු වලාකුළු ගුල්මෙට ගොඩ ගැහිලා.

‘වම් පැත්තේ,’ සී. අයි.ඩී. නිලධාරියා, දේවා, ගූගල් සිතියම දිහා බලාගෙන කිව්වා. වාහනය පටු පාරකට හැරුණා. වළවල් උඩින් පැන පැන තාර කෑලි වීසි කර කර අමාරුවෙන් ටික දුරක් ගියා. ‘මේක වෙන්න ඕනේ ගේ,’ රිය­ැදුරා පරණ ලී ගේට්ටුවක් ළඟ වාහනේ නතර කළා. දේවා එක්කම මෛත්‍රීත් වාහනෙන් බැස්සා, කැට්ට පොඩ්ඩක්-ඉන්න හස්ත සංඥාවක් දීල. කැට් බලාගෙන හිටියා, ඔවුන් ගේට්ටුව උඩින් එබිල බලන හැටි. ගේට්ටුවයි ගේට්ටු කණුවයි අතර යවල යතුරු දාල තියෙන බයිසිකල් අගුලු දාන කේබල් එක සොලවල බලන හැටි. ටික වෙලාවකින් අල්ලපු ගෙදර වැටෙන් වයසක ගෑනු කෙනෙක් එබුණා. දෙන්නා ගිහින් එයා එක්ක කතා කරන්න ගත්තා.

‘රූපට් මෙහෙ ඉඳල නෑ අවුරුදු ගානකින්,’ වාහනේට ගොඩ වෙන ගමන් මෛත්‍රී කිව්වා. ‘අපි එයාගෙ මහගෙදර බලමු.’

‘මහගෙදර?’ කැට් ඉංග්‍රීසි වචන අතර ඇහුණු අමුතු වචනේ පුනරුච්ඡාරණය කළා.

‘එයාගේ මවුපියන්ගේ ගෙදර,’ මෛත්‍රී හිනාවෙලා කිව්වා.

වාහනේ ආයෙ පාරට වැටුණා. පාළුවට ගිය පාරෙ පිඹගෙන ගියා. වැස්ස වැටෙන්නැත්තෙ ඇයි? කැට් කල්පනා කරමින් හිටියා.

අලුතෙන් සකස් කරගෙන යන විද්‍යාගාරෙට දැල් කූඩුව අරගෙන ගිහින් තිබ්බ සුචරිත කෝපි එකක් හදාගන්නයි සිගරට් එකක් බොන්නයි ඔහුට දීල තිබුණ නවාතැනට ගියා. වතුර උණුවෙනකන් එළියෙ අසුනකට වෙලා ඉඳගෙන හිටපු සුචරිතට තමන්ගේ කාමරේට යන සමන්ත හම්බුණා.

‘මඩුවා ඩ්‍රිල් කරන්න ට්‍රයි කරනව කට්ටිය. කටුව කැඩුණා දෙපාරක්.’

සුචරිත නළල රැළි කරගෙන බැලුවා. ‘මොකට ද සතාව ඩ්‍රිල් කරන්න හදන්නේ?’

‘මං දන්නේ නෑ. මේජර්ට පිස්සු හැදිල වගේ දඟලනවා.’

‘කටුව කැඩුණා කිව්වෙ?’

‘ඉලෙක්ට්‍රික් ඩ්‍රිල් එකක් අරගෙන ඔළුවට ම තිබ්බා. හිල් වුණෙත් නෑ ඩ්‍රිල් එකේ තුඩ ඩ්‍රයි අයිස් අස්සට දැම්මා වගේ කෑලි කෑලි කැඩිල ගියා. ඩ්‍රිල් එකත් වැඩ නෑ.’

‘මේ-මොන-කෙහෙම්මලක්ද’ යන සිතුවිල්ලෙ සුචරිත විද්‍යාගාරෙ දිහාට යනකොට වීදුරු බිත්තියක් ළඟ කට්ටිය වටවෙලා ඉන්නවා. ‘Bomb Disposal Training Schedule’ අතින් ලියූ දැන්වීමක් ඒ අසල මේසයේ වීදුරුව යට. සුචරිත වීදුරුව ළඟට යනකොට හමුදා සෙබළෙක් මඩුවා ඉන්න කූඩුව අරගෙන වීදුරු බිත්තියෙන් ආවරණය වුණ කාමරය තුළට යනවා. කූඩුවෙ දොර විවර කරල හෙල්ලුවා. මඩුවා ලිස්සල ගිහින් ‘තක්’ හඬින් බිම තිබුණ කඩතොලු වුණ කටක් තිබුණ වළක් ඇතුළට වැටුණා.

‘හොඳට බලන්න’ මේජර් පසන් සුචරිත ළඟට ඇවිත් පහත් හඬින් කිව්වා. ‘පසුගිය පැය විසි හතර ඇතුළත ලැබුණ තොරතුරු හරි නම් අපි මේ දකින්න යන්නේ විශ්වාස කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි.’

මතු සම්බන්ධයි

තාරක කල්දේරා

කොරෝනා වසංගතයට මුහුණ දෙන්න නව නිපැයුම් දෙකක් කළ ශ්‍රී ලාංකිකයා

'අලුත් අලුත් දෑ නොතනන ජාතිය ලොව නොනඟී හිඟා කෑම බැරි වුණ තැන ලගී ගයා මර ගී' යැයි කුමාරතුංග මුනිදාසයන් පවසා තිබේ. ලොව දියුණු රටවල් සෑම එකක්ම පාහේ තමන්ගේ රටේ දියුණුව කරා යන්නට ඔවුන්ගේ අලුත් අලුත් දේවල් තැනීමේ හැකියාව ප්‍රයෝජනයට ගනු ලැබීය. දැන් ලෝකයේ දියුණු රටවල් ලෙස සැලකෙන ඇමරිකාව, ජර්මනිය, චීනය ආදී රටවල් භාණ්ඩ නිපදවීම මෙන්ම ක්‍රමවේද හදුන්වාදීම අතිනුත් සිටින්නේ ඉදිරියෙනි. අපේ රටේ නව නිපැයුම් ප්‍රදර්ශන හරහා කරළියට පැමිණියත් ඒ නව නිමැවුම් ප්‍රදර්ශනයෙන් පසු වෙළෙඳපළේ දකින්නට ලැබෙන්නේ අඩුවෙනි. 'යන්ටෙක්'හරහා එන යසන්ත නිරෝෂන් රත්නායකගේ නිමැවුම් එකී ගැටලුවලට ප්‍රායෝගිකවම විසඳුම් දීමට සමත්ය. යසන්ත, අම්පාර හාර්ඩි තාක්ෂණික විද්‍යාලයේ කාර්මික තාක්ෂණවේදය පිළිබඳ ඩිප්ලෝමාධාරියෙකි. එමෙන්ම ඔහු ඕමානයේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ තාක්ෂණික නිලධාරියකු ලෙස වසර හතක් සේවය කර ඇත.

නිබුයිලේටරය

හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා තිබෙන රෝගීහු රෝහලේදී නිබියුලේටරය භාවිතයට ගනිති. පෙණහලු හරහා ආශ්වාසයෙන් ඖෂධ ආදිය සපයන්නට මේ නිබියුලේටර යන්ත්‍රයෙන් ලැබෙන්නේ ලොකු දායකත්වයකි. කොරෝනා අවදානම පැතිරීමත් සමඟම මේ නිබියුලේටර පාවිච්චියෙන් ඉවත් වෙන වාතය විශාල ගැටලුවක් බවට පත් විය. රෝහලේ බහුලව පාවිච්චි වන නිබියුලේටර උපකරණය භාවිත කරන විට ප්‍රශ්වාස වාතය සෘජුවම එළියට නිකුත් වීම හරහා කොරෝනා අවදානම සෞඛ්‍ය සේවකයන්ට පැමිණීමට ලොකු ඉඩකඩක් තිබුණි. මේ අවදානම්කාරී තත්ත්වය වටහා ගත් මාතලේ මහ රෝහලේ සායනික ක්ෂුද්‍ර ජීවී විශේෂඥ වෛද්‍ය මදුමනී අබේවර්ධන මහත්මිය මේ සදහා විසඳුමක් සොයා ගත්තාය. යන්ටෙක් ආයතනයේ යසන්ත නිරෝෂන් එතුමියගේ අදහස් සහ අනෙක් අදහස් උපකාරී කරගෙන ප්‍රශ්වාස වාතය ප්‍රතිකාරවලින් පසු අවකාශයට මුදා හරින කුඩා යන්ත්‍රයක් නිම වීය. ඒ හරහා නිබියුලේටර භාවිතයට ගන්නා රෝගියාගේ හිස කුඩා උපාංගයකින් ආවරණය කරනු ලබනවා. ඉන් පසු ඒ ප්‍රශ්වාස වාතය රසායනික ක්‍රියාවලියකට සහ දැඩි තාපයකට නිරාවරණය කර අහිතකර නොවන ලෙසට අවට පරිසරයට මුදා හරී. මෙමඟින් කොරෝනා ආසාදිත රෝගියකු රෝහලට පැමිණියත් විශේෂ උපකරණ ආදිය පැලැදීමෙකින් තොරව වෛද්‍යවරුන්ට සහ රෝහල් කාර්යමණ්ඩලවලට ඒ රෝගීන්ට නිබියුලේට් පහසුකම් සලස්වන්නට පුළුවන්කම ලැබෙනවා. කොරෝනා කාලයේ රෝගින්ට වැදගත් වූ මේ උපකරණය දැනටමත් මාතලේ මහ රෝහලේ දූ ම ආඝ්‍රාණය කරන නිබියුලේටර අංශයේ රෝගින් සඳහා පාවිච්චියට ගැනෙනවා.

මුහුණු ආවරණ

කොවිඩ් -19 පැතිරීමත් සමඟම වෛද්‍ය කාර්ය මණ්ඩලවලට මෙන්ම රෝගීන් සම්බන්ධ වගකීම පැවරුණු විශාල පිරිසකට මුව ආවරණ සහ ශරීර ආවරණ අවශ්‍ය විය. එහෙත් ඒ වන විට මෙකී දෑවල සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයේ හිඟයක් දක්නට ලැබුණි. විශේෂයෙන් ප්ලාස්ටික් විනිවිද පෙනෙන ආවරණයක් මඟින් මුව ආවරණය කරන ක්‍රමවේදය මහා පරිමාණයෙන් සොයාගන්නට රෝහල්වලට සහ අදාළ අංශවලට අපහසු වුණි. එබැවින් විවිධ අය ෂොපින් බෑග් සහ වෙනත් ක්‍රමවලින් තාවකාලිකව මුහුණ වසා ගන්නට ක්‍රියා කරනු ලැබීය. ඒත් ඒ තාවකාලික විසඳුම සමඟ දිගින් දිගටම මුහුණ ආවරණය කරගෙන සුපුරුදු ලෙස දෛනික කාර්යන් සිදු කිරීමට අපහසු විය.

මේ ගැටලුවටත් ස්වේච්ඡාවෙන්ම විසඳුම් සෙවූ යන්ටෙක් ලංකා ආයතනයේ නිරෝෂන් ඇතුළු විද්වතුන් පිරිසක් ලිපිද්‍රව්‍යවලට ගන්නා විනිවිද පෙනෙන කොළ සහ බට, ඉලාස්ටික් ආදී සුලබ ද්‍රව්‍ය ආශ්‍රයෙන් මුහුණු ආවරණ නිපදවීමේ සාර්ථක ක්‍රමයක් සොයාගනු ලැබීය. ඒ හරහා ඉතා ඉක්මනින් මුහුණු ආවරණ නිපදවාගන්නට හැකි විය. රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහල, කොළඹ ජාතික රෝහල ආදී වැදගත් ස්ථාන රැසකට තුන් දහසකට අධික මුහුණු ආවරණ නිපදවා බෙදාහරින්න ඔවුන්ට පුළුවන්කම ලැබුණි. මේ සඳහා කිරිබත්ගොඩ සිංහ සමාජය ඇතුළු අංශ කීපයක් සහාය දක්වා තිබුණි.

කැටයම් යන්ත්‍රය

මේ යාන්ත්‍රික ලී කැටයම් යන්ත්‍රයෙන් කැටයම් ලීවලත්, වෙනත් පෘෂ්ඨවලත් පහසුවෙන්ම කැටයම් කැපීම සිදු කරනු ලබනවා. පරිගණක තාක්ෂණගතව සී.එන්.සී තාක්ෂණයෙන් නිපදවූ මේ කැටයම් කැපීමේ යන්ත්‍රය ලංකාවේ තිබෙන තද ලී වර්ගවලත් කැටයම් පහසුවෙන් කපාගත හැකි පරිදි නිපදවා තිබීම ද විශේෂය. මේ සී.එන්.සී තාක්ෂණය සාමාන්‍යයෙන් භාවිතයට ගන්නේ ලෝහ වර්ග අච්චු ආදිය කපා සකසා ගැනීමටය. මේ තාක්ෂණය ලී කැටයම් කැපීමට යොදා ගනිද්දී යන්ත්‍රය සඳහා තවත් වැඩි දියුණු කරන්නට අවශ්‍යය. නිරෝෂන් අවශ්‍ය ප්‍රමාණවලින් ඒ සියලු දේ සකසාගත හැකි ආකාරයට මේ යන්ත්‍රය නිපදවා ඇත. ඕනෑම සී.එන්.සී යන්ත්‍රයකින් නිවැ‍රැදිව වැඩ ගැනීමට නම් ඒ සඳහා පුහුණු කාර්මිකයන් අවශ්‍යය. යන්ත්‍රය ක්‍රියාත්මක කරන ආකාරය, ශිල්පය හසුරුවා ගන්නා ආකාරය ආදී සියලු දේ යන්ත්‍රය මිලදී ගන්නා විට ඔවුන් විසින් නොමිලේම කියාදෙනු ලබයි.

සෞඛ්‍යාරක්ෂිත සෙල්ලම් බඩු

දැන් දරුවන් සෙල්ලම් කරන භාණ්ඩ බහුතරයක් ප්ලාස්ටික්ය. මේ ප්ලාස්ටික් සෙල්ලම් භාණ්ඩ සහ ඒවායේ තිබෙන තීන්ත වර්ග ආදිය දරුවන්ට විස සහිත විය හැකිය. එමෙන්ම ප්ලාස්ටික් සෙල්ලම් බඩු යනු පරිසරයට විශාල හානියකි. ඒ දරුවන් ලොකු මහත් වී ඔවුන්ගේ දරුවන් හැදෙන කාලයේදී පවා ප්ලාස්ටික් සෙල්ලම් බඩු පරිසරයේ නොදිරා ඉතිරි වේ.

ඊට විසඳුමක් ලෙස නිරෝෂන් විසින් ලී සෙල්ලම් බඩු වඩාත් ආකර්ෂණීයව නිපදවීමට සැලසුම් කර ඇත. ඒ අනුව ඔහු අලංකාරව නිමවූ සෙල්ලම් බඩු කිහිපයක් ඇත. දැනට මහා පරිමාණව නිෂ්පාදනය නොකළත් නිර්මාණය කර තිබෙන සාම්පල අනුව ඒ ක්‍රමයට දරුවන්ට ආසා හිතෙන අයුරින් සෙල්ලම් බඩු නිපදවීමට හැකි බවට ඔහු ඔප්පු කර තිබේ. මේ ලී සෙල්ලම් බඩු ගලවා නැවත සකස් කළ හැකි බව දරුවන්ට ඒත්තු ගන්වන ආකාරයට නිපදවා තිබීමද විශේෂය.

 අමිල චතුරංග

*******************************

සංස්කාරක සටහන

'ද්වාර'යනු විද්‍යා-තාක්ෂණ අතිරේකයකි. විද්‍යාව තරමටම තාක්ෂණය ද මිනිසා පසු කරගෙන වේගවත් ගමනක යනු පෙනෙන්න තිබෙන මෙවන් කාලයක ඊට පසුපසින් ගමන් කරන්නට සිදු වුව හොත් ඒ මිනිස්කමට අවමානයකි. ඒ අවමානයෙන් ගැලවෙන්නට නම් විද්‍යාව හා තාක්ෂණය අතැඹුලක් සේ නොවුණත් යම් ප්‍රමාණයකට හෝ දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍යය.

ඩීප්ෆේක් තාක්ෂණය හෝ සයිබර් බුලීන්ග් ගැන නොදැන සිටින්නේ නම් මේ උත්සාහය එදෙසට ඔබේ උනන්දුවේ දිශානතිය හැරවීමයි. ඒ බව දැන සිටියේ නම් එකී තොරතුරට පිවිසීමට කුඩා කවුළුවක් හැර දීමයි. ඒ හැරුණු කවුළුවෙන් ඇතුළත නැරැඹීම හෝ ඉන් බඩගාගෙන හෝ ඇතුළට රිංගීම ඔබ සතු කාරියකි. එසේත් නැති නම් ඒ කවුළුව අභ්‍යන්තරයේ සිට එළිමහනේ සිටින අයට තොරතුරු කීම ඔබේ රාජකාරියයි.

දිනමිණ පවුලෙන් පිරිනැමෙන අතිරේක හයක එකක් පමණක් නොවන, ද්වාර ත්‍රෛකාලයට දොරටු විවර කිරීමටයි මේ සූදානම. පාඨක ඔබටත් ඒ දොරටුව විවෘත බව දන්වනු කැමැත්තෙමි.

'ද්වාර'

දිනමිණ

නො: 35, ඩී.ආර්.විජයවර්ධන මාවත,

ලේක් හවුස්, කොළඹ 10.

dwara@lakehouse.lk

සංස්කරණය -කාංචනා අමිලානි

ස්ත්‍රී පුරුෂ භේදයක් නොමැතිව ලොව පුරා සිටින වැඩි මොබයිල් ගේම් ක්‍රීඩා ලෝලීන් පිරිසක් PUBG වටා රැඳී සිටියි. ‘සෙන්සර් ටවර්’ ඇප් වි‍ශ්ලේෂණ සේවාව දක්වන ආකාරයට 2019 තුන්වන කාර්තුවේ අඩ බිලියනයක් තරම් ඉහළ ආදායමක් උපයන්නට එය සමත්ව තිබේ. එහෙත් තරුණ තරුණියන්ට බලපාන මානසික සහ සමාජයීය අහිතකරතාවන් පිළිබඳ කරුණු දක්වමින් පාකිස්තානය, ඉරාකය, මෙන්ම ජෝර්දානයත් PUBG තහනම් කරන ලදී. දැන් ඉන්දියාවත්, චීනය සිදුකරන දත්ත එක්රැස් කිරීම් නිසා තමන්ගේ රටේ ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් එල්ල වී ඇතැයි කියමින් එය තහනම් කර තිබේ.

චීනය සමඟ මේ නයි වෛරය අවුස්සා ගන්නේ ඇමරිකාවයි. ඒ, පසුගිය වසරේ චීන සමාගමක් වන Huawei සතු විදුලි සංදේශ උපාංග තම රටෙහි තොරතුරු සොරා ගන්නා බවට චෝදනා කිරීමත් සමඟය. ඇමරිකාව Huawei දුරකතන වෙත ගූගල් සේවා සැපයීම අදටත් නවතා දමා තිබේ. එයින් පසු නොබෑ Huawei සමාගම තමන්ගේම යෙදවුම් (Apps) ගබඩාවක් සකසා ගති. එවර ඇමරිකාව TikTok තහනම් කරන බවට තර්ජනය කරනු ලැබීය. මේ අතරේ, චීන සහ ඉන්දියානු රට මායිමේ ගැටුමක් ඇති විය. වැට මායිම ඉක්මවා ගිය විට ගම් මැද්දේ ඇති වන ගැටුමක් මෙන් වූ එහි දෙපාර්ශ­්වයේම වැ‍රැදි තිබූ නිසා දෙරටම සාමකාමීව ගිවිසුම්වලට එළැඹී සමථයට පත් විය. එහෙත් අළු යට සැඟවුණු ගිනි පුපුරු දැන් මොබයිල් ලෝකය උණුසුම් කරමින් පවතියි.

දත්ත හොරා කෑම

මෑතකදී ඉන්දියාවේ ‍ඉලෙක්ට්‍රොනික හා තොරතුරු තාක්ෂණ අමාත්‍යාංශය PUBG ඇතුළු චීන සම්භවයක් ඇති යෙදවුම් 118ක් තහනම් කළේ ය. එයට හේතු ලෙස ඔවුන් දක්වා තිබුණේ, අදාළ චීන සමාගම් පරිශීලක දත්ත සොරාගන්නා බවත්, මේ නිසා ඉන්දියාවේ ආරක්ෂාව අවදානමේ පවතින බවත් ය. දැනට ඉන්දියාව තහනම් කර ඇති මුළු යෙදවුම් ප්‍රමාණය තුළ නිරන්තරයෙන් ලොව භාවිතයට ගැනෙන TikTok, Xender, Mi Store, PUBG ආදිය පමණක් නොව දුරකතනයේ ෆ්ලෑෂරය දල්වන ඒවාත්, අනවශ්‍ය ගොනු පිරිසිදු කරන ඒවා මෙන්ම ගීත ප්ලේයර ද අඩංගුව තිබේ. ෆ්ලෑෂර් ඇප් එකකින් එවැන්නක් සිදුවිය හැකි දැයි ඇතැමෙකු සිනහා නැඟුවත්, ගූග්ල් ආයතනය විසින්ම එවන් යෙදවුම් තුළ සඟවා සැහැසි කේත ක්‍රියාත්මක කළ යෙදවුම්, ප්ලේ ස්ටෝර් එකෙන් ඉවත් කළ අවස්ථා අනන්තවත් තිබිණි.

රට රටවල ගැටුම් කෙසේ වෙතත් PUBG තහනම් කිරීම එරට තරුණයන්ට දරාගත නොහැක්කක් විය. විසි එක් (21) හැවිරිදි බටහිර බෙංගාලයේ සිසුවකු තම කාමරයේ එල්ලී සිය දිවි නසාගෙන සිටියදී සොයා ගැනුණි. එරට පුවත් සේවා වාර්තා කරන්නේ, උදෑසන ආහාරයට පසුව තම පුතු නොදුටු මව, ඔහුට දිවා ආහාරය සඳහා ඇමතීමට උත්සාහ කළත්, පිළිතුරක් නොමැති නිසා අගුළු දැමූ කාමරය හැර බලද්දී දරුවා විදුලි පංකාවේ එල්ලී සිටිනු දුටු බව යි. මරණයට හේතුව ලෙස මව පවසා තිබුණේ දරුවා PUBG ක්‍රීඩා කරන්නට නොහැකි වීමෙන් කලකිරී සිටි බව ය. මෙයට පෙර ද PUBG ක්‍රීඩකයින් සියදිවි නසා ගැනීම්, තම පවුල්වල සාමාජිකයන්ට හානි කිරීම් වැනි සිද්ධීන් විවිධ රටවලින් වාර්තා වී තිබූ අතර, ක්‍රීඩාව තුළ ඇති ‘වැඩිදියුණු කිරීම්’ මිලදී ගැනීම සඳහා අධික ලෙස මුදල් වියදම් කරන්නට ද පෙලඹී තිබිණි.

හීන් නූලේ වැඩ

අතීතයේ ඇමරිකාවත්, රුසියාවත් අතර තිබූ සීතල යුද්ධය ගැන ඔබ අසා ඇත. මේ දිනවල සිදුවන්නේ අනාගත දරුවන්ගේ ඉතිහාස පොත්වල පිටු ගණන වැඩි කරන තවත් එවන් සිදුවීමකි. වත්මන් ලෝක බලවතුන් වන චීනය සහ ඉන්දියාවත් දැන් මේ කතාන්දරවල ප්‍රධාන චරිත බවට පත්ව තිබේ. නමුත් ඇමරිකාවත් ඉන්දියාවත් දෙරට තුළ පවතින ලිහිල් ක්‍රියාකාරීත්වය නිසා කරගන්නා හීන් නූලේ වැඩ ඉතා අවම ය. ඇත්තෙන්ම, ගූගල් සමාගමේ ප්‍රධාන විධායක නිලධ­ාරිවරයා ද ඉන්දියානුවෙකි!. ඉන්දියාව සතු පුළුල් වෙළෙඳපොළ නිසා ඇමරිකාව ඊට නිදහසේ ඇස යොමාගෙන සිටියි. මේ අතරේ චීනය බාහිර ලෝකයෙන් මිදී තනිව නැගී සිටින්නට උත්සාහ දරන විට එය අන් බලවතුන්ට තර්ජනයක්ව ඇති බව පෙනෙන්නට තිබේ. ඉන්දියාවත්, චීනයත් අපේ රටට ආදරයෙන් සලකන්නේ මේ සීතල යුද්ධයේ කොනක ශ්‍රී ලංකාව ද ගෑවී ඉන් ඵල නෙළාගන්නා බැවින් විය හැකිය. මෑතකදී ඉන්දියාව මෙරටට සූර්ය බල පද්ධතියක් තිළිණ කළ බවට වූ පුවත සමඟ LiveMint වෙබ් අඩවි වාර්තාකරුවකු වූ උත්පල් භෂ්කාර් සටහන් කළේ “මෙම ව්‍යාපෘතිය සිදුවන්නේ චීනය ඉන්දියානු සාගර කලාපයට අත පොවමින් සිටින පසුබිමක ය” කියා යි. චීන-ඉන්දියානු බල පැතිරුම අපේ කලාපය තුළ දැඩිව සිදුවෙමින් පවතී.

මේ ගැටුම්වලින් දැන් එම රටවල ව්‍යාපාරිකයන් අවස්ථාව ලබා ගනු දකින්නට තිබේ. ඇමරිකාවේ TikTok ගැටුම් මධ්‍යයේ ඉන්ස්ටග්‍රෑම් සඳහා ද TikTok ආකාරයේ කෙටි වීඩියෝ එක් කළ හැකි ‘රීල්ස්’ නමැති විශේෂාංගයක් එක්වීමට නියමිතව තිබේ. ඉන්දියාවට ද TikTok වෙනුවට ‘චින්ගරි’ නමැති යෙදවුමක් එරටින් ම බිහි විය. PUBG වෙනුවට දැන් නුදුරේදීම FAU-G නම් ඉන්දියානු ක්‍රීඩාවක් නිපැයෙන අතර, එහි උපදේශක ලෙස කටයුතු කරන ජනප්‍රිය ඉන්දීය නළු ආක්ශේ කුමාර්ගේ උපදෙස් අනුව ඒ හරහා ලැබෙන ආදායමෙන් 20%ක කොටසක් ‘භාරත් කේ වීර්’ නම් ඉන්දියානු හමුදා අරමුදලට බැර කෙරෙන බව නිෂ්පාදකයන් දක්වා සිටියි. එනිසා පරිශීලකයන්ටත්, ව්‍යාපාරිකයන්ටත් මේ ගැටුම් නිසා එතරම් ගැටලුවක් නොවන බවයි පෙනෙන්නේ.

“රෝදය සොයාගෙන තිබියදී ආයෙත් එය සොයාගන්නට මහන්සි වෙන්න එපා”ය යන කීම දැන් අභියෝගයට ලක්ව පවතී. එනම්, රෝදය හොයාගන්නා හැමෝටම දැන් තම රට තුළ ලාභ ලබන්නට අවස්ථාව ලැබී තිබේ. මන්ද, “ඌරන් කැකුණ තළන විට හබන් කුකුළන්ට රජ මඟුල්” ය.

තඹරු විජේසේකර

l විදුලි පන්දම

රුසියානු වයින් සහ මද්‍යසාර නිපදවන පරම්පරාවකට දාව උපන් කොන්රාඩ් හියුබර්ට් අවුරුදු 13දීම ඒවා නිපදවන ආකාරය ඉගෙන ගන්නට ජර්මනියේ බර්ලිනයට ගියේය.

නැවත ආ ඔහු පියා සමඟ පරම්පරාවෙන් ආ රැකියාව කරගෙන ගොස් තිස්පස් වියේදී සියල්ල විකුණා ඇමරිකාවට යන්නට තීරණය කළේය. එහෙත් එහි ඔහු කළ කිසිදු ව්‍යාපාරයක් සාර්ථක නොවූ අතර දුම්වැටි අලෙවිසල්, ආපනශාලා, නැවතුම්හල්, ස්වර්ණාභරණ ආයතන, ගොවිපොළක්, කිරි වෙළෙඳාම ආදී විවිධ ක්ෂේත්‍ර අත්හදා බැලීය.

අවසානයේ විසිතුරු භාණ්ඩ අලෙවිසලක් පවත්වා ගෙන ගිය ඔහුට ස්වාභාවික වායු පද්ධති ආලෝකකරණයට උපාංගයක් අවශ්‍ය විය. ඔහුගේ නිපැයුම වත්මන් විදුලි පන්දමක ස්වරූපය ගත් අතර, අවසානයේ බැටරි නිපදවන සුප්‍රසිද්ධ 'එවර් රෙඩි'සමාගමේ නිර්මාතෘ වන තෙක් ඔහුගේ මඟ එළිය කරන්නට විදුලි පන්දමට හැකි විය.

තඹරු

ගනකමින් මිලිමීටරයකින් දහයකින් පංගුවක් පමණ වන තනි කෙස් ගසක් එහි දික් අතට මැදින් බෙදා වෙන් කළ විට එහි ප්‍රමාණය ඔබට සිතාගත හැකිද? එලෙස වෙන් කරගත් එක් කොටසක් නැවත නැවතත් මිලියන වාරයක් මැදින් බෙදා වෙන් කළ විට ලැබෙන, පියවි දෑසට දැකිය නොහැකි තරම් ඉසියුම් කෙස් ගස් කොටසක ගනකමට සමාන ගනකමකින් යුතු ද්‍රව්‍යයක් වන ‘ග්‍රැෆීන්‘ වූ කලී අන්ධභාවය සුව කිරීමේ සිට ජීවිත කාලය පුරාවටම පවතින දන්ත පිරවුම් නිර්මාණය දක්වා ‍ෙවෙද්‍ය විද්‍යාවේ විප්ලවීය නව මානයන් අනාවරණය කිරීමට මඟපෑදූ ප්‍රාතිහාර්යාත්මක ද්‍රව්‍යයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. එවන් සුවිශේෂී දස්කම් පෑමට ග්‍රැෆීන් සමත්ව තිබෙන්නේ ඊටම අනන්‍යවූ ගුණාංගවල එකතුවක් නිසාය. මෙතෙක් නිපදවා ඇති අන් කිසිදු ද්‍රව්‍යයකට වඩා සැහැල්ලු බවින් යුතු ග්‍රැෆීන්, වානේ මෙන් දෙසීය ගුණයක් සවි ශක්තියෙන් අනූනය. රබර්වලටත් වඩා ප්‍රථ්‍යස්ත වූ ඊට, මිහිපිට ඇති අන් කිසිදු ද්‍රව්‍යයකට වඩා සිය ගුණයක වේගයෙන් (තත්පරයකට සැතපුම් හයසිය විස්සක්) විද්යුතය සන්නයනය කිරීමට හැකිය.

මිනිරන් හෙවත් ග්‍රැෆයිට් විද්‍යාගාරයක් තුළ විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලියකට ලක් කොට සකස් කළ පරමාණුවක ප්‍රමාණයේ ගනකමින් යුතු මෙම සුවිශේෂී ද්‍රව්‍යය, එහි ස්වභාවය නිසාම ඕනෑම නිර්මාණයක් සඳහා යොදාගත හැකිය. පරිගණක තාක්ෂණයේ සිට මෝටර් රථ දක්වා අති විශාල යෙදවුම් සංඛ්‍යාවක් ඊට හිමි කරදී ඇත. ඒ සියල්ල අතරින් වෛද්‍ය විද්‍යාවට ඉන් ලබා දිය හැකි දායකත්වය අතිමහත්ය.

අදෘශ්‍යමාන ‘ටැටූ‘ ට්‍රැකර්

හෘද ස්පන්දන වේගය, රුධීර පීඩනය වැනි ශරීරයේ පරිවෘත්තිය ක්‍රියාවලි පිළිබඳ අප දැනුවත් කරන ශරීර සුවතා අත් පලඳනා (ෆිට්නස් බෑන්ඩ්) හා ස්මාට් අත්ඔරලෝසු අතිශය ජනප්‍රිය මේ කාලයේ විද්‍යාඥයන් උත්සාහ දරමින් සිටින්නේ ඉන් ඔබ්බට ගොස් සමස්ත ශරීරයේම ක්‍රියාකාරීත්වය සේම එහි සුළු වෙනස්කම් පවා ක්ෂණිකව දැනුම් දිය හැකි මෙවලම් නිර්මාණය කිරීමටය. ග්‍රැෆීන් ඔවුන්ගේ සහායට එන්නේ එකී අරමුණ යථාර්ථයක් කිරීමටය. අතිශයින්ම තුනී වීම යන ගුණාංගය පදනම් කර ගනිමින් අතේ උඩ බාහුවේ පැලඳිය හැකි ආකාරයේ අදෘශ්‍යමාන ටැටූවක් බඳු වු ශරීර සුවතා මෙවලමක් නිර්මාණය කිරීමට ස්පාඤ්ඤ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් සමත්ව සිටින්නේ ග්‍රැෆීන් ඇසුරෙනි. ශත පනහේ කාසියක ප්‍රමාණයේ හා දියමන්තියක හැඩයෙන් යුතු මෙම ඊ- ටැටූව, සම හරහා විද්යුත් සංඥා ගමන් කරන ආකාරයත්, රුධිර සංසරණය සිදු වන ආකාරයත් මැන, එකී ප්‍රතිඵල ටැටූව ඇතුළත ඉලෙක්ට්‍රොනික චිපයක් වෙත දීම සිදු කෙරේ. ඉලෙක්ට්‍රොනික චිපය ඔස්සේ එකී විස්තර ඔබේ ස්මාට් අත් ඔරලෝසුවට, පරිගණකයට හෝ ජංගම දුරකථනයට සම්ප්‍රේෂණය කෙරෙන්නේ ‘වයර්ලස්‘ තාක්ෂණය ඔස්සේය.

කෘත්‍රිම දෘෂ්ටි විතාන

අන්ධභාවයට පත්වන බහුතරයක් එම අවාසනාවන්ත තත්ත්වයට මුහුණ දෙන්නේ ඇසේ පෙනීමට හේතු වන තුනී පටලයක් වන දෘෂ්ටි විතානයට ලැබෙන රුධිර සැපයුම අඩාළ වීමෙන් සිදු වන හානි නිසාය. මීට විසඳුමක් ලෙස මෑත කාලයේ සිලිකන් මූලද්‍රව්‍යයෙන් කෘත්‍රිම දෘෂ්ටි විතාන නිර්මාණය කිරීමට විද්‍යාඥයන් විශාල වශයෙන් උත්සාහ දැරුවද එය එතරම් සාර්ථක පිළියමක් නොවුණේ සිලිකන්වලින් තැනුණ එබඳු පටල තද බවින් යුතු, පැතලි, පහසුවෙන් බිඳෙන සුළු ඒවා බැවිනි. මේ නිසා ලැබෙන ප්‍රතිබිම්බ බොඳ වූ හෝ ඇද වූ ස්වභාවයෙන් යුතු ඒවා වීම සිලිකන් දෘෂ්ටි විතාන ප්‍රධානම දුර්වලතාව විය. ටෙක්සාස් විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් පසුගියදා ග්‍රැෆීන්වලින් තැනු ආදේශක දෘෂ්ටි විතානයක් හඳුන්වා දුන්නේ අනාගතයේදී මිලියන සංඛ්‍යාත අන්ධ රෝගීන් සුව කිරීමේ විශ්වකර්ම ප්‍රතිකර්මය ලෙස එය නම් කරමිනි. සිලිකන් මෙන් නොව වඩාත් නම්‍යශීලි එමෙන්ම ශක්තිමත් ග්‍රැෆීන් කෘත්‍රිම පටලය, දෘෂ්ටි විතානයේ ස්වභාවික වක්‍ර පිහිටීමට හැම අතින්ම උචිත වන අයුරින් නිමවා තිබීම එහි සාර්ථකත්වයේ රහස විය. ආලෝක කිරණ අවශෝෂණය කරමින් ඒවා මොළයේ පිහිටි දෘෂ්ටියට අදාළ‘දෘෂ්ටික බාහිකයට‘ සම්ප්‍රේශණය කිරීම සඳහාම සැකසූ ක්ෂුද්‍ර ප්‍රමාණයේ උපාංග රාශියක් ග්‍රැෆීන් දෘෂ්ටි විතානය තුළ අන්තර්ගත කොට තිබේ.

හදවත් සුව කරන ග්‍රැෆීන් බද්ධය

හෘදයාබාධයකට ලක්ව දිවි ගලවාගත්තද ඉන් හදවතට සිදු වූ හානිය කිසිදා මැකී යන්නේ නැත. හෘත් පේෂීන් මිය යාමෙන් වන, ප්‍රතිපූරණය කළ නොහැකි හානිය නිසා ජීවිත කාලය පුරාම හතිය, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාව, තෙහෙට්ටුව වැනි තත්ත්වයන්ගෙන් පීඩා විඳින හෘද රෝගීන් වෙනුවෙන් ග්‍රැෆීන් ආධාරයෙන් කෘත්‍රිම බද්ධයක් හඳුන්වාදී තිබෙන්නේ ඩබ්ලින්හි ඇඩ්වාන්ස්ඩ් මැටීරියල් ඇන්ඩ් බයෝඉන්ජිනියරින් රිසර්ච් සෙන්ටර් හි විද්‍යාඥයන් පිරිසක් විසිනි. ග්‍රැෆීන් හා කොලැජන් නම්වූ සම්බන්ධක පටකවල සංකලනයක් වන මෙම කෘත්‍රිම බද්ධය, හදවත තුළ තැන්පත් කළ විට මිය ගිය හෘත් සෛල වෙනුවට නව සෛල උත්පාදනය කිරීමට සමත්ය. නව සෛල වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය ආධාරක ව්‍යුහය කොලැජන් මඟින් සැපයෙන අතර, හෘත් සෛල අතර සිදුවන විද්යුත් සංඥා හුවමාරුව සාර්ථකව සිදු කෙරෙන්නේ ග්‍රැෆීන් මඟිනි.

සුෂුම්නාව පෑස්සීමට ග්‍රැෆීන් රිබන්

කොඳුඇට පෙළ මැදින් ගමන් කරන සුෂුම්නාවට සිදු වන සුළු හෝ හානියක් පවා, ජීවිත කාලය පුරාවටම එකී පුද්ගලයා එක්තැන් කිරීමට තරම් බරපතළ අන්දමේ අනතුරු ලෙස සැලකෙන්නකි. එලෙස සුෂුම්නාවට හානි සිදු වු විට හෝ එය දෙකඩ වූ විටකදි, එලෙස වෙන් වූ කොටස් එකිනෙක හා සම්බන්ධ කොට පෙර පැවති ආකාරයෙන්ම සුෂුම්නාව ක්‍රියාත්මක විය හැකි ආකාරයට එය පිළිසකර කිරීම සඳහා ග්‍රැෆීන් ඇසුරින් තැනූ පීත්තපටි (රිබන්) හැඩැති කෘත්‍රිම බද්ධයක් (implant) හඳුන්වාදී තිබෙන්නේ ඇමරිකානු විද්‍යාඥයන්ගේ අත්හදා බැලීම්වල ප්‍රතිඵල ලෙසය. ග්‍රැෆීන් සතු විද්යුත් සන්නයන ගුණාංගය නිසා සුෂුම්නාව හරහා සිදුවන විද්යුතමය ස්නායු සංඥා බාධාවකින් තොරව සිදුවීමට ඉඩකඩ සැලසීම ග්‍රැෆීන් කෘත්‍රිම බද්ධයේ ඇති විශේෂත්වයයි.

සදාකාලික දන්ත පිරවුම්

ග්‍රැෆීන් සතු පහසුවෙන් ගෙවී නොයන, කල්පැවතීමේ ගුණාංගය පාදක කරගනිමින් සදාකාලයටම පවතින දන්ත පිරවුම් විශේෂයක් නිර්මාණය කිරීමට රුමේනියාවේ ලුලු හැටිගානු වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයන් පිරිසකට හැකිවී තිබේ. සාමාන්‍ය යෙන් සිදු කරන දන්ත පිරවුම් වසර 12 – 15 ත් අතර කාලයකදී නැවත පිරවීමට වන්නේ කාලයත් සමඟ ඒවා ගෙවී යන නිසාය. නමුත් ග්‍රැෆීන්වලින් තැනුණ මෙම නවතම දන්ත පිරවුම් වර්ගය කෙතරම් ශක්තිමත්ද යත්, කෙතරම් සැපීමට ලක් වුවද, ඝර්ෂණයට මුහුණ දුන්නද, ගෙවී යෑම ගැන බිය විය යුතු නැත.

රුක්ලන්ති පෙරේරා

ටී ෂර්ට්

විසිතුරුවට අඳින ටී ෂර්ට්වලට පාර කැපුණේ 19 වැනි සියවසේ යටට ඇඳි ඇඳුම් නිසාය. එකල පතල් කණින්නන් සහ සිවිදෝරුවන්ට (නැව්වලට බඩු පටවන්නන්) පහසුවෙන් ඇඳිය හැකි යට ඇඳුමක අවශ්‍යතාව තිබූ අතර, එතෙක් යටට හැඳි ‘පැන්ටලට්’ නමැති දිග කලිසමත්, එයට යට කළ හැකි තරම් දිග කමිසයත් අනුසාරයෙන් පසුකාලීනව උඩට ඇඳීම සඳහා ටී ෂර්ට් නිර්මාණය විය. ගැලවුණු බොත්තම් මසා දෙන්නට බිරියක නොසිටි තනිකඩයන් නම් මේ නව නිර්මාණයට ප්‍රිය කළ බව නම් නොරහසකි.

දුවන පඩිපෙළ

කප්පි දෙකක් ආධාරයෙන් පඩිපෙළ ඒ වටා කැරකෙන ආකාරයේ සිතුවමක් අඳින්නට ඇමරිකාවේ නේතන් ඒම්ස් නමැති පේටන්ට් සම්බන්ධ නීතිඥවරයෙක් සමත් විය. මෙය අද එස්කැලේටර් (Escalator) නමින් සාප්පු සංකීර්ණවල බහුලව දකින්නට ලැබුණත් එහි අදහසට 1859 දී මුල් පේටන්ට් බලපත්‍රය ලබා ගනිද්දී එය සැකසිය යුතු අමුද්‍රව්‍ය පිළිබඳ හෝ අදහසක් නේතන් සතුව නොතිබුණි. පඩිපෙළ ලීයෙන් සැකසිය යුතුය, මෙය නිවස තුළ භාවිත කළ හැකිය වැනි අදහස් රැසක් ඔහු සටහන් කර තිබුණි. තවත් එවන් නිර්මාණ පිළිබඳ විවිධ අදහස් ලොව බිහිවද්දී, 1896 දී සාර්ථකව එය භෞතික ලොවට ගෙන එන්නට සමත් වූයේ ජෙසී රීනෝ නමැති ඉංජිනේරුවෙකි.

 තඹරු

පිටසක්වළ රොයිබි රොබෝ

ඔබ විවිධ රොබෝවරුන් ගැන අසා ඇතිවාට සැකයක් නැත. වර්තමානය වන විට රොබෝවරුන් වැඩියෙන් එදිනෙදා ජීවිතයට සමීප කරගන්නා අවස්ථා වැඩි වෙමින් පවතී. මේ කියන්නට යන්නේ කුඩා ළමයි වෙනුවන්ම නිපදවූ හුරුබුහුටි පිටසක්වළ ජීවියකුගේ හැඩයට සමානව නිපදවා ඇති 'රොයිබි'නම් රොබෝවරයකු ගැනයි. වර්තමානයේ තාක්ෂණයට අලුතින් එක් වී ඇති කෘත්‍රිම බුද්ධියත් උපයෝගී කරගෙන නිර්මාණය කර ඇති මෙම රොබෝ වයස අවුරුදු 3 සිට 7 දක්වා ළමයින් සඳහා භාෂාව සහ STEM කුසලතා ඉගෙන ගැනීමට දායකත්වයක් දක්වයි.

'රොයිබි'දරුවාගේ ඉගෙනුම් ශෛලිය අවබෝධ කරගෙන එහි පාඩම්වලට සහ ඒවාට ප්‍රතිචාර දක්වමින් දරුවාගේ හැඟීම් පවා හඳුනාගැනීමේ විශේෂ හැකියාවකින් යුක්තය. කුඩා දරුවන් වඩාත් ප්‍රිය කරන අන්තර්ගත හොඳින් හඳුනාගෙන ඔහු හෝ ඇයට කතාවක් ඇසීමට, ගීතයක් ගායනා කිරීමට හෝ පාඩමක් ඉගෙනීමට උදවු කරන මේ පුංචි රොබෝ ඔවුන් අතර බොහෝ ජනප්‍රිය වීමට පටන්ගෙන ඇත. ඩොලර් 189ක පමණ මිල දී ගැනීමට හැකි මෙම රොබෝ දරුවන්ගේ කුඩා කල බුද්ධිය වර්ධනය සඳහා මනා පිටිවහලක් සපයයි.

-----------------------

එකම දුරකතන අංකයෙන් සැපයුම්කරු වෙනස් කිරීම

ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාව (TRCSL) මෑතකදී දුරකතන අංක එලෙසම පවතිද්දී සේවා සැපයුම්කරු මාරු කිරීමේ අවස්ථාව සලසා දීමේ මූලික පියවර තැබුවා. මේ අනුව, ඔබ සතුව තිබෙන අංකය මාරු නොකරම, වෙනත් සේවා ආයතනයක පැකේජයකට මාරු වීමට හැකියාව ලැබෙන නිසා තවදුරටත් ලාභදායී පැකේජ වෙත යෑමේදී අංකය වෙනස්වීමේ ගැටලුවට මුහුණ දීමට සිදුවන්නේ නැහැ.

මෙය ක්‍රියාත්මක වන දිනයක් තවමත් නිශ්චිතව දක්වා නැතත්, දුරකතන සේවා සැපයුම්කරුවන් ඊට කැමැත්ත පළ කොට ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් (SLT) සමාගමත් ප්‍රසිද්ධියේම එයට එක් වීමට තම කැමැත්ත පළ කර තිබෙන නිසා ස්ථාවර දුරකතන සඳහා ද සමාන පහසුකම් ලැබෙන බවයි පිළිබිඹු වන්නේ.

 තඹරු

-------------------

හොරු අල්ලන වීඩියෝ සීනු

නිවෙසක ආරක්ෂාව සඳහා අගුලක්, ඊට අදාළ යතුරක්, ආරක්ෂිත කැමරා පද්ධතියක් යන කොටස් වෙන් වෙන් වශයෙන් සේවා සැපයුවද අනාගතයේ ඒ සියල්ල එක් වී තනි පද්ධතියක් වශයෙන් ඔබට මිල දී ගැනීමට හැකිය. නිවෙසක ආරක්ෂාව සඳහා අතීතයේ පැවති ක්‍රමවලින් බැහැරව කෘත්‍රිම බුද්ධියද උපයෝගී කරගෙන සාදා ඇති මෙම විශේෂිත ආරක්ෂක පද්ධතිය දැටමත් වෙළෙඳපොළෙන් ඔබට මිල දී ගැනීමට හැකිය.

මෙමඟින් ප්‍රධාන වශයෙන් සිදුවන්නේ ඔබගේ නිවෙසෙහි පිවිසුම් මාර්ගය නිරීක්ෂණය කිරීම හා ඒ පිළිබඳ ඔබව දැනුවත් කිරීමයි.

Bosma Sentry Video Doorbella උසස් තත්ත්වයේ වීඩියෝ කැමරාවක්, ශ්‍රව්‍ය උපකරණ සහ සීනුවකින් සමන්විතය.

මෙහි ඇති ස්මාර්ට් කැමරාව මඟින් කෘත්‍රිම බුද්ධිය ද උපයෝගි කරගෙන යමකු ඔබේ දොරකඩ වැඩි වේලාවක් යම් ඉරියව්වක සිටීනම් (සොරකමකට වැනි) ඔබව දැනුවත් කිරීමක් සිදු කරයි. රාත්‍රියේදී අඬ අඳුරකදී පවා පැහැදිලි කළු සුදු ඡායාරූපයක් මඟින් ඔබව දැනුවත් කිරීමක් සිදු වේ.

තවද ගංවතුර සංවේදක, කාලගුණ සංවේදක, ඇඟිලි සලකුණු ආධාරයෙන් දොර විවෘත කිරීමේ හැකියාව, වොයිස් පණිවුඩ යැවීම, ශබ්ද මෙන්ම චලන ද හොඳින් හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව ආදියෙන් මෙය සමන්විත අතර, ජංගම දුරකතනයක් හරහා මෘදුකාංගයක් මඟින් සජීවීව ඕනෑම ස්ථානයක සිට නැරඹීමේ හැකියාව ද පවතී.

Bosma Sentry Video Doorbella ඩොලර් 79.99ක් වැනි මුදලකට ඔබට මිල දී ගත හැකිය.

---------------------

ශල්‍යාගාර කළු පෙට්ටිය

කළු පෙට්ටිය කියූ සැණින් ඔබේ මතකයට එන්නේ ගුවන් යානාවල ඇති කළු පෙට්ටියයි. මේ කියන්න යන්නේ නම් එවැනි කළු පෙට්ටියක් ගැන වුවත් මෙය නම් පවතින්නේ ශල්‍යාගාර තුළය. සෑම වසරකදීම ලොව පුරා සිදු කරන මිලියන 300ක් පමණ සැත්කම්වලින් මිලියන 50ක පමණ විවිධ සංකූලතා ඇති වන අතර, මිලියන 03ක් පමණ මරණයට පත් වෙති. ටොරොන්ටෝ විශ්වවිද්‍යාලයෙහි ශල්‍ය වෛද්‍ය ටියෝඩර් ග්‍රාන්චරෝව් විසින් නිපදවා ඇති මෙම Operating Room Black Box උපකරණය ශල්‍යාගාර තුළ නව පෙරළියක් ඇති කිරීමට සමත් වී ඇත.

ශල්‍යකර්මයකදී යම් වැරැද්දක් සිදු වී ඇත්දැයි සොයා බැලීමට සහ එම ශල්‍යකර්මයේ සමස්ත ආරක්ෂාව රඳා පවත්වා ගැනීමට මෙමඟින් හැකියාව ලැබේ.

ගුවන් යානයක කළු පෙට්ටිය ගුවන් යානය පුරා දත්ත වාර්තා කරගන්නවා සේම Operating Room Black Box මඟින් ශල්‍යකර්මයේ සම්පූර්ණ පටිගත වීමක්ද විද්‍යුත් ශල්‍ය උපකරණවලින් ලැබෙන ප්‍රතිචාර සහ තවත් බොහෝ දේ වාර්තා කරන අතර පටිගත වීමක් ද කර ගනී. සිදු කරන ලද යම් ශල්‍යකර්මයක් පිළිබඳ පසුව දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමට හෝ වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයන් සඳහා ඉගැන්වීමේ කාර්යටද මෙමඟින් විශාල දායකත්වයක් සපයනවා. Operating Room Black Box යුරෝපා රටවල මුලින්ම භාවිතයට ගැනුණු අතර එක්සත් ජනපදයේද වර්තමානයේදී මෙය භාවිතයට ගනු ලබනවා.

 ගයාන් සංජය

-----------------------

වාතයෙන් ජලය හැදීම

ජලය යනු මිනිසාගේ ප්‍රමුඛ අවශ්‍යතාවකි. ආහාර නොමැතිව ටික දිනක් ජීවත් වුවද ජලය නොමැතිව එසේ සිටිය නොහැකිය. ලොව කොතරම් ජලය තිබුණද ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට හැකි සීමාව ඉතා අල්පය.

මීට විසඳුමක් වශයෙන් Watergen GENNY නිපදවීමට ඊශ්‍රායල සමාගමක් සමත්වී ඇත. බැලූ බැල්මට කාර්යාලයීය ජල සිසිලනකාරකයක් ලෙස පෙනුණද මෙහි ක්‍රියාකාරීත්වය ඊට හාත්පසින්ම වෙනස්ය. සංසරණය වන වාතය ආශ්‍රයෙන් ජලය නිපදවීමක් සිදු කිරීමේ හැකියාව මෙය සතුය. මේ සඳහා ජලය පිටතින් අවශ්‍ය නොවන අතර විද්‍යුත් ශක්තිය හෝ හිරු එළිය පමණක් ප්‍රමාණවත්ය. විදුලිය නොමැති ස්ථානයක පවා හිරු එළිය උපයෝගී කරගෙන ක්‍රියා කරවීමේ හැකියාව ඇති අතර එක GENNY ඒකකයකට 7gal නිපදවීමේ හැකියාව පවතී.

මෙමඟින් අපිරිසුදු වාතය පවතින පරිසර තත්ත්වවලදී වුවද පිරිසුදු ජලය නිපදවීමේ හැකියාව පවතී. ස්වාභාවික ආපදා, යුද්ධය, නියඟ ආදී අවස්ථාවලදී මෙය ප්‍රයෝජනවත් වන අතර ඩොලර් 1500ක පමණ මුදලකට මිල දී ගත හැකිය.

--------------------

මාස දෙකෙන් ගෙදර යන 'ටික් ටොක්'ලොක්කා

චීන සමාගමකට අයත් 'ටික් ටොක්'සේවාවට දින 90ක් ලබා දුන් ඇමරිකානු රජය කියා සිටියේ එම සේවාව ඇමරිකානු ආයතනයකට විකුණන ලෙසත්, එසේ නොකළහොත් ඇමරිකානුවන්ට එය භාවිත කරන්නට ඉඩ නොදෙන බවත්ය. දැන් එය එරට අවහිර කොට තිබෙන අතර, ඒ සමඟම එහි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරිවරයාව සිටි කෙවින් මේයර් ‍ඉවත්ව තිබෙනවා. ඔහු මීට පෙර සුප්‍රසිද්ධ ඩිස්නි චිත්‍රපට සමාගමේ ප්‍රධාන වීඩියෝ ස්ට්‍රීමිං නිලධාරියා ලෙස කටයුතු කර තිබුණා.

කෙවින් ටික් ටොක් වෙත බඳවා ගන්නා ලද්දේ ද ඇමරිකානුවකු ඉහළ තලයේ තබා සමාගමට ඇමරිකානු පසුබිමක් පවත්වා ගැනීමට යි. ඔහු ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය වෙත පවසා ඇත්තේ ද තමා දේශපාලනික ඉල්ලීම්වලට අදාළව, ආයතනික පරිපාලනය සකසන්නට කටයුතු කළ බවයි. එහෙත් බලපෑම්වල අඩුවක් නොවූ නිසා දෙමසක් ගතවත්ම ඔහු දැන් ඉවත්ව ගොස් තිබෙනවා.

-------------------

ෆේස්බුක් ඇඩ් පාඩු කළ iOS 14

ඉදිරියේ පැමිණීමට නියමිත ඇපල් සමාගමේ දුරකතන මෙහෙයුම් පද්ධතිය වන iOS 14 වෙත දැඩි පෞද්ගලික ආරක්ෂණ විශේෂාංග එක් වීමට නියමිතය. ඒ සමඟ, වෙළෙඳ දැන්වීම් ආයතනවලට ඔබේ කැමැත්ත නොමැතිව ඔබ පිළිබඳ දත්ත රැස් කිරීමට අවස්ථාවක් නැහැ.

මෙතෙක් කල් කැමැත්ත මත පදනම් වූ වෙළෙඳ දැන්වීම් හරහා වැඩි ලාභ ලබන්නට ෆේස්බුක් වැනි ආයතන සමත්ව තිබුණා. ඔවුන් කරන්නේ, ඔබ ෆේස්බුක් වෙතින් බැහැර වෙබ් අඩවි වෙත පිවිසුණ ද ඔබ එම වෙබ් අඩවි හෝ යෙදවුම්වල කරන කටයුතු අධ්‍යයනය කරමින්, ඔබ කැමති මොනවාටද යන්න ගැන දත්ත රැස් කරගෙන, නැවත ෆේස්බුක් වෙත පැමිණි විට වඩාත් උචිත වෙළෙඳ දැන්වීම් පෙන්වීමයි. ෆේස්බුක් සමාගම තම ව්‍යාපාරික බ්ලොග් අඩවියේ දක්වා තිබෙන්නේ iOS 14 සමඟ එම ක්‍රමයෙන් වැඩි පල ලබන්නට නොලැබෙන බවය.

 තඹරු විජේසේකර

--------------------

දත්ත රකින හෙල්ම්

Google, Yahooහි අපගේ පෞද්ගලික දත්ත ගබඩා කිරීම සිදු කළ ද වර්තමානය වන විට එම දත්ත සඳහා එහි ආරක්ෂාවක් තිබෙන්නේ ද යන්න ගැටලුවකි. ඇතැම් අවස්ථාවලදී තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමඟ අපගේ පෞද්ගලික තොරතුරු වෙන අය අතට පත් වූ අවස්ථා නැතුවාම නොවේ.

පෞද්ගලික තොරතුරු ඔබ සතුවම මනා ආරක්ෂාවක් ඇතුව තබා ගැනීමට Helm උපකරණය ඔබට උපකාරී වේවි. 120Gb සිට ඉහළට ධාරිතාව වැඩි කර ගත හැකි මෙම උපකරණය ඔබගේ ඊමේල් සම්බන්ධතාව හා සම්බන්ධ කර ඒ හරහා ලිපිගොනු, ඡායාරූප ආදිය පහසුවෙන් ආරක්ෂිතව ගබඩා කර තබාගත හැකි අතර ඔබට ඕනෑම ස්ථානයක සිට එහි අන්තර්ගතයට පිවිසීමේ හැකියාව ද පවතිනවා.

මෙහි දත්ත සෑම විටම වෙනත් ස්ථානයක ගබඩා කර තැබීමට (Cloudහි) එය ක්‍රියාකරන අතර ගින්නකින්, ජලයෙන් හෝ හදිසි අවස්ථාවකදී විනාශ වී යෑමේදී වුවද ඔබගේ පෞද්ගලික තොරතුරුවලට හානියක් නොවේ.

-------------------

ඉරුවාරදය අතෙන් දැනගැනීම

ඉරුවාරදය යනු අද වැඩි වශයෙන් පවතින රෝගී තත්ත්වයකි. ඉරුවාරදය තමන්ටම හඳුනාගෙන ඊට පිළියම් යොදා ගැනීමට හැකිනම් කාර්යබහුල ජීවිතයේදී එය මනා පිටිවහලකි. Theranica Nerivio යනු ඊට කදිම විසඳුමකි. මෙය අතේ පැලඳ ගැනීමෙන් තමාට ඉරුවාරදය පවතින්නේද නැද්ද යන්න හඳුනාගෙන වෛද්‍යවරයකුගේ ඖෂධ නිර්දේශයකට යොමු විය හැකිය.

ජංගම දුරකතනයේ මෘදුකාංගයක් හා බ්ලූටූත් මාර්ගයෙන් මෙම උපකරණය සම්බන්ධ වී ඔබගේ සෞඛ්‍ය දත්ත පිළිබඳ තොරතුරු තමාටම දැන ගැනීමේ හැකියාව පවතී. Food and Drug Administration මඟින් අනුමත කර ඇති මෙම උපකරණය ඩොලර් 99ක් වැනි මුදලකට මිල දී ගත හැකිය. නිතරම ඉරුවාරදයෙන් පීඩා විඳින කෙනකු හට සෑම විටම වෛද්‍යවරයකු මුණගැසීමට නොයා තමන්ටම රෝගී තත්ත්වය නිර්ණය කර ගැනීමට මින් හැකියාවක් පවතී.

කොල්ලුපිටිය කොළොම්පුර දොර පිහිටි මනරම් භූමි ප්‍රදේශයකි. ගාලු මුවදොර සිට බම්බලපිටිය මංසන්ධිය තෙක් විහිදී යන මෙම බිම් පෙදෙසේ බටහිර දිග මායිම සමුදුරු රළ නිරතුරු පෙළන වෙරළින් ද, පොල් රුප්පා සෙවණැලි සදන ගෙවතුවලින් ද, පලා පැහැ දසුන් මවන්නක් විය.

මා කුඩා කල සිට හැටේ දශකය වන තෙක් දුටු මෙම පියකරු දසුන ගාලු මුවදොර රේල් පාලම පසු කළ වංගුවේ සිට කෝච්චියෙන් යන්නකුට වඩාත් පහසුවෙන් දැකගත හැකි විය. කොල්ලුපිටිය මා කුඩා කල සිට ගැවසුණ ප්‍රදේශයකි. කොල්ලුපිටියේ එක් කෙළවරක පිහිටි ගාලු මුවදොර හෝටලයේ සේවය කළ කාලය මෙන්ම, කොල්ලුපිටිය මංසන්ධියේ පිහිටි ජාතික ඉතිරි කිරීමේ බැංකුවේ සේවය කළ කාලයත්, ගාලු මුවදොර ආසන්නයේ සංචාරක හා ගුවන් සේවා අමාත්‍යාංශයේ සේවය කළ කාලයත්, කොල්ලුපිටිය මතකය රූප කාව්‍යයක් සේ එකින් එකට මතුව එයි.

කොල්ලුපිටිය බරන්දෙණිය ලෙස පුරාණයේ හැඳින්වූ බවත් ජනප්‍රවාදගත කතාවකි. ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා මහතා ගේ නවකතා තුළ ද මේ පිළිබඳ සඳහන් වේ. කොල්ලුපිටිය බවට පත්ව ඇත්තේ ලන්දේසි යුගයෙන් පසුව බවට සාධක ජනප්‍රවාදයේ සඳහන් වේ.

උඩුනුවර අඹන්වෙල අප්පුහාමි, (අඹන්වෙල නිලමේ සහ අඹන්වල රාල යන නම්වලින් ද හැඳින්වේ.) නිළඹේ කැරැල්ලේ දී රජු මැරීමට කළ කුමණ්ත්‍රණයක් හෙළි වීම නිසා රජු ඔහු ලන්දේසීන් අතින් මැරුම් කෑම සඳහා ලන්දේසීන් වෙත පිටමං කර යවා ඇත. ලන්දේසීහු ඔහු මරා දමනු වෙනුවට ඔහුට හොඳින් සලකා කොල්ලුපිටිය ප්‍රදේශයේ පොල් වත්තක් ද ලබා දී හොඳින් සලකා තිබේ. වෑන්රයි කෝෆ් (vanry coff) යනුවෙන් තම නම ද වෙනස් කළ අඹන්වෙල නිලමේ ලන්දේසීන්ට අනේකවිධ සේවාවන් කර සිත් දිනා ගත් අයෙකි.

අඹන්වල රාල ලන්දේසීන් ගේ අනුග්‍රහයෙන් ලද ඉඩම්වලට අමතරව ප්‍රතිශත බදු ජනතාවගේ ඉඩකඩම්ද බලෙන් අත්පත් කරගත් බවත්, ඔහුට ලන්දේසින්ගෙන් ලැබුණු සැලකිලි නිසා සාමාන්‍ය ජනතාව මෙම අකටයුත්ත පැමිණිලි කිරීමට පවා උත්සුක නොවූ බවක්ද සඳහන් වේ. උඩුනුවර අඹන්වෙල අප්පුහාමි 'ජනයාගෙන් කොල්ලකෑ පිටිය'කොල්ලුපිටිය වූ බවක් කියැවේ.

කොල්ලුපිටියට සම්බන්ධ නේකවිධ ඉතිහාස කතා ද පවතී.

ලන්දේසීන් විසින් බහුල ලෙස කුරුඳු වගාවට යොදාගත් කොල්ලුපිටිය අවට ප්‍රදේශයේ වනාන්තරවල වල් අලින් ගැවසුණු බවට තොරතුරක් 1751 නොවැම්බර් 25 සිද්ධියකින් අනාවරණය වෙයි. මෙය ඕලන්ද දින පොත්වල සඳහන් සිද්ධියකි. ඕලන්ද කොටුවට රොටඩෑම් (rotterdam) ගේට්ටුවෙන් ඇතුළු වු වල් අලියකු මුර සෙබළකු ද මරා දමා මැට්රන් පොයින්ට් (matron point) නමැති ස්ථානයෙන් මුහුදට පැන කොල්ලුපිටියෙන් මතුවී කැලෑවට පලා ගිය බවක් ද ඕලන්ද දින පොත්වල ලියා ඇත.

බ්‍රිතාන්‍ය යුගයේ පවා කොළඹ අවට කොල්ලුපිටියට ආසන්න තිඹිරිගස්යාය සහ ජාවත්ත ප්‍රදේශ කැලෑබද ප්‍රදේශ බව තිඹිරිගස්යාය ප්‍රදේශවාසීන් විසින් බම්බලපිටිය සහ ජාවත්ත ප්‍රදේශය කූඹිකැලේ යනුවෙන් හැඳින්වීමෙන් පැහැදිලි වෙයි.

දකුණු දිග ගේට්ටුව ඕලන්දයන් විසින් හඳුන්වා ඇත්තේ Galle fausse (ගෝල්ෆාස්) යන නමින් මෙම තොරතුරු ආර්. එල් බෝහියර්ගේ 'බෝහියර් දුටු ශ්‍රී ලංකාව'ග්‍රන්ථයේ සඳහන් කරයි.

කොල්ලුපිටිය අධ්‍යාපනයේදී ද කවදත් වැදගත් ස්ථානයක් විය. කොල්ලුපිටියේ සිංහල පාසලක් පැවති බව (1807 දී පමණ) ජේම්ස් කෝඩිනර් දේවගැතිතුමා ස්වකීය ග්‍රන්ථයේ සඳහන් කරයි. ලංකාවේ පළමු තුරඟ තරග පිටිය (රේස් කෝස් එක) කොල්ලුපිටියේ පිහිටා තිබූ බව බ්‍රෝහියර් දුටු ලංකාවේ සඳහන් කොට ඇත.

කොල්ලුපිටිය හා බම්බලපිටිය ප්‍රදේශ බදව ඕලන්ද පාසල් පැවති බවට වාර්තා වෙයි. ඕලන්ද පාසල් තෝම්බු මෙයට අදාළ තොරතුරු සපයයි.

සුපතළ කිවිදිය වන ගජමන් නෝනාගේ පරපුරද කොල්ලුපිටිය ප්‍රදේශ බදව ජීවත් වූ උගත් පිරිසකි. ගජමන් නෝනාගේ බව ප්‍රැන්සිනා ග්‍රේරු හෙවත් නෝන බබා හාමිනේ කොල්ලුපිටියේ මිලාගිරිය පල්ලියේ තෝම්බුව භාර එමෙන්ම එම පාසලේ ප්‍රධානාචාර්යවරයාව සිටි ජසෙන්තු ග්‍රේරු ගේ දරුවන් නවදෙනාගෙන් තෙවැන්නා විය. උපන්නේ 1737 දී ය. නෝන බබා හාමිනේද ගුරුවරියක වශයෙන් සේවය කර ඇත.

ලන්දේසි හා ඉංග්‍රීසි ඇඳුම් විලාසිතාවන්ගෙන් සැරසුණු අඟනෝ රික්ෂෝ රථවල නැගී යන එන අයුරු අපේ කාලයේ දී පවා දැකගන්නට ලැබිණි.

ගජමන් නෝනා ගේ මව ද ඇඳුම් පැලඳුම් පිළිබඳ මෝස්තර කාරියක් වූ බැවින් ලන්සි පන්න කාරියක් හැටියට ප්‍රසිද්ධ වූවාය. ඇය මහ ගජමන් නෝනා නමින් පසුව ප්‍රසිද්ධ වූවා ය.

කොල්ලුපිටිය ජාතික ඉතිරිකිරීමේ බැංකු ප්‍රධාන කාර්යාලයට යාබදව පිහිටා තිබූ චිත්‍රසේන කලායතනය ලොව පතළ ශාන්ති නිකේතනය සේ සිත්හි ඇඳී පවතින්නකි. වජිරා නල දමයන්ති මුද්‍රා නාටකයේදී පෑ දමයන්තියගේ නාරි ලාලිත්‍යයත්, චිත්‍රසේනයන්ගේ හැඩි දැඩි කස්තිරමත් කොල්ලුපිටිය බැංකුවේ සේවය කරන සමයේ නිතර බලා සිටි දසුනකි. අමරදේවයන්ගේ ඈත කඳුකර අර‍ණේ ගීතයේ මධුධ්වනිය තවමත් ඇසෙන්නා සේය.

දෙනෝදාහක් යන ගාලු පාරට මුහුණලා පිහිටි චිත්‍රසේන නිවසේ විවෘත රංග පීඨය දෙස මගීන් නැවතී බලා සිටි අයුරු මතකයට නැඟේ. සුනිල් සාන්ත, ආනන්ද සමරකෝන්, අමරදේව, සෝමබන්දු, ලයනල් අල්ගම, පණිභාරත, නාරද දිසාසේකර වැනි කලාකරුවන් එදවස නවාතැන්ගත් සෙවණ වූයේද චිත්‍රසේන නිවහන ය.

හීන්බබා ධර්මසිරි මහතා එදවස සිටි ලොව පතල නැටුම් ශිල්පියකි. ඔහු වාසය කළේ කොල්ලුපිටිය මංසන්ධියේම පිහිටි පාසලක මුහුද දෙසට පිහිටි කාමරයකය. ඔහුගේ නැටුම් පන්ති පැවැත්වුණේ ද මෙම ගොඩනැගිල්ලේ ය. හීන්බබා ධර්මසිරි සූරීන් තම ශිෂ්‍යාවන් වූ යුවතියන් දෙදෙනකු සමඟ දක්වන නමස්කාර පදය ඇතුළත් නර්තන ලීලාව විසල් පෝස්ටරයක ට නගා තිබිණි. එය මා ගිය බොහෝ රටවල දී දැකගත හැකි විය. මෙම පෝස්ටරය සිටි යුවතියන් වූයේ ලුම්බිණිය පාසලේ සී. එම්. අයිරින් පෙරේරා සහ ලලිතා සුවාරිස් යන ශිෂ්‍යාවෝ දෙදෙනාය.

එදවස ආණ්ඩුවට විරෝධය පෑ පෙළපාළියකට සහභාගි වූ දඹරාවේ රතනසාර හිමි පොලිස් වෙඩි පහරකට ලක් වී අපවත් වූයේ ද කොල්ලුපිටිය මංසන්ධියේදී ය. මෙම කලබලකාරී අවස්ථාව ගෝල්ෆේස් හෝටලයේ දකුණු පස ඉහළ මාලයේ කාමර කවුළුවකින් මා ඇස ගැසිණි.

කොල්ලුපිටිය ප්‍රදේශය 70 දශකය දක්වා අයත්ව පැවතියේ පාර්ලිමේන්තුවේ දකුණු කොළඹ බහු ආසනයටය. මෙම බහු ආසන මන්ත්‍රීවරුන් ලෙස ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහතාත්, බර්නාඩ් සොයිසා මහතාත් පත්ව සිටියහ.

පාර්ලිමේන්තුව කල් තබන අවස්ථාවක විශේෂ කරුණක් ලෙස එවකට සංචාරක කර්මාන්තය භාරව සිටි රාජ්‍ය ඇමති ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහතාගේ අවධානයට, කොල්ලුපිටියෙන් සිදුවන්නට යන අයථා ඉඩම් ගනුදෙනුවක් පිළිබඳ ව බර්නාඩ් සොයිසා මහතා කරුණු දැක්වීමක් කළේය. කොල්ලුපිටියේ ක්‍රිස්තියානි බිෂොප් තුමාට අයිති ඉඩමක් කූට ලෙස අත්පත් කරගැනීමට සහ ගෝල්ෆේස් හෝටලට අයත් දකුණු පස කොටස විකිණීමට ගන්නා ප්‍රයත්නයක් ද මෙහිදී අනාවරණය විය.

එදිනම එයට පිළිතුරු දීමේදී ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතා සැල කර සිටියේ ඉඩම් කොටස්වලට කඩා විකිණීමේ කාර්යන්ට ලක්ව ඇති ඉඩම රජයට අත්පත් කරගෙන සමූපකාරයට අයත් මුදලින් තරු පහේ හෝටලයක් ගොඩනඟන බවත් ය.

ඔබරෝයි හෝටලය ගොඩනැඟුණේ මෙම භූමිභාගයේ ය. දැනට එය සිනමන් ග්‍රෑන්ඩ් හෝටලය බවට පත්ව ඇත.

බිෂොප් තුමාට අයිති මෙම භූමිභාගයේ කුඩා කඳුගැට, දැකුම්කලු තණ පලස සහ ඉපැරණි හුදෙකලා නිවාසය මසිත්හි තවමත් රැඳී පවතී.

සුනිල් සරත් පෙරේරා

වැස්සක් එක්ක අඳුර ද සීතල ද මඩ ද අලස හා අපුල බවක් ගෙන එන බව සැබැයි. ඒත් වැස්සකට පස්සේ පායන ඉර නැවුම් බව ද නොකිලිටි සුන්දරත්වයද පුද දෙමින් ධෛර්යය වඩවාලයි. උඩ පැන නටන්නට හිතෙන තරමේ ප්‍රබෝධයකින් සිත කය උතුරායයි.

ගිනි අව්වෙන් කොතෙකුත් බැට කෑ මහපොළොව වැසි දියෙන් තෙමී පෙඟී බිජුවට පතා පේවී හිඳිනු වැන්න. මහ පොළොව මෙන් සන්සුන්ව හා උපේක්ෂා සහගතව බලා සිටින්නට ඉසිඹුවක් නොවූයෙන් මම ළිප ගින්දරේ දැවෙමි. සහල බතක් වී සුවඳවත් දුමාරයක් වහනය කරවන අයුරු දකින්නට මම කැමැත්තෙමි. කපා කොටා එදා ගත් වෑංජනය ගින්දරේ උණුහුමෙන් පොල්කිරි මිටකින් රසවත් වී මවාපාන අපූරු වර්ණ සංකලනය දෑසින් උරා බොන්නට කැමැත්තෙමි. මේ බතක් හොද්දත් මගේ ආදරණීයයන්ගේ කුස් පුරවන බව හැඟෙන කළ කුස්සියේ වෙහෙස තුනී වී යයි. ඒ නිසාම හැකිතාක් වෙහෙසී කටට රසට උයා පිහා ගන්නට වෙර දරමි. එහෙත් සූප ශාස්ත්‍රයෙහි ලා මා සිටින්නේ මගේ අම්මාට, කිරි අම්මාට හා මුත්තම්මාට ගව් ගානක් පසුපසින් නොවේද? ඔවුන්ගේ අත්ගුණය පරදවන්නට මට තව අත්භවයක දී ද නොහැකි වන බව නිසැකය.

"අම්මේ, අම්මේ"

වැඩිමලාගේ කඩිමුඩියත් නොඉවසිල්ලත් මම උපේක්ෂාවෙන් ඉවසමි. කොල්ලෝ කොහොමත් කලබලය.

"ඉක්මනට තේ එකක් හදන්න."

"කාටද අප්පේ...? තරුවක් ද, පොලිටික්කෙක් ද, පාතාලයෙක් ද, පැවිදි උත්තමයෙක් ද?"යි සරදම් කරමින්ම මම කේතලය ළිප තැබුවෙමි.

"විලියම් මාමට..."

මම විමසිලිමත් බැල්මක් හෙළුවෙමි.

"අද තේ කඩේ වහලනෙ....."යි ඔහු පැහැදිලි කළේය.

"හොඳට කිරි දාලා රසට හදන්න අම්මේ."යි ඔහු ඉල්ලා සිටියේය. මගේ දෑසට කඳුළු නැඟිණ.

"කන්න මොකුත් නැද්ද? බිස්කට් එකක්වත්"යි ඔහු කුස්සිය සිසාරා බැල්මක් හළමින් ඇසුවේය.

"බිස්කට් තිබුණා....."යි උත්තර දෙමින් මම තේ කෝප්පයක් වත් කළෙමි. මගේ දෑත සැලිණ. මා මේ වෑයම් කරන්නේ මෙතෙක් නො සෑදූ රසවත්ම තේ කෝප්පය සාදන්නටය.

මගේ ඉලන්දාරියාගේ නොඉවසිල්ල මට සතුටට කරුණකි. ජීවිතයේ සන්ධ්‍යා භාගය ද පෙර සේම කඩිසරව, මහ පොළොව සමඟ අරගලය අත නොහරිමින් දූ දරු මුනුපුරු මිනිපිරියන් සමඟ සොම්නසින් ද දොම්නසින් ද ගත කරන විලියම් මාමා වෙනුවෙන් මගේ පුත්‍රයා මේ සා කරදර වන්නේ මන්ද? ළදරු වයසේ දී වඩාගත්, දෙපා නගා ඇවිදින වයසේදී මුත්තණුවකු සේම රැකවරණය ලබා දුන් විලියම් මාමාට තේ එකක් හදන්නැයි කීමම මට මහා සොම්නසක් වීය. කරදඬු උස්මහත් වූ ඉලන්දාරියකු ලෙස ඔහුට ඒ මිතුරා ද, නෑයා ද, ආදරණීයයා ද ක්ෂුද්‍ර හා නොවැදගත් අයකු නොවීමම මගේ දෑසට කඳුළු නංවයි.

ජීවිතයේ එක් එක් යුගයන්හි දී අප සමීපයේ සිටින්නන් විවිධ හේතු සාධක මත ඈත් වන්නට ඉඩ තිබේ. එහෙත් එසේ වූ පළියට ඒ අතීත මතක මුළුමනින්ම මිහිදන් කළ යුතු නැත.

කෘතවේදිත්වය මුසු වූ සෙනෙහස පෙරළා පුද දෙන්නට ඉතා සුළු අවස්ථාවක් හෝ උදා වේ නම් එයින් විපුල ප්‍රයෝජන ලබාගත යුතුව තිබේ. එකල් හී ඒ සා සොම්නසක් කිසිවකුට විඳිය හැකිද?

බිස්කට් හා කිරි බඳුන රැගත් මගේ වැඩිමලා හැත්තෑ වසරක් ද ඉක්මවන නොනෑයා වෙත ගියේය. ඥාතීත්වය ඇත්තේ ලේ බැම්මේ නොවේ. ඇසක, ළයක සෙනෙහසට නෑකම්, නො නෑකම් වැදගත් ද නොවේ.

"අනේ ලොකු පුතේ.... ඔයා මේ කළේ හුඟාක් හොඳ වැඩක්. විලියම් මාමා මොන තරම් සතුටු වෙන්න ඇද්ද? තමුන් වඩාගෙන හිටි පුංචි එකා ගජ ඉලන්දාරියෙක් වෙලා කරන මේ පුංචිම පුංචි දෙයින් එයා ලබන සතුට ලොකුම ලොකු යි."යි කියන්නට මට ඉඩ නොදෙන කඳුළු කෙරෙහි නොකිපී හොද්ද හැඳි ගෑවෙමි.

එකිනෙකා වෙත ආදරය ද ගෞරවය ද දක්වන්නට තරම් අප දායාර්ද්‍ර වන්නේ නම් සැබැවින්ම ජීවිතය ද සුන්දරය. එවිට මේ ලෝකයම දිව්‍යලෝකයක් නොවන්නේද?

ශාන්ති දිසානායක

අම්මයි තාත්තයි දෙන්නා බබාවත් අරගෙන ක්ලිනික් එකට ආවෙ බබා කතා කරන්න ටිකක් පරක්කුයි කියලා එයාලට හිතුණ නිසා. වචනයක් දෙකක් කතා කළත් ඒ කතා කරන ප්‍රමාණය බබාගෙ වයසෙ හැටියට මදි කියලා දොස්තර මහත්තයාටත් හිතුණා. 'බබා එක්ක නිතරම කතාකරනවද?'කියලා ඇහුවම 'කතා කරනවා විතරක් නෙවෙයි ඉන්ටෙර්නෙට් එකේ තියෙන බබාලට හදපු කාටූන් එහෙමත් දාලා දෙනවා'කියලයි බබාගේ අම්මා කිවුවේ.

ඇත්තටම ඒ කාටූන්වලින් බබාලගේ මොළේ වැඩෙන්න උදව්වක් ලැබෙනව ද?

මෑත කාලයේ අපි අතරට ආපු පුරුදු අතරින් වැඩි දෙනක් ඇබ්බැහි වෙලා ඉන්න පුරුද්දක් තමයි ඉලෙක්ට්‍රොනික තිර භාවිතාකිරීම. ඉලෙක්ට්‍රොනික තිර කිවුවම පරිගණක, ජංගම දුරකතන, රූපවාහිනී වගේ හැම තිරයක්ම මේකට අයිතියි. වැඩිහිටියො විතරක් නොවෙයි කුඩා දරුවනුත් මේ තිරවලට ඇබ්බැහි වෙලා කියන එකත් රහසක් නොවෙයි.

තිරයක් එක්ක ගත කරන කාලය හැටියට අපි සලකන්නෙ කවුරු හරි වැඩිහිටියෙක් හරි දරුවෙක් හරි දවසකට කොයි තරම් කාලයක් මේ තිර පාවිච්චි කරනවාද කියන එකයි. උදාහරණයක් ලෙස කෙනෙක් දවසට පැය දෙකක් රූපවාහිනිය නරඹලා තව පැය දෙකක් පරිගණකයේ වැඩ කරලා පැයක් ජංගම දුරකතනය පාවිච්චි කළොත් එයා දවසකට තිරයක් එක්ක ගත කරන කාලය පැය පහයි.

මේ තිරයක් එක්ක ගත කරන කාලය වැඩි වෙන්න වැඩි වෙන්න කුඩා දරුවන්ගෙ බුද්ධි මට්ටමට, ඒ කියන්නෙ එයාලගෙ හිතීමේ හැකියාව, ඉගනගැනීමේ හැකියාව අඩු වන බව මේ වන විටත් සොයාගෙන තිබෙනවා. ඒ නිසාම ලෝකෙ ගොඩාක් දියුණු රටවල් මේ ගැන නිර්දේශ පවා ගෙනත් තිබෙනවා.‍

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව අවුරුදු දෙකට අඩු දරුවෙක් දවසකට විනාඩියක් වත් තිරයක් එක්ක ගත්කරන එක සුදුසු නෑ. ඒක එයාගෙ මොළේ වැඩීමට බාධාවක් වෙන්න පුළුවන් නිසයි එහෙම කියන්නේ.

වයස අවුරුදු දෙකට වඩා වැඩි දරුවකුට වුණත් තිරයක් එක්ක ගත කරන්න පුළුවන් දවසකට පැයක් හරි ඊට අඩු කාලයක් හරි විතරයි. තිරයක් දිහා බලාගෙන ඉන්න කාලය පුළුවන් තරම් අඩු වෙන එක හොඳයි කියලයි ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය කියන්නේ.

දරුවන්ට කෑම කවන්න වගේම දරුවව එක තැනක තියල තියන්න ජංගම දුරකතනයෙන් කාටූන්, එහෙමත් නැත්නම් වෙනත් යූ ටියුබ් වීඩියෝ පෙන්නන අම්මලා මේ ගැන ආයෙත් හිතන එක වැදගත් වෙයි.

දැන් අපි ඔය කාරණය මෙහෙම තේරුම් ගමු.

අපි හිතමු අපි සිංහරාජය වගේ වනාන්තරයක් කිට්ටුව ජීවත් වන දරුවකුටයි හම්බන්තොට වගේ ටිකක් ශුෂ්ක වියළි පරිසරයක ජීවත්වන දරුවකුටයි එකවර හාවයි ඉබ්බයි තරගෙට දුවපු කතාව කියලා දෙනව කියලා.

ඔන්න අපි කියනවා "එකෝමත් එක රටක කැලෑවක් තිබ්බා"කියලා. එහෙම කියන්කොටම අර වනාන්තරය අසල ජීවත් වෙන දරුවා තමන් දන්න විශාල කැලෑව එයාගෙ හිතේ මවාගන්නවා. හැබැයි අනිත් දරුවාගේ හිතේ මැවෙන්නෙ එයා දැකල තියෙන කටු පඳුරු එහෙම තියෙන ලඳු කැලෑවක්.

ඊළඟට අපි හාව ගැන ඉබ්බා ගැන කියනකොටත් මේ දෙන්නා හිතේ මවාගන්නේ තමන් දන්න හාවා සහ ඉබ්බාව. එක්කෙනෙක් සුදු පාට හාවෙක් මවාගන්නකොට අනික් කෙනා දුඹුරු පාට හාවෙක් මවාගන්න පුළුවන්. එතකොට අපි දෙන්නටම එකම කතාව කිවුවත් ඒ දෙන්නගේ හිතේ මැවෙන කතා දෙක එකිනෙකට වෙනස්.

අන්න එහෙම දේවල් තමන්ම හිතේ මවගන්න එකෙන් දරුවකුගේ මොළයට ලොකු ව්‍යායාමයක් ලබෙනවා. එතකොට තමයි මොළය දියුණු වෙන්නේ.

හැබැයි අපි ඔය කතාවම කාටූන් එකකින් පෙන්නනකොට ඒ කාටූන් එකේ කැලෑව විතරක් නෙවෙයි, හාවයි ඉබ්බයිත් ඉන්නවා. එයාලට හිතේ මවාගන්න දෙයක් නෑ. හැම දෙයක්ම හදල දීල තියෙන්නේ. ඒ කියන්නේ මොළයට ව්‍යායමයක් නෑ. මොළය දියුණු වෙන්න උදවුවක් නෑ.

ඔන්න ඔය වෙනස තමයි අපි තේරුම් ගන්න ඕනෑ. අපි හැම වෙලාවකම දරුවකුට හිතල වැඩකරන්න අවස්ථාව සකසා දෙන්න ඕනෑ. උදාහරණයක් හැටියට කාටූන් එකක් පෙන්නනවට වඩා බිල්ඩිං බ්ලොක්ස් කීපයකින්, මැටි ගුළියකින් එයාට හිතෙන දෙයක් හදන්න ඉඩ දෙන එක හරිම වැදගත්. එතකොට එයාගෙ මොළය විතරක් නෙවෙයි, අත් සහ ඇඟිලි හසුරුවන එකට පවා ඒක ලොකු උදවුවක් වෙයි.

අන්තිමට කියන්න තියෙන්නේ දරුවෙක් ගේ ජීවිතයේ මුල් අවුරුදු තුන වගේ කලයේදී අපිට එයාගේ මොළයට ඕනෑ කරන ව්‍යායාම දෙන්න බැරි වුණොත් ඒ මඟහැරෙන ටික ආයෙ කවදාවත්ම දෙන්න පුළුවන් කමක් නෑ.

වෛද්‍ය නුවන් තොටවත්ත

පෙත්සම් ගැසීම, ඕපාදූප, බොරු ගොතා අනෙකාට අපහාස කිරීම, අනෙකාට අයපහත පතා කොඩිවින, හදි හූනියම් කිරීම වැනි පුරුදු ආගම් වර්ග භේදයකින් තොරව ශ්‍රී ලාංකික ජනතාවගේ සංස්කෘතික අංගයකි. ඵල ඇති රුකට ගල් ගැසීමට බාලයන්ට කොතෙක් රිසි වන්නේ තමන්ගේම මානසික ගැටලුවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය.

මෙම පුරුදු පිටරටවල ජීවත් වන ශ්‍රී ලංකේය සමාජය තුළ පවා දරුණුවට ඇති අතර, ඇතැම් බාල මිනිසුන්ගේ ක්‍රමය වන්නේ එකට එකතු වී, යහපත් මිනිසුන් නිතර අපහසුවට ලක් වන පහත් ප්‍රහාර දියත් කිරීමයි.

තමන්ට වඩා ඩොලරයක් හොයන වෙනත් ශ්‍රී ලාංකිකයකු වේ නම් තමන්ගේ ඩොලර් දහයක් වියදම් කර අනෙකා එසේ දියුණු වූ ආකාරය සෙවීමට එවැනි අය වෙහෙසෙති. එසේම කුමන උපක්‍රමයක් භාවිත කිරීමෙන් හෝ එම මිනිසුන් අගාධයට ඇද දැමීමට උගුල් අටවති.

රූමත්, දියුණු ස්ත්‍රියක් වේ නම් ඈට කටකතා සැදීමට බාල ගැහැනු එක් රොක් වෙති. ඈ පිළිබඳව "වර්ණපාල න්‍යාය"යොදවමින් ඈ නරක කෙනෙකු ලෙස හංවඩු ගසා කිට්ටු වීමට පිරිමි දඟ දමති.

මේ කාරණා ආසියානු රටවල හුදෙක් මිනිසුන්ගේ සංස්කෘතික අඩුපාඩු අශිෂ්ඨ නොදියුණු ඇතිදැඩි වීමක ප්‍රතිඵල ලෙස ගැනුනත්, බටහිර රටවල නම්, ඕපාදූප, බොරු ප්‍රචාර, චරිත ඝාතන නීතියෙන් දඬුවම් ලැබිය හැකි වැරදි ලෙස සැලකේ. හිංසනය බොහෝ තැන්වලදී සාමාන්‍ය ක්‍රමය වෙන, ඇතැම් සංස්කෘතිවල කෙනකුට පිරිසක් එකතු වී ඕපාදූපයෙන් හිරිහැර කරද්දී එයට ගින්නක් සේ ඇවිළෙන්නට උදව් කිරීමට කැමැති පිරිස විසාලය. බුද්ධිමතුන් කරුණු කාරණා සකච්ජා කරද්දී බාලයින් පුද්ගල විවේචනයක යෙදීම සියලු මිනිසුන්ට පොදු කාරණාවක් වූවත් ලංකාව වැනි රටවල මිනිසුන් බුද්ධිමත් සාකච්ඡාවලට වඩා මඩ, ඕපාදූප, පෙතසමට ඇදෙන ගතියක් ඇත.

සාමාන්‍යයෙන් බොහෝ ආසියානු රටවල ජීවන අරගලය තුළින් එන චණ්ඩභාවය නිසා එකිනෙකා පරදවා දින්නට ජීවන තරගයක් ඇත. ඒ පුරුදු පිටරටවලට රැගෙන විත්, එම අනාරක්ෂිත හැඟීම් පිරි ඔලොගු කරපින්නාගෙන දිවි ගෙවීමට කටයුතු කරනවා මිස, බොහෝ ශ්‍රී ලාංකික මිනිසුන්ට, බටහිර රටවල ජීවත් වුවත් ජීවිතය විඳින්නට නැවතිල්ලක් නැත.

බලවත් ආත්මභාවයක් සහිත ස්ත්‍රිය ඕනෑවට වඩා සීමාව ඉක්මවූ කෙනකු ලෙස ලේබල් කිරීමත්, ඈ අල්ලා ගැනීමට බැරි පිරිමි ඈ වල් ගැහැනියක ලෙස කතා වීමත් නිරායාසයෙන්ම සිදු වේ. එසේම ජීවිතය විඳින තමන්ට වඩා ශක්තිමත් ගැහැනියට ලේබල ඇලවීමට අනෙක් ගැහැනු පවා විශාල උනන්දුවකින් කටයුතු කරන්නේ ඔවුන්ගේ හීන ආත්ම විශ්වාසය මතින් ගොඩ නැඟෙන අස්ථිර මානසිකත්ව හේතුවෙනි. බලවත් ආත්මභාවයක් ඇති, ජීවිතය විඳින, සාර්ථක පිරිමින්ට අපහාසාත්මක ඕපාදූප එල්ල කරන්නේද ඔවුන් තුළ ඇතිවන ඉරිසියාව, අස්ථිර මානසිකත්ව වැනි කරුණු කාරනා රාශියක එකතුවක් ලෙසය.

එසේම වෙනත් කෙනකුගේ ආදරණීය පවුල් ජීවිත, දරුවන්ගේ දියුණුව, කෙනකුට ඇති වස්තුව, රූප සෝභාව ජනප්‍රියබව යන මේ ඕනෑම දෙයක් ඉදිරියේ තමන්ගේ අඩුපාඩු කටු සේ ඇනගෙන එම වේදනාව පහ කර ගැනීමේ පහසුම ක්‍රමය ලෙස ඇතැම් අය කල්ලි ගැසී වෙනත් මිනිසුන්ව විවේචනය කිරීමෙන් තමන්ගේ මානසික අසහනයට කිසියම් දුරකට චිකිත්සාවක් කර ගනියි. නමුත් මේ අයට ජීවිතය විඳිමට, මානසික භංගත්වය අඩුකර ගැනීමට ප්‍රතිකාර සහ පසුබිම බටහිර රටවල පහසුවෙන්ම ලබාගත හැකිය. එහෙත් ඔවුන් තමන්ගේ රටින් කරපින්නාගෙන පැමිණි නොදියුණු පොදිය බිම නොතියා එයින් තමන්ම බලවත් පීඩවකට යටත් වී සිටිය.

දිගින් දිටම තමන් ගැවසෙන ශ්‍රී ලංකික කුඩා කල්ලිය තුළ අනවශ්‍ය ජීවන තරගයක් ඇති කර ගැනීමට වෙහෙසෙයි.

බටහිර රටවල ජීවත්වන මෙවැනි උප සංස්ක්‍රතික කල්ලි තුළ මානසික ගැටලු, පීඩන පිළිබඳ විවිධ පැති ඇත.

තමන්ගේ සැමියා ඩුබායි දේශයේදි ඉතා කාමාතුර ජීවිතයක් ගත කළ බව දැන ගත් බිරියක් ඇමරිකාවේදි වෙනත් සියලු ගැහැනු තමන්ගේ සැමියා අල්ලා ගැනීමට එන්නේ යැයි සිතමින් ඔවුන් සමඟ ප්‍රශ්න ඇති කර ගනියි. ඇගේ සැමියා අනෙක් ස්ත්‍රීන් තමන්ගේ කරට එන්නේ යැ‍යි පෙන්වීමට වෑයම් කරයි. මේ වෑයමේදි ඈ කල්ලිය තුළ සිටින පිරිස සමඟ නොයෙක් අර්බුදවලට ලක් වී මනෝ ව්‍යාධියා ලෙස තම්න්ම ලේබලයක් අත්පත් කර ගනියි. ග්‍රාම්‍ය ඇති දැඩීවීමක් ඇති කාමාතුර වෛද්‍යවරයෙක් රුවැති ගැහැනු තමන්ගේ ඇඟට එන්නේ යැයි තැන තැන කියමින් වර්ණපාල න්‍යායන් යෙදවීමට ගොස් තමන්ගේ පවුල් ජීවිතය තුළත්, තමන් ගැවසෙන පිරිස අතරත් පහත් නිර්ලජ්ජී මිනිසකු ලෙස ලේබල හිමි කරගනිමින් තමන්ගේ බිරියට, දරු මුනුපුරන්ට පවා අපහසුතා ඇති කර ගනියි. බිරිය කතා ගොතමින් ඕපාදූප පතුරමින් විනාශකාරී හැසිරීමක යෙදීමට ගොස් ඔවුන්ගේ කුඩා කණ්ඩායම තුළ අප්‍රසාදයට භාජනය වේ.

එසේම තමන්ගේ සිරුර මහත් වීම, සමේ වර්ණය පැහැපත් නොවීම, ඉංග්‍රීසි බස හැසිරවීමට අසමත්කම, රැකියාවේ තරාතිරම, ලංකාවේ සිටියදී ජීවත් වූ ආකාරය, තමන් ගිය පාසල, අධ්‍යාපනික මට්ටම වැනි දේ තමන් ගැවසෙන කුඩා කල්ලියේදි කැපී පෙනීමකට බඳුන් වේදැයි මේ පිරිස අපහසුවෙන් දිවි ගෙවයි. ඒ අසහනය, තමන් ගැවසෙන කුඩා ලෝකය ගැටලු සහගත කරගැනීමට වඩා රුකුල් තියයි.

ඇමරිකාව වැනි රටවල මෙවැනි සමාජ පිළිබඳ විද්‍යත්මක ලෙස අධ්‍යනයක යෙදීම බොහෝ දුරට සිදු නොවෙන්නේ, මේ උප සංස්කෘති දෙබිඩි ජීවිත ගතකරන නිසා සහ ඒවායේ ප්‍රශ්න කැපී පෙනෙන්නට ඇති ඉඩ අඩු කමත්, එතරම් ජන පිරිසක් ජීවත් නොවීමත් යන කාරණා හේතුවෙන් විය හැකිය. නමුත් ඔස්ට්‍රේලියාව, ඉතාලිය, ග්‍රීසිය වැනි රටවල නම් ශ්‍රී ලාංකික ජන කොටස් ගැන අවධානය යොමු වේ.

දියුණු බටහිර රටවල ජීවිතය නීතිගරුකව අව්‍යාජව විඳීමට අවැසි පහසුකම්, නිදහස, සහ ආරක්ෂාව ඇත. තමන්ට තමන් සොයා ගැනීමට වැඩිපුර ඉඩ කඩ ඇත. එහෙත් ලංකාවෙන් එත්දී කරපින්නා ගෙන එන නොදියුණු, කුහක, ග්‍රාම්‍ය, අඥාන පොදිය බිම තබන්නා පමණක් සංක්‍රමණය වීමේ නියම ප්‍රතිඵලය අත් කර ගනියි. අනෙකා දුක්බර, විඩාබර ජීවන තරගයක දුවමින් පරිණත නොවී වයසට යයි.

හිමාලි එන්. ලියනගේ

 මුළු ලොව බිය කළ වයිරසයක් ගැන

සැක සංකාවන් ඉවත නොලා

සිසිවන වුවනක් අඩ සඳ කරමින්

රෙදිපොටකින් ඇත මුවා වෙලා

ඉස්සර නම් කොල්ලෙක් ඇහැ දැම්මට

ගෑනු ළමයි නැත කෙළින් බලා

මුව නොපෙනෙන හින්දද දන්නෙත් නෑ

මුකුළු කරයි දැන් බැලුම් හෙළා

දෙතොලින් නොවැසුණු බොල්ලෑ දත් පෙළ

හින්දම කවුරුත් ඉවත බැලූ

ඔපීසියේ වැඩි ලකයක් නොපෙනුණු

අනූපමා කොට ටිකක් කළූ

මුකවාඩම් ලා එනවා දැක්කම

දැනුණෙ පුදුමයක් නෙවෙයි සුළූ

ඇගෙ ඇස් දෙක නිල් මානෙල් වාගෙයි

පාන්දරම පොකුණකින් නෙළූ

ඉස්ටේසම වෙත උදයෙම දිව එන

හීන්දෑරි උස හැඩ කෙල්ල

හැමදාමත් මං ළඟින් ඇවිද්දේ

නවාගෙනයි බිමටම බෙල්ල

දෙතොල නොපෙනුණත් අද ඇගෙ ඇස් දෙක

වුණා මගේ දෑසට එල්ල

හී සර වාගේ ඒ ඇස් බැල්මට

විය මාගේ හදවත මෙල්ල

දූවිලි වැඩිපුර නොවදින හින්දා

පීනස පොඩ්ඩක් දුරස් වුණේ

කම්මුල දෙපසේ රැළි දෙක වැහුණම

පොඩ්ඩක් අඩුවෙන් වයස පෙනේ

ලස්සන ඇස් ඇති කෙල්ලන් ඒකයි

මදෙසට හෙළුවේ බැලුම් සෙනේ

මං වගෙ මැදි වයසක පිරිමින්ටත්

මුඛ වාඩම් සැනසුමක් ගෙනේ

පායා ආවා වාගේ දේදුනු

ළා අවු රැල්ලක ගුවන් ගැබේ

බොර වුණු, පෑදුණු පොඩි විල් දෙකකට

දෙබැම වඩයි ළඟ ඉඳන් ලොබේ

නා දළු දෙතොලට හිමි වී තිබු තැන

ඩැහැගත්තා නොව ලැබුණි ඉබේ

නහය, නිකට, කට හැඩ වැඩ නැතුවත්

කාටත් ලස්සන දෑස් තිබේ

හිතේ තියෙන දේ අහගන්නට නම්

ඇසේ බහ තමයි හොඳම ඉතා

දුක, සන්තෝෂය, කෝපය, ප්‍රේමය

ඕනැ දෙයක් එහි තිබෙයි ඔතා

මුඛවාඩම් ලා මග තොට යන එන

අය දෙස බැලුවම හොඳින් සිතා

මුවගින් දොඩමලු වුණත්, නැති වුණත්

කොයි කාගෙත් ඇස් කරයි කතා

වසන්ති. නමේ පන්නෙටම එයා වැඩිය නවීකරණය වෙලා නැති, ඒත් පුරාණ පන්නෙටම හිතන්නෙ පතන්නෙත් නැති, හිතන පතන විදිහ මැද පන්තියේ වෙච්ච ගෑනු ළමයෙක්.

නගරබද පළාතක ඉඳලා ගම් පළාතකට දීග ගියාට එයා උසස්පෙළ වෙනකන් ඉගෙනගෙන, පතපොත හොඳට කියවලා තිබුණා. උදේට නැගිටලා මහත්තයට රස්සාවට අරගෙන යන්න බත් පතක් ලෑස්ති කරලා, ගෙදර දොරේ වැඩ කටයුතු ඔක්කෝමත් අහවර කරලා, එයා සන්තෝසෙන් හිටියා.

මහත්තයත් කරකාර බඳින්න තමන්වම තෝරගත්ත එක ගැන ඉන්නෙ හිත උතුරන සන්තෝසෙකින් විත්තිය වසන්ති දැනගෙන හිටියා.

දීග ඇවිත් අවුරුද්දක්, දෙකක්, තුනක් ගත වුණා. ඊට පස්සෙ එකපාරටම එයාට වැඩිපුර පැණිරස කන්න ආස හිතෙන්න පටන් ගත්තා. ඇඹුල් ජාති ගැන කැමැත්තක් තුන් හිතකවත් තිබුණෙ නැතිවුණාට, සිරියා කාන්තාව දැනටමත් වැඩලා ඉන්න ගෙපැලට දරුපැටියෙක් වඩින්න නියමිත විත්තිය වසන්ති දැන ගත්තා.

වසන්ති පැටියාගේ කාමරේම පුළුවන් විදිහට රෝසපාටින් සැරසුවේ හිතේ ඉතිරෙන සන්තෝසෙන්. මාසෙන් මාසෙ ගත වෙලා වසන්තිගෙ දෝතට දරුපැටියෙක් වැඩියා. කාමරේ සරසපු රෝසපාටට වැඩිය ඩිංගක් ලා රෝසපාට දූ සිඟිත්තියක්.

ගේ පල්ලෙහායින් ගලාගෙන යන ගංගාව විදිහටම වසන්තිලාගෙ ජීවිතෙත් ගලාගෙන ගියා. වැස්ස දවසට ටිකක් බොර පාටට පෙනුණා. සමහර දවසට ටිකක් වැඩිපුර හයියෙනුත් අනිත් දවසට හෙමීටත් ගලාගෙන ගියා. ගලන හැඩතල වෙනස් වුණාට ගඟ, දිගටම ගැලුවා.

ඊටත් ටික කාලෙකට පස්සෙ වසන්තිට ආයෙම පැණිරස කන්න හිතුනා. මේ පාරත් දුවෙක් ලැබෙන්න ඉන්නවාය කියලා ක්ලිනික් එකේ දොස්තර මහත්තයා කියුවට පස්සෙ වසන්තිගෙ ජීවිතේ ඉස්සර තරම් ලස්සන වුණේ නෑ.

වසන්තිගෙ මහත්තයාගේ අම්මා වසන්තිට පුතාලා ලැබෙන්නේ නැති එක ගැන දිගටෝම ආඩපාලි කිවුවා. ඒක වසන්තිගෙ වැරැද්දක් විත්තියත්, පරම්පරාව ගෙනියන්න පිරිමි පුතෙක් ලබන්න වාසනාව තියෙන්න ඕන විත්තියත් කියලා නිරන්තරෙන්ම කියවන මහත්තයාගේ අම්මගේ වචන වසන්තිගේ කන්වලට යවුල් පහරවල් වගේ ඇනුණා.

ගේ පල්ලෙහායින් ගලන ග‍ඟේ වතුර ටිකක් වැඩිපුර බොරපාට වුණා. ගඟේ වතුර ඉස්සර වගේ ආයෙම නිල් කැටේට පැහැදිලි වෙනකල් වසන්ති මඟබලන් හිටියා.

සොනිකා ඉන්දියාවේ බොම්බේට දීග ගියේ මීට අවුරුදු හතරපහකට කලින්. ඉස්සර බොම්බේ වෙච්ච දැන් මුම්බායිවල තට්ටු නිවාස සංකීර්ණයක ගෙදරක් අයිති වෙච්ච සොනිකාගේ මහත්තයාගේ පවුල ඉන්දියාවේ හැටියට යමක් කමක් තියෙන මිනිස්සු.

සොනිකා මනමාල මහත්තයාගේ ගෙදර ගියාට පස්සෙ දවල්ටත් සාරි ඇන්දා. මහත්තයාගේ අම්මා එයාටම කියලා හදවලා තිබිච්ච රත්තරන් බඩු අතේ, කනේ, කරේ පැලැන්දා. ඒක කරදරයක් විදිහට සොනිකාට හිතුනත් මහත්තයාගේ අම්මා හිතුවේ ඒකෙන් ගෙදර කලඑළි වෙනවා කියලා. පරම්පරාවේ ගෞරවය රැකෙනවා කියලා.

ගෞරවනීය පරම්පරාවේ තව පරම්පරාවක් ඉස්සරහට ගෙනියන්න සොනිකාට පුතෙක්ම ලැබෙන්න ඕනෙ කියලා දෙවියන්ට පූජාව තියලා ඉවරවෙලා සොනිකාගේ මහත්තයාගේ අම්මා හැමදාම ප්‍රාර්ථනා කළා.

ඒත් (අ)වාසනාව අත්දෙකෙන්ම අරගෙන ආපු සොනිකාට දිගටෝම ලැබුණේ ගෑනු ළමයි. පළවෙනියා, දෙවනියා, තුන්වෙනියා පඩිපෙළ වාගේ දරුවො ලැබුණට ඒ හැමෝම සුන්දර ආදරණීය ගැහැනු ළමයි.

සොනිකාගේ මහත්තයාගේ අම්මා තරගෙන් පැරදෙන්න කැමති වුණේ නෑ. තමන්ගෙ පුතාට අලුත් නෝනා මහත්තයෙක් ගෙනාවොත් එයාට පිරිමි දරුවො ලැබේවිය කියලා උදේ හවස යාතිකා කරන දෙවියන් වහන්සේ හීනෙන් ඇවිත් තමන්ගේ කනට කරලා කිවුවය කියලා සොනිකාගේ මහත්තයාගේ අම්මා එයාගේ යාළුවෙක්ට කිවුවා.

"අනේ හැබෑට?"ඇස්දෙක නළලෙ අලෝගෙන, කටත් බාගෙට ඇරගෙන යාළුවා කතන්දරේට හූමිටි තිබ්බා.

…

ස්ථානය: ලංකාවේ මිශ්‍රපාසලක්

පාඩම: ජීව විද්‍යාව

"ළමයි දැන් මේ සටහන ලියාගන්න."ගුරුතුමී නළලෙ තිබිච්ච කන්නාඩි දෙක ආපහු ඇස් දෙකට දාගන්න ගමන් කිවුවා.

“කලලයේ ගැහැනු හෝ පිරිමි භාවය තීරණය වන්නේ වර්ණ දේහ හතළිස් හයෙන්, හතළිස් පස්වන සහ හතළිස් හයවන වර්ණදේහය මගිනි. එම වර්ණදේහ යුගලෙන් එක් වර්ණදේහයක් මවගෙන්ද අනෙක් වර්ණදේහය පියාගෙන්ද ලැබේ. ගැහැනු දරුවකු බිහි වන්නේ XX වර්ණදේහ යුගලකින් වන අතර, XY වර්ණදේහ යුගලකින් පිරිමි දරුවකු බිහි වේ.

මවගෙන් ලැබෙන වර්ණදේහය සෑමවිටම X වර්ණදේහයක් වන අතර පියාගෙන් X හෝ Y වර්ණදේහයක් ලැබේ. මේ අනුව දරුවාගේ ගැහැනු හෝ පිරිමි භාවය තීරණය වන්නේ පියාගෙන් ලැබෙන වර්ණදේහය මතය.”

ගුරුතුමී සටහන අවසාන කළා. ඒත් එක්කම පරිච්ඡේදය අවසාන වන සීනු සද්දෙ ඈතින් ඇහුණා.

දසුනි හෙට්ටිආරච්චි